CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 1 STYCZNIA 2014 R. 1 stycznia 2014 r. wejdzie w życie nowelizacja przepisów ustawy o VAT, wskutek czego zmieni się wiele kluczowych zasad dotyczących rozliczania VAT. Zmiany spowodują konieczność modyfikacji obecnie stosowanych procedur podatkowych. Niezbędna będzie częściowa przebudowa programów księgowo-finansowych. Moc ochronną utracą również niektóre interpretacje indywidualne. Zmiany dotyczą m.in.: zasad określania momentu powstania obowiązku podatkowego; zasad określania podstawy opodatkowania; obniżania podstawy opodatkowania; fakturowania; zasad odliczania VAT naliczonego. Poniżej przedstawiamy zestawienie podstawowych zmian. 1/8
NOWE ZASADY OKREŚLANIA MOMENTU POWSTANIA OBOWIĄZKU PODATKOWEGO do końca 2013 r. 1 od 1 stycznia 2014 r. Powiązanie momentu powstania obowiązku podatkowego z chwilą wystawienia faktury (jeżeli czynności powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu od dnia wydania towaru lub wykonania usługi). Od tej zasady ustawa o VAT przewiduje katalog wyjątków, w praktyce stosowanych równie często co reguła podstawowa. Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności (m.in. przedpłatę, zaliczkę, zadatek), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Obowiązek podatkowy będzie powstawał co do zasady z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Ograniczenie liczby przypadków, w których obowiązek podatkowy rozpoznaje się według szczególnych reguł. Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru/ wykonaniem usługi otrzymano całość lub część płatności (m.in. przedpłatę, zaliczkę, zadatek), obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty (utrzymanie dotychczasowej zasady) 2. Kluczowe będzie właściwe określenie momentu dokonania dostawy towarów/ wykonania usługi; w niektórych przypadkach mogą pojawić się wątpliwości, w którym momencie nastąpiła realizacja świadczenia (konieczność przeanalizowania dotychczasowych umów oraz precyzyjnego regulowania tej kwestii w nowych umowach). Brak możliwości przesunięcia powstania obowiązku podatkowego do następnego okresu rozliczeniowego poprzez wystawienie faktury w miesiącu następującym po realizacji świadczenia. Przy długich terminach płatności może dochodzić do sytuacji, w której podatnicy z własnych środków będą musieli zapłacić podatek znacznie wcześniej niż termin otrzymania płatność od kontrahenta. Przykład: Jeżeli dostawa towarów ma miejsce 30 stycznia 2014 r., natomiast faktura zostanie wystawiona 5 lutego 2014 r. z terminem płatności 30 dni od dnia wystawienia faktury obowiązek podatkowy powstanie z chwilą dokonania dostawy towarów, tj. 30 stycznia 2014 r. (należny VAT podatnik będzie musiał wykazać w deklaracji składanej do 25 lutego 2014 r., podczas gdy płatność od kontrahenta otrzyma prawdopodobnie dopiero w marcu). Wystawienie przez podatnika faktury w lutym nie opóźni rozpoznania obowiązku podatkowego. Według dotychczasowych przepisów obowiązek podatkowy powstałby z chwilą wystawienia faktury, tj. 5 lutego (należny VAT podatnik musiałby wykazać w deklaracji składanej do 25 marca, zatem już po otrzymaniu płatności). 1 W przypadku usług/ dostaw zrealizowanych przed 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje na dotychczasowych zasadach. 2 Od 1 stycznia 2014 r. przewidziano wyjątki od tej reguły m.in. najem, dzierżawa, leasing, dostawa energii, usługi telekomunikacyjne, dostarczanie wody w przypadku tych świadczeń obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą wystawienia faktury ostatecznej, nie później jednak niż z upływem terminu płatności. 2/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.
Obowiązek podatkowy reguły szczególne (przykłady) świadczenie do końca 2013 r. od 1 stycznia 2014 r. usługi budowlane lub budowlano-montażowe usługi transportowe usługi najmu, dzierżawy, leasingu lub usługi o podobnym charakterze udzielenie licencji, przeniesienie praw autorskich, patentów otrzymanie dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze/ przeniesienie własności towarów z nakazu organu władzy publicznej, w zamian za odszkodowanie usługi finansowe (np. udzielanie kredytów, usługi ubezpieczeniowe, prowadzenie rachunków pieniężnych) z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia od dnia wykonania usługi lub usług przyjmowanych częściowo na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika/ z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty zasada ogólna co do zasady z chwilą wystawienia faktury; gdy podatnik nie wystawił faktury w wymaganym terminie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu na jej wystawienie (30 dni od dnia wykonania usługi) przyspieszenie momentu powstania obowiązku podatkowego (w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę przed upływem wymaganego terminu) z chwilą wykonania usługi (reguła ogólna) przyspieszenie momentu powstania obowiązku podatkowego z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż z upływem terminu płatności przyspieszenie momentu powstania obowiązku podatkowego (w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę przed upływem terminu płatności) z chwilą wykonania usługi (reguła ogólna) przyspieszenie momentu powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty bez zmian z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty opóźnienie momentu powstania obowiązku podatkowego 3/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.
OKREŚLANIE PODSTAWY OPODATKOWANIA Od 1 stycznia 2014 r. podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (odejście od pojęcia obrotu, tj. kwoty należnej z tytułu sprzedaży, pomniejszonej o kwotę należnego podatku). Nowości: Precyzyjne wskazanie, że do podstawy opodatkowania zalicza się podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze (z wyjątkiem kwoty samego VAT) oraz koszty dodatkowe takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia pobierane przez dokonującego dostawy/ usługodawcę od nabywcy/ usługobiorcy (do tej pory kwestia ta była wprost uregulowana tylko w odniesieniu do importu towarów). Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot stanowiących zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy/ usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku. W przypadku nieodpłatnego przekazania towarów (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT) podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia koszt wytworzenia, określony w momencie dostawy tych towarów; przepis stosuje się odpowiednio do WDT. Można twierdzić, że interpretacje podatkowe dotyczące podstawy opodatkowania, wydane w oparciu o dotychczasowe przepisy, stracą moc ochronną. Mimo nowej redakcji przepisów dotyczących podstawy opodatkowania, nadal sporne pozostanie określanie podstawy opodatkowania np. w przypadku refakturowania mediów/ ubezpieczenia przy najmie/ leasingu. OBNIŻANIE PODSTAWY OPODATKOWANIA (FAKTURY KORYGUJĄCE IN MINUS) Co do zasady, aby obniżyć podstawę opodatkowania, podatnik nadal ma obowiązek posiadać potwierdzenie otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę. Powyższego warunku nie stosuje się jednak w przypadku, gdy: podatnik nie uzyskał potwierdzenia mimo udokumentowanej próby doręczenia faktury korygującej i z posiadanej dokumentacji (np. wymiana korespondencji między kontrahentami, dokument potwierdzający przekaz środków pieniężnych) wynika, że nabywca towaru lub usługobiorca wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi w fakturze korygującej. Obniżenie podstawy będzie możliwe nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym spełniono łącznie powyższe przesłanki. Możliwość obniżenia należnego VAT mimo braku posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez kontrahenta (pod pewnymi warunkami). 4/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.
FAKTUROWANIE Nowelizacja przenosi przepisy regulujące zasady wystawiania faktur VAT z rozporządzeń do ustawy (większa gwarancja trwałości tych przepisów). Do najważniejszych zmian obowiązujących od 1 stycznia 2014 r. należą: zmiana terminu wystawienia faktury fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca od zakończenia miesiąca, w którym dokonano dostawy towarów lub wykonano usługę, a w przypadku zaliczek nie później niż 15. dnia miesiąca od zakończenia miesiąca, w którym otrzymano zaliczkę, możliwość wystawiania faktur przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, a także przed otrzymaniem zaliczki, zadatku czy raty przy czym termin ograniczono do 30 dni przed taką dostawą/ otrzymaniem zaliczki. 30 dni Standardowy termin wystawienia faktury VAT 15 dni Wydanie towaru / wykonanie usługi Koniec miesiąca, w którym wykonano czynność opodatkowaną Wydłużenie terminu na wystawienie faktury. Możliwość wystawienia wszystkich faktur za dany miesiąc w jednym dniu (np. 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy względem wykonanych w tym miesiącu usług/ dostaw). Możliwość wystawiania faktur zbiorczych, które obejmą transakcje z całego miesiąca kalendarzowego 5/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.
MOMENT ODLICZENIA VAT Nabycia towarów i usług oraz import do końca 2013 r. 3 od 1 stycznia 2014 r. prawo do odliczenia VAT naliczonego powstaje co do zasady w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, w przypadku otrzymania faktury przed dokonaniem dostawy albo przed wykonaniem usługi, prawo do odliczenia VAT naliczonego powstaje z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi. prawo do odliczenia VAT naliczonego powstawać będzie w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów bądź usług powstał obowiązek podatkowy (tj. co do zasady, z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi), jednak w przypadku nabycia towarów i usług na terytorium kraju oraz importu towarów dodatkowo nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny, Podobnie jak dotychczas, należy monitorować co do zasady datę otrzymania faktury/ dokumentu celnego oraz datę dostawy towaru lub wykonania usługi. W związku z wydłużeniem terminu na wystawienie faktury (do 15. dnia miesiąca od zakończenia miesiąca, w którym dokonano dostawy towarów lub wykonano usługę), opóźniony w stosunku do obecnego stanu może być moment, w którym podatnik będzie miał prawo do odliczenia VAT naliczonego. W przypadku świadczeń, dla których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (np. usługi budowlane), a faktura zostanie wystawiona przed wykonaniem usługi/ dostawą towaru, możliwe będzie odliczenie VAT przed zrealizowaniem usługi/ dostawy towarów, bez dokonania zapłaty. Zaliczki do końca 2013 r. od 1 stycznia 2014 r. prawo do odliczenia VAT naliczonego na ogólnych zasadach (w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę potwierdzającą dokonanie przedpłaty). prawo do odliczenia VAT naliczonego będzie powstawać w rozliczeniu za okres, w którym (i) powstał obowiązek podatkowy i (ii) podatnik otrzymał fakturę. 3 Do rozliczeń za okresy rozliczeniowe, które upływają w dniu 31 grudnia 2013 r., stosuje się dotychczasowe regulacje. 6/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.
W przypadku usług/ dostaw, dla których świadczący nie ma obowiązku wystawiania faktur zaliczkowych (m.in. najem, dzierżawa, leasing, dystrybucja/ dostawa energii elektrycznej, dostarczanie wody), prawo do odliczenia VAT naliczonego może powstać dopiero w chwili otrzymania faktury ostatecznej. Wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów (WNT) do końca 2013 r. od 1 stycznia 2014 r. prawo do odliczenia VAT naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy z tytułu WNT (bez dodatkowych warunków). prawo do odliczenia VAT naliczonego powstawać będzie w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów powstał obowiązek podatkowy, w przypadku nieotrzymania przez podatnika faktury w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy, podatnik będzie zobowiązany do odpowiedniego skorygowania (pomniejszenia) kwoty VAT naliczonego, otrzymanie przez podatnika faktury w późniejszym terminie upoważni go do odpowiedniego powiększenia podatku naliczonego. Podatek należny z tytułu WNT w dalszym ciągu będzie mógł zostać odliczony jako podatek naliczony w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy, z tą jednak różnicą, że w przypadku nabyć, w odniesieniu do których podatnik nie będzie w tym momencie dysponował fakturą, odliczenie to dokonywane będzie w pewnym sensie warunkowo, tj. podatnik zobowiązany będzie weryfikować, czy w okresie 3 kolejnych miesięcy faktura od zagranicznego dostawcy wpłynęła, czy też nie. Jeśli faktura wpłynęła, pierwotne rozliczenie pozostanie bez zmian, jeśli jednak nie, w rozliczeniu za miesiąc, w którym upłynął ww. 3-miesięczny okres, podatnik zobowiązany będzie odpowiednio skorygować podatek naliczony w tym zakresie (sposób zadeklarowania podatku należnego pozostanie bez zmian). Otrzymanie przez podatnika faktury po upływie tego okresu upoważniać go będzie do odpowiedniego ponownego podwyższenia podatku naliczonego; podwyższenie to następować będzie w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę (sposób zadeklarowania podatku należnego w dalszym ciągu pozostanie bez zmian). W konsekwencji, jeżeli podatnik będzie otrzymywał faktury z dużym opóźnieniem, transakcja, która do tej pory była neutralna, stanie się przejściowo transakcją opodatkowaną (obowiązek wykazania VAT należnego bez prawa odliczenia VAT naliczonego). 7/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.
W RAZIE JAKICHKOLWIEK PYTAŃ DOTYCZĄCYCH POWYŻSZYCH KWESTII, PROSIMY O KONTAKT: Andrzej Puncewicz Partner Andrzej.puncewicz@taxand.pl 22 324 59 49 Patrycja Kowalczyk Manager Patrycja.kowalczyk@taxand.pl 22 324 59 50 Crido Taxand ul.grzybowska 5A 00-132 Warszawa 8/8 CRIDO TAXAND ZMIANY W VAT OD 2014 R.