Analiza i założenia makroekonomiczne I kwartał 2017 Departament Zarządzania Aktywami
Agenda I. Analiza i założenia makroekonomiczne. 3-100 1. Gospodarki rozwinięte. 3-68 a. USA 3-43 b. Strefa euro 44-68 2. Gospodarki rozwijające się. 69-100 3. Wskaźniki dla rynków akcji. 101-106 II. Strategiczna alokacja aktywów na I kwartał 2017 107-116 2
Analiza i założenia makroekonomiczne I kwartał 2017 Gospodarki rozwinięte - USA Departament Zarządzania Aktywami
Prognozy PKB Kraj I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 2016 I kwartał 2017 2017 2018 USA 1.60% 1.30% 1.60% 1.80% 1.60% 2.10% 2.20% 2.20% Kanada 2.70% -1.30% 3.50% 1.90% 1.20% 1.80% 1.80% 1.90% Japonia 0.20% 0.60% 0.90% 1.10% 0.60% 0.80% 0.80% 0.70% Australia 3.00% 3.30% 2.80% 2.70% 2.90% 2.40% 2.80% 2.80% Wielka Brytania 0.40% 0.70% 0.50% 0.20% 2.00% 0.10% 1.00% 1.50% Niemcy 1.80% 1.70% 1.70% 1.70% 1.80% 1.40% 1.40% 1.50% Francja 1.40% 1.20% 1.10% 1.10% 1.30% 0.80% 1.20% 1.20% Włochy 1.00% 0.80% 1.00% 0.70% 0.80% 0.60% 0.80% 1.00% Hiszpania 3.40% 3.40% 3.20% 3.00% 3.10% 2.70% 2.30% 2.00% EU 1.90% 1.90% 1.90% 1.70% 1.80% 1.60% 1.50% 1.60% RPA -0.10% 0.60% 0.60% 0.70% 0.40% 1.20% 1.10% 1.80% Chiny 6.70% 6.70% 6.70% 6.70% 6.70% 6.50% 6.40% 6.00% Indie 7.90% 7.10% 7.30% 6.60% 7.20% 7.40% 7.30% 7.60% Rosja -1.20% -0.60% -0.40% 0.00% -0.60% 0.60% 1.30% 1.50% Brazylia -5.40% -3.60% -2.90% -1.20% -3.30% 0.10% 1.00% 2.00% Turcja 4.70% 3.10% 2.10% 3.10% 3.00% 2.80% 3.00% 3.50% Polska 3.00% 3.10% 2.40% 2.00% 2.90% 3.10% 3.20% 3.40% Źródło: Bloomberg. 4
Prognozy dynamiki inflacji CPI r/r Kraj I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 2016 I kwartał 2017 2017 2018 USA 1.10% 1.00% 1.10% 1.80% 1.30% 2.30% 2.30% 2.40% Kanada 1.60% 1.60% 1.20% 1.70% 1.60% 2.10% 2.00% 2.00% Japonia 0.00% -0.40% -0.50% -0.20% -0.20% 0.20% 0.50% 1.00% Australia 1.30% 1.00% 1.30% 1.40% 1.30% 2.00% 2.00% 2.20% Wielka Brytania 0.40% 0.40% 0.70% 1.30% 0.70% 2.00% 2.40% 2.50% Niemcy 0.10% 0.00% 0.40% 0.90% 0.40% 1.50% 1.50% 1.80% Francja 0.00% 0.10% 0.40% 0.60% 0.30% 1.10% 1.20% 1.40% Włochy 0.00% -0.30% -0.10% 0.20% 0.00% 0.90% 0.90% 1.20% Hiszpania -0.80% -1.10% -0.30% 0.50% -0.40% 1.50% 1.30% 1.30% EU 0.10% 0.00% 0.30% 0.70% 0.30% 1.40% 1.50% 1.70% RPA 6.50% 6.20% 6.00% 6.50% 6.30% 6.10% 5.80% 5.50% Chiny 2.10% 2.10% 1.70% 2.10% 2.00% 2.10% 2.20% 2.10% Indie 5.70% 6.20% 5.30% 4.10% 5.90% 4.70% 4.80% 5.00% Rosja 8.40% 7.40% 6.80% 5.80% 7.10% 5.30% 5.20% 4.50% Brazylia 10.10% 9.10% 8.70% 6.90% 8.80% 6.00% 5.40% 4.60% Turcja 8.60% 6.90% 8.00% 7.80% 8.00% 8.30% 7.90% 7.50% Polska -0.90% -0.90% -0.70% 0.20% -0.60% 1.10% 1.40% 1.80% Źródło: Bloomberg. 5
Źródło: Bloomberg. Mapa indeksów PMI w przemyśle lis-15 gru-15 sty-16 lut-16 mar-16 kwi-16 maj-16 cze-16 lip-16 sie-16 wrz-16 paź-16 lis-16 gru-16 USA 48.4 48 48.2 49.5 51.8 50.8 51.3 53.2 52.6 49.4 51.5 51.9 53.2 51.9 Kanada 48.6 47.5 49.3 49.4 51.5 52.2 52.1 51.8 51.9 51.1 50.3 51.1 51.5 51.8 Japonia 52.6 52.6 52.3 50.1 49.1 48.2 47.7 48.1 49.3 49.5 50.4 51.4 51.3 52.4 Australia 52.5 51.9 51.5 53.5 58.1 53.4 51 51.8 56.4 46.9 49.8 50.9 54.2 55.4 Wielka Brytania 52.4 51.7 53 50.7 51 49.5 50.3 52.2 48.3 53.4 55.4 54.2 53.4 56.1 Niemcy 52.9 53.2 52.3 50.5 50.7 51.8 52.1 54.5 53.8 53.6 54.3 55 54.3 55.5 Francja 50.6 51.4 50 50.2 49.6 48 48.4 48.3 48.6 48.3 49.7 51.8 51.7 53.5 Włochy 54.9 55.6 53.2 52.2 53.5 53.9 52.4 53.5 51.2 49.8 51 50.9 52.2 53.2 Hiszpani a 53.1 53 55.4 54.1 53.4 53.5 51.8 52.2 51 51 52.3 53.3 54.5 55.3 EU 52.8 53 52.4 51.4 51.7 51.5 51.4 52.7 51.4 51.9 52.9 53.4 53.5 54.9 RPA 43.3 45.5 43.5 47.1 50.5 54.9 51.9 53.7 52.5 46.3 48.5 45.9 48.3 Chiny 48.6 48.2 48.4 48 49.7 49.4 49.2 48.6 50.6 50 50.1 51.2 50.9 51.9 Indie 50.3 49.1 51.1 51.1 52.4 50.5 50.7 51.7 51.8 52.6 52.1 54.4 52.3 49.6 Rosja 50.1 48.7 49.8 49.3 48.3 48 49.6 51.5 49.5 50.8 51.1 52.4 53.6 53.7 Brazylia 43.8 45.6 47.4 44.5 46 42.6 41.6 43.2 46 45.7 46 46.3 46.2 45.2 Turcja 50.9 52.2 50.9 50.3 49.2 48.9 49.4 47.4 47.6 47 48.3 49.8 48.8 47.7 Polska 52.1 52.1 50.9 52.8 53.8 51 52.1 51.8 50.3 51.5 52.2 50.2 51.9 54.3 6
Wartości aktywów banków centralnych (w mld USD) $5 000 $4 500 $4 000 $3 500 $3 000 $2 500 $2 000 $1 500 $1 000 $500 $0 Bilans EBC Bilans Fed Bilans BoJ 7
Gospodarka i rynki amerykańskie główne założenia 1. W 2017 r. zakładamy wzrost gospodarczy w USA na poziomie nie niższym niż 2% z większymi szansami na przyspieszenie tempa wzrostu, aniżeli jego spadek poniżej 2%. 2. Takie nastawienie ma związek przede wszystkim z przesunięciem środka ciężkości z polityki monetarnej na fiskalną. W sferze polityki monetarnej odbywać się będzie stopniowe zacieśnianie, natomiast w polityce fiskalnej obserwować będziemy ekspansję, aczkolwiek o trudnej obecnie do zweryfikowania skali. Dla rynków akcji takie środowisko jest korzystne, gdyż wydłuża wzrostową fazę cyklu koniunkturalnego. 3. Zgodnie z naszymi oczekiwaniami, w III kw. 2016 r. odwróciła się ujemna kontrybucja zapasów do wzrostu gospodarczego (+0.49% vs -1.16% w II kw.). Po raz pierwszy od III kwartału 2015 r. dane wykazały dodatnią kontrybucję inwestycji w majątek trwały (+0.02 pp, +3% k/k), lecz wynik ten jest w granicy błędu statystycznego i trudno o trwałe wnioski z tego tytułu. Wydaje się, że to wypłaszczenie ma związek głównie z wyhamowaniem spadku capexów w sektorze energetycznym. 4. Z inwestycjami jest właśnie związane nasze oczekiwanie na możliwe przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego. Same zapowiedzi impulsu fiskalnego mogą doprowadzić do zwiększenia wydatków inwestycyjnych w amerykańskich przedsiębiorstwach, a jego faktyczny wpływ prawdopodobnie będziemy oceniać najwcześniej od 2018 r. Szacunki mówią o przyspieszeniu wzrostu w USA o 0.25 1 pp z tytułu zwiększonych wydatków fiskalnych i już po uwzględnieniu efektów mnożnikowych. 8
Gospodarka i rynki amerykańskie główne założenia 5. Dodatkowo, rynek pracy wyczerpuje się jako główne źródło wzrostu mocy wytwórczych (bardzo niska stopa bezrobocia oraz stopniowo rosnąca dynamika płac) i celem zwiększenia przychodów, amerykańscy wytwórcy muszą zwiększać wydatki inwestycyjne w celu poprawy produktywności. Ponadto, na spadkach inwestycji nie powinien już ciążyć sektor paliwowo-wydobywczy, gdzie oczekuje się stopniowej odbudowy wydatków inwestycyjnych. W tych czynnikach upatrujemy stopniowego wzrostu inwestycji w USA. 6. Amerykański konsument powinien pozostawać w komfortowej sytuacji z tytułu stabilnych cen, dobrej kondycji rynku nieruchomości, efektów mnożników powiązanych z rynkiem akcji, rosnących płac oraz niskiego bezrobocia. Czynnikiem mogącym negatywnie wpływać na nastroje konsumenckie jest możliwe przyspieszenie podwyżek stóp w USA, lecz naszym zdaniem powinno to być neutralizowane przez obniżki podatków proponowane przez administrację Trumpa. 7. W polityce monetarnej zakładamy dwukrotny wzrost kosztu pieniądza w 2017 r. Spowodowane to powinno być przyspieszeniem dynamiki inflacji, zarówno z tytułu impulsu fiskalnego (ceny surowców, materiałów budowlanych), jak i przyspieszającej dynamiki płac i wydatków konsumenckich. Tym samym, na koniec 2017 r. spodziewamy się stopy funduszy federalnych w przedziale 1-1.25%. 9
Gospodarka i rynki amerykańskie główne założenia 8. Jednakże, cały czas operujemy w sferze normalizacji polityki monetarnej, aniżeli klasycznego cyklu wzrostu stóp procentowych. Ponadto, nie należy zapominać, że Fed ma inną możliwość zacieśniania polityki monetarnej tj. poprzez zmniejszanie bilansu Fed. Moment i forma skracania bilansu Fed jest na razie dużym znakiem zapytania, a ostatnie gwałtowne wzrosty rentowności oddalają to działanie w czasie. 9. Głównym czynnikiem ryzyka dla wzrostu gospodarczego w 2017 r. powinno dalsze potencjalne umocnienie USD oraz szybsze podwyżki kosztu pieniądza niż obecnie się oczekuje. Oba te czynniki uderzają przede wszystkim w sektor przemysłowy, rynek nieruchomości, globalne korporacje i, co ważne, skalę impulsu fiskalnego administracji Trumpa. Należy też pamiętać, że silny USD negatywnie oddziałuje na wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się, co z kolei uderza w eksporterów amerykańskich (aczkolwiek bardziej poszkodowani są tutaj zwłaszcza niemieccy producenci). 10. Trudnym do oszacowania czynnikiem ryzyka są potencjalne wojny handlowe i wzrost protekcjonizmu w USA. Uderzałoby to przede wszystkim w gospodarki krajów rozwijających się, zakładamy że głównie w Meksyk. 11. Podsumowując, nasze spojrzenie na gospodarkę amerykańską w 2017 r. prezentuje się umiarkowanie optymistycznie. Rynek obecnie zakłada wzrost przychodów spółek z indeksu S&P 500 o 7.78% r/r oraz EPS o 21.66% r/r. Naszym zdaniem, wzrost zysków może okazać się nieco przeszacowany z uwagi na rosnącą dynamikę płac, zwiększone capexy i potencjalny dalszy rajd USD, co z pewnością negatywnie wpływałoby na zyskowność amerykańskich spółek. 10
Dynamika i kontrybucje do amerykańskiego PKB 7.00% 6.00% 5.00% 4.00% 3.00% 2.00% 1.00% 0.00% -1.00% 1.8% Q1 2010 3.9% Q2 2010 2.7% 2.5% Q3 2010 Q4 2010 Q1 2011-1.5% 2.9% Q2 2011 0.8% Q3 2011 4.6% Q4 2011 2.7% Q1 2012 1.9% Q2 2012 0.5% 0.1% Q3 2012 Q4 2012 2.8% Q1 2013 0.8% Q2 2013 3.1% Q3 2013 4.0% Q4 2013 Q1-1.2% 2014 4.0% Q2 2014 5.0% Q3 2014 2.3% Q4 2014 2.1% Q1 2015 2.6% Q2 2015 2.0% Q3 2015 0.9% 0.8% Q4 2015 Q1 2016 1.4% Q2 2016 3.2% Q3 2016-2.00% -3.00% -4.00% Źródło: Bloomberg. Konsumpcja prywatna Konsumpcja publiczna Inwestycje Eksport netto Dynamika PKB r/r 11
Inwestycje prywatne w USA kontrybucje do dynamiki PKB 2.50% 2.00% 1.50% 1.00% 0.50% 0.00% -0.50% III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016-1.00% -1.50% -2.00% -2.50% Inwestycje w majątek trwały - kontrybucja do PKB Zapasy - kontrybucja do PKB Inwestycje prywatne - kontrybucja do PKB 12
6.00% Kontrybucja konsumpcji prywatnej oraz inwestycji do dynamiki amerykańskiego PKB 4.00% 2.00% 0.00% -2.00% -4.00% -6.00% -8.00% Kontrybucja inwestycji do dynamiki PKB Kontrybucja konsumpcji prywatnej do dynamiki PKB 13
Saldo budżetu federalnego w relacji do PKB 4.00% 2.00% 0.00% -2.00% -4.00% -6.00% -8.00% -10.00% -12.00% 14
Wskaźniki inflacji vs oczekiwania inflacyjne w USA 3.50% 3.00% 2.50% 2.00% 1.50% 1.00% 0.50% Bazowe PCE r/r Oczekiwania inflacyjne (wg. swapa inflacyjnego na 5 lat za 5 lat) Bazowa CPI r/r Źródło: Bloomberg. 15
Ceny benzyny vs oczekiwania inflacyjne w USA 4.00% 60.00% 3.50% 40.00% 3.00% 20.00% 2.50% 0.00% 2.00% 1.50% -20.00% 1.00% -40.00% 0.50% -60.00% 0.00% Dynamika roczna cen benzyny bezołowiowej w USA Oczekiwania inflacyjne (wg. swapa inflacyjnego na 5 lat za 5 lat; prawa oś) 16
Indeksy zaufania konsumentów vs dynamika płac 120 3.00% 100 2.50% 80 2.00% 60 1.50% 40 1.00% 20 0.50% 0 0.00% Indeks sentymentu konsumentów Uniwersytetu Michigan Bloomberg Comfort Index Indeks zaufania konsumentów Conference Board Roczna dynamika płacy godzinowej (prawa oś) 17
Rynek pracy w USA 600 000 4 000 500 000 3 000 2 000 400 000 1 000 300 000 0 200 000-1 000-2 000 100 000-3 000 0-4 000 Wnioski o zasiłki dla bezrobotnych (4-tygodniowa średnia, lewa oś) Zmiana zatrudnienia w sektorze pozarolniczym (ostatnie 12-miesięcy skumulowane, prawa oś, mln) Źródło: Bloomberg. 18
Warunki kredytowania w USA 100.00% 80.00% 60.00% 40.00% 20.00% 0.00% -20.00% -40.00% Odsetek banków zacieśniających warunki kredytowania (netto) - duże i średnie przedsiębiorstwa Odsetek banków zacieśniających warunki kredytowania (netto) - małe przedsiębiorstwa Odsetek banków zacieśniających warunki kredytowania (netto) - kredyty konsumenckie 19
2000-01-01 2000-07-01 2001-01-01 2001-07-01 2002-01-01 2002-07-01 2003-01-01 2003-07-01 2004-01-01 2004-07-01 2005-01-01 2005-07-01 2006-01-01 2006-07-01 2007-01-01 2007-07-01 2008-01-01 2008-07-01 2009-01-01 2009-07-01 2010-01-01 2010-07-01 2011-01-01 2011-07-01 2012-01-01 2012-07-01 2013-01-01 2013-07-01 2014-01-01 2014-07-01 2015-01-01 2015-07-01 2016-01-01 2016-07-01 Dynamika roczna sprzedaży detalicznej w USA 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% -5.00% -10.00% -15.00% 20
ISM Manufacturing i indeksy regionalne 40 65 30 60 20 55 10 50 0-10 45-20 40-30 Philadelphia Fed Manufacturing Index Empire State Manufacturing Index Richmond Fed Manufacturing Index ISM Manufacturing 35 Źródło: Bloomberg. 21
01-01-2010 03-01-2010 05-01-2010 07-01-2010 09-01-2010 11-01-2010 01-01-2011 03-01-2011 05-01-2011 07-01-2011 09-01-2011 11-01-2011 01-01-2012 03-01-2012 05-01-2012 07-01-2012 09-01-2012 11-01-2012 01-01-2013 03-01-2013 05-01-2013 07-01-2013 09-01-2013 11-01-2013 01-01-2014 03-01-2014 05-01-2014 07-01-2014 09-01-2014 11-01-2014 01-01-2015 03-01-2015 05-01-2015 07-01-2015 09-01-2015 11-01-2015 01-01-2016 03-01-2016 05-01-2016 07-01-2016 09-01-2016 11-01-2016 Indeks ISM Manufacturing i jego dekompozycja 70 65 60 55 50 45 40 Indeks ISM Manufacturing Subindeks ISM Manufacturing: nowe zamówienia Subindeks ISM Manufacturing: zatrudnienie Subindeks ISM Manufacturing: dostawy Subindeks ISM Manufacturing: zapasy Subindeks ISM Manufacturing: produkcja Źródło: Bloomberg. 22
Indeks ISM Manufacturing w latach 2010-2016 61 59 57 55 53 51 49 47 45 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 23
2000-01-01 2000-07-01 2001-01-01 2001-07-01 2002-01-01 2002-07-01 2003-01-01 2003-07-01 2004-01-01 2004-07-01 2005-01-01 2005-07-01 2006-01-01 2006-07-01 2007-01-01 2007-07-01 2008-01-01 2008-07-01 2009-01-01 2009-07-01 2010-01-01 2010-07-01 2011-01-01 2011-07-01 2012-01-01 2012-07-01 2013-01-01 2013-07-01 2014-01-01 2014-07-01 2015-01-01 2015-07-01 2016-01-01 2016-07-01 Produkcja przemysłowa oraz wybrane subindeksy sektorowe 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% -10.00% -20.00% -30.00% -40.00% Produkcja przemysłowa r/r Produkcja przemysłowa: dobra przemysłowe r/r Produkcja przemysłowa: surowce r/r Źródło: Bloomberg. Produkcja przemysłowa: gaz i energetyka r/r Produkcja przemysłowa: dobra trwałego użytku r/r Produkcja przemysłowa: wytwarzanie, przesył i dystrybucja energii r/r 24
Koszty pracy w USA 4.00% 4.00% 3.50% 3.50% 3.00% 3.00% 2.50% 2.50% 2.00% 2.00% 1.50% 1.50% 1.00% 1.00% 0.50% 0.50% 0.00% 0.00% Roczna dynamika płacy godzinowej w USA (prawa oś) Indeks kosztów zatrudnienia r/r (lewa oś) 25
1986-12-01 1987-08-01 1988-04-01 1988-12-01 1989-08-01 1990-04-01 1990-12-01 1991-08-01 1992-04-01 1992-12-01 1993-08-01 1994-04-01 1994-12-01 1995-08-01 1996-04-01 1996-12-01 1997-08-01 1998-04-01 1998-12-01 1999-08-01 2000-04-01 2000-12-01 2001-08-01 2002-04-01 2002-12-01 2003-08-01 2004-04-01 2004-12-01 2005-08-01 2006-04-01 2006-12-01 2007-08-01 2008-04-01 2008-12-01 2009-08-01 2010-04-01 2010-12-01 2011-08-01 2012-04-01 2012-12-01 2013-08-01 2014-04-01 2014-12-01 2015-08-01 2016-04-01 Luka finansowania w amerykańskich przedsiębiorstwach 500 400 300 Indeks ten obrazuje różnicę między generowanym przepływami z tytułu działalności operacyjnej a wydatkami inwestycyjnymi oraz dywidendami. 200 100 0-100 -200-300 -400-500 26
2005-01-01 2005-04-01 2005-07-01 2005-10-01 2006-01-01 2006-04-01 2006-07-01 2006-10-01 2007-01-01 2007-04-01 2007-07-01 2007-10-01 2008-01-01 2008-04-01 2008-07-01 2008-10-01 2009-01-01 2009-04-01 2009-07-01 2009-10-01 2010-01-01 2010-04-01 2010-07-01 2010-10-01 2011-01-01 2011-04-01 2011-07-01 2011-10-01 2012-01-01 2012-04-01 2012-07-01 2012-10-01 2013-01-01 2013-04-01 2013-07-01 2013-10-01 2014-01-01 2014-04-01 2014-07-01 2014-10-01 2015-01-01 2015-04-01 2015-07-01 2015-10-01 2016-01-01 2016-04-01 2016-07-01 2016-10-01 Rynek nieruchomości w USA 2500 20.00% 15.00% 2000 10.00% 1500 5.00% 0.00% 1000-5.00% 500-10.00% -15.00% 0-20.00% S&P Case-Shiller r/r (prawa oś) Rozpoczęte budowy domów (lewa oś) Pozwolenia na budowy domów (lewa oś) 27
Rynek nieruchomości w USA 220 10.00% 9.00% 200 8.00% 180 7.00% 6.00% 160 5.00% 4.00% 140 3.00% 120 2.00% 1.00% 100 0.00% Indeks dostępności domów (lewa oś) Stopa oprocentowania 30-letniego kredytu hipotecznego w USA (prawa oś) 28
Siła dolara amerykańskiego vs ceny w imporcie 140 15.00% 130 10.00% 120 5.00% 110 0.00% 100-5.00% 90-10.00% 80-15.00% Realny efektywny kurs USD (wg. BIS) Realny efektywny kurs USD (wg. Barclays) Roczna dynamika cen w imporcie do USA (prawa oś) 29
01-01-2000 06-01-2000 11-01-2000 04-01-2001 09-01-2001 02-01-2002 07-01-2002 12-01-2002 05-01-2003 10-01-2003 03-01-2004 08-01-2004 01-01-2005 06-01-2005 11-01-2005 04-01-2006 09-01-2006 02-01-2007 07-01-2007 12-01-2007 05-01-2008 10-01-2008 03-01-2009 08-01-2009 01-01-2010 06-01-2010 11-01-2010 04-01-2011 09-01-2011 02-01-2012 07-01-2012 12-01-2012 05-01-2013 10-01-2013 03-01-2014 08-01-2014 01-01-2015 06-01-2015 11-01-2015 04-01-2016 09-01-2016 Sprzedaż samochodów osobowych w USA 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% -10.00% -20.00% -30.00% -40.00% -50.00% Dynamika roczna sprzedaży samochodów osobowych w USA 12-miesięczna średnia historyczna 30
2009-12-31 2010-02-28 2010-04-30 2010-06-30 2010-08-31 2010-10-31 2010-12-31 2011-02-28 2011-04-30 2011-06-30 2011-08-31 2011-10-31 2011-12-31 2012-02-29 2012-04-30 2012-06-30 2012-08-31 2012-10-31 2012-12-31 2013-02-28 2013-04-30 2013-06-30 2013-08-31 2013-10-31 2013-12-31 2014-02-28 2014-04-30 2014-06-30 2014-08-31 2014-10-31 2014-12-31 2015-02-28 2015-04-30 2015-06-30 2015-08-31 2015-10-31 2015-12-31 2016-02-29 2016-04-30 2016-06-30 2016-08-31 2016-10-31 Indeks Citi Economic Surprise dla USA 150 100 50 0-50 -100-150 Źródło: Bloomberg 31
01-01-2000 05-01-2000 09-01-2000 01-01-2001 05-01-2001 09-01-2001 01-01-2002 05-01-2002 09-01-2002 01-01-2003 05-01-2003 09-01-2003 01-01-2004 05-01-2004 09-01-2004 01-01-2005 05-01-2005 09-01-2005 01-01-2006 05-01-2006 09-01-2006 01-01-2007 05-01-2007 09-01-2007 01-01-2008 05-01-2008 09-01-2008 01-01-2009 05-01-2009 09-01-2009 01-01-2010 05-01-2010 09-01-2010 01-01-2011 05-01-2011 09-01-2011 01-01-2012 05-01-2012 09-01-2012 01-01-2013 05-01-2013 09-01-2013 01-01-2014 05-01-2014 09-01-2014 01-01-2015 05-01-2015 09-01-2015 01-01-2016 05-01-2016 12.00% Zyski netto amerykańskich przedsiębiorstw vs PKB 10.00% 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% 0.00% 32
3.5 Spread rentowności 10-latek do obligacji 2-letnich 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0-0.5-1 33
03-Jan-2000 13-Apr-2000 26-Jul-2000 06-Nov-2000 20-Feb-2001 01-Jun-2001 14-Sep-2001 28-Dec-2001 12-Apr-2002 24-Jul-2002 04-Nov-2002 19-Feb-2003 02-Jun-2003 11-Sep-2003 24-Dec-2003 07-Apr-2004 21-Jul-2004 01-Nov-2004 14-Feb-2005 26-May-2005 07-Sep-2005 20-Dec-2005 04-Apr-2006 17-Jul-2006 26-Oct-2006 08-Feb-2007 21-May-2007 30-Aug-2007 13-Dec-2007 27-Mar-2008 08-Jul-2008 17-Oct-2008 02-Feb-2009 14-May-2009 25-Aug-2009 08-Dec-2009 23-Mar-2010 01-Jul-2010 13-Oct-2010 26-Jan-2011 09-May-2011 18-Aug-2011 01-Dec-2011 15-Mar-2012 25-Jun-2012 04-Oct-2012 22-Jan-2013 03-May-2013 14-Aug-2013 26-Nov-2013 12-Mar-2014 23-Jun-2014 02-Oct-2014 16-Jan-2015 29-Apr-2015 10-Aug-2015 20-Nov-2015 07-Mar-2016 16-Jun-2016 27-Sep-2016 Premia terminowa dla amerykańskich 10-latek (model ACM*) 4.00% 3.50% 3.00% 0.40% 0.20% 0.00% -0.20% -0.40% -0.60% -0.80% 2.50% -1.00% 2.00% 1.50% 1.00% 0.50% 0.00% -0.50% -1.00% Źródło: Federal Reserve Bank of New York, dane na 30/06/2016. *Model Adriana, Crumpa i Moencha. 34
Premia terminowa dla amerykańskich 10-latek (model ACM) Model ACM estymuje premię terminową dla amerykańskich rządowych 10- latek. Premia terminowa jest dla inwestorów rekompensatą za ponoszone ryzyko innego kształtowania się przyszłych krótkoterminowych stóp procentowych, aniżeli wynika to z obecnych stóp długoterminowych. Ujemna wartość oznacza, że inwestorzy płacą za ponoszone ryzyko zamiast być kompensowanym. Historycznie jest to anomalia, która w ostatnich miesiącach może być spowodowana kilkoma czynnikami: 1. Reinwestowanie przez Fed kuponów od utrzymywanych obligacji. 2. Perspektywa wzrostu rentowności w USA i dywergencja polityk monetarnych z ECB i BoJ zwiększa napływy z zagranicy na rynek obligacji. 3. Częste w ostatnich kwartałach szoki na rynku akcji systematycznie wypychają część inwestorów na rynek amerykańskiego długu rządowego. 4. Powyższe napływy wcale nie muszą być historycznie wysokie, gdyż ponad 60% podaży obligacji powyżej 10 lat do zapadalności jest na bilansie Fed. 35
12.00% Model Fed 11.00% 10.00% 9.00% 8.00% 7.00% 6.00% Im wyższa różnica między dochodowością akcji i rentownością 10- latek, tym wyższa jest relatywna atrakcyjność inwestycji w akcje. 5.00% 4.00% 3.00% 2.00% Źródło: Bloomberg, dane dla S&P 500, obliczenia własne. 36
2011-06-29 2011-08-29 2011-10-29 2011-12-29 2012-02-29 2012-04-30 2012-06-30 2012-08-31 2012-10-31 2012-12-31 2013-02-28 2013-04-30 2013-06-30 2013-08-31 2013-10-31 2013-12-31 2014-02-28 2014-04-30 2014-06-30 2014-08-31 2014-10-31 2014-12-31 2015-02-28 2015-04-30 2015-06-30 2015-08-31 2015-10-31 2015-12-31 2016-02-29 2016-04-30 2016-06-30 2016-08-31 2016-10-31 Model Yardeniego 9.00% 8.00% 7.00% 6.00% 5.00% 4.00% Model Yardeniego opisuje zależność prognozowanej dochodowości z akcji względem syntetycznej dochodowości z akcji (różnica między rentownością 10-letnich obligacji korporacyjnych oraz 5-letniej stopy wzrostu zysków netto). Wartości większe od zera implikują niedowartościowanie rynku akcji. 3.00% 2.00% 1.00% 0.00% Źródło: Bloomberg, dane dla S&P 500 oraz BofA Merrill Lynch US Corporate 7-10 Year Effective Yield, obliczenia własne. 37
Spread indeksu BofA Merrill Lynch US High Yield Effective Yield do rentowności amerykańskich 10-latek 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% 38
Dynamiki roczne przychodów i zysku netto wg. sektorów w indeksie S&P 500 350.00% 320.65% 300.00% 250.00% 200.00% 150.00% 100.00% 50.00% 0.00% 30.87% 33.61% 17.17% 18.13% 21.66% 9.97% 1.01% 1.81% 4.24% 8.81% 4.29% 7.28% 4.94% 5.39% 5.67% 6.14% 6.39% 7.78% 7.84% 0.98% 39.36% Dynamika przychodów w 2017 r/r Dynamika zysku netto w 2017 r/r Źródło: Bloomberg. 39
Cyklicznie zmodyfikowany wskaźnik C/Z* dla indeksu S&P 500 i sektorów GICS 35 30 27.20 29.46 25 23.24 24.01 24.53 25.05 20 17.92 19.15 20.16 21.17 15 15.08 10 5 0 Paliwowy Telekomunikacja Użyteczności publicznej Źródło: Bloomberg. * Oparty o średnie zyski na akcję za ostatnie 10 lat. Finansowy Wydobywczy S&P 500 Ochrona zdrowia Przemysłowy Dobra podstawowe Technologiczny Dóbr wyższego rzędu 40
S&P 500 vs oczekiwany w 12M zysk na akcję 19 17 15 13 11 9 7 Średnia (5Y) - 2 odchylenia standardowe (5Y) Średnia (5Y) - 1 odchylenie standardowe (5Y Prospektywny C/Z dla S&P 500 5-letnia średnia z prospektywnego C/Z dla S&P 500 Średnia (5Y) + 1 odchylenie standardowe (5Y) Średnia (5Y) + 2 odchylenia standardowe (5Y) 41
S&P 500 vs oczekiwany w 12M zysk na akcję 2400 120 2200 115 2000 1800 110 105 100 1600 1400 95 90 1200 85 1000 80 Indeks S&P 500 (lewa oś) Oczekiwany w 12M zysk na akcję dla spółek z indeksu S&P 500 (prawa oś) 42
Cykl prezydencki w S&P 500 30.00% 29.60% 25.00% 23.45% 20.00% 15.00% 12.78% 11.39% 13.41% 9.54% 10.00% 7.28% 5.70% 7.79% 6.90% 5.00% 0.00% 0.00% -0.73% 1 2 3 4-5.00% Średnia Obama 1 Obama 2 43
Analiza i założenia makroekonomiczne I kwartał 2017 Gospodarki rozwinięte strefa euro Departament Zarządzania Aktywami
Gospodarki i rynki strefy euro główne założenia 1. Zgodnie z prognozami wzrost gospodarczy w strefie euro w 2017 r. powinien nieznacznie spowolnić do 1.4% w 2017 r. Główni hamulcowi to Włochy i Francja, gdzie w obu przypadkach ciąży niepewność polityczna oraz, w przypadku Włoch, słabość sektora bankowego i wysokie poziomy zadłużenia. Dodatkowo, nieco spowolni wzrost w Hiszpanii, mimo że wciąż pozostanie wyraźnie powyżej średniej dla całej strefy. 2. Z drugiej strony, źródeł optymizmu można szukać w indeksach PMI dla głównych gospodarek, które wyraźnie zakręciły w górę w IV kwartale. Duże rezerwy tkwią też w konsumpcji (popyt wewnętrzny strefy euro jest ok. 1% poniżej szczytu sprzed kryzysu w 2008 r.), a ich uwolnienie powinna wspomagać rosnąca akcja kredytowa wspierana silnie akomodacyjną polityką pieniężną. Spodziewamy się również stopniowego spadku bezrobocia na południu Europy (głównie w Hiszpanii), co powinno wspomagać popyt na kredyty i wspierać konsumpcję. 3. Trudno oczekiwać dalszej silnej kontrybucji popytu zewnętrznego w gospodarce niemieckiej, gdyż saldo rachunku bieżącego urosło do rekordowego 3.2% PKB, co w sytuacji stopniowego spowolnienia w Chinach może być trudne do pokonania. 4. Barierą dla wzrostu powinny być wzrosty cen surowców oraz aura niepewności w związku z napiętym grafikiem wyborczym. Naszym zdaniem, główna bitwa to wybory we Francji, gdzie obserwować będziemy starcie liberała Fillona oraz populistycznej Marine Le Pen. Zwycięstwo Fillona może wpompować sporo optymizmu w europejskie rynki, gdyż jego program jest zorientowany liberalnie (obniżka CIT, zniesienie podatku majątkowego, cięcia w administracji publicznej) i przede wszystkim powinien wyraźnie zmniejszyć szanse populistów w całej Europie. 45
Ustalenia posiedzenia EBC z 8 grudnia 2016 r. 1. EBC pozostawił główne stopy procentowe na niezmienionym poziomie, jednocześnie oczekuje pozostawienia ich na tym poziomie długo po zakończeniu programu skupu aktywów. 2. Co najważniejsze, zdecydowano o przedłużeniu programu skupu aktywów do grudnia 2017 r., jednocześnie zmniejszając skalę miesięcznych zakupów do 60 mld (od kwietnia 2017 r.). Podkreślono również chęć i wolę wydłużenia programu, jeśli będzie taka potrzeba. Ponadto, jeśli warunki makroekonomiczne ulegną pogorszeniu, EBC jest gotowy program wydłużyć i/lub zwiększyć. Wnioski: 1. Decyzja o modyfikacji programu skupu aktywów była oczekiwana przez rynek, lecz nie była pewna jej forma. W naszej ocenie EBC podjęło bardzo rozsądną decyzję, gdyż spełnione oczekiwania rynkowe, a zarazem zostawiona furtka na istotne rozszerzenie programu w przyszłości. 2. Ponadto, istotne jest kolejne podkreślenie chęci utrzymania stóp procentowych na obecnych poziomach, co powinno stabilizować marże odsetkowe w europejskim sektorze bankowym. Przypominamy, że rentowność sektora bankowego jest jedną z głównych bolączek w Europie i do tego również odnosił się Mario Draghi oraz ostatni raport o stabilności finansowej. 3. Naszym zdaniem decyzja EBC jest istotna w kontekście ostatnich znacznych wzrostów rentowności obligacji na świecie, natomiast skala modyfikacji programu skupu aktywów ogranicza pole do dalszej deprecjacji wspólnej waluty. 46
Kalendarz wyborczy w 2017 r. w Europie 22 stycznia 2017 r. I runda prawyborów Socjalistów we Francji 29 stycznia 2017 r. II runda prawyborów Socjalistów we Francji 12 lutego 2017 r. wybory prezydenckie w Niemczech 15 marca 2017 r. wybory parlamentarne w Holandii 23 kwietnia 2017 r. I runda wyborów prezydenckich we Francji 7 maja 2017 r. II runda wyborów prezydenckich we Francji 17 czerwca 2017 r. wybory do niższej izby parlamentu we Francji Wrzesień 2017 r. wybory parlamentarne w Niemczech Grafik wyborczy na 2017 r. jest dość napięty i z tego tytułu można spodziewać się okresów podwyższonej zmienności na europejskich rynkach akcji, obligacji i rynku walutowym. Spośród powyższych wydarzeń najważniejsze są wybory prezydenckie we Francji oraz wybory parlamentarne w Niemczech. Uwaga rynków będzie zwrócona na notowania populistycznych partii i kandydatów, aczkolwiek inwestorzy wyciągają wnioski z wydarzeń 2016 r. i z ostrożnością podchodzą do sondaży przedwyborczych czy też przedreferendalnych. 47
Spread 10-latek francuskich do 10-latek niemieckich 0.70% 0.60% Wzrost spreadu po wygranej Donalda Trumpa w wyniku globalnych obaw o kolejne zwycięstwa populistów w Europie. 0.50% 0.40% 0.30% 0.20% 0.10% 0.00% 2016-01-04 2016-02-04 2016-03-04 2016-04-04 2016-05-04 2016-06-04 2016-07-04 2016-08-04 2016-09-04 2016-10-04 2016-11-04 2016-12-04 48
Dynamika i kontrybucje do PKB strefy euro 4.00% 3.00% 3.00% 2.40% 2.30% 2.20% 2.00% 1.90% 2.00% 2.00% 1.90% 1.80% 1.70% 1.70% 1.70% 1.40% 1.30% 1.00% 1.10% 1.30% 1.00% 1.00% 0.70% 0.70% 0.10% 0.00% -1.00% Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 Q1 2011 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011-0.50% Q1 Q2 2012 2012 Q3 2012 Q4 2012 Q1 2013-0.70% -0.90% -1.00% -1.20% -0.40% Q2 2013 Q3 2013 Q4 2013 Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 2014 Q1 2015 Q2 2015 Q3 2015 Q4 2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016-2.00% -3.00% Konsumpcja prywatna Konsumpcja publiczna Inwestycje Zapasy Eksport netto Dynamika PKB r/r 49
kwi-11 cze-11 sie-11 paź-11 gru-11 lut-12 kwi-12 cze-12 sie-12 paź-12 gru-12 lut-13 kwi-13 cze-13 sie-13 paź-13 gru-13 lut-14 kwi-14 cze-14 sie-14 paź-14 gru-14 lut-15 kwi-15 cze-15 sie-15 paź-15 gru-15 lut-16 kwi-16 cze-16 sie-16 paź-16 gru-16 PMI w przemyśle w krajach strefy euro 65.00 60.00 55.00 50.00 45.00 40.00 PMI w przemyśle - strefa euro PMI w przemyśle - Niemcy PMI w przemyśle - Francja PMI w przemyśle - Włochy PMI w przemyśle - Hiszpania 50
2010-01-01 2010-04-01 2010-07-01 2010-10-01 2011-01-01 2011-04-01 2011-07-01 2011-10-01 2012-01-01 2012-04-01 2012-07-01 2012-10-01 2013-01-01 2013-04-01 2013-07-01 2013-10-01 2014-01-01 2014-04-01 2014-07-01 2014-10-01 2015-01-01 2015-04-01 2015-07-01 2015-10-01 2016-01-01 2016-04-01 2016-07-01 2016-10-01 Dynamika produkcji przemysłowej 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% -5.00% -10.00% -15.00% Niemcy - roczna dynamika produkcji przemysłowej Francja - roczna dynamika produkcji przemysłowej Włochy - roczna dynamika produkcji przemysłowej Hiszpania - roczna dynamika produkcji przemysłowej 51
PMI w usługach strefa euro 65 60 55 50 45 40 35 30 PMI w usługach - strefa euro PMI w usługach - Niemcy PMI w usługach - Francja PMI w usługach - Włochy PMI w usługach - Hiszpania 52
2001-01-01 2001-06-01 2001-11-01 2002-04-01 2002-09-01 2003-02-01 2003-07-01 2003-12-01 2004-05-01 2004-10-01 2005-03-01 2005-08-01 2006-01-01 2006-06-01 2006-11-01 2007-04-01 2007-09-01 2008-02-01 2008-07-01 2008-12-01 2009-05-01 2009-10-01 2010-03-01 2010-08-01 2011-01-01 2011-06-01 2011-11-01 2012-04-01 2012-09-01 2013-02-01 2013-07-01 2013-12-01 2014-05-01 2014-10-01 2015-03-01 2015-08-01 2016-01-01 2016-06-01 Sprzedaż detaliczna w strefie euro 10.00% 5.00% 0.00% -5.00% -10.00% -15.00% Dynamika sprzedaży detalicznej r/r - Francja Dynamika sprzedaży detalicznej r/r - Hiszpania Dynamika sprzedaży detalicznej r/r - strefa euro Źródło: Eurostat, obliczenia własne. Dynamika sprzedaży detalicznej r/r - Niemcy Dynamika sprzedaży detalicznej r/r - Włochy 53
sty-10 mar-10 maj-10 lip-10 wrz-10 lis-10 sty-11 mar-11 maj-11 lip-11 wrz-11 lis-11 sty-12 mar-12 maj-12 lip-12 wrz-12 lis-12 sty-13 mar-13 maj-13 lip-13 wrz-13 lis-13 sty-14 mar-14 maj-14 lip-14 wrz-14 lis-14 sty-15 mar-15 maj-15 lip-15 wrz-15 lis-15 sty-16 mar-16 maj-16 lip-16 wrz-16 lis-16 Inflacja HICP vs oczekiwania inflacyjne w strefie euro 3.00% 3.50% 2.80% 3.00% 2.60% 2.50% 2.40% 2.00% 2.20% 1.50% 2.00% 1.00% 1.80% 0.50% 1.60% 0.00% 1.40% -0.50% 1.20% -1.00% 1.00% -1.50% Poziom oczekiwań inflacyjnych (wynikający z 5-letniego swapa inflacyjnego, lewa oś) Stopa inflacji HICP (prawa oś) 54
Citi Inflation Surprise Index strefa euro 60 40 20 0-20 -40-60 -80 55
Rynek kredytów w strefie euro 3.00% 6.00% 2.00% 5.00% 1.00% 4.00% 0.00% 3.00% -1.00% 2.00% -2.00% 1.00% -3.00% 0.00% -4.00% Dynamika roczna kredytów dla gospodarstw domowych (lewa oś) Dynamika roczna agregatu M3 (prawa oś) Źródło: EBC, obliczenia własne. -1.00% Dynamika roczna kredytów dla przedsiębiorstw (bez sektora finansowego, lewa oś) 56
Koszty kredytów w strefie euro 4.50% 4.00% 3.50% 3.00% 2.50% 2.00% 1.50% Średnie oprocentowanie kredytu hipotecznego Średnie oprocentowanie kredytu dla przedsiębiorstw 57
Indeks Citi Economic Surprise dla strefy euro 150 100 50 0-50 -100-150 58
sty-10 kwi-10 lip-10 paź-10 sty-11 kwi-11 lip-11 paź-11 sty-12 kwi-12 lip-12 paź-12 sty-13 kwi-13 lip-13 paź-13 sty-14 kwi-14 lip-14 paź-14 sty-15 kwi-15 lip-15 paź-15 sty-16 kwi-16 lip-16 paź-16 Rynek aut osobowych w UE 20.00% 15 000 000 15.00% 14 500 000 10.00% 5.00% 0.00% -5.00% -10.00% -15.00% 14 000 000 13 500 000 13 000 000 12 500 000 12 000 000 11 500 000 11 000 000-20.00% 10 500 000-25.00% 10 000 000 Dynamika roczna rejestracji samochodów osobowych (lewa oś) Rejestracje samochodów osobowych w UE (skumulowane ostatnie 12M, prawa oś) Źródło: ACEA, obliczenia własne. 59
Wskaźniki aktywności w niemieckim przemyśle 65 35.00% 30.00% 60 25.00% 20.00% 55 15.00% 50 10.00% 5.00% 45 0.00% -5.00% 40-10.00% Indeks PMI w przemyśle (lewa oś) Dynamika roczna produkcji przemysłowej (prawa oś) Roczna dynamika zamówień w niemieckim przemyśle (prawa oś) 60
sty-10 kwi-10 lip-10 paź-10 sty-11 kwi-11 lip-11 paź-11 sty-12 kwi-12 lip-12 paź-12 sty-13 kwi-13 lip-13 paź-13 sty-14 kwi-14 lip-14 paź-14 sty-15 kwi-15 lip-15 paź-15 sty-16 kwi-16 lip-16 paź-16 Roczne dynamiki nowych zamówień w niemieckim przemyśle 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% -10.00% -20.00% Dynamika zamówień w przemyśle - odbiorcy krajowi Dynamika zamówień w przemyśle - odbiorcy zagraniczni spoza strefy euro Dynamika zamówień w przemyśle - odbiorcy zagraniczni ze strefy euro 61
Sentyment biznesowy wskaźniki Instytutu Ifo 125 120 115 110 105 100 95 90 IFO Klimat w biznesie IFO Ocena bieżąca IFO Oczekiwania w biznesie 62
DAX prospektywne C/Z historycznie 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 Średnia (5Y) - 2 odchylenia standardowe (roczne) Prospektywny C/Z dla DAX Średnia (5Y) + 1 odchylenie standardowe (roczne) Średnia (5Y) - 1 odchylenie standardowe (roczne) 5-letnia średnia z prospektywnego C/Z dla DAX Średnia (5Y) + 2 odchylenia standardowe (roczne) 63
DAX vs oczekiwany w 12M zysk na akcję 13000 700 12000 650 11000 10000 9000 8000 7000 6000 600 550 500 450 400 5000 350 4000 300 DAX (lewa oś) Zysk na akcję dla indeksu DAX (prawa oś) 64
STOXX Europe 600 prospektywne C/Z historycznie 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 Średnia (5Y) - 2 odchylenia standardowe (5Y) Średnia (5Y) - 1 odchylenie standardowe (5Y) Prospektywny C/Z dla STOXX Europe 600 5-letnia średnia z prospektywnego C/Z dla STOXX Europe 600 Średnia (5Y) + 1 odchylenie standardowe (5Y) Średnia (5Y) + 2 odchylenia standardowe (5Y) 65
STOXX Europe 600 vs oczekiwany w 12M zysk na akcję 450 24 400 22 20 350 18 300 16 14 250 12 200 10 STOXX Europe 600 Zysk na akcję dla indeksu STOXX Europe 600 66
IBEX prospektywne C/Z historycznie 19 17 15 13 11 9 Średnia (5Y) - 2 odchylenia standardowe (5Y) Prospektywny C/Z dla IBEX Średnia (5Y) - 1 odchylenie standardowe (5Y) 5-letnia średnia z prospektywnego C/Z dla IBEX 67
IBEX vs oczekiwany w 12M zysk na akcję 14000 1200 12000 1000 10000 800 8000 600 6000 4000 400 2000 200 0 0 IBEX Zysk na akcję dla indeksu IBEX (prawa oś) 68
Analiza i założenia makroekonomiczne I kwartał 2017 Chiny, Polska, Indie, Brazylia, Rosja Departament Zarządzania Aktywami
Gospodarki wschodzące główne założenia 1. Dla gospodarek wschodzących głównym ryzykiem jest siła USD oraz potencjalne wojny handlowe prowokowane przez nową administrację amerykańską, w szczególności dotyczy to Chin. Z drugiej strony, historycznie zdarzały się dłuższe okresy, gdy mocny USD nie przeszkadzał aktywom z rynków wschodzących, gdyż jednocześnie obserwowaliśmy silny rynek surowcowy (taka sytuacja miała miejsce w całym 2005 r.). 2. Akcje z rynków wchodzących powinny w 2017 r. pokazać wyższe dynamiki zarówno przychodów, jak i zysków netto od rynków rozwiniętych (MSCI EM vs MSCI World), co skłania do przeważania tego segmentu w koszyku akcyjnym. Dodatkowo, po raz pierwszy od 2013 r. na dynamice zysków netto nie ciążą spadające ceny surowców oraz EPS w sektorze wydobywczym. 3. W sferze makro warto podkreślić koniec 54-miesięcznej ujemnej dynamiki inflacji PPI w Chinach, która jest istotnie skorelowana z zyskami tamtejszych spółek. Fakt ten idealnie wpisuje się w globalną grę kartą reflacyjną zapoczątkowaną po wyborze Donalda Trumpa. 4. Top pickiem w koszyku EM na 2017 r. pozostaje rynek rosyjski. Przede wszystkim, kluczowym czynnikiem jest ustabilizowanie cen surowców, co ma bardzo istotny wpływ na EPS spółek rosyjskich (95% korelacja zysków netto z cenami ropy) oraz, co ważne, stopę dywidendy, która jest najwyższa spośród rynków wchodzących (ok. 5% w 2017 r.). Ponadto, ekspansja fiskalna w USA każe przeważać spółki cykliczne, a rynek rosyjski oferuje najlepszą koncentrację takowych. 70
Gospodarki wschodzące główne założenia 5. Pozytywnie oceniamy również rynek brazylijski z uwagi na niską bazę wynikową i dwucyfrowy wzrost EPS (+18%) w 2017 r. i silne dźwignie operacyjne w tamtejszych spółkach. Dodatkowo, obecna administracja zakłada ambitny plan reform z limitem wydatków oraz zmianami w systemie emerytalnym na czele. Oba wymagają jednak zmian w konstytucji, co stanowi pewien czynnik ryzyka. W sferze polityki pieniężnej oczekujemy dalszych cięć stóp procentowych, co powinno dalej wspierać rosnące wskaźniki zaufania konsumentów i w przemyśle. 6. W Polsce rok 2017 r. powinien przynieść odreagowanie po słabym 2016 r., lecz naszym zdaniem jego skala będzie niższa niż się oczekuje i całoroczny wynik powyżej 3% wydaje się nierealny. W sferze inwestycji, argumentacja iż za ich spadek odpowiada głównie niskie wydatkowanie środków unijnych oraz silny spadek inwestycji publicznych jest tylko częścią prawdy. 7. W III kw. 2016 r. odnotowano spadek inwestycji we wszystkich typach, w maszynach i urządzeniach po raz pierwszy od IV kw. 2012 r., a sektor nieruchomości w zasadzie nie jest beneficjentem środków unijnych. Do tego należy zauważyć silny spadek wskaźnika klimatu w przemyśle, co skłania do wniosku, iż niepewność polityczno-legislacyjna wpływa na pogorszenie oczekiwań w biznesie i niechęci do inwestowania. Jest to groźne i trudno odwracalne zjawisko, dlatego naszym zdaniem prognozowane odbicie w inwestycjach publicznych nie wystarczy do osiągnięcia 3% wzrostu gospodarczego w 2017 r. Szczególnie, że szczyt umów związanych z nową perspektywa unijną spodziewany jest dopiero na III-IV kw. 2017 r. 71
Gospodarki wschodzące główne założenia 8. Po stronie konsumpcji efekt programu 500+ jest wyraźnie niższy od pierwotnych oczekiwań. Szacunki instytucji analitycznych mówią o niewielkim przełożeniu środków z płatności 500+ na wydatki. Gospodarstwa domowe o niższych dochodach przede wszystkim oddłużają się (co jest pozytywne w długim okresie), natomiast te o wyższych dochodach nie odczuły istotnego zwiększenia dochodu rozporządzalnego i nie zwiększyły konsumpcji. Co więcej, zamożne gospodarstwa domowe mogą antycypować przyszły wzrost podatków i, w związku z tym, nawet zmniejszać konsumpcję na rzecz oszczędności. Z drugiej strony, obecnie nie da się wykluczyć, że efekt programu 500+ jest póki co opóźniony i dopiero w II kw. 2017 r. będzie można ocenić jego skutki. 9. W kontekście polskiego rynku nadal istotnym tematem jest transfer środków z OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej oraz funduszy inwestycyjnych. O ile kwestia transferu do FRD (25% aktywów OFE) jest raczej jasna, o tyle przeniesienie reszty aktywów do funduszy inwestycyjnych jest mocno niejasne i problematyczne. Przede wszystkim, utworzenie funduszu wymaga każdorazowo zgody KNF. Nie jest jasne, do których TFI trafiałyby środki. W scenariuszu bazowym zakładamy, że aktywa OFE pozostaną w ramach danej grupy kapitałowej (tzn. aktywa PKO OFE do PKO TFI, NN OFE do NN TFI itd.). 10. Niemniej, mimo braku ryzyka oficjalnej nacjonalizacji OFE, uważamy że takie rozwiązanie i tak generuje ryzyko zbyt dużej pośredniej koncentracji w akcjonariacie części spółek, co może powodować wzrost ryzyka politycznego i trwałe dyskonto w stosunku do spółek, które do tej pory były stricte w prywatnych rękach. W długim terminie może to ciążyć na wycenach polskich spółek i utrwalać lub poszerzać dyskonto MSCI Poland do MSCI Emerging Markets. 72
Rynki wchodzące vs USD oraz stopy procentowe w USA 35.00% 4.50% 30.00% 4.00% 25.00% 3.50% 20.00% 3.00% 15.00% 2.50% 10.00% 2.00% 5.00% 1.50% 0.00% 1.00% -5.00% 0.50% -10.00% 0.00% MSCI Emerging Markets (lewa oś) Dollar index (lewa oś) Stopa funduszy federalnych (prawa oś) 73
Dynamiki roczne PKB w krajach rozwijających się 10.00% 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% 0.00% Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 2014 Q1 2015 Q2 2015 Q3 2015 Q4 2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016 Q1 2017 Q2 2017 Q3 2017 Q4 2017 Q1 2018-2.00% -4.00% -6.00% -8.00% Chiny Polska Brazylia Indie Rosja Turcja 74
Zachowanie wybranych rynków akcji w grupie emerging markets 90.00% 70.00% 50.00% 30.00% 10.00% -10.00% -30.00% MSCI Emerging Markets MSCI China MSCI India MSCI Brazil MSCI Poland MSCI Turkey MSCI Russia 75
Rynki surowcowe vs waluty rynków wschodzących 1.40 1.30 1.20 1.10 1.00 0.90 0.80 0.70 0.60 0.50 Indeks JP Morgan Emerging Market Currency (USD) Indeks CRB 76
Zachowanie walut wschodzących względem USD po wygranej Donalda Trumpa USDTRY 11.23% USDMXN 11.15% USDPLN 7.13% USDHUF 6.96% USDMYR 6.51% USDKRW 5.74% USDIDR 2.88% USDINR 2.07% USDZAR 1.74% USDBRL 1.63% -4.98% USDRUB -6.00% -4.00% -2.00% 0.00% 2.00% 4.00% 6.00% 8.00% 10.00% 12.00% 14.00% Źródło: Bloomberg, obliczenia własne dane za okres 7.11-29.12.2016. 77
Indeks Citi Economic Surprise dla rynków wschodzących 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30 78
Indeksy PMI w przemyśle dla gospodarek rozwijających się 58 56 54 52 50 48 46 44 42 40 PMI w przemyśle (Caixin) - Chiny PMI w przemyśle - Rosja PMI w przemyśle - Indie PMI w przemyśle - Brazylia PMI w przemyśle - Polska 79
2000-03-01 2000-08-01 2001-01-01 2001-06-01 2001-11-01 2002-04-01 2002-09-01 2003-02-01 2003-07-01 2003-12-01 2004-05-01 2004-10-01 2005-03-01 2005-08-01 2006-01-01 2006-06-01 2006-11-01 2007-04-01 2007-09-01 2008-02-01 2008-07-01 2008-12-01 2009-05-01 2009-10-01 2010-03-01 2010-08-01 2011-01-01 2011-06-01 2011-11-01 2012-04-01 2012-09-01 2013-02-01 2013-07-01 2013-12-01 2014-05-01 2014-10-01 2015-03-01 2015-08-01 2016-01-01 2016-06-01 Dynamika chińskiego wzrostu gospodarczego vs inwestycje w majątek trwały 50.00% 16.00% 45.00% 40.00% 35.00% 30.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 15.00% 14.00% 13.00% 12.00% 11.00% 10.00% 9.00% 8.00% 7.00% 5.00% 6.00% Dynamika inwestycji w majątek trwały w Chinach r/r Dynamika PKB w Chinach r/r (prawa oś) 80
2005-01-01 2005-04-01 2005-07-01 2005-10-01 2006-01-01 2006-04-01 2006-07-01 2006-10-01 2007-01-01 2007-04-01 2007-07-01 2007-10-01 2008-01-01 2008-04-01 2008-07-01 2008-10-01 2009-01-01 2009-04-01 2009-07-01 2009-10-01 2010-01-01 2010-04-01 2010-07-01 2010-10-01 2011-01-01 2011-04-01 2011-07-01 2011-10-01 2012-01-01 2012-04-01 2012-07-01 2012-10-01 2013-01-01 2013-04-01 2013-07-01 2013-10-01 2014-01-01 2014-04-01 2014-07-01 2014-10-01 2015-01-01 2015-04-01 2015-07-01 2015-10-01 2016-01-01 2016-04-01 2016-07-01 2016-10-01 Indeks Li Keqianga vs indeks wskaźników wyprzedzających 108 30 106 Indeks Li Keqianga jest syntetyczną miarą prawdziwej aktywności ekonomicznej w Chinach opartą o zużycie energii elektrycznej, wolumen kredytów udzielanych przez banki oraz wolumen towarów w transporcie kolejowym. 25 104 20 102 15 100 10 98 5 96 0 Indeks wskaźników wyprzedzających dla Chin (lewa oś) Indeks Li Keqianga (prawa oś, T-3) 81
Rezerwy walutowe Chin oraz kurs yuana wobec USD 4 500 7.00 6.90 4 000 6.80 6.70 3 500 6.60 6.50 3 000 6.40 6.30 2 500 6.20 6.10 2 000 6.00 Rezerwy walutowe Chin (lewa oś, mld USD) Kurs USDCNY (prawa oś) 82
2011-10-01 2011-12-01 2012-02-01 2012-04-01 2012-06-01 2012-08-01 2012-10-01 2012-12-01 2013-02-01 2013-04-01 2013-06-01 2013-08-01 2013-10-01 2013-12-01 2014-02-01 2014-04-01 2014-06-01 2014-08-01 2014-10-01 2014-12-01 2015-02-01 2015-04-01 2015-06-01 2015-08-01 2015-10-01 2015-12-01 2016-02-01 2016-04-01 2016-06-01 2016-08-01 2016-10-01 Dynamika inflacji PPI vs rentowność w chińskim przemyśle 35.00% 10.00% 30.00% 8.00% 25.00% 20.00% 15.00% 10.00% 5.00% 0.00% -5.00% 6.00% 4.00% 2.00% 0.00% -2.00% -4.00% -10.00% -6.00% -15.00% -8.00% Dynamika roczna zysków chińskiego sektora przemysłowego (lewa oś) Dynamika inflacji PPI r/r (prawa oś) 83
Sprzedaż detaliczna vs inflacja CPI w Chinach 20.00% 6.00% 18.00% 5.00% 16.00% 4.00% 14.00% 3.00% 12.00% 2.00% 10.00% 1.00% 8.00% 0.00% Roczna dynamika wartości sprzedaży detalicznej Dynamika inflacji CPI r/r 84
Zadłużenie w chińskiej gospodarce 250% 200% 150% 100% 15% 15% 13% 16% 23% 27% 19% 18% 18% 17% 16% 26% 28% 19% 18% 17% 27% 24% 17% 16% 25% 20% 28% 29% 16% 20% 31% 16% 18% 34% 22% 16% 19% 18% 36% 41% 50% 109% 105% 106% 103% 102% 125% 134% 134% 146% 152% 161% 165% 0% 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe Banki Sektor publiczny 85
2011-06-30 2011-08-31 2011-10-31 2011-12-31 2012-02-29 2012-04-30 2012-06-30 2012-08-31 2012-10-31 2012-12-31 2013-02-28 2013-04-30 2013-06-30 2013-08-31 2013-10-31 2013-12-31 2014-02-28 2014-04-30 2014-06-30 2014-08-31 2014-10-31 2014-12-31 2015-02-28 2015-04-30 2015-06-30 2015-08-31 2015-10-31 2015-12-31 2016-02-29 2016-04-30 2016-06-30 2016-08-31 2016-10-31 Indeks Citi Economic Surprise dla Chin 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 86
Import miedzi do Chin vs cena miedzi 12 000 500 000 450 000 10 000 8 000 6 000 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 4 000 2 000 0 150 000 100 000 50 000 0 Cena miedzi na LME (spot) Import miedzi do Chin (w tonach) 87
2001-06-01 2001-10-01 2002-02-01 2002-06-01 2002-10-01 2003-02-01 2003-06-01 2003-10-01 2004-02-01 2004-06-01 2004-10-01 2005-02-01 2005-06-01 2005-10-01 2006-02-01 2006-06-01 2006-10-01 2007-02-01 2007-06-01 2007-10-01 2008-02-01 2008-06-01 2008-10-01 2009-02-01 2009-06-01 2009-10-01 2010-02-01 2010-06-01 2010-10-01 2011-02-01 2011-06-01 2011-10-01 2012-02-01 2012-06-01 2012-10-01 2013-02-01 2013-06-01 2013-10-01 2014-02-01 2014-06-01 2014-10-01 2015-02-01 2015-06-01 2015-10-01 2016-02-01 2016-06-01 2016-10-01 Inflacja vs stopy procentowe w Indiach 16.00% 14.00% 12.00% 10.00% 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% Dynamika inflacji CPI r/r Stopa repo pożyczek Reserve Bank of India 88
Indeks MSCI Russia vs indeks S&P GSCI Regresja indeksu MSCI Russia względem indeksu surowcowego S&P GSCI pokazuje umiarkowaną (wsp. korelacji = 0.494) dodatnią korelację stóp zwrotu z obu indeksów. W przypadku wielu innych indeksów rynków akcji (np. MSCI Brazil, STOXX Europe 600 itd.) współczynnik korelacji w analogicznym zestawie danych nie przekracza 0.3 Indeks S&P GSCI w prawie 80% składa się z surowców energetycznych. 89
Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 Q4 2007 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2008 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 2009 Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 Q1 2011 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2013 Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 2014 Q1 2015 Q2 2015 Q3 2015 Q4 2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Dynamika PKB Polski + kontrybucje do wzrostu gospodarczego 12.00% 10.00% 8.00% 6.00% 4.00% 2.00% 0.00% 7.50% 6.60% 6.60% 6.60% 6.30% 6.10% 5.20% 3.20% 1.60% 1.00% 0.40% 3.20% 3.40% 3.00% 5.30% 4.90% 4.80% 5.00% 4.50% 4.20% 3.30% 2.30% 0.90% 0.50% 0.10% 0.00% 1.80% 3.60% 3.30% 3.30% 3.30% 3.30% 3.40% 3.10% 2.60% 4.30% 3.00% 3.10% 2.50% -2.00% -4.00% -6.00% Konsumpcja prywatna Konsumpcja publiczna Inwestycje Zapasy Eksport netto Dynamika PKB Źródło: GUS, obliczenia własne. 90
Dynamika PKB w Polsce vs PMI w przemyśle 58 6.00% 56 5.00% 54 52 4.00% 50 3.00% 48 2.00% 46 44 1.00% 42 0.00% PMI w przemyśle (lewa oś) Dynamika roczna PKB (prawa oś) 91
2011-01-01 2011-03-01 2011-05-01 2011-07-01 2011-09-01 2011-11-01 2012-01-01 2012-03-01 2012-05-01 2012-07-01 2012-09-01 2012-11-01 2013-01-01 2013-03-01 2013-05-01 2013-07-01 2013-09-01 2013-11-01 2014-01-01 2014-03-01 2014-05-01 2014-07-01 2014-09-01 2014-11-01 2015-01-01 2015-03-01 2015-05-01 2015-07-01 2015-09-01 2015-11-01 2016-01-01 2016-03-01 2016-05-01 2016-07-01 2016-09-01 2016-11-01 Produkcja przemysłowa vs PMI w przemyśle polskim i niemieckim 12.00% 65 10.00% 8.00% 60 6.00% 4.00% 55 2.00% 50 0.00% -2.00% 45-4.00% -6.00% 40 Dynamika roczna produkcji przemysłowej (średnia 3M, lewa oś) PMI w polskim przemyśle (prawa oś) PMI w niemieckim przemyśle (prawa oś) 92
Dynamika roczna produkcji budowlano-montażowej w Polsce 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% -10.00% -20.00% -30.00% -40.00% Źródło: GUS, obliczenia własne. 93
Dynamika roczna składowych inwestycji 140.00% 120.00% 100.00% 80.00% 60.00% 40.00% 20.00% 0.00% -20.00% -40.00% -60.00% Źródło: GUS, obliczenia własne. Nakłady inwestycyjne ogółem r/r Inwestycje w maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia r/r Inwestycje w budownictwie r/r Inwestycje w środki transportu r/r 94
sty-00 cze-00 lis-00 kwi-01 wrz-01 lut-02 lip-02 gru-02 maj-03 paź-03 mar-04 sie-04 sty-05 cze-05 lis-05 kwi-06 wrz-06 lut-07 lip-07 gru-07 maj-08 paź-08 mar-09 sie-09 sty-10 cze-10 lis-10 kwi-11 wrz-11 lut-12 lip-12 gru-12 maj-13 paź-13 mar-14 sie-14 sty-15 cze-15 lis-15 kwi-16 wrz-16 Wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury przetwórstwo przemysłowe 3.0 2.0 1.0 0.0-1.0-2.0-3.0 Źródło: GUS, obliczenia własne. 95
Polska sprzedaż detaliczna vs inflacja CPI 20.00% 6.00% 5.00% 15.00% 4.00% 10.00% 3.00% 2.00% 5.00% 1.00% 0.00% 0.00% -1.00% -5.00% Dynamika roczna sprzedaży detalicznej w Polsce (lewa oś) Dynamika inflacji CPI r/r -2.00% 96
Rynek obligacji 4.00% 0.40% 0.20% 3.50% 0.00% 3.00% -0.20% -0.40% 2.50% -0.60% -0.80% 2.00% -1.00% 1.50% -1.20% -1.40% 1.00% -1.60% Spread do niemieckich 10-latek (lewa oś) Spread do węgierskich 10-latek (prawa oś) 97
Niemcy Kształt i położenie krzywych rentowności państw w regionie Węgry Polska Niemcy Czechy Źródło: Bloomberg, dane na 29/12/2016 98
C/Z dla WIG20 historycznie 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 Średnia (5Y) - 2 odchylenia standardowe (roczne) Średnia (5Y) - 1 odchylenie standardowe (roczne) Prospektywny C/Z dla WIG20 5-letnia średnia z prospektywnego C/Z dla WIG20 Średnia (5Y) + 1 odchylenie standardowe (roczne) Średnia (5Y) + 2 odchylenia standardowe (roczne) 99
WIG20 vs zysk na akcję dla WIG20 2700 350 2500 300 2300 250 200 2100 150 1900 100 1700 50 1500 0 WIG20 Zysk na akcję dla WIG20 100
Ranking indeksów wg. wskaźników rynkowych C/Z i C/WK Indeks C/Z 2016 C/Z 2017 Russell 2000 32.06 25.05 tecdax 27.1 21.67 FTSE/MIB 24.75 13.28 sdax 21.92 17.9 S&P 500 19.04 17 MSCI World 18.13 16.12 MSCI India 17.75 14.47 mdax 17.7 16.09 MSCI All Country World Index 17.46 15.48 FTSE100 16.83 14.33 STOXX Europe 600 16.54 14.7 IBEX 16.5 13.67 CAC40 15.45 14.3 MSCI Brazil 14.89 12.58 DAX 14.21 13.27 WIG 13.42 11.56 MSCI Emerging Markets 13.18 11.47 MSCI Russia 7.48 6.69 Indeks C/WK 2016 C/WK 2017 tecdax 2.96 2.77 S&P 500 2.84 2.64 MSCI India 2.57 2.27 MSCI World 2.17 2.02 MSCI All Country World Index 2.07 1.92 Russell 2000 2.04 1.96 mdax 1.91 1.77 FTSE100 1.78 1.74 STOXX Europe 600 1.76 1.69 DAX 1.72 1.61 sdax 1.71 1.61 MSCI Brazil 1.52 1.46 MSCI Emerging Markets 1.45 1.33 CAC40 1.43 1.37 IBEX 1.31 1.25 WIG 1.17 1.1 FTSE/MIB 1.02 1 MSCI Russia 0.83 0.75 Źródło:Bloomberg, obliczenia własne, dane na 27/12/2016. 101