Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2020... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Socjologia problemów społecznych Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki realizującej przedmiot Kierunek studiów Poziom kształcenia Profil Forma studiów Rok i semestr studiów Rodzaj przedmiotu Koordynator S2S[3]F_04 Instytut Socjologii Instytut Socjologii socjologia II stopień ogólnoakademicki stacjonarna II rok, I semestr fakultatywny Imię i nazwisko osoby prowadzącej / osób Beata Szluz prowadzących * - zgodnie z ustaleniami na wydziale Dr hab. Beata Szluz, prof. UR 1.2.Formy zajęć dydaktycznych, wymiar godzin i punktów ECTS Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. Inne ( jakie?) Liczba pkt ECTS 30 4 1.3. Sposób realizacji zajęć X zajęcia w formie tradycyjnej zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość 1.4. Forma zaliczenia przedmiotu/ modułu ( z toku) ( egzamin, zaliczenie z oceną, zaliczenie bez oceny) 2.WYMAGANIA WSTĘPNE PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z ZAKRESU SOCJOLOGII. STUDENT DOSTRZEGA, ANALIZUJE I INTERPRETUJE RÓŻNE ZJAWISKA SPOŁECZNE; WYKORZYSTUJE WIEDZĘ SOCJOLOGICZNĄ ORAZ PROCEDURY BADAWCZE DO DIAGNOZOWANIA I WYJAŚNIANIA PROBLEMÓW WSPÓŁCZESNEGO SPOŁECZEŃSTWA. ROZUMIE PODSTAWOWE TERMINY ORAZ NAJWAŻNIEJSZE TEORIE SOCJOLOGICZNE; CZYTA TEKSTY SOCJOLOGICZNE I INNE, W KTÓRYCH WYKORZYSTUJE SIĘ MATERIAŁY Z ZAKRESU NAUK SPOŁECZNYCH; STOSUJE KATEGORIE SOCJOLOGICZNE DO ANALIZY SPOŁECZEŃSTWA, ZWŁASZCZA WSPÓŁCZESNEGO SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO. 3. CELE, EFEKTY KSZTAŁCENIA, TREŚCI PROGRAMOWE I STOSOWANE METODY DYDAKTYCZNE 3.1. Cele przedmiotu/modułu C1 Student opisuje zagadnienia i instytucje życia społecznego oraz dostrzega, w jaki sposób się
C2 C3 C4 one zmieniają w ostatnich latach. Student objaśnia podstawowe wskaźniki, których używa się w socjologii do opisu jakości i dynamiki życia społecznego, m.in.: demografii, stratyfikacji społecznej, rynku pracy, życiu rodzinnym, wzorach konsumpcji, religijności itp. Student zna zmiany w Polsce na tle sytuacji w innych krajach Unii Europejskiej oraz odnosząc się do najbliższej przeszłości realiów PRL. Student prawidłowo buduje/tworzy tekst naukowy. 3.2 EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU/ MODUŁU ( WYPEŁNIA KOORDYNATOR) EK ( efekt kształcenia) Treść efektu kształcenia zdefiniowanego dla przedmiotu (modułu) Odniesienie do efektów kierunkowych KW-03 KW-06 KW-09 KU-01 KU-05 KU-06 ma rozszerzoną wiedzę socjologiczną o różnych rodzajach struktur i instytucji społecznych oraz pogłębioną w odniesieniu do wybranych struktur i instytucji społecznych ma rozszerzoną wiedzę socjologiczną o człowieku jako twórcy kultury, pogłębioną w odniesieniu do wybranych obszarów aktywności człowieka ma pogłębioną wiedzę socjologiczną o procesach zmian wybranych struktur, potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz wzajemne relacje między zjawiskami społecznymi w ujęciu socjologicznym instytucji i więzi społecznych oraz zna rządzące tymi zmianami prawidłowości potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz wzajemne relacje między zjawiskami społecznymi w ujęciu socjologicznym sprawnie posługuje się systemami normatywnymi, normami i regułami w celu rozwiązywania konkretnych problemów, ma rozszerzoną umiejętność w odniesieniu do wybranej kategorii więzi społecznych lub wybranego rodzaju norm posiada umiejętność wykorzystania zdobytej wiedzy w różnych zakresach i formach, rozszerzoną o krytyczną analizę skuteczności i przydatności stosowanej wiedzy w pracy zawodowej socjologa 3.3 TREŚCI PROGRAMOWE (wypełnia koordynator) A. Problematyka wykładu Treści merytoryczne - (KEK) S2A_W02 S2A_W05 S2A_W08 S2A_U01 S2A_U06 S2A_U07 B. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych, konwersatoryjnych, laboratoryjnych, zajęć praktycznych Treści merytoryczne
1. Podstawowe pojęcia i koncepcje. Pojęcie problemu społecznego z socjologicznego punktu widzenia. Teorie społeczne i ich problemowe aplikacje. R.K. Merton i podwaliny jego teorii problemów społecznych. Kształtowanie się i rozwój stanowisk teoretycznych w socjologii problemów społecznych. Typologia stanowisk teoretycznych i ich charakterystyka w ujęciu R.W. Marisa. 2. Pojęcie profilaktyki. Trzy poziomy profilaktyki: pierwszorzędowa, drugorzędowa, trzeciorzędowa. Cele profilaktyki. Odmiany profilaktyki. Modele i rodzaje oddziaływań stosowanych w profilaktyce. 3. Ubóstwo główny problem społeczny. Poglądy i debaty w sprawach ubóstwa Jedność i wielość przejawów ubóstwa. Pracować i być biednym. Przeżywani ubóstwa mówienie o ubóstwie zmaganie się z ubóstwem. 4. Problemy mieszkaniowe, bezdomność jako problem społecznym. Pojęcie, klasyfikacje rodzajów, geografia i skala zjawiska. Uwarunkowania, konsekwencje, profilaktyka. 5. Dzieci ulicy typologia, skala zjawiska, uwarunkowania, umiejętności przystosowawcze dzieci ulicy, pomoc i możliwość zapobiegania zjawisku. 6. Patologie seksualne skala zjawiska, typologie, uwarunkowania, skutki. 7. Bezrobocie. Pojęcie, rodzaje, przyczyny, skutki, skala zjawiska, przeciwdziałanie. 8. Alkohol i przemoc jako przykład splotu czynników problemowych. Kulturowospołeczne postrzeganie alkoholu: między akceptacją i odrzuceniem. Przemoc kobiety i mężczyźni. Profilaktyka przemocy i uzależnienia od alkoholu. 9. Problem uzależnień (narkomania, lekomania, politoksykomania, uzależnienia od elektronicznych środków przekazu, hazardu). Kryteria diagnozy, fazy rozwoju uzależnienia, skala zjawiska, uwarunkowania, skutki. Profilaktyka. 10. Mobbing przejawy, typy reakcji ofiar i sprawców, skala zjawiska, uwarunkowania, skutki, prawna ochrona jednostki przed mobbingiem. 11. Handel ludźmi skala zjawiska, zasady działania sprawców, skutki dla ofiar. Przeciwdziałanie. 12. Dewiacja samotnicza samobójstwo. Skala i przejawy zjawiska, uwarunkowania, typologia, efekt Wertera. Syndrom presuicydalny, zachowanie suicydalne. 13. Patologia instytucji korupcja. Skala zjawiska, uwarunkowania, przeciwdziałanie. 14. Przestępczość jako problem społeczny. Wymiar sprawiedliwości jako (pod)system społeczny. Policja cienka niebieska linia bezpieczeństwa. Jak nawet czy karać? 15. Między społeczną ekskluzją a inkluzją. Odwołanie do problematyki zróżnicowania i nierówności. 3.4 METODY DYDAKTYCZNE Np.: Wykład: wykład problemowy/wykład z prezentacją multimedialną/ metody kształcenia na odległość Ćwiczenia: Analiza tekstów z dyskusją/ metoda projektów( projekt badawczy, wdrożeniowy, praktyczny/ praca w grupach/rozwiązywanie zadań/ dyskusja/ metody kształcenia na odległość Laboratorium: wykonywanie doświadczeń, projektowanie doświadczeń 4 METODY I KRYTERIA OCENY 4.1 Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol efektu Metody oceny efektów kształcenia ( np.: kolokwium, egzamin ustny, egzamin pisemny, projekt, sprawozdanie, obserwacja w trakcie zajęć) Forma zajęć dydaktycznych ( w, ćw, ) KW-03 OBSERWACJA PODCZAS ZAJĘĆ. ĆWICZENIA. KW-06 OBSERWACJA PODCZAS ZAJĘĆ. ĆWICZENIA. KW-09 OBSERWACJA PODCZAS ZAJĘĆ. ĆWICZENIA.
KU-01 OBSERWACJA PODCZAS ZAJĘĆ. PRZYGOTOWANIE ESEJU ĆWICZENIA. KU-05 OBSERWACJA PODCZAS ZAJĘĆ. ĆWICZENIA. KU-06 OBSERWACJA PODCZAS ZAJĘĆ. ĆWICZENIA. 4.2 Warunki zaliczenia przedmiotu (kryteria oceniania) ZALICZENIE Z OCENĄ (USTALENIE OCENY ZALICZENIOWEJ NA PODSTAWIE OCEN CZĄSTKOWYCH Z: OPRACOWANIE ESEJU ORAZ PRZYGOTOWANIA DO ZAJĘĆ I AKTYWNOŚCI). 5. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność godziny zajęć wg planu z nauczycielem 30 przygotowanie do zajęć 10 udział w konsultacjach 2 czas na napisanie referatu/eseju 8 przygotowanie do egzaminu - udział w egzaminie - Inne (jakie?) Samodzielna lektura 10 SUMA GODZIN 60 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 4 Liczba godzin/ nakład pracy studenta 6. PRAKTYKI ZAWODOWE W RAMACH PRZEDMIOTU/ MODUŁU wymiar godzinowy - zasady i formy odbywania praktyk - 7. LITERATURA Literatura podstawowa: Frysztacki K., Socjologia problemów społecznych, Warszawa 2009. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Auleytner J., Instytucje polityki społecznej, Warszawa 1996. Auleytner J., Polityka społeczna, czyli ujarzmienie chaosu socjalnego, Warszawa 2004. Auleytner J., Polityka społeczna. Teoria i organizacja, Warszawa 2000. Auleytner J., Polska polityka społeczna. Ciągłość i zmiany, Warszawa 2004. Firlit-Fesnak G., Szylko-Skoczny M., (red.), Polityka społeczna, Warszawa 2008. Frąckiewicz L., Polityka społeczna, Katowice 1998. Frąckiewicz-Wronka A., Zrałek M., (red.), Polityka społeczna w okresie transformacji, Katowice 2000. Głąbicka K., Europejska przestrzeń socjalna, Warszawa 2002. Głąbicka K., Polityka społeczna państwa polskiego u progu członkostwa w Unii Europejskiej, Radom 2004. Golinowska S., Polityka społeczna. Koncepcja instytucje - koszty, Warszawa 2000.
Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Zakamycze 2006. Kluszczyńska Z. (red.), System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2006. Koral J., Etyczno-społeczne aspekty bezrobocia w świetle doświadczeń polskich, Warszawa 2004. Księżopolski M., Modele polityki społecznej, Warszawa 1999. Księżopolski M., Polityka społeczna. Wybrane problemy porównań międzynarodowych, Katowice 1999. Kurzynowski A., (red.), Polityka społeczna, Warszawa 2002. Muszalski W., Prawo socjalne, Warszawa 2007. Podoski K., Turnowiecki W., Polityka społeczna, Gdańsk 1993. Szluz B., Pomoc dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym intelektualnie, Rzeszów 2006. Szluz B., Świat społeczny bezdomnych kobiet, Warszawa 2010. Turnowiecki W., Polityka społeczna, Gdańsk 2002. Wypych Żywicka A., Leksykon prawa ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2009. Akceptacja Kierownika Jednostki lub osoby upoważnionej