Opis logistycznej gry decyzyjnej 1

Opis logistycznej gry decyzyjnej 1 Poniższe opracowanie (oprócz Dodatku C) jest częścią pracy dyplomowej magisterskiej przygotowanej przez Pana Marcina Kuchnowskiego na Wydziale Zarządzania i Informatyki Politechniki Poznańskiej w roku 2007. Do wykorzystania w ramach zajęć laboratoryjnych logistyka studentów informatyki specjalności GE na studiach dziennych. Wstęp Logistyczna gra decyzyjna dotyczy problemu zarządzania przedsiębiorstwem produkcyjnym w zakresie planowania produkcji i zarządzania logistyką. Zakres planowania produkcji został ograniczony do decyzji o wielkości produkcji i prędkości jej realizacji i dotyczy tylko jednego produktu. Zarządzanie logistyką jest szerszym zagadnieniem gdyż wymaga podejmowania decyzji o: - terminach zamówień 3 rodzajów surowców, - rodzaju i wielkości transportu surowców, - terminach transportów dystrybucji wyrobu gotowego, - rodzaju i wielkości transportu wyrobu gotowego dla 5 rynków zbytu., - wielkości utrzymywanego zapasu. Celem symulacji powyższych zadań jest optymalizacja działań logistycznych pozwalająca na optymalizację zysku przedsiębiorstwa. Gra decyzyjna spełnia cele edukacyjne w ramach przedmiotu logistyka poprzez takie dobranie parametrów wpływających na koszty logistyczne, aby właśnie optymalizacja kosztów logistyki pozwalała na optymalizację kosztów działania przedsiębiorstwa. Uczestnicy gry logistycznej W grze biorą udział cztery konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa produkcyjne. Są nimi: Alfa zlokalizowane w miejscowości A Beta zlokalizowane w miejscowości B Delta zlokalizowane w miejscowości D 1 Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski. Logistyka Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2000 1/22

Echo zlokalizowane w miejscowości E Przedsiębiorstwa operują w warunkach konkurencyjnych na wielu rynkach.. Każde przedsiębiorstwo zajmuję się produkcją i dystrybucją jednego rodzaju produktu tabetu. Tabet charakteryzuje się następującymi cechami fizycznymi: ma kształt zbliżony do sześcianu, opakowany do przewozu zajmuje 9 stóp sześciennych i waży 150 funtów, zaś surowce potrzebne do ich wytworzenia ważą ok. 175 funtów. Cechy te mają wpływ na stosowane w grze koszty, w tym m.in. koszty transportu i składowania. Tabet to artykuł konsumpcyjny sprzedawany przez cztery przedsiębiorstwa hurtownikom na każdym z rynków w miastach pokazanych na Rysunku 2. Odległości pomiędzy poszczególnymi miastami podano w Tabeli 1 w dodatku A. Tabety są przewożone z zakładów produkcyjnych każdego przedsiębiorstwa do należących do nich składów na kilku rynkach, z których są obsługiwani hurtownicy. Do produkcji tabetów niezbędne są trzy surowce wykorzystywane w stałych proporcjach. Dwa z tych surowców, plastyk i kauczuk, pochodzą z własnych rynków. Trzeci surowiec, super X, jest sprowadzany z zagranicy. Koszty jego transportu oraz czas dostawy są zróżnicowane w zależności od odległości i zastosowanej gałęzi transportu. Rysunek 2 Miasta(rynki zbytu), w których toczy się gra źródło: własne 2/22

1.1 Zakres podejmowania decyzji Symulacje działań przedsiębiorstw realizowane są w kolejnych okresach. Podejmowane przez uczestników symulacji decyzje na kolejny okres są zapisywane w systemie komputerowym i przetwarzane w celu wyznaczenia wyników działania przedsiębiorstwa: stanów magazynowych, efektów produkcji, kosztów i zysków. Wyniki decyzji są prezentowane uczestnikom i stanowią podstawy do szczegółowych analiz związanych z kolejnym okresem. Każda firma jest zobowiązana do podejmowania decyzji dotyczących zamówień surowców, planowania produkcji wyrobów gotowych oraz przewozu surowców i wyrobów gotowych. Ponieważ gra jest z natury krótkookresowa, nie można przemieszczać istniejących obiektów produkcyjnych i magazynowych. Podejmowane decyzje zapisywane są w Raporcie Decyzyjnym. Zawartość Arkusza Decyzyjnego przedstawiono w punkcie 1 Dodatku B. Dwa typy raportów są wykorzystywane do wspomagania podejmowania decyzji i oceny ich efektywności: Raport Operacyjny, zawierający opis fizycznego stanu danego przedsiębiorstwa, oraz Raport Finansowy, zawierający finansowe wyniki przedsiębiorstwa. Raport Operacyjny zawiera efekty decyzji produkcyjnych i logistycznych na poziomie materiałowym. Określa się w nim stan zapasów roboczego i w drodze, zarówno dla surowców jak i wyrobów gotowych, oraz wielkość stanów magazynowych na wszystkich rynkach. Dla przykładu, porównanie bieżących poziomów zapasów z dostępną przestrzenią składową informuje przedsiębiorstwo, czy będzie ono zmuszone do płacenia kar za przetrzymywanie środków transportu. Także ilość surowców w magazynie oraz w drodze wskazuje, czy wystarczy ich do zaspokojenia potrzeb produkcyjnych. Stan wyjściowy każdego przedsiębiorstwa jest jednakowy. Każde jest zlokalizowane w innej miejscowości każde jednak w jednakowy sposób ma dostęp do rynków zbytu rynek lokalny, rynki zdalne zawierające lokacje konkurujących firm oraz jeden rynek zdalny bez producenta. Szczegółowo zawartość Raportu Operacyjnego przedstawiono w punkcie 2 Dodatku B. Wyniki finansowe podjętych decyzji za aktualny okres i narastająco po minionych okresach są zawarte w Raporcie Finansowym, który jest sporządzany pod koniec każdego okresu symulowanych operacji. Szczegółowo zawartość Raportu Finansowego przedstawiono w punkcie Dodatku B. Dane do Arkusza Decyzyjnego są dostarczane przez uczestników gry logistycznej i wprowadzane do systemu informatycznego. Przetwarzaniem danych po zebraniu ich od 3/22

wszystkich uczestników i prezentacją efektów materiałowych i finansowych zajmuje się przygotowywana w ramach tej pracy dyplomowej aplikacja. Kryteria oceny przedsiębiorstwa Każde przedsiębiorstwo kupuje surowce na bazie loco zakład produkcyjny dostawcy i sprzedaje wyroby gotowe na bazie franco ze składów na każdym rynku. Takie rozwiązanie zrzuca na przedsiębiorstwo odpowiedzialność za całość kosztów transportu jak również innych kosztów logistycznych. Koszty logistyczne determinują w tej sytuacji wielkość zysków przedsiębiorstwa. Globalne koszty logistyczne odjęte wraz z kosztami zakupu surowców i kosztami produkcji od globalnych przychodów ze sprzedaży określają globalny zysk brutto. Zysk brutto = Przychód Koszt produkcji Koszt surowców Koszty logistyczne Zysk brutto na jednostkę = Zysk brutto / Liczba sprzedanych produktów Celem przedsiębiorstwa jest maksymalizacja globalnego zysku brutto oraz zysku brutto przypadającego na sprzedaną jednostkę. Zwykle to samo przedsiębiorstwo osiąga najwyższe zyski brutto oraz zyski na jednostkę sprzedawanych towarów. Tym niemniej jest możliwe, iż tak się nie stanie. W takich przypadkach jako podstawowe kryterium relatywnej oceny działalności jest stosowany globalny zysk brutto. Dodatkowo na ocenę firmy, poza globalnym zyskiem brutto i zyskiem jednostkowym, ma wpływ udział przedsiębiorstwa w rynku. 1.2 Dane wejściowe do symulacji parametry gry 1.2.1 Informacje dotyczące popytu na rynku W centrum zainteresowania uczestników gry musi leżeć popyt na rynku. Podjęcie każdej decyzji musi uwzględniać prognozy sprzedaży. Badania marketingowe dostarczają informacji na temat wahań sezonowych popytu zarówno na rynku centralnym, tzn. w mieście C, jak i na czterech pozostałych rynkach. Określone zostały także wahania przypadkowe popytu na tych rynkach na podstawie analizy danych dotyczących sprzedaży w przeszłości. Na początku gry każde przedsiębiorstwo ma 25% udziału w rynku (25% udziału w sprzedaży) w każdym z pięciu miast. W przypadku 4/22

błędnych decyzji przedsiębiorstwa dotyczących zapasów mających zaspokoić popyt, wystąpią sytuacje wyczerpania się zapasów. Spowoduje to brak możliwości zaspokojenia części popytu przypadającej na to przedsiębiorstwo, jak również brak możliwości zaspokojenia popytu wynikającego ewentualnych braków innych firm. Znajdzie to odzwierciedlenie w natychmiastowym spadku sprzedaży, jak również dodatkowo w spadku udziału przedsiębiorstwa w rynku w przyszłym tygodniu. Dla przykładu karą za wyczerpanie zapasu będzie redukcja popytu na tym rynku na wyroby przedsiębiorstwa w kolejnym tygodniu o połowę wielkości niedoboru zapasów. Przedsiębiorstwa, które sprzedały więcej towaru niż wynika to z ich udziałów w rynku (ze względu na niedobory innych firm) uzyskują wzrost udziału w rynku proporcjonalnie do wielkości dodatkowo zaspokojonego popytu np. o 50% jego wielkości. Gdy żadnemu z przedsiębiorstw biorących udział w grze nie uda się zaspokoić popytu na danym rynku w danym okresie, wówczas nastąpi kara za wyczerpanie się zapasów w skali rynku i popyt na wyroby danej branży na tym rynku w przyszłym tygodniu będzie obniżony o połowę łącznej wielkości niedoboru zapasów w tygodniu przeszłym. Jeśli niedobór w danym przedsiębiorstwie nie jest tak duży jak w pozostałych przedsiębiorstwach, udział tego przedsiębiorstwa może wzrosnąć, jednak kara dla branży spowoduje zmniejszenie się globalnych rozmiarów rynku. 1.2.2 Składowanie wyrobów gotowych Wyroby gotowe są dostarczane do klientów hurtowników ze składów zlokalizowanych w pięciu miejscowościach. Jeden jest zlokalizowany obok zakładu produkcyjnego danego przedsiębiorstwa, pozostałe po jednym w każdym innym mieście pokazanym na Rysunku 2. Tabety mogą być dostarczane z zapasów w składzie lub zapasów znajdujących się wciąż w pojazdach należących do przewoźników, za które trzeba płacić karę za zwłokę. Z zapasami, które powodują konieczność płacenia kar za zwłokę mamy do czynienia wtedy, gdy wielkość zapasów przekracza możliwości ich przechowywania w składach. Koszty magazynowania i utrzymania zapasów liczone są dla okresu jednego tygodnia. Występują dwa rodzaje kosztów składowych. Pierwszym jest stała opłata obejmująca podatek od własności, koszty ogrzewania, odsetki od inwestycji składowych itp. Drugim 5/22

są koszty zmienne, których wysokość zależy od wykorzystania przestrzeni składu. Skład może jednorazowo pomieścić maksymalnie 1200 tabetów. Szczegóły dotyczące kosztów składowania tabetów zawarto w tabeli 2 w dodatku A. Koszty składowania = koszty stale + koszt jednostki * liczba jednostek W odniesieniu do zapasów tabetów na każdym rynku obowiązuje następujący kolejność działań: 1. produkcja tabetów wymaga przestrzeni składowej tabety wyprodukowane w bieżącym tygodniu są dodawane od razu do zapasów w składzie na rodzimym rynku; równoległe przesyłki nadchodzące do magazynów na rynki obce są odbierane i gotowe do sprzedaży 2. organizowane są wysyłki tabetów 3. sprzedaż realizowana na różnych rynkach jest odejmowana od dostępnych zapasów na każdym rynku Należy podkreślić, że dostępne zapasy obejmują przesyłki odebrane albo z taśmy produkcyjnej albo środka transportu. Tabety są początkowo przechowywane w składach przedsiębiorstwa na każdym rynku. Gdy możliwości składowania zostaną przekroczone, występuje konieczność płacenia kar za przetrzymywanie pojazdów. Towary opuszczają skład w celu wysyłki w odwrotnej kolejności, tzn. w pierwszej kolejności te, za które płacone są kary za przetrzymywanie w pojazdach. 1.2.3 Koszty utrzymania zapasów wyrobów gotowych Wszystkie tabety znajdujące się pod koniec okresu w magazynie jak również w transporcie pociągają za sobą koszty utrzymania zapasów proporcjonalnie do aktualnej wartości zapasów wg współczynnika k uz Jego wartość w grze określono na 20% w stosunku rocznym. Jednostkowa cena i wartość wyprodukowanego tabetu wynosi W t (w grze przyjęto wartość 200 USD). Tygodniowy koszt utrzymania zapasów wyrobów gotowych = (liczba produktów w magazynach + liczba produktów w transporcie) * W t * k uz / 52 - gdzie 52 oznacza liczbę tygodni w roku 1.2.4 Koszty zamówienia wyrobów gotowych Wysyłka przesyłki gotowych tabetów z każdego punktu pochodzenia do każdego punktu przeznaczenia środkami jednej gałęzi transportu związana jest z koniecznością poniesienia kosztów zamówienia wysyłki. Przyjęto wielkość tych kosztów równą 75 6/22

USD. Dwie przesyłki do tego samego punktu przeznaczenia wysyłane środkami tej samej gałęzi transportu, niezależnie czy w formie przesyłki całopojazdowej czy transportu drobnicy albo też w obu formach jednocześnie, związane są tylko jedną opłatą kosztu zamówienia. Opłata jest naliczana w momencie wysyłki. 1.2.5 Transport wyrobów gotowych Można stosować dwa rodzaje transportu wyrobów gotowych: transport zwykły lub ekspresowy. Koszty przewozów ekspresowych są wyższe niż przewozów zwykłych, lecz czas przewozu jest znacznie krótszy w przypadku przesyłek ekspresowych. Ilości towarów przewożone w formie całopojazdowej środkami obu gałęzi transportu różnią się nieco od siebie, przy czym stawki jednostkowe za przewóz przesyłek w formie całopojazdowej są nieco niższe od stawek za przewóz drobnicy. Przy przewozach zwykłych czas dostawy przesyłek w formie całopojazdowej jest nieco krótszy aniżeli czas transportu drobnicy. Opłaty transportowe są naliczane przedsiębiorstwu natychmiast po otrzymaniu przesyłki. Przedsiębiorstwo może wysyłać wyroby gotowe z każdego rynku na każdy inny, pod jednym tylko warunkiem, iż globalna wielkość przesyłki nie może przekraczać dostępnych zapasów. Czas dostawy tabetów i stawki za ich przewóz są pokazane w Tabeli 3 dodatku A. 1.2.6 Plany produkcji Wyprodukowanie jednego tabetu wymaga 8 jednostek plastyku, 12 jednostek kauczuku i 4 jednostek surowca SuperX. Przy założeniu konieczności uwzględnienia ograniczenia na dostępność surowców w magazynie oraz dolnego i górnego limitu wykorzystania zdolności produkcyjnych zakładu należy podjąć decyzję o wysokości produkcji. Poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych wpływa na wysokość kosztów wytwarzania. Program obsługujący podejmowanie decyzji w przypadku próby zaplanowania rozmiarów produkcji, dla której nie ma wystarczającej ilości surowców w magazynie zgłosi ten fakt podejmującemu decyzję i będzie oczekiwał na jej modyfikację. Jeśli wielkość produkcji będzie niższa od minimalnego limitu produkcji zakładu (1350 sztuk), wówczas należy określić zerową wielkość produkcji na dany tydzień. Struktura kosztów produkcji kształtuje się w ten sposób, że niepełne wykorzystanie możliwości produkcyjnych zakładu znajduje odzwierciedlenie w wyższych kosztach produkcji. Podobnie, jeśli produkcja przekroczy górny limit optymalnego poziomu zdolności produkcyjnych zakładu, przedsiębiorstwu będzie naliczana progresywna kara. 7/22

Kara ta odzwierciedla koszty nadgodzin, opóźnienia przeglądów technicznych maszyn, związanych z tym awarii maszyn, kosztów przestojów itp. Przedsiębiorstwo ma dwie możliwości planowania produkcji. Zwykła produkcja trwa dwa tygodnie (okresy), tzn. że tabety będą dostępne na początku trzeciego tygodnia. Przedsiębiorstwo ma jednak również prawo do produkcji ekspresowej. Pociąga ona za sobą wyższe koszty, lecz gotowe tabety są do dyspozycji natychmiast, tzn. w bieżnym tygodniu. Wyższe koszty produkcji ekspresowej dają tę przewagę nad produkcją zwykłą, iż jej efekt można otrzymać natychmiast w dowolnym czasie. W danym tygodniu można jednak zaplanować jedynie produkcję zwykłą lub ekspresową, nigdy nie jednocześnie. Co więcej, raz podjęta decyzja dotycząca planów produkcji nie może zostać wstrzymana. Dane dotyczące limitów zdolności produkcyjnych zakładu, kosztów produkcji z niepełnym bądź nadmiernym wykorzystaniem tych zdolności oraz kosztami produkcji przedstawia Tabela 4. w dodatku A. Decyzja dotycząca planów produkcji zwykłej znajdzie swoje odzwierciedlenie w zapasach wyrobów gotowych, odnotowanych w Raporcie Operacyjnym, dopiero po dwóch tygodniach. Produkcja ekspresowa pojawi się jako zapas wyrobów gotowych natychmiast. 1.2.7 Zamawianie surowców Zarządzanie fizycznymi dostawami surowców wymaga podejmowania decyzji dotyczących zamawiania. Na każdy okres gry menedżer logistyczny musi określić wielkość zamówienia każdego z trzech surowców oraz gałąź transportu, którymi będą dostarczane. Czas dostawy oznacza liczbę tygodni, które upływają od momentu złożenia zamówienia na surowce do momentu ich dotarcia do zakładu, a więc momentu gdy staną się one dostępne do celów produkcyjnych. Dla przykładu, decyzja podjęta w tygodniu N o zamówieniu surowców z okresem dostawy 2 tygodnie spowoduje, że surowce te będą dostępne w tygodniu N+2. Jeżeli wielkość transportu całopojazdowego zwykłego wynosi 14000, a zamówienie z tygodnia N na plastyk wynosi 15000 jednostek to dostarczone zostanie ono w dwóch częściach 14 000 jednostek w tygodniu N+1, zaś pozostałe 1 000 zostanie dodanych do zapasu dopiero w tygodniu N+2. Ten przykład ilustruje fakt, że transport zwykły całopojazdowy i drobnicowy mają inne terminy realizacji. Czasy 8/22

dostaw różnymi gałęziami transportu są pokazane w Dodatku A Tabeli 5. Dostawa raz zamówionych surowców nie może być odwołana. Decyzje o zamówieniach muszą zostać zarejestrowane pod względem liczby zamawianych jednostek każdego surowca każdą gałęzią transportu(zwykły lub ekspresowy). Program komputerowy automatycznie określi podział każdej zamówionej ilości surowców na przesyłki całopojazdowe i drobnice. 1.2.8 Koszty transportu i zamawiania surowców Dostawy surowców do zakładu mogą być realizowane dwoma rodzajami transportu: zwykłym lub ekspresowym. Dostawy ekspresowe są droższe od zwykłych, jednak charakteryzują się znacznie krótszym czasem ich realizacji. Różne ilości towarów przewożone są w formie całopojazdowej w ramach dostaw zwykłych i ekspresowych, zaś jednostkowe stawki transportowe są niższe dla przesyłek całopojazdowych niż drobnicy. Czas dostawy przesyłek całopojazdowych jest krótszy niż czas dostawy drobnicy. Opłaty transportowe są naliczane po dotarciu przesyłki do zakładu. Koszty transportu surowców są przedstawione w Dodatku A Tabeli 5. Stała opłata w wysokości 50 USD jest ponoszona za złożenie każdego zamówienia na dostawę każdego z surowców każdą z gałęzi transportu. Opłata jest naliczana w momencie złożenia zamówienia. 1.2.9 Składowanie surowców Każde przedsiębiorstwo ma jeden skład surowców zlokalizowany w zakładzie produkcyjnym. Jeśli ilość składowanych surowców przekracza możliwości składu po koniec tygodnia, automatycznie zmusza to przedsiębiorstwo do pozostawienia dostarczonych surowców na środkach transportu, a w konsekwencji zapłacenia kar za przetrzymanie pojazdów, co czyni takie składowanie droższym od zwykłego. Struktura kosztów składowania surowców jest analogiczna o struktury składowania wyrobów gotowych. Po pierwsze, występują koszty stałe. Po drugie, występują koszty zmienne, których wysokość jest określana przez wielkość zapasów pod ręką pod koniec tygodnia. Każdy skład może pomieścić 100 000 jednostek surowców i wszystkie surowce przekraczające tę ilość muszą być przechowywane na środkach transportowych, za przetrzymanie których należy płacić kary. 9/22

Koszt składowania surowców = koszt stały + ilość jednostek * koszt zmienny na jednostkę Struktura kosztów składowania surowców jest przedstawiona w Dodatku Tabeli 6. 1.2.10 Koszty utrzymania zapasów surowców Koszty utrzymania zapasów surowców są naliczane na bazie globalnej wartości zapasów pod koniec tygodnia, przy założeniu jednostkowej wartości zapasów W t (w grze przyjęto wartość 4 USD).. Koszty utrzymywana zapasów w skali roku k uz przyjęto w grze 14% wartości zapasów. Dotyczy to surowców w składzie i w drodze do składu. Tygodniowy koszt utrzymania zapasów surowców = (ilość surowców w magazynie + ilość surowców w transporcie) * W t * k uz / 52 - gdzie 52 oznacza liczbę tygodni w roku 1.3 Algorytmy obsługi gry decyzyjnej W celu rozwiązania problemów pojawiających się przy realizacji symulacji działań logistycznych w czterech firmach na rynku zaopatrzenia i konkurujących na pięciu rynkach zbytu autor pracy magisterskiej opracował samodzielnie szczegółowo trzy algorytmy, których opis zamieszczono poniżej. 1.3.1 Algorytm główny okresu gry logistycznej - algorytm A1 Algorytm główny określa: - efekty finansowe działań podjętych przez firmy logistyczne - wielkość produkcji, zapasów i sprzedaży w danym okresie Kroki algorytmu: 1. Określenie stanu magazynowego surowców na podstawie poprzedniego stanu magazynu, surowców w transporcie i bieżących zakupów. 2. Określenie wielkości produkcji na podstawie dostępnych surowców i Arkusza Decyzyjnego 3. Określenie braków w zapasach i sprzedaży na podstawie popytu, zmianach udziałów wynikających z poprzednich tygodni, stanów magazynowych tabetów 4. Określenie sprzedaży na podstawie informacji o brakach zapasów innych firm za pomocą algorytmu A3. 10/22

5. Modyfikacja raportu surowców i tabetów w transporcie. 6. Modyfikacja popytu przedsiębiorstw na następny tydzień wynikająca ze sprzedaży Algorytm A4. 7. Generacja raportu finansowego na podstawie wyżej dokonanych operacji. 1.3.2 Algorytm określający braki w zapasach i wielkość sprzedaży algorytm A2 Algorytm A2 jest kluczowy dla przebiegu gry logistycznej. Jego zastosowanie bezpośrednio wpływa na wyniki finansowe firmy, na udział firmy w rynku i na sprzedaż produktów. Brak w zapasach to sytuacja, gdy popyt w danym mieście na produkty danej firmy jest większy niż zapasy tabetów tej firmy w tym mieście. W najlepszym przypadku brak w zapasach może być równy 0. Rysunek 3 Algorytm określający sprzedaż i braki w zapasach na jednym rynku źródło: własne 11/22

1.3.3 Algorytm określający zmiany udziałów w rynku algorytm A3 Algorytm A3 przygotowuje dane do podjęcia decyzji i realizacji symulacji w kolejnym okresie. Na podstawie informacji o dodatkowej sprzedaży (ponad aktualny popyt na własne wyroby) algorytm określa udział danej firmy w rynku na następny tydzień. Jeśli w danym okresie na jakimś rynku nie wystąpiło globalne zaspokojenie popytu, popyt w kolejnym tygodniu na tym rynku będzie obniżony o wypadkową wielkość uwzględniającą wahania popytu wszystkich firm na tym rynku. Rysunek 4 Algorytm określający odchylenie popytu na następny tydzień źródło: własne Powyższy algorytm należy wykonać dla każdej firmy niezależnie na każdym z czterech rynków. 12/22

Dodatek A Tabele z parametrami gry Miasta Odległość A B 1000 mil A D 1000 mil A E 1 400 mil A C 700 mil B D 1 400 mil B E 1 000 mil B C 700 mil D E 1 000 mil D C 700 mil E C 700 mil Tabela 1 Odległości pomiędzy poszczególnymi miastami źródło: własne Poziom zapasów Procent wykorzystania Koszt zmienny na składu jednostkę 0 600 601 1 000 1 001 1 200 >1 200 0,0 50,0 50,1 83,3 83,4 100 >100 13,50 USD 14,50 USD 18,00 USD 27,00 USD za wszystko ponad 1 200 sztuka Tabela 2 Koszty składowania wyrobów gotowych źródło: Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski. Logistyka 13/22

Przewozy zwykłe Przewozy ekspresowe Przesyłki całopojazdowe Przesyłki drobne Przesyłki całopojazdowe Przesyłki drobne 700 mil Stawka/sztukę Czas dostawy 10,50 USD 1 13,00 USD 2 16,00 USD natychmiast 19,00 USD natychmiast (w tygodniach) 1 000 mil Stawka/sztukę Czas dostawy 13,50 USD 1 17,00 USD 2 20,00 USD natychmiast 23,00 USD natychmiast (w tygodniach) 1 400 mil Stawka/sztukę Czas dostawy 17,00 USD 1 21,00 USD 2 25,00 USD natychmiast 28,00 USD natychmiast (w tygodniach) Tabela 3 Stawki przewozowe i czas dostaw tabetów źródło: Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski. Logistyka Wyprodukowane Koszty jednostkowe jednostki produkcji zwykłej ekspresowej Procent zdolności zakładu 50,0 89,9 90,0 100,0 100,1 125 Tabela 4 wykorzystania produkcyjnych 1350 2 429 5,00 USD 30,00 USD 2 430 2 700 4,00 USD 26,00 USD 2 701 3 375 5,50 USD 33,00 USD Koszty produkcji tabetów źródło: Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski. Logistyka 14/22

Transport zwykły Transport ekspresowy Przesyłki całopojazdowe 14 000 jedn. Przesyłki drobne < 14 000 jedn. Przesyłki całopojazdowe 6 500 jedn. Przesyłki drobne < 6 500 jedn. PLASTYK Stawka/jedn. Czas dostawy 1,00 USD 1 1,20 USD 2 1,50 USD natychmiast 1,95 USD natychmiast (w tygodniach) KAUCZUK Stawka/jedn. Czas dostawy 1,20 USD 2 1,35 USD 3 1,65 USD natychmiast 2,10 USD natychmiast (w tygodniach) SUPER X Stawka/jedn. Czas dostawy 1,30 USD 4 1,50 USD 5 1,90 USD 1 2,50 USD 1 (w tygodniach) Tabela 5 Warunki transportowe dostaw surowców stawki i czasy dostaw. źródło: Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski. Logistyka Poziom zapasów(w jednostkach) Jednostkowe koszty zmienne 0 20 000 2,00 USD 20 001 40 000 2,50 USD 40 001 70 000 2,80 USD 70 000 100 000 3,00 USD > 100 000 3,50 USD za każdą jednostkę powyżej 100 000 Tabela 6 Struktura kosztów składowania surowców źródło: Frederick J. Beier, Krzysztof Rutkowski. Logistyka 15/22

Dodatek B W dodatku umieszczono przykładowe postacie arkuszy decyzyjnych wykorzystywanych dotychczas podczas realizacji symulacji etapów gry decyzyjnej w oparciu o oprogramowanie Microsof Excel. 1. Wzór Arkuszu Decyzyjnego Rysunek 9 Arkusz Decyzyjny źródło: Rafał Walkowiak 16/22

2. Wzór Raportu Operacyjnego Rysunek 10 Raport Operacyjny źródło: Rafał Walkowiak 17/22

3. Wzór Raportu Finansowego Rysunek 11 Raport Operacyjny źródło: Rafał Walkowiak 18/22

Dodatek C Informacje o przebiegu gry logistycznej w roku ak. 2011/12 Dostarczanie i zawartość decyzji Firmy (dyrektor) wprowadzają decyzje dotyczące swojej działalności w określonym harmonogramem terminie za programu student. Decyzja powinna zawierać: wielkości i rodzaj podejmowanej produkcji, zamówienia surowców: rodzaj i ilość kupowanego surowca oraz sposób transportu surowca (expres/zwykły, całopojazdowy/drobnica) zamówienia wyrobów gotowych: miejsca nadania i odbioru transportu wyrobów gotowych, wielkość transportu oraz rodzaj transportu (expres/zwykły, całopojazdowy/drobnica). W terminie symulacji na podstawie podjętych decyzji generowane są raporty operacyjne i finansowe z aktualnego okresu gry. Są one dostępne poprzez program student. Studenci powinni sprawdzić wyniki symulacji i mają możliwość zgłaszania reklamacji dotyczących błędów w wynikach symulacji poprzez e-mail do prowadzącego zajęcia. Firmy mają dostęp do swoich wyników szczegółowych oraz informacje ogólne na temat sprzedaży i wyniku finansowego pozostałych firm. Brak decyzji Brak decyzji w terminie powoduje brak podjęcia nowych działań firmy; działania zapoczątkowane wcześniej oraz możliwa sprzedaż będą realizowane. Błędne decyzje W przypadku błędnych decyzji, realizowane są następujące działania: Błąd: zła wielkość produkcji (poza zakresem lub brak surowców) - efekt: ustalenie minimalnej/ maksymalnej możliwej produkcji. Błąd: brak wyrobów gotowych w magazynie efekt: brak transportu lub transportowana dostępna ilość towaru minimalną liczbą transportów. 19/22

Błąd: zły typ transportu dla określonej wielkości zamówienia (drobnica/całopojazdowy) efekt: wybór transportu całopojazdowego, pozostałość towaru transportowana jako drobnica. Czas trwania: 10 okresów. Dla zapewnienia jednakowych warunków zakończenia wszystkim firmom określamy zakończenie działalności firm w 10 tygodniu jest to ostatni tydzień sprzedaży, produkcję można zakończyć odpowiednio wcześniej. Terminy decyzji: Decyzje należy podjąć co tydzień począwszy od x tygodnia zajęć tj x.10.2011 godz. 23,59. Kolejne decyzje należy podejmować raz na tydzień (niezależnie od trwających zajęć termin: środa godz. 23,59) aż do xxx włącznie. Sposób realizacji gry Równocześnie toczyć się będą dwie edycje gry decyzyjnej EDYCJA1 i EDYCJA2, w których biorą udział studenci tworzący grupy: A1, B1, D1, E1 oraz A2, B2, D2, E2. Grupy *1 realizują działania niezależnie od grup *2. Cele symulacji Celem symulacji jest: zapoznanie się z kategoriami kosztów logistycznych (oraz sposobem ich wyznaczania) ponoszonych w działalności gospodarczej, uzyskanie umiejętności uwzględnienia w podejmowanych decyzjach biznesowych kosztów logistycznych, uzyskanie możliwie największego zysku z prowadzonej w ramach firm działalności, co jest możliwe dzięki minimalizacji kosztów logistycznych, wytworzenie nawyku systematyczności i współodpowiedzialności w podejmowaniu decyzji w zespole. Ocena z gry decyzyjnej Członkowie grupy uzyskującej największy zysk uzyskują ocenę bardzo dobrą z tego elementu zajęć laboratoryjnych, oceny pozostałych grup zależne od: wielkości różnicy zysku do grupy najlepszej i systematyczności w podejmowaniu decyzji. 20/22

Parametry początkowe systemu gry Transporty surowców docierające w poszczególnych tygodniach do magazynów fabrycznych: Tydzień 1: P 20000, K 30000 S 10000 Tydzień 2: K 16000, S 10000 Tydzień 3: S 8000 Tydzien4 S 6000 Stan magazynów na początku pierwszego tygodnia przed sprzedażą: Magazyn lokalny 2500 Magazyny zdalne oprócz miejscowości C po 600 Magazyn w miejscowości C 900 Nie można uruchomić produkcji w zakresie 1-1349 sztuk na tydzień. Minimalna uruchamiana produkcja w tygodniu wynosi 1350 sztuk. Prognoza popytu na poszczególne tygodnie symulacji: Popyt początkowy przypadający na firmę to: rynek centralny C- 800 sztuk, rynki zewnętrzne A,B,D,E 400 sztuk. W EDYCJI 1 (grupy A1, B1, D1) w kolejnych tygodniach przewidywany jest następujący popyt : Tydzień 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Poziom Popytu % 100 110 120 130 130 115 100 85 70 85 W EDYCJI 2 (grupy A2, B2, D2) w kolejnych tygodniach przewidywany jest następujący popyt : Tydzień 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Poziom Popytu % 100 85 70 85 100 120 130 130 120 110 21/22

Poziom popytu może ulegać modyfikacji losowej możliwe są wartości dowolne z zakresu: na rynku centralnym (prognoza- 10%, prognoza + 10%) na rynkach peryferyjnych jednakowo ((prognoza- 14%, prognoza + 14%) Pozostałe parametry - nieuwzględnione we wcześniejszej części opisu: Wielkość transportu całopojazdowego: surowce: o Zwykły: 14000 sztuk o Ekspresowy: 6500 sztuk wyroby gotowe: o Zwykły: 280 sztuk o Ekspresowy: 130 sztuk Koszty stałe magazynowania: 1000 $ dla magazynu surowców. Koszty stałe magazynowania: 1500 $ dla każdego magazynu wyrobów gotowych. Uwaga: Proszę, aby firmy-grupy na wyznaczony termin zajęć przygotowały przykładowe próbne decyzje dotyczące pierwszego tygodnia gry decyzyjnej, będziemy analizować efekty tych decyzji na zajęciach. Uwaga organizacyjna Wykorzystanie Internetu do realizacji gry logistycznej ma na celu ułatwienie uczestnikom dostępu do danych. Proszę aby nie podejmować prób uzyskania dostępu do systemu w celu uzyskania planowo niedostępnych dla użytkowników danych. Osoby podejmujące takie działania zostaną odsunięte od zajęć. Dokument modyfikowany we wrześniu 2011. 22/22