Agata Kozłowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Temat pracy: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcja urządzeń elektrycznych Przedmiotem poniższej pracy jest zaproponowanie skutecznego zarządzania wartością przedsiębiorstwa poprzez odpowiednie dopasowanie cyklu operacyjnego oraz jego cykl konwersji gotówki, który przyczyni się do korzyści dla firmy. Wstęp W ocenie sytuacji przedsiębiorstwa pomocna okazuje się analiza cyklu operacyjnego, oznacza okres upływający pomiędzy wydatkowaniem środków pieniężnych na zakup zapasów, a ich odzyskaniem z tytułu spłaconych należności. Inaczej mówiąc cykl operacyjny jest sumą cyklu rotacji zapasów i cyklu rotacji należności. Jeżeli od cyklu operacyjnego odejmiemy cykl spłaty zobowiązań otrzymujemy cykl konwersji gotówki, który zestawia dwa okresy: 1) okres oczekiwania przez firmę na odzyskanie środków pieniężnych; 2) okres, w którym firma dysponuje gotówką na spłacenie własnych długów, czyli inaczej cykl rotacji zobowiązań. Poglądowe zależności pomiędzy poszczególnym pozycjami cyklów rotacji składników majątku obrotowego przedstawia poniższy rysunek. Krótszy cykl konwersji gotówki jest korzystniejszy dla firmy bo oznacza, że środki zainwestowane w aktywa bieżące są szybciej uwalniane i mogą być ponownie wykorzystane. Z kolei zbyt długi cykl konwersji gotówki może sugerować kłopoty z zachowaniem płynności. Informacje o spółce Spółka jest liderem wśród krajowych dostawców rozwiązań w zakresie przemysłowej aparatury kontrolno-pomiarowej. Produkuje szeroką gamę wysokiej jakości urządzeń do pomiaru ciśnienia oraz temperatury wykorzystywanych w wielu gałęziach przemysłu. Dodatkowo firma świadczy usługi doradcze związane z aplikacjami produkowanej aparatury, serwis gwarancyjny oraz pogwarancyjny. Przedsiębiorstwo X kształtuje swój cykl operacyjny następująco: rok 2012 2011 Cykl operacyjny 227,7 206,57 Cykl operacyjny został obliczony na podstawie wzoru: CO = OKZAP + OSN CO = cykl operacyjny; OKZAP = okres konwersji zapasów; OSN = okres spływu należności Źródło: G. Michalski Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Sp. z o.o., Gdańsk 2008 Składniki cyklu operacyjnego oraz przychody ze sprzedaży są powiązane z poszczególnymi składnikami aktywów takich jak zapasy i należności. rok 2012 2011 Różnica okres konwersji zapasów 132 101,62 30,38 okres spływu należności 95,7 104,94-9,24 Tabela sporządzona na podstawie źródła: E. Nowak Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008 Porównując okres konwersji zapasów, poprzez przyrost roku bieżącego do poprzedniego, określamy co ile dni przedsiębiorstwo odtwarza zapasy w celu osiągnięcia określonego poziomu przychodów ze sprzedaży. W ciągu roku nastąpił wzrost ogólnego wskaźnika o 30,38 dnia; co nie jest korzystne dla przedsiębiorstwa. Porównując okres spływu należności, poprzez przyrost roku bieżącego do poprzedniego, otrzymujemy informacje wciągu ilu dni następuje spłata należności, inaczej mówiąc jest to czas zamrożenia środków pieniężnych w należnościach. W ciągu roku nastąpił spadek tego okresu, co świadczy o przyśpieszeniu ściągalności należności. W omawianym przedsiębiorstwie długi cykl konwersji zapasów i należności, dłuższy od innych przedsiębiorstw danego sektora, nie zawsze musi sugerować złe zarządzanie tymi wartościami, ale może świadczyć o wysokiej jakości produktów, które potrzebują dłuższego procesu produkcji.
W przypadku gdy przedsiębiorstwo podejmuje decyzje sugerując się analizą cyklu operacyjnego, analizuje również poziom aktywów bieżących mierzonych za pomocą wskaźnika bieżącej płynności. rok 2012 2011 majątek obrotowy 65 000 57000 zob. krótkoterminowe 7 500 5 400 wskaźnik bieżącej płynności 8,67 10,56 Obliczenia do tabeli powstały na podstawie źródła: L. Bednarski :Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1999 Wyniki sugerują dużą zdolność przedsiębiorstwa do spłacania zobowiązań bieżących (krótkoterminowych), jednak poziom wskaźnika jest zbyt wysoki i może sugerować nie dość efektywne wykorzystanie wolnych zasobów majątkowych. Przedsiębiorstwo powinno pomniejszyć majątek obrotowy np. pomniejszając zapasy (nie magazynować) i upłynniać zamrożone środki pieniężne. Zakładając, iż przedsiębiorstwo będzie chciałoby zainwestować swoje nie wykorzystane środki pieniężne na budowę nowej hali produkcyjnej, co w konsekwencji doprowadzi do zmniejszenia gromadzonych zapasów i powiększenia zobowiązań krótkoterminowych. Założenia: inwestycja planowana jest na 5lat, zapasy będą stosunkowo zmniejszać się o 10% w ciągu roku, środki pieniężne będą pomniejszane o 20% w ciągu roku, zobowiązania będą zwiększać się o 25% w ciągu roku. rok bazowy założenia Rok 1 założenia Rok 2 majątek obrotowy 65000 57800 51820 zapasy 22000 2200 19800 1980 17820 środki pieniężne 25000 5000 20000 4000 16000 zob. krótkoterm. 7500 1875 9375 2344 11719 wskaźnik 8,67 6,17 4,42 założenia Rok 3 założenia Rok 4 założenia Rok 5 46838 42674 43279 1782 16038 1604 14434 1443 12991 3200 12800 2560 10240 2048 8192 2930 14648 3662 18311 4578 22888 3,20 2,33 1,89 Obliczenia do tabeli powstały na podstawie źródła: L. Bednarski Analiza finansowa w przedsiębiorstwie Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 1999 r. rok 2012 2017 majątek obrotowy 65000 43279 zob. krótkoterminowe 7500 22888 wskaźnik bieżącej płynności 8,67 1,89 Jak widać w powyższej tabeli założenia takie spowodują doprowadzenie wskaźnika bieżącej płynności do idealnego poziomu. Przedsiębiorstwo w takiej sytuacji zapewnia realne zabezpieczenie spłaty zobowiązań krótkoterminowych i efektywnie zarządza zapasami. Analizując dalej składniki cyklu operacyjnego możemy również badać wskaźnik rentowności aktywów.
rok 2012 2011 zysk netto 13 776 12500 aktywa ogółem 112 000 99000 Wskaźnik ROA 12,30 12,63 Wyniki zaprezentowane powyższej w tabeli pokazują malejącą wartość tego wskaźnika, sugerując spadek oddziaływania aktywów ogółem na powiększenie zysku netto. Przedsiębiorstwo chcąc kontynuować swoją inwestycje może poprawić wskaźnik ROA. Przyjmując założenia: inwestycja planowana jest na 5lat, przychody ze sprzedaży, pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe zwiększają się o 30% (10% każdy) w ciągu roku; koszty sprzedanych produktów, towarów i usług; koszty sprzedaży i koszty finansowe zwiększają się o 45% (15% każdy) w ciągu roku; pozostałe koszty pozostają bez zmian. rok bazowy założenia Rok 1 założenia Rok 2 przychody ze sprzedaży 60000 6000 66000 6600 72600 Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów 33000 4950 37950 5692,5 43643 zysk (strata) brutto na sprzedaży 27 000 28 050 28 958 pozostałe przychody operacyjne 1500 150 1650 165 1815 koszty sprzedaży 1700 255 1 955 293,25 2 248 koszty ogólnego zarządu 9800 9800 9800 pozostałe koszty operacyjne 520 520 520 520 520 zysk (strata) brutto na działalności operacyjnej 16 480 17 425 18 204 przychody finansowe 1 100 110 1 210 121 1 331 koszty finansowe 360 54 414 62 476 zysk (strata) przed opodatkowaniem 17 220 18 221 19 059 podatek dochodowy 3 444 3 644 3812 zysk (strat) netto 13 776 14 577 15 247 założenia Rok 3 założenia Rok 4 założenia Rok 5 7260 79860 7986 87846 8785 96631 6546 50189 7528 57717 8658 66375 29 671 30 129 30 256 182 1997 200 2196 220 2416 337 2 585 388 2 973 446 3 419 9800 9800 9800 520 520 520 520 520 520 18 762 19 032 18 932 133 1 464 146 1 611 161 1 772 71 548 82 630 94 724 19 679 20 013 19 980 3936 4003 3996 15 743 16 010 15 984 Przedsiębiorstwo próbując kształtować wskaźnik ROA w zaproponowany sposób otrzyma następujące wyniki: zysk netto 13 776 14 577 15247 15 743 16010 15984 aktywa ogółem 112 000 109 800 107820 106 038 104434 102991 Wskaźnik ROA 12,30 13,28 14,14 14,85 15,33 15,52 Tabela sporządzona na podstawie źródła: E. Nowak Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008
Aby móc analizować naszą inwestycję pod względem cyklu operacyjnego musimy przyjąć założenie, że należności będą rosły o 15% w ciągu każdego roku. Otrzymujemy następujące wyniki: przychody ze sprzedaży 60000 66000 72600 79860 87846 96631 dzienna sprzedaż 166,67 183,33 201,67 221,83 244,02 268,42 zapasy 22000 19800 17820 16038 14434 12991 okres konwersji zapasów 132,00 108,00 88,36 72,30 59,15 48,40 należności 15950 18342,5 21094 24258 27897 32081 okres spływu należności 95,70 100,05 104,60 109,35 114,32 119,52 cykl operacyjny 227,70 208,05 192,96 181,65 173,47 167,92 Obliczenia do tabeli powstały na podstawie: G. Michalski Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Sp. z o.o. Gdańsk 2008 Podsumowanie: Okres konwersji zapasów informuje nas ile czasu przedsiębiorcy zajmować będzie wytworzenie produktu finalnego oraz ile czasu zajmie jego sprzedaż. Natomiast okres spływu należności poinformuje nas wciągu ilu dni spłyną pieniądze od kupujących. Mając możliwość porównania wyników z innymi przedsiębiorstwami z tej branży mamy do czynienia z dość długim cyklem operacyjnym. Ważną rolę odgrywa w badanym przedsiębiorstwie proces produkcyjnym, który ze względu na wysoką jakość produktu finalnego, będzie zawsze wyższy od innych porównywalnych przedsiębiorstw z danej branży. przychody ze sprzedaży 60000 66000 72600 79860 87846 96631 dzienna sprzedaż 166,67 183,33 201,67 221,83 244,02 268,42 zapasy 22000 19800 17820 16038 14434 12991 okres konwersji zapasów 132,00 108,00 88,36 72,30 59,15 48,40 18342, 5 21094 24258 27897 32081 należności 15950 okres spływu należności 95,70 100,05 104,60 109,35 114,32 119,52 cykl operacyjny 227,70 208,05 192,96 181,65 173,47 167,92 zobowiązania wobec dostawców 7500 9375 11719 14648 18311 22888 okres odroczenia spłaty zobowiązań wobec dostawców 45,00 51,14 58,11 66,03 75,04 85,27 cykl konwersji gotówki 182,70 156,91 134,85 115,62 98,44 82,65 Obliczenia do tabeli powstały na podstawie: G. Michalski Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Sp. z o.o. Gdańsk 2008 Natomiast cykl konwersji gotówki informuje, ile czasu upłynie od chwili gdy przedsiębiorstwo zapłaci za zakupione materiały do produkcji, do momentu gdy po ich przetworzeniu otrzyma za nie określoną sumę pieniędzy. Im krótszy, tym korzystniej dla przedsiębiorstwa, ponieważ oznacza, że pieniądze zainwestowane w aktywa bieżące szybko wracają do firmy i mogą być ponownie wykorzystywane. Sugerowane rozwiązania dążą do uzyskania lepszych wyników, dzięki którym przedsiębiorstwo lepiej będzie się prezentować na tle innych ze swojej branży, a w przyszłości skutkować powiększeniem ilości kontraktów biznesowych.
Literatura przydatna w celu wykonania projektu: 1) G. Michalski Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Sp. z o.o. Gdańsk 2008 r.; 2) G. Michalski Strategie finansowe przedsiębiorstw, Budżetowanie kapitałów i ocena finansowej opłacalności i ryzyka strategicznych decyzji przedsiębiorstw ODDK Sp. z o.o. Gdańsk 2009r., 3) E. Nowak Analiza sprawozdań finansowych, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2008 r.; 4) L. Bednarski Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 1999 r.; 5)M. Sierpińska, t. Jachna Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2004 r.; 6) A. Damodaran, Ryzykostrategiczne, Koźmiński Warszawa 2009. 7) B.Nita, Metody wyceny i kształtowania wartości przedsiębiorstwa, PWE Warszawa 2007. 8) P.Szczepankowski, Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, WN PWN 2007. 9)http://www.rachunkowosc.com.pl/web/wskazniki_sektorowe 10) T.Jajuga, T.Słoński; Finanse spółek. Długoterminowe decyzje finansowe, Wyd. AE we Wrocławiu, 1999. 11) S.Ross, R.Westerfield, B.Jordan, Finanse przedsiębiorstw, DW ABC, Kraków 1999. 12) G.Michalski, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, CeDeWu, Waszawa 2010, 13) W.Pluta, G.Michalski, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem, CHBeck, Warszawa 2005. 14) G.Michalski, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych, ODDK Gdańsk 2008,