Spis treści Wstęp...9 Rozdział I PODSTAWA PRAWNA, DEFINICJE I ZASADY OGÓLNE...13 1.1. Podstawa prawna podatku od towarów i usług...13 1.2. Podatek VAT w świetle 112 Dyrektywy Unii Europejskiej...16 1.3. Ustawowe definicje dla potrzeb VAT...20 1.4. Istota podatku VAT i jego charakterystyka...29 1.5. Zasady ogólne określone ustawą o ptu...35 Rozdział II VAT W OBROCIE KRAJOWYM ZASADY NORMATYWNE...37 2.1. Podmioty systemu podatkowego VAT w Polsce...37 2.1.1. Podatnicy VAT czynni zarejestrowani...37 2.1.2. Podatnicy VAT zwolnieni zarejestrowani...41 2.1.3. Mali podatnicy VAT...42 2.1.4. Płatnicy VAT...43 2.1.5. Przedstawiciele podatkowi...43 2.1.6. Podatnicy VAT niezarejestrowani...44 2.1.7. Podmioty niebędące podatnikami VAT...46 2.1.8. Organy podatkowe właściwe do spraw VAT...47 2.2. Rejestracja podatników VAT...47 2.3. Zasady opodatkowania towarów i usług w kraju...50 2.4. Miejsce świadczenia jako kryterium miejsca opodatkowania VAT...57 2.4.1. Miejsce świadczenia przy dostawie towarów...58 2.4.2. Miejsce świadczenia przy wykonywaniu usług...59 2.5. Powstanie obowiązku podatkowego...60 2.5.1. Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego...60 2.5.2. Obowiązek podatkowy u małych podatników...66 3
2.6. Zwolnienia podmiotowe...67 2.6.1. Podmioty zwolnione od podatku VAT w roku 2011...67 2.6.2. Rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego...69 2.7. Wyłączenia i zwolnienia przedmiotowe...70 2.7.1. Czynności wyłączone spod działania ustawy o ptu...70 2.7.2. Zwolnienia przedmiotowe w obrocie krajowym...71 2.8. Podstawa opodatkowania VAT...76 2.8.1. Obrót jako podstawa opodatkowania VAT...76 2.8.2. Marża jako podstawa opodatkowania VAT...78 2.8.3. Zasady szczególne ustalenia podstawy obliczenia VAT...80 2.9. Stawki VAT w obrocie krajowym...82 2.9.1. Opodatkowanie według stawki podstawowej 23%...82 2.9.2. Opodatkowanie według stawki obniżonej 8%...82 2.9.3. Opodatkowanie według stawki obniżonej 5%...101 2.9.4. Opodatkowanie według stawki ryczałtowej 4%...104 2.9.5. Opodatkowanie według stawki preferencyjnej 0%...105 2.10. Procedury szczególne w obrocie krajowym...111 2.10.1. Procedura szczególna dla rolników ryczałtowych...111 2.10.2. Procedura szczególna przy usługach turystyki...113 2.10.3. Procedura szczególna przy dostawie towarów używanych, dzieł sztuki, antyków, przedmiotów kolekcjonerskich oraz złota inwestycyjnego...115 2.10.4. Procedura szczególna wobec podróżnych z krajów trzecich (spoza Unii Europejskiej)...121 2.10.5. Procedura szczególna dla podmiotów zagranicznych świadczących usługi elektroniczne w Polsce...124 2.11. Zasady odliczeń i zwrotów VAT...125 2.11.1. Ogólne zasady i warunki odliczeń lub zwrotów VAT...125 2.11.2. Pełne odliczenie podatku naliczonego VAT...133 2.11.3. Częściowe odliczenie podatku naliczonego VAT...134 2.11.4. Zryczałtowany zwrot VAT...135 4
2.11.5. Podatek VAT niepodlegający odliczeniu i niezwrotny...138 2.11.6. Zwrot różnicy VAT od zakupu materiałów budowlanych...140 2.12. Zasady korygowania VAT...142 2.12.1. Korekta bieżąca podatku naliczonego i należnego...142 2.12.2. Korekta roczna podatku odliczonego (z przykładami)...143 2.12.3. Korekta wieloletnia podatku odliczonego (z przykładem korekty w ciągu 5 lat i korekty w ciągu 10 lat)...145 2.12.4. Korekta dotycząca nieściągalnych wierzytelności...152 2.13. Zasady i terminy rozliczeń podatku VAT...154 2.14. Klasyfikacje statystyczne dla potrzeb VAT oraz inne oznaczenia identyfikacyjne towarów i usług...158 2.15. Wybrane problemy opodatkowania VAT w kraju...159 2.15.1. Reprezentacja i reklama...159 2.15.2. Samochody i inne środki transportu...161 2.15.3. Towary używane...162 2.15.4. Najem, dzierżawa i leasing...162 2.15.5. Umowy zlecenia i umowy o dzieło...165 2.15.6. Kasy rejestrujące (fiskalne)...169 2.15.7. Przedpłaty, zaliczki i zadatki...170 2.15.8. Zawieszenie działalności...171 Rozdział III DOKUMENTACJA I EWIDENCJA VAT W OBROCIE KRAJOWYM...172 3.1. Dokumenty rejestracyjne VAT...172 3.2. Dokumenty operacyjne dokonanych transakcji...173 3.3. Faktury VAT i dokumenty zrównane z nimi oraz e-faktury...175 3.4. Faktury korygujące i noty korygujące...188 5
3.5. Faktury wewnętrzne dla czynności podatnika w kraju...190 3.6. Ewidencje (rejestry) VAT...192 3.7. Deklaracje VAT i inne dokumenty rozliczeniowe...196 3.8. Pozostała dokumentacja i ewidencja VAT oraz zasady przechowywania...197 Uwagi końcowe...200 Załączniki: Autorskie wzory faktur i ewidencji VAT...202 Nr 1 FAKTURA VAT wersja netto...203 Nr 2 FAKTURA VAT wersja brutto...204 Nr 3 FAKTURA VAT wersja zaliczka...205 Nr 4 FAKTURA VAT wersja nabywca...206 Nr 5 FAKTURA VAT-MP...207 Nr 6 FAKTURA VAT RR...208 Nr 7 FAKTURA VAT marża...209 Nr 8 FAKTURA VAT wersja paliwa...210 Nr 9 FAKTURA VAT wersja akcyza...211 Nr 10 FAKTURA VAT wersja dłużnik...212 Nr 11 FAKTURA VAT wersja od przedstawiciela...213 Nr 12 FAKTURA WEWNĘTRZNA VAT...214 Nr 13 FAKTURA KORYGUJĄCA wersja rabat...215 Nr 14 FAKTURA KORYGUJĄCA wersja zwrot...216 Nr 15 FAKTURA KORYGUJĄCA wersja cena plus...217 Nr 16 FAKTURA KORYGUJĄCA wersja pomyłka...218 Nr 17 REFAKTURA VAT...219 Nr 18 NOTA KORYGUJĄCA...220 Nr 19 RACHUNEK wersja sprzedaż...221 6
Nr 20 EWIDENCJA SPRZEDAŻY u podatnika zwolnionego od podatku VAT...222 Nr 21 EWIDENCJA SPRZEDAŻY USŁUG WYKONYWANYCH SAMODZIELNIE na podstawie umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych tytułów prowadzona przez podatnika zwolnionego od podatku VAT...224 Nr 22 EWIDENCJA VAT NALEŻNEGO z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług w obrocie krajowym do deklaracji VAT-7 lub VAT-7K lub VAT-7D...226 Nr 23 EWIDENCJA VAT NALICZONEGO z tytułu nabycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do deklaracji VAT-7 lub VAT-7K lub VAT-7D...228 Nr 24 EWIDENCJA VAT NALICZONEGO z tytułu nabycia pozostałych towarów i usług do deklaracji VAT-7 lub VAT-7K7K lub VAT-7D...230 Nr 25 EWIDENCJA POMOCNICZA ZAKUPU TOWARÓW przeznaczonych do sprzedaży w handlu do obliczenia wskaźników struktury w celu ustalenia podatku należnego VAT dla podatników dokonujących sprzedaży niefakturowanej i nieobjętej kasą rejestrującą...232 Nr 26 EWIDENCJA POMOCNICZA NABYCIA I SPRZEDAŻY USŁUG TURYSTYKI do obliczenia marży i podstawy opodatkowania VAT...234 Nr 27 EWIDENCJA POMOCNICZA NABYCIA I SPRZEDAŻY TOWARÓW UŻYWANYCH, DZIEŁ SZTUKI, PRZEDMIOTÓW KOLEKCJONERSKICH LUB ANTYKÓW do obliczenia marży i podstawy opodatkowania VAT...235 Nr 28 EWIDENCJA PREZENTÓW O MAŁEJ WARTOŚCI w celu ustalenia momentu rozpoczęcia opodatkowania VAT...236 Nr 29 IMIENNA KARTA EWIDENCYJNA PREZENTÓW O MAŁEJ WARTOŚCI...237 7
Nr 30 EWIDENCJA VAT dla podatnika prowadzącego pełną księgowość komputerową do sporządzenia deklaracji VAT-7 lub VAT-7K lub VAT-7D...238 Wyciąg z ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wyciąg z tekstu ujednoliconego na dzień 1.01.2011 r....242 Wyciągi z ustaw oraz niektórych rozporządzeń wykonawczych do ustawy o ptu z tekstów ujednoliconych na dzień 1.01.2011 r....300 1. Wyciąg z Rozp. MF z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 246, poz. 1649)...300 2. Wyciąg z Rozp. MF z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.)...317 3. Wyciąg z ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym...328 4. Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2010 r. w sprawie przesyłania faktur w formie elektronicznej, zasad ich przechowywania oraz trybu udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej...331 5. Wyciąg z ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym (Dz. U. Nr 177/05, poz. 1468 z późn. zm.)...333 8