Jak napisać scenariusz i przeprowadzić otwartą lekcję/zajęcia praktyczne? Danuta Kosior ZSCKR e Gołotczyźnie doradca metodyczny KSER w Brwinowie.
Zaczynamy od podstawy programowej analizujemy podstawę programową kształcenia w zawodzie odnajdujemy w podstawie programowej treści dotyczące naszego przedmiotu zawarte w BHP, PDG, JOZ, KPS, OMZ, PKZ i efekty kształcenia w zawodzie
Analizujemy program nauczania program nauczania zawiera uszczegółowione treści z podstawy programowej podzielone na przedmioty i poszczególne lata cyklu kształcenia z programu nauczania odczytujemy liczbę godzin przeznaczoną na przedmiot i tworzymy plan dydaktyczny lub plan wynikowy.
Plan dydaktyczny czy plan wynikowy? plan dydaktyczny (nastawiony był na pełną realizację materiału nauczania) Dokument ten napisany był najczęściej w formie tabelarycznej i zawierał np. następujące informacje: tematy lekcji, ilość godzin przewidzianych na ich realizację, metody i formy pracy, pomoce dydaktyczne itp.
Plan dydaktyczny czy plan wynikowy? plan wynikowy (nastawiony na wynik efektu kształcenia) czyli wykaz zamierzonych efektów kształcenia W planie wynikowym powinny się znaleźć zapisy określające: treści kształcenia, cele nauczania, wymagania edukacyjne na poszczególne poziomy (np. podstawowy i ponadpodstawowy) sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów
Konspekt czy scenariusz? Konspekt i scenariusz to pisemny zapis planowanej lekcji. Pomiędzy tymi pojęciami można wskazać pewne różnice. Konspekt -z łac. oznacza rzut oka, zarys Scenariusz (określenie zapożyczone z terminologii filmowej i teatralnej)zawiera szkic fabuły, charakterystykę postaci i scenerii oraz skrót dialogów. Scenariusz lekcji/zajęć zawiera między innymi: poszczególne etapy zajęć/lekcji, przewidywany czas poszczególnych czynności ucznia i nauczyciela, materiały, środki dydaktyczne oraz uwagi Konspekt jest zdecydowanie prostszą formą i w gestii nauczyciela pozostaje określenie stopnia jego szczegółowości. Cechą wspólną konspektu i scenariusza jest opracowanie celów.
Przystępujemy do pisania scenariusza lekcji/zajęć Scenariusz powinien zawierać: podstawowe dane dotyczące lekcji/zajęć (datę, klasę i zawód, nazwę przedmiotu, temat zajęć, nazwisko i imię nauczyciela prowadzącego krótką charakterystykę grupy/klasy formę organizacyjną lekcji/zajęć uwagi o przebiegu zajęć
Przystępujemy do pisania scenariusza lekcji/zajęć Scenariusz powinien zawierać: cele lekcji/zajęć(co chcecie uzyskać? Jakich oczekujecie zmian w zakresie wiedzy, umiejętności, postaw?) środki dydaktyczne(wymienić jakie i po co będą użyte) miejsce przeprowadzenia zajęć metody nauczania(: Jak będzie przebiegać praca na lekcji? Jaką metodą? W jakiej formie? Dlaczego właśnie tą metodą/w tej formie? ) czas realizacji
Taksonomia celów nauczania według B Niemierki. I poziom wiadomości A Zapamiętanie wiadomości (najłatwiejszy poziom) B Zrozumienie wiadomości II poziom umiejętności C Stosowanie wiadomości w typowych sytuacjach. D Stosowanie wiadomości w.. sytuacjach problemowych.
Zakładamy, że uczeń powinien 1. wiedzieć, czyli: a) potrafi wymienić i zdefiniować b) prawidłowo nazywa c) potrafi wyliczyć, zidentyfikować 2. rozumieć, czyli: a) umie wyjaśnić różnice b) potrafi streścić c) rozumie i umie wyjaśnić związki d) wyjaśnia zastosowanie 3. stosować wiadomości, kształtować, czyli: a) potrafi porównać b) samodzielnie układa c) planuje własne działania d) stosuje w praktyce 4. rozwiązywać problemy, czyli: a) umie analizować b) proponuje sformułowanie c) rozpoznaje d) proponuje rozwiązanie
Taksonomia celów nauczania praktycznego wg B. Niemierki. POZIOM KATEGORIA I. DZIAŁANIA A-naśladowanie B- odtwarzanie II. UMIEJĘTNOŚCI C-sprawność działania w stałych warunkach D- sprawność działania w zmiennych warunkach
Środki dydaktyczne wg Cz. Kupisiewicza Środki dydaktyczne są to przedmioty, które dostarczając uczniom określonych bodźców sensorycznych oddziałujących na ich wzrok, słuch, dotyk itd., ułatwiają im bezpośrednie i pośrednie poznawanie rzeczywistości. Karta pracy jako środek dydaktyczny.
Wybrane metody nauczania wg F.Szloska Metody podające: wykład informacyjny, pogadanka, opowiadanie, opis, prelekcja, anegdota, odczyt Metody problemowe: wykład problemowy, wykład konwersatoryjny, klasyczna metoda problemowa Aktywizujące (metoda przypadków, metoda sytuacyjna, inscenizacja, gry dydaktyczne (np. symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne), dyskusja dydaktyczna (związana z wykładem, okrągłego stołu, burza mózgów, panelowa, metaplan) Metody praktyczne: pokaz z objaśnieniem, pokaz z instruktażem, ćwiczenia przedmiotowe, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia produkcyjne, metoda projektów metoda przewodniego tekstu
Przebieg lekcji/zajęć wybrane elementy/czyli co się będzie działo, jak nauczyciel zorganizował pracę na lekcji zajęciach sprawdzenie listy obecności i gotowości uczniów do lekcji zajęć podanie tematu lekcji/ zajęć podanie celów lekcji/zajęć w języku zrozumiałym dla ucznia-dbamy o komunikatywność podanie wymagań na ocenę- Jak sprawdzicie opanowanie umiejętności? Jaką metodą? Według jakich kryteriów? Jak ustalicie schemat punktowania? Dlaczego właśnie tą metodą?(jeśli praca na lekcji/zajęciach będzie oceniana)
Przebieg lekcji c.d. instruktaż BHP w przypadku zajęć laboratoryjnych lub praktycznych wykonywanie zadań, ćwiczeń przez uczniów podczas lekcji ocena pracy uczniów wraz z informacją zwrotną na temat pracy uczniów-pamiętać należy o takim informowaniu ucznia o jego postępach w nauce, aby uświadomił sobie, co zrobił dobrze, co źle i jak może poprawić swoją pracę. Towarzyszy ona i pomaga uczniowi w trakcie procesu uczenia się. (elementy oceniania kształtującego) Podsumowanie lekcji/zajęć, ankieta ewaluacyjna dla uczniów podanie i objaśnienie pracy domowej(praca domowa nie zawsze musi być)
Ankieta ewaluacyjna dla ucznia. -czego ma dotyczyć? np. klimatu lekcji, stopnia zadowolenia uczniów, stopnia opanowania umiejętności, opinii o pracy nauczyciela? Ankieta ewaluacyjna dotycząca opinii o pracy nauczyciela: Miły uczniu, Interesują mnie Twoje uwagi o prowadzonych przeze mnie lekcjach. Twoja opinia pozwoli mi na wyeliminowanie błędów oraz uwzględnienie sugestii co pozwoli na coraz lepsze prowadzenie lekcji. Chcę być coraz lepszym nauczycielem. Będę wdzięczna za szczerość. Dziękuję 1. Co Ci się w tej lekcji najbardziej podobało?... 2. Co Ci się w tej lekcji najbardziej nie podobało?... 3. Czy byłeś raczej zainteresowany lekcją, czy raczej znudzony? Krótko uzasadnij wypowiedź lub podkreśl.... 4. Twoja ogólna ocena wystawiona mi za tę lekcję w skali od 1 do 6 = Twoja nauczycielka Danuta Kosior
Informacją zwrotną nie musi być ankieta ewaluacyjna. -metoda walizki i kosza(na jednym kolorze kartki uczniowie napiszą co wrzucą do kosza a na drugim co zabiorą do walizki -metoda kanapki (polega na udzielaniu informacji zwrotnej, bądź samej krytyki, w taki sposób, aby zbudować swoją wypowiedź z trzech części: pozytywny komentarz, negatywny komentarz, pozytywny komentarz). -metoda trójkąta(uczniowie mogą wpisać w trójkątach: co zobaczyłem/ co usłyszałem, co zrozumiałem/ co zrobiłem/ co zapamiętałem/ o co chcę zapytać i inne dobrane zdania).
Przebieg lekcji/zajęć praktycznych(schemat) Zaangażowanie Badanie i przekształcanie treści kształcenia Prezentacja prac uczniów. Zakończenie zajęć.
Bibliografia uporządkowany spis / wykaz, zestawienie dokumentów / zestawiony wg pewnych kryteriów, spełniający określone zadania informacyjne z której można skorzystać w trakcie przygotowania lekcji.
Ocena lekcji/zajęć przez obserwatorów obserwacja koleżeńska doradczodoskonaląca wsparcie nauczyciela prowadzącego lekcje/zajęcia otwarte w samoocenie i w określeniu kierunków samodoskonalenia życzliwe uwagi dotyczące mocnych i słabych stron nauczyciela wg obserwującego lekcję wnioski z przeprowadzonej obserwacji lekcji/ zajęć dla obserwatora i nauczyciela Zapisy w arkuszu obserwacji
Arkusz obserwacji lekcji. ARKUSZ OBSERWACJI LEKCJI 1. Nazwa szkoły: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego 2. Data: 12 maja l 2016r. im. Aleksandra Świętochowskiego w Gołotczyźnie 3. Nauczyciel - doradca metodyczny prowadzący lekcję/zajęcia: mgr inż. Danuta Kosior 4. Nauczany przedmiot szkolny: Prowadzenie produkcji zwierzęcej i usług inseminacyjnych. 5. Temat zajęć: Przygotowanie królika na wystawę lub pokaz. 6. Klasa: I zawód: technik weterynarii 7. Program nauczania: Opracowany przez KOWEZiU, zmodyfikowany na potrzeby szkoły 8. Rodzaj obserwacji: obserwacja koleżeńska, doradczo doskonaląca: wsparcie nauczyciela w samoocenie i w określeniu kierunków samodoskonalenia Stopień realizacji zadań przez nauczyciela na lekcji /zajęciach praktycznych : WSKAŹNIKI REFLEKSJE OBSERWUJĄCEGO 1. Cele lekcji /zajęć wynikają z programu nauczania i są zgodne z planem dydaktycznym nauczyciela 2. Nauczyciel przedstawia cele lekcji/zajęć sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia, stosując elementy oceniania kształtującego 3. Nauczyciel informuje, co uczeń powinien wiedzieć /umieć po lekcji/zajęciach praktycznych 4. Nauczyciel stosuje różne metody i techniki nauczania (jakie?) 5. Zastosowane metody pracy umożliwiły realizację celów lekcji /zajęć? (czy były adekwatne?) 6. Nauczyciel kieruje do uczniów indywidualne uwagi i zadania, daje wybór wykonania dodatkowych zadań na miarę ich możliwości 7. Nauczyciel wzbudza ciekawość poznawczą uczniów i wspiera działania uczniów na lekcji/ zajęciach. 8. Nauczyciel stosuje elementy oceniania kształtującego 9. Praca domowa jest właściwie objaśniona, dostosowana do możliwości uczniów, służy kształceniu samodzielności i odpowiedzialności 10. Opinia o pracy uczniów na lekcji/zajęciach praktycznych
Życzę powodzenia.
Dziękuję za uwagę fot. Danuta Kosior