Instrumenty systemu podatkowego i celnego PRZEWODNIK METODYCZNY Opracowała: Prof. dr hab. Krystyna Znaniecka
I. Ogólne informacje o przedmiocie Cel przedmiotu: 1. Zapoznanie słuchaczy z zasadami funkcjonowania instrumentów podatkowych tworzących polski system podatkowy. 2. Wypracowanie umiejętności zastosowania w praktyce poszczególnych rozwiązań podatkowych. 3. Dostarczenie wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu opodatkowania oraz rozwiązań celnych w aspekcie międzynarodowym. Ramowy program: 1. Reakcje podatników na obciąŝenia podatkowe. 2. Podatki konsumpcyjne. 3. Opodatkowanie dochodów podmiotów gospodarczych. 4. Opodatkowanie dochodów ludności. 5. Opodatkowanie nieruchomości. 6. Podatek od środków transportowych. 7. Podatek od czynności cywilnoprawnych. 8. Pozostałe formy opodatkowania ludności. 9. System celny Unii Europejskiej Literatura: Obowiązkowa: 1. A. Gomułowicz, J. Małecki: Podatki i prawo podatkowe. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002. 2. W. Wójtowicz (red.): Prawo podatkowe, część ogólna i szczegółowa. Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz Lublin 2005. 3. Aktualne ustawy podatkowe i przepisy wykonawcze. Uzupełniająca: 2
4. L. Etel (red.): Prawo podatkowe w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004. 5. T. Famulska, K. Znaniecka (red.): Finansowe aspekty rozwoju lokalnego. Akademia Ekonomiczna, Katowice 2004. 6. J. Głuchowski: Polskie prawo podatkowe. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2002. 7. D. Mączyński: Podatek akcyzowy w prawie polskim i europejskim. C. H. Beck, Warszawa 2004. 8. J. Zubrzycki: Leksykon VAT 2005. Unimex, Wrocław 2005. II. Problematyka zajęć dydaktycznych * zajęcia dydaktyczne (wykład) 18 godzin * samodzielna praca studenta 12 godzin Wykład 1: Reakcje podatników na obciąŝenia podatkowe Czas realizacji: 2 godziny Słowa kluczowe: ucieczka od podatku, unikanie podatków, uchylanie się od podatków, przerzucalność podatkowa wstecz, przerzucalność podatkowa wprzód Jakie są moŝliwe reakcje podatników na obciąŝenia podatkowe? Na czym polega zapłacenie podatku w postawie uleganie? Na czym polega zapłacenie podatku w postawie identyfikacja? Na czym polega zapłacenie podatku w postawie internalizacja? Co to jest ucieczka od podatku i jakie są jej rodzaje? Czym róŝni się uchylanie się od podatków od unikania podatków? Jakie są przyczyny ucieczki od podatku? Jak zapobiega się ucieczce od podatku? Wykład 2: Podatki konsumpcyjne i cło 3
Czas realizacji: 4 godziny Słowa kluczowe: podatek od wartości dodanej, VAT, podatek od towarów i usług, harmonizacja podatkowa, cło, taryfy celne Na czym polega istota podatku od wartości dodanej? Jak funkcjonuje mechanizm VAT? Jaki jest zakres harmonizacji podatkowej VAT w Unii Europejskiej? Jaki jest zakres przedmiotowy podatku od towarów i usług? Jaki jest zakres podmiotowy podatku od towarów i usług? Jakie są zasady i tryb rozliczania podatku od towarów i usług? Jakie są warunki odliczania podatku naliczonego? Na czym polega róŝnica między stawką 0% a zwolnieniem z podatku VAT? Jakie są zasady funkcjonowania VAT w zakresie transakcji wewnątrzwpólnotowych? Jakie są zasady funkcjonowania ceł w Unii Europejskiej? Wykład 3: Opodatkowanie podmiotów gospodarczych Czas realizacji: 6 godzin Słowa kluczowe: podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od osób prawnych, karta podatkowa, uproszczone formy opodatkowania, zryczałtowane formy opodatkowania, opodatkowanie dywidend Jaki jest związek między formą prawną podmiotu gospodarczego a opodatkowaniem dochodów? Jaki jest zakres podmiotowy podatku dochodowego od osób prawnych? Jaki jest zakres przedmiotowy podatku dochodowego od osób prawnych? Jakie są zasady ustalania podatku dochodowego od osób prawnych? Jaki jest tryb rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych? Jakie są zasady opodatkowania dywidend? 4
Jaki jest zakres podmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (zasady ogólne)? Jaki jest zakres przedmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (zasady ogólne)? Jakie są zasady ustalania podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (zasady ogólne)? Jaki jest tryb rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (zasady ogólne)? Jakie są uproszczone formy opodatkowania dochodów osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą? Na czym polega opodatkowanie w formie karty podatkowej? Jakie są zasady funkcjonowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych? Jaki jest zakres harmonizacji podatkowej w Unii Europejskiej w zakresie opodatkowania dochodów podmiotów gospodarczych? Wykład 4: Opodatkowanie dochodów ludności Czas realizacji: 2 godziny Słowa kluczowe: podatek dochodowy od osób fizycznych, ograniczony obowiązek podatkowy, nieograniczony obowiązek podatkowy, zaliczka podatkowa, płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych Jaki jest zakres podmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej? Na czym polega ograniczony obowiązek podatkowy? Na czym polega nieograniczony obowiązek podatkowy? W jaki sposób ustala się przedmiot, podstawę i wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej? Kto jest płatnikiem zaliczek podatku dochodowego od osób fizycznych? W jaki sposób ustala się zaliczki podatku dochodowego od osób fizycznych? 5
Jaki jest tryb i zasady rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych? Wykład 5: Opodatkowanie nieruchomości Czas realizacji: 2 godziny Słowa kluczowe: podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, kataster podatkowy, podatek katastralny Jaki jest zakres przedmiotowy podatku od nieruchomości? Jaki jest zakres podmiotowy podatku od nieruchomości? Jakie są zasady i tryb rozliczania podatku od nieruchomości? Jak funkcjonuje podatek leśny? Jak funkcjonuje podatek rolny? Co to jest kataster podatkowy? Na czym polega istota podatku katastralnego? Wykład 6: Podatek od czynności cywilnoprawnych Czas realizacji: 2 godziny Słowa kluczowe: podatek od czynności cywilnoprawnych, czynności dwustronne, czynności jednostronne, czynności cywilnoprawne Kto jest podmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych? Jaki jest zakres przedmiotowy podatku od czynności cywilnoprawnych? Jaka jest podstawa podatku od czynności cywilnoprawnych? Jakie są stawki podatku od czynności cywilnoprawnych? Jaki jest tryb płatności podatku od czynności cywilnoprawnych? 6
III. Program pracy samodzielnej Temat 1: Podatki selektywne Czas realizacji: 4 godziny 1. Cechy i przesłanki stosowania podatków selektywnych jako podatków konsumpcyjnych 2. Charakterystyka podatku akcyzowego 3. Charakterystyka podatku od gier Słowa kluczowe: podatek selektywny, podatek akcyzowy, akcyza, podatek od gier Na czym polega istota podatków selektywnych? Jakie są przesłanki stosowania podatku selektywnego? Jaki jest zakres przedmiotowy podatku akcyzowego? Jaki jest zakres podmiotowy podatku akcyzowego? W jaki sposób ustala się i rozlicza podatek akcyzowy? Jaki jest zakres harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej? Według jakich zasad funkcjonuje podatek od gier? Literatura: Poz. 2 s.287 290 Poz. 7 s. 99 187, s. 223 299 Temat 2: Podatek od środków transportowych Czas realizacji: 4 godziny 1. Środki transportu jako przedmiot opodatkowania 2. Charakterystyka podatku od środków transportowych 7
Słowa kluczowe: środki transportu, podatek od środków transportowych Jaki jest zakres przedmiotowy podatku od środków transportowych? Jaki jest zakres podmiotowy podatku od środków transportowych? Jakie są stawki podatku od środków transportowych? Kto ustala stawki podatku od środków transportowych? Jak ustala się wysokość podatku od środków transportowych? W jaki sposób rozlicza się podatek od środków transportowych? Jaki jest zakres ulg i zwolnień w podatku od środków transportowych? Literatura: Poz. 2 s.406-411 Poz.4 s.201 206 Poz. 5 s. 44 206 Temat 3: Pozostałe formy opodatkowania ludności Czas realizacji: 4 godziny 1. Charakterystyka podatku od spadków i darowizn 2. Charakterystyka podatku od posiadania psów Słowa kluczowe: podatek od spadków i darowizn, spadek, darowizna, podatek od posiadania psów Co to jest spadek? Co to jest darowizna? Jaki jest zakres podmiotowy podatku od spadków i darowizn? Jaki jest zakres przedmiotowy podatku od spadków i darowizn? Jakie są stawki podatku od spadków i darowizn? 8
W jaki sposób ustala się wysokość podatku od spadków i darowizn? Jaki jest tryb rozliczania podatku od spadków i darowizn? Jakie są zasady funkcjonowania podatku od posiadania psów? Literatura: Poz. 2 s. 354 374, s. 412 413 Poz. 4 s. 200 201, s. 218 224 Poz. 5 s. 46 47, s. 51 53 IV. Zaliczenie przedmiotu Egzamin pisemny z całości materiału (pytania testowe, zadania) 9