ROLNICTWO W REGIONACH. WIELOWYMIAROWE SPOJRZENIE W UJĘCIU DYNAMICZNYM

METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XV/1, 2016, str. 98 108 ROLNICTWO W REGIONACH. WIELOWYMIAROWE SPOJRZENIE W UJĘCIU DYNAMICZNYM Agneszka Sompolska-Rzechuła Katedra Zastosowań Matematyk w Ekonom Zachodnopomorsk Unwersytet Technologczny w Szczecne e-mal: asompolska@zut.edu.pl Streszczene: W pracy wykorzystano wybrane metody welowymarowej analzy porównawczej do oceny porównana pozomu rolnctwa w regonach Polsk w ujęcu dynamcznym. Okres badawczy obejmował lata 2011-2014. Zbór cech dagnostycznych dotyczył welu aspektów rolnctwa: powerzchn zasewów, pogłowa zwerząt, skupu produktów rolnczych oraz plonów. Uzyskane wynk wskazują, ż rolnctwo w województwach Polsk jest bardzo zróżncowane a zmany w rolnctwe zachodzą wolnej nż w pozostałych dzałach gospodark narodowej co jest wynkem jego specyfcznego charakteru. Słowa kluczowe: rolnctwo, regony, zróżncowane WPROWADZENIE Współczesne rolnctwo odgrywa znaczącą rolę w gospodarce narodowej. Ma wele wymarów płaszczyzn, na których można je rozpatrywać. Ważne wcąż aktualne wydają sę trzy z nch: płaszczyzna bezpeczeństwa żywnoścowego, płaszczyzna wzrostu gospodarczego rozwoju społecznego oraz płaszczyzna zrównoważena trwałośc systemów społeczno-gospodarczych przyrodnczych [Adamowcz 2009]. Rolnctwo, podobne jak nne sektory gospodark, uczestnczy w procesach globalzacj, którym jest objęte, podlega stotnym zmanom. Jest sektorem bardzo wrażlwym wymaga specjalnego traktowana, szczególnej ochrony wsparca. Wynka to z tego, że w rolnctwe ne następuje szybk zwrot kaptału, jak w nnych dzałach gospodark, cały cykl produkcyjny jest dłuższy, a produkcja rolncza często zależy od czynnków nezależnych od człoweka, np. od warunków pogodowych. Rolnctwo domnuje w znacznej częśc obszaru Un Europejskej, odgrywa ważną rolę w kształtowanu dobrej kondycj gospodark

Rolnctwo w regonach. Welowymarowe spojrzene... 99 żywnoścowej rolnej wpływa na kształtowane krajobrazu obszarów wejskch. [Wess, Btkowska 2014]. Rolnctwo polske wykazuje duże zróżncowane przestrzenne w ujęcu regonalnym. Zróżncowane to jest wypadkową welu czynnków: przyrodnczych, demografcznych ekonomcznych [Poczta, Bartkowak 2012]. Problematyka przestrzennego zróżncowana rolnctwa w Polsce jest bardzo często podejmowana w publkacjach naukowych. Ze względu na złożoność zjawska wykorzystywane są metody welowymarowej analzy porównawczej. Wynkem przeprowadzanych badań są klasyfkacje różnych obektów np. województw, powatów czy gmn oraz analzy porównawcze. Przykładam prac, w których zastosowano metody taksonomczne w analze przestrzennego zróżncowana rolnctwa w Polsce są: [Poczta, Bartkowak 2012], [Kamńska, Nowak 2014], [Beba, Poczta 2015], [Bożek, Bożek 2011], [Bndermann 2012]. Celem pracy jest przestrzenno-czasowa ocena rolnctwa w Polsce. W badanu wykorzystano nformacje zawarte w publkacjach Mnsterstwa Rolnctwa Rozwoju Ws pt. Rolnctwo Gospodarka Żywnoścowa w Polsce, dotyczące województw Polsk. Badane dotyczy okresu 2011-2014. W ocene przestrzennego zróżncowana rolnctwa typolog regonów wykorzystano lnowe porządkowana obektów klasyfkację utworzoną na podstawe lnowego porządkowana regonów Polsk. METODA BADAWCZA Przeprowadzene badana taksonomcznego obektów wymaga ustalena zboru cech dagnostycznych. Istneją dwa podstawowe podejśca do wyboru cech: pozastatystyczne (merytoryczne) statystyczne. Analza merytoryczna jest oceną jakoścową przeprowadzaną z wykorzystanem merytorycznej znajomośc badanego zjawska odwołującej sę do ntucj badawczej popartej znajomoścą teor ekonomcznej procesów ekonomcznych w badanej dzedzne. Zastosowane analzy statystycznej ma na celu ogranczene zboru potencjalnych cech do zboru, który charakteryzowałby badane obekty w sposób możlwe pełny, a przy tym tworzyłby zbór mnej lczny. Można wyróżnć trzy podejśca do wyboru cech na potrzeby klasyfkacj zboru obektów [Wysock 2010]: Ustalene systemu wag zróżncowanych dla rozpatrywanych cech. Selekcja cech - wyelmnowane z perwotnego zespołu cech, które ne mają lub mają słabe zdolnośc dyskrymnacj zboru obektów. Problem selekcj cech jest szczególnym przypadkem ważena cech, poneważ cechom wyelmnowanym przypsuje sę wagę 0, a wybranym wagę 1. Zastąpene wyjścowych cech nowym sztucznym cecham, na przykład poprzez zastosowane analzy czynnkowej lub analzy składowych głównych. W pracy zastosowano trzece podejśce wykorzystując do selekcj cech metodę głównych składowych (PCA).

Agneszka Sompolska-Rzechuła 100 Teoretyczne podstawy analzy głównych składowych stworzył K. Pearson [1901], który zastosował ją po raz perwszy dla zmennych nelosowych, natomast H. Hotellng [1933] uogólnł metodę na zmenne losowe 1. W analze głównych składowych przyjmuje sę, że występuje p zmennych X j (j = 1,, p), a obserwacje przeprowadzone na n obektach ( = 1,, n) zebrane są w forme macerzy danych X. Idea analzy głównych składowych polega na ortogonalnej transformacj układu badanych zmennych X j w zbór nowych neobserwowalnych zmennych Y l, które są lnowym kombnacjam tych obserwowalnych zmennych, co można zapsać w postac uogólnonego układu [Balck 2009]: p Y l = w 1l X 1 + w 2l X 2 + + w pl X p = j=1 w jl X j dla l = 1,, m = p, (1) gdze w jl są ładunkam składowych. Nowe, przetworzone zmenne Y l nazywają sę głównym składowym zmennych X j. Zmenne składowe są kombnacjam cech wyjścowych zawerają pewną część nformacj wnoszonej przez poszczególne cechy wyjścowe. Są unormowane neskorelowane. Metoda głównych składowych polega zatem na ortogonalnym przekształcenu p-wymarowego układu zmennych opsujących obserwacje welowymarowe na nowy układ zmennych neskorelowanych. Przekształcena tego dokonuje sę tak, że warancje kolejnych składowych są coraz mnejsze, przy czym całkowta warancja wszystkch zmennych wyjścowych jest równa sume warancj wszystkch głównych składowych. Podstawowy cel analzy głównych składowych polega na dentyfkacj struktury zależnośc, poprzez utworzene zupełne nowego zboru stotnych zmennych, który częścowo bądź całkowce mógłby zastąpć perwotny zbór zmennych. Cel ten określa sę jako redukcję wymarowośc złożonego zjawska. Istneje klka sposobów określana lczby składowych [Balck 2009]: 1. Lczba głównych składowych pownna być taka, aby wyjaśnały one względne dużą część całkowtej zmennośc, określoną na 70-90%. 2. Lczbę głównych składowych należy ogranczyć do tych, które wyodrębnają przynajmnej tyle zmennośc całkowtej, le jedna standaryzowana zmenna orygnalna, czyl jeden (kryterum Kasera). 3. Kryterum wykorzystujące metodę grafczną. Na wykrese lnowym można przedstawć wartośc własne odnaleźć punkt, od którego na prawo, następuje łagodny spadek wartośc własnych. Jest to punkt, w którym duże wartośc własne kończą sę zaczynają sę małe wartośc własne (kryterum według wykresu osypska). 1 Informacje o metodze głównych składowych, jej geneze rozwoju, można znaleźć w pracy [Balck 2009].

Rolnctwo w regonach. Welowymarowe spojrzene... 101 Ostateczny zbór cech dagnostycznych jest podstawą do zastosowana wybranej metody taksonomcznej, np. lnowego porządkowana obektów. Na wstępe należy ustalć charakter cech, czyl wyróżnć: stymulanty, destymulanty 2 nomnanty. Stymulanty to take cechy dagnostyczne, których wzrost kojarzyć należy ze wzrostem oceny zjawska złożonego. Destymulanty zaś to cechy dagnostyczne, których wzrost powoduje spadek oceny zjawska złożonego. Rzadzej w badanach emprycznych pojawają sę nomnanty. Za nomnanty uważa sę cechy, których rosnące do wartośc nomnalnej wartośc bezwzględne powodują wzrost względnych wartośc cechy, dalszy wzrost wartośc perwotnych zwązany jest ze zmnejszanem sę wartośc unormowanych [Borys 1978]. Kolejnym etapem budowy cechy syntetycznej jest normalzacja cech. Normowane cech pownno spełnać następujące warunk [Kukuła 2014]: przekształcone cechy pownny być pozbawone man sprowadzone do stałego przedzału wartośc, najlepej do przedzału [0, 1], możlwe są przekształcena orygnalnych cech dagnostycznych przyjmujących wartośc zarówno dodatne, zero, jak wartośc ujemne, możlwe jest dodawane cech dagnostycznych unormowanych w każdym z obektów. Spośród welu metod normowana warunk te spełna metoda untaryzacj zerowanej (MUZ) 3, charakteryzująca sę stałym punktem odnesena, którym jest rozstęp zmennej normowanej. Normowane cechy (stymulanty) dokonuje sę w sposób następujący [Kukuła 2000]: x j mn x j x j mn z j =, (2) max x j przy czym z j [0, 1]. Aby przejść z welu unormowanych cech do jednej oceny charakteryzującej obekt należy zsumować wszystke cechy unormowane dla każdego obektu: k q = j=1 z j = 1, 2,, n. (3) Po podzelenu wartośc q przez lczbę cech dagnostycznych uzyskuje sę uśrednoną ocenę cech unormowanych w -tym obekce, która stanow zmenną syntetyczną: μ = q = 1, 2,, n. (4) k Na podstawe uporządkowanych wartośc mernka μ można podzelć zbór obektów na dowolna lczbę grup. W pracy dokonano podzału województw na trzy grupy według wzoru: l = max q mn 3 q. (5) Parametr l wykorzystuje sę do podzału całego zboru obektów na grupy według pozomu zjawska złożonego: 2 Pojęce stymulanty destymulanty zostało wprowadzone przez Hellwga [Hellwg 1968]. 3 Węcej nformacj można znaleźć w pracy [Kukuła 2000].

Agneszka Sompolska-Rzechuła 102 WYNIKI I najlepszy pozom: μ (max średn pozom: μ (max I nsk pozom: μ [max μ l; max μ ], μ 2l ; max μ 3l; max μ l], μ 2l]. Do realzacj celu, określonego jako ocena zróżncowana rolnctwa w regonach Polsk w ujęcu dynamcznym wykorzystanu dane z publkacj Mnsterstwa Rolnctwa Rozwoju Ws pt. Rolnctwo Gospodarka Żywnoścowa w Polsce. Badane mało charakter dynamczny obejmowało okres 2011-2014. Analzując badane zjawsko utworzono wstępny zbór cech dagnostycznych, który obejmował następujące wskaźnk: X 1 średne gospodarstwo (ha), X 2 udzał w krajowej powerzchn uprawy zasewów (%), X 3 udzał w krajowej powerzchn uprawy zbóż (%), X 4 udzał w krajowej powerzchn uprawy zemnaków (%), X 5 udzał w krajowej powerzchn uprawy buraków cukrowych (%), X 6 udzał w krajowej powerzchn uprawy rzepaku (%), X 7 plony zbóż (dt/ha), X 8 plony zemnaków (dt/ha), X 9 udzał trwałych użytków zelonych w użytkach rolnych (%), X 10 pogłowe bydła (szt./ 100 ha UR), X 11 pogłowe krów (szt./ 100 ha UR), X 12 pogłowe trzody chlewnej (szt./ 100 ha UR), X 13 skup zbóż (kg/ha), X 14 skup zemnaków (dt/ha), X 15 skup trzody chlewnej (kg/ha), X 16 skup bydła (kg/ha), X 17 skup drobu (kg/ha), X 18 skup mleka(l/ha). Wskaźnk poddano analze statystycznej, oblczając wartośc podstawowych parametrów opsowych. Wszystke wskaźnk, w każdym roku, charakteryzowały sę slną zmennoścą, wyrażoną za pomocą współczynnka zmennośc, który wynósł dla każdej cechy powyżej 10%. W kolejnym kroku sprawdzono słę korelacj pomędzy cecham metodą PCA wyelmnowano te cechy, które są slne ze sobą powązane, oddzelne dla każdego analzowanego roku. W celu elmnacj cech określono wektory wartośc własnych oraz wartośc mówące o tym, jak procent warancj zmennych, przyjętych w badanu, wyjaśnają poszczególne główne składowe. O lczbe głównych składowych zdecydowało

Rolnctwo w regonach. Welowymarowe spojrzene... 103 kryterum, mówące, że należy wząć pod uwagę tylko te składowe, które mają wartość własną wynoszącą co najmnej 1,0 (kryterum Kasera). Lczbę głównych składowych oraz procent zmennośc wyjaśnanej przez te składowe w poszczególnych latach przedstawono w Tabel 1. Tabela 1. Lczba składowych procent zmennośc Źródło: opracowane własne Rok Lczba składowych Procent zmennośc 2011 5 85,29 2012 4 85,25 2013 5 90,32 2014 5 90,54 Interpretując składowe, uwzględnono w badanu te cechy, które mają względne wysoką (dodatną lub ujemną) wagę, wyrażoną wartoścą współczynnka korelacj ze składową na pozome co najmnej 0,7. Następne porównano zbory cech otrzymane w każdym roku analzowanego okresu otrzymano następujące cechy, tworzące ostateczny zbór cech dagnostycznych: X 3 udzał w krajowej powerzchn uprawy zbóż (%), X 6 udzał w krajowej powerzchn uprawy rzepaku (%), X 7 plony zbóż (dt/ha), X 10 pogłowe bydła (szt./ 100 ha UR), X 12 pogłowe trzody chlewnej (szt./ 100 ha UR), X 13 skup zbóż (kg/ha), X 16 skup bydła (kg/ha), X 18 skup mleka(l/ha), który posłużył do utworzena lnowego porządkowana typolog województw pod względem pozomu rolnctwa. Wśród wyodrębnonych cech zauważa sę wskaźnk, które dotyczą pewnych aspektów zwązanych z dzałalnoścą w sektorze rolnczym. Dwe perwsze cechy obejmują udzały województw w krajowej powerzchn zasewów, kolejna cecha dotyczy plonów, następne odnoszą sę do pogłowa zwerząt według województw na 100 ha UR a ostatna grupa cech ma zwązek ze skupem podstawowych produktów rolnczych z 1 ha UR. Na podstawe otrzymanego zboru cech, w każdym roku utworzono lnowe porządkowane regonów (Tabela 2).

Agneszka Sompolska-Rzechuła 104 Tabela 2. Wynk lnowego porządkowana województw Województwo Pozycja w rankngu w roku 2011 2012 2013 2014 dolnośląske 6 5 6 6 kujawsko-pomorske 2 2 2 2 lubelske 11 11 11 11 lubuske 15 13 13 13 łódzke 7 7 7 7 małopolske 13 14 15 15 mazowecke 4 4 5 5 opolske 3 3 3 3 podkarpacke 16 16 16 16 podlaske 5 6 4 4 pomorske 9 8 8 8 śląske 12 12 12 12 śwętokrzyske 14 15 14 14 warmńsko-mazurske 8 9 9 9 welkopolske 1 1 1 1 zachodnopomorske 10 10 10 10 Źródło: opracowane własne Analzując pozycje województw w porządkowanach otrzymanych w czterech kolejnych latach okresu 2011-2014 zauważa sę, ż w przypadku ośmu województw nastąpły bardzo neznaczne zmany w pozycjach zajmowanych w rankngach. Zmany te dotyczą jednego lub dwóch mejsc. Taka sytuacja odnos sę np. do województw: lubuskego podlaskego. W przypadku pozostałych regonów ne stwerdzono zman pozycj zajmowanej w rankngach w cągu czterech analzowanych lat (np. kujawsko-pomorske, welkopolske, zachodnopomorske). Dużą zgodność mędzy pozycjam województw w rankngach w okrese 2011-2014 potwerdzają wartośc współczynnków korelacj τ Kendalla, które przyjmują wartośc powyżej 0,9. Województwo welkopolske zajmuje perwszą lokatę we wszystkch czterech latach, a ostatną pozycję regon podkarpack. Perwsza pozycja województwa welkopolskego zwązana jest z najwyższym wartoścam takch wskaźnków, jak: udzał w krajowej powerzchn uprawy zbóż (%), pogłowe trzody chlewnej (szt./ 100 ha UR), skup bydła (kg/ha) w okrese 2012-2014 udzał w krajowej powerzchn uprawy zbóż (%), pogłowe trzody chlewnej (szt./ 100 ha UR) w roku 2014. Wartośc pozostałych cech pozostają także na bardzo wysokm pozome. Natomast województwo podkarpacke zajęło ostatną pozycję we wszystkch rankngach poneważ wartośc wszystkch cech przyjętych w badanu w każdym roku są na bardzo nskm pozome. Na podstawe wartośc cechy syntetycznej dokonano klasyfkacj województw pod względem stanu rolnctwa. W całym badanym okrese tylko

Rolnctwo w regonach. Welowymarowe spojrzene... 105 w przypadku województwa kujawsko-pomorskego zaobserwowano zmanę przynależnośc do grupy rozwojowej. W latach 2011-2012 znajdowało sę ono w grupe drugej a w dwóch następnych latach w grupe perwszej. Przemeszczene do grupy perwszej wynkało ze zwększena z roku na rok wartośc nektórych cech, takch, jak: X 6, X 7, X 10, X 12, X 16, X 18. Najwększe średne wzrosty w całym badanym okrese zaobserwowano w przypadku udzału w krajowej powerzchn uprawy rzepaku o 21,5% skupu bydła o 20,9%. Ze względu na bardzo zblżone wynk klasyfkacj w każdym roku, podano podzał województw uzyskany dla roku 2014 (tablca 3). Tabela 3. Wynk klasyfkacj województw w roku 2014 Grupa Lczba województw I 2 8 I 6 Źródło: opracowane własne Województwo welkopolske, kujawsko-pomorske opolske, podlaske, mazowecke, dolnośląske, łódzke, pomorske, warmńskomazurske, zachodnopomorske lubelske, śląske, lubuske, śwętokrzyske, małopolske, podkarpacke Charakterystyka grupy pod względem średnch wartośc cech najwyższe wartośc cech: X 3, X 6, X 7, X 10, X 12, X 16, X 18 najwyższa wartość cechy X 13, wysoke wartośc pozostałych cech najnższe wartośc wszystkch cech Województwa należące do klasy perwszej stanową klasę o najlepszym stane rolnctwa z uwzględnenem przyjętych cech dagnostycznych. Klasa druga zawerająca osem obektów to klasa o średnm pozome rolnctwa, a skupene trzece zawera sześć obektów, które stanową najsłabszą grupę województw pod względem pozomu rolnctwa na tle przyjętych wskaźnków. Przestrzenną delmtację województw przedstawono na Rysunku 1.

Agneszka Sompolska-Rzechuła 106 Rysunek 1. Przestrzenna delmtacja województw pod względem pozomu rolnctwa w roku 2014 I I I I I I I I Źródło: opracowane własne na podstawe Tabel 3 Klasę perwszą, pod względem położena geografcznego, stanową dwa sąsadujące ze sobą województwa: welkopolske kujawsko-pomorske. Klasa trzeca to przede wszystkm obekty leżące w połudnowo-wschodnej częśc Polsk oraz jedno województwo z zachodnej częśc kraju lubuske. Pozostałe województwa, położone w północnej, środkowej połudnowo-zachodnej częśc kraju składają sę na trzeca klasę województw. PODSUMOWANIE W pracy zastosowano wybrane metody welowymarowej analzy porównawczej do oceny zróżncowana rolnctwa w regonach Polsk w ujęcu dynamcznym. Badane obejmowało okres 2011-2014. Do selekcj cech wykorzystano metodę głównych składowych (PCA). Typologę województw przeprowadzono za pomocą klasyfkacj opartej na lnowym porządkowanu obektów. Przeprowadzone badane pozwolło na sformułowane następujących wnosków: 1. Województwa są slne zróżncowane pod względem pozomu rolnctwa borąc pod uwagę przyjęte cechy dagnostyczne. 2. Rankng województw otrzymane w latach 2011-2014 różną sę neznaczne pod względem pozycj zajmowanych przez poszczególne województwa. 3. Klka regonów zmenło swoje pozycje w porządkowanych. Różnca dotyczyła jednego lub dwóch mejsc. Pozostałe województwa utrzymywały nezmenone lokaty w każdym analzowanym roku. 4. Mejsce perwsze w każdym rankngu zajmowało województwo welkopolske, a ostatne podkarpacke.

Rolnctwo w regonach. Welowymarowe spojrzene... 107 5. Klasyfkacja województw utworzona na podstawe wartośc zmennej syntetycznej pozwolła na wyłonene trzech grup typologcznych województw. W badanym okrese 2011-2014 ne zauważono znaczących zman w otrzymanych klasyfkacjach. Jedyne województwo kujawsko-pomorske zmenło swoją przynależność. W latach 2011-2012 zostało przypsane do klasy drugej a w latach następnych zmenło przynależność do klasy perwszej. 6. Wśród trzech grup typologcznych klasa perwsza charakteryzuje sę najwyższym wartoścam wskaźnków przyjętych w badanu posada najwyższy pozom rozwoju rolnctwa. Klasa druga to obekty o średnm pozome rozwoju analzowanego zjawska. Natomast skupene trzece odznacza sę najsłabszym pozomem rozwoju rolnctwa. BIBLIOGRAFIA Adamowcz M. (2009) Współczesna rola rolnctwa a modele nterwencjonzmu rolnego, Weś Rolnctwo, nr 2 (143), s. 32-54. Balck A. (2009) Statystyczna Analza welowymarowa jej zastosowana społecznoekonomczne, Wydawnctwo Unwersytetu Gdańskego, Gdańsk. Beba P., Poczta, W. (2015) Mejsce rolnctwa w gospodarce polskch regonów. Journal of Agrbusness and Rural Development, 1(35), s. 17-26. Bndermann A. (2012) Rozwój polskego rolnctwa w kontekśce regonalnego zróżncowana w latach 1998-2010, Metody Iloścowe w Badanach Ekonomcznych, t. XI/3, s. 52-64. Bożek J., Bożek B. (2011) Typologa struktury agrarnej województw w ujęcu dynamcznym z zastosowanem klasyfkacj rozmytej, Metody Iloścowe w Badanach Ekonomcznych, t X/2, s. 91-100. Kamńska A., Nowak A. (2014) Zastosowane analzy skupeń do badana zróżncowana regonalnego potencjału produkcyjnego rolnctwa w Polsce, Stowarzyszene Ekonomstów Rolnctwa Agrobznesu, Rocznk Naukowe, t. XVI, z. 3, s. 126-130. Poczta W., Bartkowak N. (2012) Regonalne zróżncowane rolnctwa w Polsce, Journal of Agrbusness and Rural Development, 1(23) 2012, s. 95-109. Rolnctwo Gospodarka Żywnoścowa w Polsce (2012-2015), Praca zborowa pod redakcją Instytutu Ekonomk Rolnctwa Gospodark Żywnoścowej, Mnsterstwo Rolnctwa Rozwoju Ws, Warszawa 2012-1015. Wess E., Btkowska A. (2014) Rolnctwo w Polsce w śwetle zman poltyk Un Europejskej. Journal of Agrbusness and Rural Development, 2(32), s. 203-212. Wysock F. (2010) Metody taksonomczne w rozpoznawanu typów ekonomcznych rolnctwa obszarów wejskch, Wydawnctwo Unwersytetu Przyrodnczego w Poznanu, Poznań.

Agneszka Sompolska-Rzechuła 108 AGRICULTURE IN REGIONS. MULTIVARIATE ANALYSIS THROUGH DYNAMIC APPROACH Abstract: In ths study selected multvarate comparatve analyss were appled to assess and compare level of Polsh regonal agrculture n dynamc approach. Study perod covered the years 2011-2014. Set of dagnostc features concerned numerous agrculture aspects: sowng area, number of anmals, purchase of agrcultural products and harvests. Obtaned results ndcate that agrculture sector n Polsh vovodshps s hghly dverse and changes n are slower comparng to other sectors of the natonal economy, what result from ts specfc character. Keywords: agrculture, regons, dversty