SYLABUS MODUŁU KSZTAŁCENIA Lp. Element Opis 1 Nazwa modułu Leksykologia i leksykografia 2 Instytut Humanistyczny 3 Kod PPWSZ - FP - 1 523 s 4 Kierunek, poziom i profil filologia polska, studia pierwszego stopnia, profil praktyczny 5 Forma studiów stacjonarne 6 Rok studiów, rok III semestr semestr V Rodzaj i liczba godzin Stacjonarne: dydaktycznych 7 wymagających bezpośredniego 30 godzin ćwiczeń udziału nauczyciela i studentów Punkty ECTS 2 8 9 10 11 12 Pracochłonność w godzinach Zajęcia z bezpośrednim udziałem nauczyciela Wykłady Ćwiczenia/ seminaria Konsultacje obowiązkowe Egzaminy Projekty/ opracowania Praca własna studenta Nauka własna st. stacjonarne 30 25 Suma 30 25 Razem 55 Prowadzący zajęcia Egzaminator/ Zaliczający Wymagania (kompetencje) wstępne Założenia i cele Prof. dr hab. Józef Kąś Prof. dr hab. Józef Kąś Zaliczenie Gramatyka opisowa języka polskiego. Opanowanie wiedzy z podstawowego zakresu leksykologii i nabycie umiejętności w praktycznym jej wykorzystaniu na potrzeby własne i środowiska regionalnego. Odniesienie do Odniesienie do efektów efektów kierunkowych obszarowych Efekt (Wiedza, Umiejętności, Kompetencje społeczne) WIEDZA Zna podstawowe typy słowników i zasady ich tworzenia. Zna klasyfikacje frazeologizmów; podstawowe terminy z leksykologii; pojęcie pola znaczeniowego K_W02 Inne H1P_W01, H1P_W02, 13 Efekty Ma wiedzę o zróżnicowaniu leksykalnym polszczyzny. UMIEJĘTNOŚCI Potrafi, korzystając z różnych źródeł, samodzielnie przygotować opartą na merytorycznej argumentacji wypowiedź dotyczącą wybranego zagadnienia leksykologicznego. Umiejętnie korzysta z różnego typu słowników ogólnych i specjalistycznych. Potrafi selekcjonować i hierarchizować zdobyte informacje i funkcjonalnie je wykorzystać. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, dostrzega związek między systematycznym podnoszeniem kwalifikacji a jakością życia. Na K_W03 K_U03 K_U06 K_K01 H1P_W01, H1P_W02, H1P_U02, H1P_U03, H1P_U10, H1P_U13, H1P_U01, H1P_U11 H1P_K01
14 15 16 17 18 19 Forma i warunki potwierdzenia efektu Stosowane metody dydaktyczne Treści merytoryczne Forma i warunki zaliczenia modułu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu/zaliczenia Wykaz literatury podstawowej Wykaz literatury uzupełniającej (pomocniczej) bieżąco śledzi rynek wydawnictw leksykograficznych. Potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role. K_W02, K_W03 K_U03, K_U06 K_K01, K_K02 Efekt ćwiczenia, zajęcia praktyczne, samokształcenie K_K02 H1P_K02 Sposób potwierdzenia (weryfikacji) Umie zinterpretować różnice między słownictwem ogólnopolskim a gwarowym. Umie korzystać z różnego typu słowników. Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę w redagowaniu tekstu regionalnego. 1. Pojęcia: wyraz tekstowy, leksem w kontekście płaszczyzny morfologicznej systemu. 2. Znak językowy, znaczenie wyrazu, cecha znaczeniowa (s e m); rodzaje znaczeń, warianty semantyczne, pole znaczeniowe, treść i zakres znaczeniowy wyrazu, system semantyczny (leksykalny) języka. 3. Zasady wyodrębniania leksemów w tekście. 4. Relacje między leksemami. 5. Sposoby rozwoju słownictwa: neologizmy, neosemantyzmy, współczesne zapożyczenia z języków obcych. 6. Homonimia a wieloznaczność. Przyczyny wieloznaczności wyrazów: rola kontekstu, metafora i metonimia. Historyczne procesy zmian znaczeniowych. 7. Zróżnicowanie leksykalne polszczyzny. 8. Frazeologia. Klasyfikacja związków frazeologicznych; źródła frazeologii; frazeologia a paremiologia. 9. Słownictwo ogólnopolskie a słownictwo gwarowe. 1. Zaliczenie. 2. Obecność na zajęciach. 3. Leksykograficzne opracowanie słownictwa z wybranego pola wyrazowego lub semantycznego, bądź opis zmian semantycznych wybranych wyrazów. 1. Kania S., Tokarski J., Zarys leksykologii i leksykografii polskiej, Warszawa 1984. 2. Kowalik K., Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnego języka polskiego, Język Polski LXVI, 1986. 3. Kurkowska H., O przedmiocie i działach leksykologii, Prace Filologiczne XXV, 1974, s. 247 257. 4. Lewicki A.M., Pajdzińska A., Frazeologia, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. 2.: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993, s. 223 241. 5. Miodunka W., Podstawy leksykologii i leksykografii, Warszawa 1989. 6. Piotrowski T., Zrozumieć leksykografię, Warszawa 2001. 7. Słowniki regionalne. 8. Urbańczyk S., Słowniki, ich rodzaje i użyteczność, Wrocław 1964 i wyd. nast. 9. Żmigrodzki P., Wprowadzenie do leksykografii polskiej, Katowice 2003. 1. Doroszewski W., Elementy leksykologii i semiotyki, Warszawa 1970. 2. Godyń J., Od Adama i Ewy zaczynać. Mały słownik biblizmów języka polskiego, Warszawa 1995. 3. Tokarski R., Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX w., t. 2.: Współczesny język polski, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław 1993, s. 335 362. 4. Tokarski R., Struktura pola znaczeniowego (studium językoznawcze), Warszawa 1984.
Tabela odniesień kierunkowych efektów (z wyjątkiem efektów przewidzianych dla modułów specjalności nauczycielskiej) do obszarowych efektów Nazwa kierunku studiów: filologia polska Określenie obszaru /obszarów, z których został wyodrębniony kierunek studiów: nauki humanistyczne Poziom : studia pierwszego stopnia Profil : profil praktyczny K_W01 Symbol Opis zakładanych efektów Odniesienie do efektów dla obszaru (obszarów) WIEDZA Ma wiedzę o budowie i funkcjach, a także o genezie i rozwoju polszczyzny ogólnej i jej form językowych. Rozumie rolę i rangę języka jako medium komunikacji międzyludzkiej, narzędzia służącego do kształtowania i przekazywania treści kultury, tworzywa literatury. K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 Zna i rozumie funkcjonowanie podstawowych mechanizmów retorycznych oraz ich znaczenie dla człowieka działającego w społeczeństwie. Zna podstawowe typy słowników i zasady ich tworzenia. Ma wiedzę o geograficznym, środowiskowym i funkcjonalnym zróżnicowaniu polszczyzny; rozumie społeczne znaczenie kultury języka. Ma wiedzę o periodyzacji literatury polskiej w kontekście literatury europejskiej i światowej, zna najważniejsze jakości estetyczne decydujące o odrębności poszczególnych epok i okresów literackich, a także ich najwybitniejszych przedstawiciele i najbardziej charakterystyczne teksty. Posiada orientację w podstawowych kontekstach kulturowych literatury polskiej. Zna i rozumie najważniejsze pojęcia z zakresu poetyki oraz podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego; posiada orientację w najważniejszych teoriach literatury XX wieku, ma podstawową wiedzę o antropologicznych i filozoficznych kontekstach współczesnej nauki o literaturze. Ma wiedzę o współczesnej kulturze literackiej, zna najważniejszych współczesnych pisarzy polskich i ich najwybitniejsze teksty; posiada orientację we współczesnej kulturze polskiej. Zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu prawa autorskiego i ochrony własności. H1P_W02, H1P_W04 H1P_W04, H1P_W01, H1P_W02 H1P_W04, H1P_W02 H1P_W10 K_W08 Posiada wiedzę specjalistyczną (w zależności od H1P_W05, H1P_W06,
K_W09 K_W10 wybranej specjalności) Posiada podstawową wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy w instytucjach edukacyjnych, kulturowooświatowych i innych placówkach użytku publicznego Dysponuje podstawową wiedzą dotyczącą historii recepcji arcydzieł literatury polskiej, ma świadomość zachodzących przemian literacko-kulturowych H1P_W07, H1P_W08, H1P_W09 H1P_W09 H1P_W04 K_U01 K_U02 K_U03 K_U04 K_U05 K_U06 K_U07 UMIEJĘTNOŚCI Umiejętnie wykorzystuje podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu nauki o języku i nauki o literaturze, analizując i interpretując teksty literackie oraz inne teksty kultury w kontekście historycznoliterackim, historyczno-kulturowym, biograficznym. Potrafi, wykorzystując podstawowe ujęcia teoretyczne i korzystając z różnorodnych źródeł, samodzielnie przygotować typową, opartą na merytorycznej argumentacji pracę pisemną dotyczącą szczegółowych zagadnień polonistycznych oraz związanych z wybraną specjalnością (specjalnościami). Potrafi, wykorzystując podstawowe ujęcia teoretyczne i korzystając z różnorodnych źródeł, samodzielnie przygotować typową, opartą na merytorycznej argumentacji wypowiedź dotyczącą szczegółowych zagadnień polonistycznych oraz związanych z wybraną specjalnością (specjalnościami). Umie prowadzić prace badawcze na podstawowym poziomie, współpracując z opiekunem naukowym. Świadomie wykorzystuje retoryczną sferę języka, umie określić wartość i przydatność środków stylistycznych, potrafi nazwać środki stylistyczne użyte w tekście i zinterpretować ich funkcje. Umiejętnie korzysta z różnego typu słowników, baz danych, katalogów, bibliografii. Potrafi selekcjonować i hierarchizować zdobyte informacje. Zna język angielski na poziomie B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego. Zna podstawy łaciny. H1P_U01, H1P_U09, H1P_U10 H1P_U02, H1P_U03, H1P_U10, H1P_U12 H1P_U02, H1P_U03, H1P_U10, H1P_U13 H1P_U03, H1P_U09, H1P_U12 H1P_U10, H1P_U09 H1P_U01, H1P_U11 H1P_U14 K_U08 Dysponuje umiejętnościami specjalistycznymi. H1P_U03, H1P_U04, H1P_U05, H1P_U06, H1P_U07, H1P_U08, K_U09 posiada zdolności organizacyjne umożliwiające sprawne planowanie i realizację zadań związanych z działalnością edukacyjno-oświatową, sferą mediów H1P_U03, H1P_U04
K_U10 potrafi wartościować zjawiska i procesy kulturowe H1P_U06 K_U11 K_U12 K_U13 K_U14 K_K01 potrafi ocenić przydatność i zasadność różnorodnych metod analizy dzieła literackiego, a także zastosować je w praktyce potrafi w podstawowym zakresie zastosować przepisy prawa odnoszące się do sfery edukacyjno-oświatowej (głównie prawa autorskie) i medialnej potrafi przeprowadzić samodzielną interpunkcyjną dzieła literackiego i odpowiednio ją uwarunkować wykazuje się samodzielnym, krytycznym myśleniem, sprawnie komunikuje się z otoczeniem KOMPETENCJE SPOŁECZNE Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, dostrzega związek między systematycznym podnoszeniem kwalifikacji a jakością życia. H1P_U09 H1P_U07 H1P_U10, H1P_U12 H1P_U10, H1P_U11 H1P_K01 K_K02 Potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role. H1P_K02 K_K03 K_K04 K_K05 K_K06 Potrafi rozpoznawać te aspekty realizowanego zadania, które są decydujące, umiejętnie oddzielając je od spraw mniejszej rangi. Dostrzega i prawidłowo rozstrzyga dylematy etyczne związane z wykonywaniem zawodu. Ma świadomość odpowiedzialności za europejskie, polskie i regionalne dziedzictwo kulturowe. Uczestniczy w życiu kulturalnym, korzystając z jego bogactwa i różnorodności. H1P_K03 H1P_K04 H1P_K05 H1P_K06