Jestem potrzebny edukacyjny program z zakresu uspołeczniania i ekologii dla uczniów z niepełnosprawnością umysłową w stopniu umiarkowanym i znacznym Opracowanie: mgr Marta Kłódkiewicz mgr Agata Schirok
WPROWADZENIE Zachowania prospołeczne to takie, które są ukierunkowane na niesienie korzyści innym ludziom. Zachowanie prospołeczne wg J. Reykowskiego, to czynności zorganizowane w taki sposób, by zaspokoić potrzebę cudzą i osoby, bądź grupy; aby chronić cudze interesy; aby przyczynić się do cudzego dobra i rozwoju. Do grupy tych zachowań zalicza: życzliwość wobec otoczenia, skłonność do poświęceń, wrażliwość na cudze potrzeby, gotowość do udzielenia pomocy, poczucie odpowiedzialności. Osoby z niepełnosprawnością umysłową postrzegane są jako słabe, jako jednostki stale skazane na pomoc innych. Chciałyśmy przełamać to twierdzenie, pokazać, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną też mogą być potrzebne, mogą pomagać innym, słabszym. Stąd pomysł na opracowanie i realizowanie programu edukacyjnego Jestem potrzebny. Nasz program porusza głównie kwestie ochrony przyrody, pomoc pokrzywdzonym zwierzętom, jak również pomoc ludziom dzieciom z domów dziecka oraz osobom starszym. Program Jestem potrzebny przeznaczony jest do realizacji z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym na II oraz III etapie edukacyjnym. Program będziemy realizowały przez 3 lata. Nasze zajęcia mają głównie na celu uwrażliwienie uczniów na potrzeby innych, budzenie wiary we własne możliwości. Zajęcia te sprzyjają realizacji celów wychowawczych i zadań programowych z zakresu poznania, komunikowania się, współpracy i działania w grupie. 2
CELE EDUKACYJNE Cele ogólne: Rozwijanie postaw prospołecznych Kształtowanie właściwych zachowań wobec ludzi i zwierząt; Rozwijanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej, regionalnej i do ojczyzny; Uwrażliwianie na potrzeby innych; Rozwijanie uczucia empatii dla potrzebujących pomocy; Wspieranie zaangażowania w życie społeczne; Wytwarzanie pozytywnych relacji opartych na szacunku, autonomii, trosce, zaufaniu i wsparciu; Uwrażliwianie na piękno środowiska przyrodniczego; Budzenie wiary we własne możliwości, odkrywanie nowych zainteresowań; Cele szczegółowe: Uczeń zna pojęcie ekologii; Uczeń rozumie znaczenie przyrody w życiu człowieka Uczeń rozumie potrzebę ochrony przyrody; Uczeń rozumie potrzebę pomagania słabszym i pokrzywdzonym Uczeń umie dbać o swoje zwierzęta i rośliny w domu; 3
Uczeń umie włączyć się na miarę swoich możliwości w pomoc bezdomnym zwierzętom; Uczeń umie włączyć się na miarę swoich możliwości w akcje ekologiczne mające na celu ratowanie Ziemi; Uczeń umie włączyć się na miarę swoich możliwości w pomoc innym ludziom Uczeń umie odpowiednio zachować się w kontaktach z ludźmi i zwierzętami; Uczeń umie kulturalnie zachować się podczas wyjśc poza placówkę; Uczeń umie współdziałać w grupie; Uczeń umie odpowiednio zareagować na polecenia nauczyciela. 4
TREŚCI EDUKACYJNE Nasi uczniowe w ramach realizacji programu będą uczestniczyć w spotkaniach z ciekawymi ludźmi, organizacjami proekologicznymi (Straż dla Zwierząt, Stowarzyszenie na Rzecz Bezpańskich Zwierząt NICZYJE, Klub Gaja, Azyl Pod Psim aniołem pracownicy Domów Dziecka, Domów Opieki, itp.) oraz brać udział w takich akcjach jak: 1. Święto Drzewa jest programem edukacji ekologicznej Klubu Gaja realizowanym od 2003 roku. Jest to ogólnopolska i międzynarodowa akcja sadzenia drzew co roku 10 października oraz towarzyszący jej program edukacji ekologicznej. Celem programu Święto Drzewa jest zainspirowanie dzieci, młodzieży, nauczycieli i wszystkich uczestników do podejmowania lokalnych działań proekologicznych dotyczących sadzenia i ochrony drzew. Placówki oświatowe w całym kraju nawiązują współpracę z najbliższym Nadleśnictwem. Lasy Państwowe, które są partnerem programu, udostępniają sadzonki drzew uczestnikom oraz służą pomocą swoich specjalistów. 2. Zbieraj makulaturę, ratuj konie to akcja zbiórki makulatury na ratowanie koni. Klub Gaja przeznacza pieniądze ze sprzedaży surowców wtórnych na akcję ratowania koni wyworzonych na rzeź. Na uratowane zwierzęta czekają stowarzyszenia i fundacje zajmujące się hipoterapią, pomocą niepełnosprawnym czy prowadzące schroniska dla koni. Organizacje te zapewnią im dobre warunki i dożywotnią opiekę. 3. Zwierzę nie jest rzeczą cykl spotkań z komendantem głównym Straży dla Zwierząt w Warszawie. Spotkania te mają na celu uwrażliwienie uczniów na los poszkodowanych, opuszczonych zwierząt. 5
4. Buda dla Azora - to akcja na rzecz bezpańskich zwierząt ze schroniska w Ostrowi Mazowieckiej. Uczniowie podczas zajęć technicznych obróbki drewna budują budy dla zwierząt ze schroniska. 5. Ratujmy razem zbiórka darów (karma, koce, miski, itp.) na rzecz bezpańskich zwierząt podopiecznych Azylu Pod Psim Aniołem w Falenicy. 6. Zbiórka maskotek dla dzieci z domów dziecka. 7. Spotkania z dziećmi z domów dziecka na terenie domu dziecka wspólne zabawy, wdrażanie do opieki nad młodszymi i słabszymi. 8. Spotkania z osobami starszymi z domów opieki na terenie zakładu opieki wdrażanie do opieki nad starszymi ludźmi, wdrażanie do poczucia odpowiedzialności za druga osobę. Program zajęć dostosowany jest do możliwości psychofizycznych i umiejętności uczniów. Zawiera on poszczególne zadania, cele i treści kształcenia adekwatne do rozwoju uczniów. 6
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Prawidłowy dobór form oraz metod pracy ułatwia realizację postawionych celów i zadań. W pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną zawsze należy brać pod uwagę ich umiejętności oraz potrzeby. Osiągnięcie oczekiwanych rezultatów w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną wymaga systematyczności, ciągłości oraz stopniowania trudności. Zajęcia należy prowadzić zgodnie z zasadami oddziaływań wychowawczych: Indywidualizacji środków i metod; Stopniowania trudności; Systematyczności oraz ciągłości oddziaływań. Proponowane zajęcia: 1. Zajęcia wprowadzające w problematykę (pogadanki, zabawy tematyczne, krzyżówki, quizy, itp.) 2. Spotkania z ciekawymi ludźmi związanymi z opieką nad dziećmi, osobami starszymi i zwierzętami 3. Udział w akcjach proekologicznych 4. Wycieczki (dom dziecka, dom opieki, lecznica dla zwierząt, szpital dla zwierząt, itp.) 5. Zbiórki darów Wykorzystywna środki dydaktyczne to: - Plansze - Zdjęcia - Filmy - Prezentacje 7
Progam będzie ralizowany podczas zajęć pozalekcyjnych oraz podczas wyjazdów biwakowych harcerskiej dużyny Nieprzetartego Szlaku przez 3 lata. Po tym czasie nastąpi ewaluacja (arkusz obserwacji) i modyfikacja programu. 8
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCI UCZNIÓW I ICH OCENA Ocenianie uczniów niepełnosprawnych intelektualnie jest rzeczą bardzo trudną, wymagającą od nauczyciela szerokiej wiedzy o możliwościach psychofizycznych swoich wychowanków. Oceny dokonuje się na postawie obserwacji uczniów podczas pracy oraz analizy efektów pracy ucznia. Spodziewane efekty: Uczeń angażuje się w pomoc potrzebującym, czuje się potrzebny; Uczeń przeżywa sukces, czuje się zauważony i doceniony; Uczeń podwyższa własny poziom samooceny i samoakceptacji, dzięki czemu nabywa większej pewności siebie; Uczeń pracuje w grupie, nawiązuje prawidłowe kontakty rówieśnicze i społeczne; Uczeń nabywa wiedzę oraz umiejętności praktyczne z zakresu ekologii i ochrony przyrody; 9