TECH 3341 POMIARY GŁOŚNOŚCI: POMIAR W TRYBIE EBU UZUPEŁNIAJĄCY NORMALIZACJĘ GŁOŚNOŚCI ZGODNIE Z EBU R 128 INFORMACJE DODATKOWE DLA ZALECENIA R 128



Podobne dokumenty
TECH 3342 ZAKRES GŁOŚNOŚCI: DESKRYPTOR UZUPEŁNIAJĄCY NORMALIZACJĘ GŁOŚNOŚCI ZGODNIE Z ZALECENIEM EBU R 128 INFORMACJE DODATKOWE DLA ZALECENIA R 128

Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne

DZ.U. NR 150, POZ. 895

D Archiwum Prac Dyplomowych - Instrukcja dla studentów

Analiza danych OGÓLNY SCHEMAT. Dane treningowe (znana decyzja) Klasyfikator. Dane testowe (znana decyzja)

Projekt 6 6. ROZWIĄZYWANIE RÓWNAŃ NIELINIOWYCH CAŁKOWANIE NUMERYCZNE

ROZPORZĄDZENIE KRAJOWEJ RADY RADIOFONII I TELEWIZJI. z dnia 30 czerwca 2011 r.

Regulamin promocji 14 wiosna

Zapis informacji, systemy pozycyjne 1. Literatura Jerzy Grębosz, Symfonia C++ standard. Harvey M. Deitl, Paul J. Deitl, Arkana C++. Programowanie.

Pomiary parametrów akustycznych wnętrz.

WSPOMAGANE KOMPUTEROWO POMIARY CZĘSTOTLIWOŚCI CHWILOWEJ SYGNAŁÓW IMPULSOWYCH

WikiWS For Business Sharks

Zestaw przezbrojeniowy na inne rodzaje gazu. 1 Dysza 2 Podkładka 3 Uszczelka

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6

3. ŁUK ELEKTRYCZNY PRĄDU STAŁEGO I PRZEMIENNEGO

Urządzenia wejścia-wyjścia

XXX OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP III Zadanie doświadczalne

Minister Edukacji Narodowej Pani Katarzyna HALL Ministerstwo Edukacji Narodowej al. J. Ch. Szucha Warszawa Dnia 03 czerwca 2009 r.

Ćwiczenie 10. Metody eksploracji danych

Regulamin promocji zimowa piętnastka

Rozwiązywanie zadań optymalizacji w środowisku programu MATLAB

STATYSTYKA MATEMATYCZNA WYKŁAD 5 WERYFIKACJA HIPOTEZ NIEPARAMETRYCZNYCH

PODSTAWA WYMIARU ORAZ WYSOKOŚĆ EMERYTURY USTALANEJ NA DOTYCHCZASOWYCH ZASADACH

Regulamin promocji upalne lato

Laboratorium ochrony danych

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 7

Stanisław Cichocki. Natalia Nehrebecka. Wykład 6

Definicje ogólne

Określanie mocy cylindra C w zaleŝności od ostrości wzroku V 0 Ostrość wzroku V 0 7/5 6/5 5/5 4/5 3/5 2/5 Moc cylindra C 0,5 0,75 1,0 1,25 1,5 > 2

5. OPTYMALIZACJA GRAFOWO-SIECIOWA

Zaawansowane metody numeryczne Komputerowa analiza zagadnień różniczkowych 1. Układy równań liniowych

Proces narodzin i śmierci

SZACOWANIE NIEPEWNOŚCI POMIARU METODĄ PROPAGACJI ROZKŁADÓW

Regulamin promocji fiber xmas 2015

SPECYFIKACJA TECHNICZNA S ROBOTY MUROWE

D Archiwum Prac Dyplomowych - Instrukcja dla opiekunów/promotorów/recenzentów

Teoria niepewności pomiaru (Rachunek niepewności pomiaru) Rodzaje błędów pomiaru

Diagnostyka układów kombinacyjnych

Oligopol dynamiczny. Rozpatrzmy model sekwencyjnej konkurencji ilościowej jako gra jednokrotna z pełną i doskonalej informacją

Analiza rodzajów skutków i krytyczności uszkodzeń FMECA/FMEA według MIL STD A

Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe. Modele wieloczynnikowe ogólne. α β β β ε. Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 4.

Model ASAD. ceny i płace mogą ulegać zmianom (w odróżnieniu od poprzednio omawianych modeli)

P02. Zestaw norm CEN wspierających wdrażanie Dyrektywy EPBD w Krajach Członkowskich UE. [Information on standardisation]

Za: Stanisław Latoś, Niwelacja trygonometryczna, [w:] Ćwiczenia z geodezji II [red.] J. Beluch

Jakość cieplna obudowy budynków - doświadczenia z ekspertyz

KRZYWA BÉZIERA TWORZENIE I WIZUALIZACJA KRZYWYCH PARAMETRYCZNYCH NA PRZYKŁADZIE KRZYWEJ BÉZIERA

STATYSTYCZNA ANALIZA WYNIKÓW POMIARÓW

± Δ. Podstawowe pojęcia procesu pomiarowego. x rzeczywiste. Określenie jakości poznania rzeczywistości

MINISTER EDUKACJI NARODOWEJ

SYSTEM ZALICZEŃ ĆWICZEŃ

TRANZYSTOR BIPOLARNY CHARAKTERYSTYKI STATYCZNE

Proste modele ze złożonym zachowaniem czyli o chaosie

Stanisław Cichocki Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4

Plan wykładu: Typowe dane. Jednoczynnikowa Analiza wariancji. Zasada: porównać zmienność pomiędzy i wewnątrz grup

W praktyce często zdarza się, że wyniki obu prób możemy traktować jako. wyniki pomiarów na tym samym elemencie populacji np.

Diagonalizacja macierzy kwadratowej

STARE A NOWE KRAJE UE KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO EKSPORTU

USTAWA z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim

STATECZNOŚĆ SKARP. α - kąt nachylenia skarpy [ o ], φ - kąt tarcia wewnętrznego gruntu [ o ],

1. SPRAWDZENIE WYSTEPOWANIA RYZYKA KONDENSACJI POWIERZCHNIOWEJ ORAZ KONDENSACJI MIĘDZYWARSTWOWEJ W ŚCIANIE ZEWNĘTRZNEJ

) będą niezależnymi zmiennymi losowymi o tym samym rozkładzie normalnym z następującymi parametrami: nieznaną wartością 1 4

Instrukcja instalacji systemu. Moduzone Z11 Moduzone Z20 B Moduzone Z30

Procedura normalizacji

Weryfikacja hipotez dla wielu populacji

Zjawiska masowe takie, które mogą wystąpid nieograniczoną ilośd razy. Wyrazów Obcych)

Problemy jednoczesnego testowania wielu hipotez statystycznych i ich zastosowania w analizie mikromacierzy DNA

Zmodyfikowana technika programowania dynamicznego


Zapytanie ofertowe nr 4/2016/Młodzi (dotyczy zamówienia na usługę ochrony)

3.1. ODZIAŁYWANIE DŹWIĘKÓW NA CZŁOWIEKA I OTOCZENIE

Regulamin promocji karnaval 2016

WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA LEPKOŚCI CIECZY METODĄ STOKESA

BADANIA OPERACYJNE. Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności. dr Adam Sojda

Problem plecakowy (KNAPSACK PROBLEM).

SPRAWDZANIE PRAWA MALUSA

Wymagania techniczne TVP S.A. dotyczące audycji wyprodukowanych w standardzie HD w postaci pliku

Opracowanie metody predykcji czasu życia baterii na obiekcie i oceny jej aktualnego stanu na podstawie analizy bieżących parametrów jej eksploatacji.

Nowe europejskie prawo jazdy w celu większej ochrony, bezpieczeństwa i swobodnego przemieszczania się

Statystyka. Zmienne losowe

ANALIZA PORÓWNAWCZA WYNIKÓW UZYSKANYCH ZA POMOCĄ MIAR SYNTETYCZNYCH: M ORAZ PRZY ZASTOSOWANIU METODY UNITARYZACJI ZEROWANEJ

STANDARDOWE TECHNIKI KOMPRESJI SYGNAŁÓW

= σ σ. 5. CML Capital Market Line, Rynkowa Linia Kapitału

65120/ / / /200

Rozkład dwupunktowy. Rozkład dwupunktowy. Rozkład dwupunktowy x i p i 0 1-p 1 p suma 1

Tworzenie stron WWW. Kurs. Wydanie III

8. Optymalizacja decyzji inwestycyjnych

Statystyka Inżynierska

Wprowadzenie do Sieci Neuronowych Sieci rekurencyjne

RUCH OBROTOWY Można opisać ruch obrotowy ze stałym przyspieszeniem ε poprzez analogię do ruchu postępowego jednostajnie zmiennego.

Kształtowanie się firm informatycznych jako nowych elementów struktury przestrzennej przemysłu

OKRESOWA EMERYTURA KAPITAŁOWA ZE ŚRODKÓW ZGROMADZONYCH W OFE

TANIEC KRÓTKI (Short Dance) sezon 2011/2012 WYMAGANIA I WYTYCZNE

dy dx stąd w przybliżeniu: y

Wyznaczanie współczynnika sztywności zastępczej układu sprężyn

Natalia Nehrebecka. Zajęcia 4

Evaluation of estimation accuracy of correlation functions with use of virtual correlator model

METODY PLANOWANIA EKSPERYMENTÓW. dr hab. inż. Mariusz B. Bogacki

Sprawozdanie powinno zawierać:

PODSTAWY ENERGOELEKTRONIKI LABORATORIUM. Ćwiczenie 5. Przetwornica dławikowa podwyŝszająca napięcie

Transkrypt:

TECH 3341 POMIARY GŁOŚNOŚCI: POMIAR W TRYBIE EBU UZUPEŁNIAJĄCY NORMALIZACJĘ GŁOŚNOŚCI ZGODNIE Z EBU R 128 INFORMACJE DODATKOWE DLA ZALECENIA R 128 THIS INFORMAL TRANSLATION OF TECH 3341 INTO POLISH HAS BEEN KINDLY PROVIDED BY POLISH RADIO. PLEASE NOTE THAT THE OFFICIAL AND DEFINITIVE VERSION OF TECH 3341 IS THE EBU ENGLISH VERSION. PLEASE REPORT ANY ERRORS YOU NOTICE IN THIS TRANSLATION TO TECH@EBU.CH Genewa Serpeń 2010

EBU TECH 3341 Pomary głośnośc: pomar w trybe EBU uzupełnający normalzację głośnośc zgodne z EBU R 128 Informacje dodatkowe dla Zalecena R 128 Genewa Serpeń 2010

Tech 3341 Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Sps treśc 1. Wprowadzene 5 2. Tryb EBU 5 2.1 Trzy skale czasowe 5 2.2 Uśrednane czasy metody uśrednana, balstyka mernka 6 2.3 Bramka pomarowa 6 2.4 Deskryptor Zakresu Głośnośc 7 2.5 Jednostk 7 2.6 Pomar wartośc rzeczywstego szczytu sygnału 7 2.7 Skale zakresy 8 2.8 Wymagana odnośne wyśwetlacza mernka 8 2.9 Kalbracja, regulacja, zgodność dokładność 8 2.10 Różne zagadnena dotyczące nterpretacj 10 3. Źródła 10 4. Dalsza lektura 10 Dodatek 1: Wyjątk z wystąpena EBU do ITU-R w celu dołączena Bramkowana w zalecenu ITU-R BS.1770 11 3

Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Tech 3341 Strona pozostawona specjalne pusta. Dokument ten ma układ dla druku dwustronnego 4

Tech 3341 Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Pomar głośnośc: Pomar w trybe EBU uzupełnający normalzację Głośnośc zgodne z Zalecenem EBU R 128 Komtet EBU Perwsze wydane Poprawony Ponowne wydany Komtet Technczny 2010 Słowa kluczowe: Głośność, normalzacja, pomary, pozom sygnału foncznego 1. Wprowadzene EBU zbadała wymagana dotyczące pozomów sygnałów audo w produkcj, dystrybucj oraz transmsj nadawanych programów. Istneje opna, że koneczne jest wprowadzene zboru reguł dotyczących pozomów audo w oparcu o pomary głośnośc. Jest to opsane w Zalecenu Techncznym EBU zatytułowanym R 128 [1]. Poza średną głośnoścą programu ( Głośność programu ), podczas normalzacj sygnałów audo oraz dzałanach w kerunku spełnana techncznych ogranczeń, dotyczących całego toru sygnałowego jak równeż potrzeb estetycznych każdego programu czy stacj zależne od rodzaju (rodzajów) docelowej grupy odborców - EBU zaleca równeż stosowane dwóch deskryptorów o nazwach: Zakres głośnośc oraz Maksymalny pozom rzeczywstej wartośc szczytowej. W tym dokumence zostaną przedstawone szczegółowo wyjaśnone własnośc mernka głośnośc pracującego w tak zwanym trybe EBU. Na końcu dokumentu zaprezentowano zestaw sygnałów testowych dla sprawdzana spełnana mnmalnych wymagań dotyczących zgodnośc z R 128. 2. Tryb EBU Mernk głośnośc może pracować w trybe EBU. Po uruchomenu tego trybu w mernku głośnośc, mus on spełnać wymagana podane w tym dokumence (jak równeż w dokumentach perwotnych zalecenach ITU oraz EBU, poza przypadkam występowana wyraźne określonych różnc). Wtedy użytkownk może korzystać z mernków głośnośc różnych producentów, ne różnących sę zbytno używaną w nch termnologą, skalam oraz metodam pomaru. Mernk głośnośc może zawerać alternatywy dla dowolnej lub dla wszystkch specyfkacj trybu EBU. Jednak po wybranu takej alternatywy mernk ne będze już pracować w trybe EBU. Specyfkacja trybu EBU ne dotyczy szczegółów grafcznych czy nterfejsu użytkownka lub mplementacj mernka. Tryb EBU jest zdefnowany parametram opsanym w następnych punktach. 2.1 Trzy skale czasowe Jeśl chodz o skale czasowe oraz zwązaną z tym termnologę: 1. Skala czasu najkrótszego jest zwana chwlową ( momentary ), w skróce M. 2. Skala czasu pośrednego jest zwana krótkotermnową ( short-term, w skróce S. 3. Skala czasu obejmująca program lub jego odcnek jest zwana uśrednoną ( ntegrated ), w skróce I. 5

Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Tech 3341 W trybe EBU mernka na żywo 1, muszą być dostępne, choć nekoneczne pokazywane w tym samym czase, wszystke trzy skale czasowe. Mernk głośnośc ne na żywo, na przykład mernk w postac oprogramowana merzącego plk, który tylko wykorzystuje podzbór skal czasowych trybu EBU jest wcąż uważany za zgodny, jeśl dany podzbór jest zgodny z wymaganam trybu EBU. Mernk głośnośc mus być w stane pokazywać wartość maksymalną głośnośc chwlowej. Taka wartość maksymalna jest resetowana po zresetowanu pomaru głośnośc uśrednonej. 2.2 Uśrednane czasy metody uśrednana, balstyka mernka We wszystkch przypadkach pomary są wykonywane zgodne z ITU-R BS.1770 [2]. Parametry pomaru w trybe EBU są następujące: 1. Głośność chwlowa merzona dzęk wykorzystanu przesuwanego prostokątnego okna czasowego o długośc 0,4 s. Pomar ne jest bramkowany. 2. Głośność krótkotermnowa merzona dzęk wykorzystanu przesuwanego prostokątnego okna czasowego o długośc 3 s. Pomar ne jest bramkowany. Częstotlwość aktualzacj wskazań mernków na żywo mus wynosć przynajmnej 10 Hz. 3. Głośność uśrednona merzona z bramkowanem opsanym w zalecenu ITU-R BS.1770. Częstotlwość aktualzacj wskazań mernków na żywo mus wynosć przynajmnej 1 Hz. W trybe EBU ne może być wykorzystywane dalsze opóźnane częśc zawerających atak lub odpuszczane (zankane) sygnałów głośnośc, po przesunęcu prostokątnych oken czasowych. [Badana wykonane w CBC wskazują, że będze tu preferowana stała czasowa opadana dla głośnośc chwlowej, choć w EBU stneje zgoda co do faktu, ż pomar chwlowy pownen być bardzej dynamczny nż QPPM (quas-szczytowy).] W nektórych przypadkach właścwe będze zastosowane nnych, nż podane powyżej, długośc okna. Jest to dopuszczalne dla mernka pracującego w trybe EBU, ale na tym mernku pownno być wyraźne pokazane czy korzysta on czy też ne, z zestawu parametrów EBU (trybu EBU ). Mernk głośnośc pracujący w trybe EBU mus dysponować co najmnej taką funkcjonalnoścą, która umożlwa użytkownkow: 1. start/pauzę/kontynuację jednoczesnego pomaru uśrednonej głośnośc oraz Zakresu Głośnośc, czyl przełączane mernka pomędzy stanam merzy a czeka w gotowośc, 2. resetowane jednoczesnego pomaru uśrednonej głośnośc oraz Zakresu Głośnośc, nezależne od stanu mernka pomaru lub oczekwana czy gotowośc. 2.3 Pomar z bramkowanem Głośność uśrednona mus być merzona z wykorzystanem funkcj bramkowana, przedstawonej ITU-R w celu dołączena do dokumentu ITU-R BS.1770, a podsumowanej ponżej: 1. wykorzystującej dla oblczeń bezwzględnego bramkowanego pozomu głośnośc bezwzględny próg bramkowana cszy równy -70 LUFS, oraz 2. wykorzystującej bramkowane z progem względnym 8 LU ponżej pozomu bezwzględnej głośnośc bramkowanej, oraz 3. wejśce pomarowe, do którego doprowadza sę próg bramkowana - jest głośnoścą 1 Mernk na żywo to mernk, który może być używany w żywym środowsku który merzy sygnał audo w chwl gdy sę pojawa. To określene jest lepsze nż mernk w czase rzeczywstym poneważ oprogramowane analzujące plk może pracować w czase rzeczywstym lub na przykład szybcej nż w czase rzeczywstym. 6

Tech 3341 Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc bloków bramkowanych o czase 400 ms merzonych metodą ITU-R BS.1770 bez bramkowana, to znaczy, sumowana po wszystkch kanałach; 4. wymagane jest stałe nakładane sę na sebe sąsadujących bloków bramkowanych na odcnek przynajmnej 50% (dla zwększena dokładnośc, zwłaszcza przy pomarach programach o krótkm czase). Jeśl konec pomaru głośnośc uśrednonej meśc sę w bloku bramkowana, to nekompletny blok bramkowana mus być odrzucony. Wystąpene do ITU-R z kwetna 2010 roku odnośne bramkowana zameszczono w Dodatku 1. 2.4 Deskryptor Zakresu Głośnośc Deskryptor Zakresu Głośnośc określa rozrzut w wynkach pomaru głośnośc zmenającej sę w czase merzy zmany głośnośc w makroskopowej skal czasu. Zakres Głośnośc jest dodatkem do pomaru głośnośc ogólnej to znaczy głośnośc uśrednonej. Oblczene Zakresu Głośnośc jest oparte na pomarze pozomu głośnośc, opsanym w dokumence ITU-R BS.1770. Termn Zakres Głośnośc (Loudness Range) ma skróconą postać LRA. LRA merzy sę w jednostkach LU. Przyjmuje sę, że 1 LU odpowada 1 db. Mernk w trybe EBU mus być w stane oblczyć LRA dla sygnału audo odpowadającego pomarow głośnośc uśrednonej. Oblczane wartośc LRA zostaje zresetowane po zresetowanu pomaru głośnośc uśrednonej. Mernk w trybe EBU może włączać lub wyłączać pokazywane Zakresu Głośnośc. Defncja oraz referencyjne wprowadzane algorytmu dla oblczana Zakresu Głośnośc są opsane w dokumence EBU Tech Doc 3342 [3]. 2.5 Jednostk EBU zaleca podaną ponżej propozycję nazewnctwa oraz jednostek: Pomar względny, tak jak względem pozomu odnesena, lub zakres: L K = xx.x LU Pomar bezwzględny, L K = xx.x LUFS Ltera L w symbolu L K wskazuje pozom głośnośc, ltera K wskazuje, że zastosowano ważene w dzedzne częstotlwośc. Taka notacja pownna rozwązać problem nespójnośc aktualne występującej w dokumentach ITU R BS.1770-1 oraz BS.1771 [4], co węcej, pownna wprowadzć zgodność z nnym stnejącym normam w tej dzedzne (ISO, IEC). Uwaga: Propozycja nazw oraz jednostek jest bardzej szczegółowo opsana w dokumence Proposal for the ratonalsaton of nomenclature used n ITU R BS.1770 and ITU-R BS.1771 (propozycja racjonalzacj nazewnctwa używanego w ITU R BS.1770 oraz ITU-R BS. 1771), przedłożonym ITU-R w kwetnu 2010 roku. 2.6 Pomar wartośc rzeczywstego szczytu sygnału Wadomo że dokument ITU-R BS.1770-1 zawera opcjonalną pre-emfazę oraz blokowane składowej stałej, używane przy pomarach wartośc rzeczywstych szczytów. Tryb EBU ne zabrana an ne wymaga korzystana z tych opcj. Taka sytuacja może sę zmenć zaleca sę użytkownkom sprawdzane nformacj na strone EBU w celu uzyskana najnowszej wersj tego dokumentu. 7

Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Tech 3341 2.7 Skale zakresy Wyśwetlacz mernka trybu EBU może meć prostą postać lczbową lub może wskazywać wartośc na skal. Jeśl pokazywana jest skala, to mus ona spełnać następujące warunk: w mernkach trybu EBU mających skalę od -18 LU do +9 LU, muszą być stosowane mnejsze zmany skal, proponowane w dokumence ITU-R BS.1771 (zakres skal równy 30 LU, od -21 LU do +9 LU). Co węcej, poneważ skala o szerszym zakrese może być przydatna w nektórych zastosowanach, mernk w trybe EBU mus równeż meć alternatywną skalę, o podwojonym wspomnanym uprzedno zakrese. Skala taka może być skalą bezwzględną, z jednostkam postac LUFS, lub alternatywne, punkt zera może być przyporządkowany do jakejś nnej wartośc, takej jak Pozom Docelowy głośnośc (jak w ITU-R BS.1771). W tym ostatnm przypadku jednostką pownno być LU, co wskazuje skalę względną. Dla mernka trybu EBU Pozom Docelowy głośnośc pownen odpowadać -23 LUFS = 0 LU (jak to zdefnowano w EBU R 128). Mernk trybu EBU mus oferować obe skale względną bezwzględną. Umejscowene pozomu głośnośc docelowego/odnesena mus pozostać to samo, nezależne od tego, czy jest pokazywana skala bezwzględna czy względna. Mernk trybu EBU mus oferować dwe skale, wyberane przez użytkownka: 1. zakres -18.0 LU do +9.0 LU (-41.0 LUFS do -14.0 LUFS), o nazwe skala EBU +9 2. zakres -36.0 LU do +18.0 LU (-59.0 LUFS do -5.0 LUFS), o nazwe skala EBU +18 Skala EBU +9 mus być skalą domyślną. 2.8 Wymagana odnośne wyśwetlacza mernka Fzyczne właścwośc mernka głośnośc, take jak jego wymary, kolor czy wygląd NIE są częścą specyfkacj trybu EBU. Mernk trybu EBU mus meć dokładność pokazywana wynku najwyżej do jednego mejsca dzesętnego we wszystkch odczytach lczbowych (np. głośność uśrednona lub Zakres Głośnośc). Głośność uśrednona mus być pokazywana w jednostkach LU lub LUFS. Jeśl są przełączane skale, względna bezwzględna, to odpowedno muszą być też przełączane jednostk pokazywana uśrednonej głośnośc. Jednostka, LUFS czy też LU, mus być wyśwetlana dla wszystkch wartośc oraz skal, przez cały czas. Tryb EBU ne określa, co pownen pokazywać mernk uśrednonej głośnośc w chwl, gdy ne ma jeszcze wystarczającej lośc danych wejścowych umożlwających pokazane ważnego wynku pomaru. Używane w tym dokumence skróty, stosowane dla skal czasu typu M czy S, są take same, jak te, używane w nnym kontekśce, w odnesenu do sygnałów stereo md (środek) oraz sde (bok). W sytuacjach grożących neporozumenem zaleca sę skróty alternatywne, na przykład ML K oraz SL K. 2.9 Kalbracja, regulacje, zgodność oraz dokładność Kalbracja regulacja: Sygnał stereofonczny o częstotlwośc 1 khz pozome 0 dbfs wymenony w ITU-R BS.1770 może być za głośny przy odsłuchu. Jednakże z defncj algorytmu wynka, że danemu tłumenu sygnału na wejścu, odpowada tak sam spadek merzonej wartośc. Dla podstawowej kalbracj, regulacj oraz sprawdzana pozomu sygnału zalecany jest stereofonczny sygnał snusodalny o częstotlwośc 1 khz (obecny jednocześne w obu kanałach w tej samej faze), o pozome szczytowym równym -18 dbfs. 8

Tech 3341 Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Mernk pownen wówczas wskazywać wartość -18.0 LUFS. Procedura regulacj jest zdefnowana w dokumence EBU Tech Doc 3343 zatytułowanym Praktyczne wskazówk [5]. Uwaga: stosuje sę tutaj sygnał o częstotlwośc 1 khz, ale poneważ częstotlwość ta leży" na zboczu używanego przez algorytm fltru, to kalbracja jest tu bardzej krytyczna nż jest to koneczne, w odnesenu zarówno do dokładnośc mplementacj jak dokładnośc częstotlwośc kalbracyjnej. Błąd tonu o częstotlwośc 1 khz może prowadzć do wynków różnących sę od oczekwanych. Wymagana mnmalne, test zgodnośc: Typowy użytkownk mernka głośnośc trybu EBU" prawdopodobne ngdy ne będze wykonywał testu zgodnośc. Dlatego sądz sę, że wystarczającym będze zestaw testowy dla mnmalnych wymagań". Jeśl mernk głośnośc z trybem EBU" NIE przejdze testów mnmalnych wymagań, oznacza to, że prawdopodobne tak mernk może ne spełnać wymagań trybu EBU". Z drugej strony, jeśl mernk tak przejdze pomyślne testy mnmalnych wymagań" to ne oznacza to jeszcze, że ten mernk jest wystarczająco dokładny odnośne wszystkch zagadneń jego mplementacj. Uwaga: Przewduje sę, ż ITU może w przyszłośc wprowadzć defncje odnośne tolerancj oraz sygnałów testowych dla ITU-R BS.1770. Pók co, na użytek członków EBU, przygotowano podane nżej sygnały testowe. Należy tu zauważyć, że defncja testów zgodnośc dla metody pomarowej podanej w ITU-R BS.1770, mówąc dokładne - ne leży w zakrese nnejszego dokumentu może być późnej zamenona odpowednm zalecenem ITU. Tabela 1: Sygnały testowe dla wymagań mnmalnych Typ testu 1 Sygnał testowy Snusoda stereo, 1000 Hz, -23.0 dbfs (pozom szczytowy na kanał); sygnał w tej samej faze jednocześne w obu kanałach; czas trwana 20 s. 2 Jak w punkce 1 przy -33.0 dbfs 3 4 5 Jak w punkce 1, poprzedzony trwającą 20 s snusodą stereo na pozome - 40 dbfs, zakończony 20 sekundam snusody stereo z pozomem -40 dbfs. Jak w punkce 3, poprzedzony trwającą 20 s snusodą stereo -75 dbfs, zakończony 20 sekundam snusody stereo, pozom -75 dbfs. Jak w punkce 3, ale pozomy trzech odcnków sygnału wynoszą odpowedno: -26 dbfs, -20 dbfs oraz -26 dbfs. Oczekwany wynk oraz akceptowane M, t l S, I = -23.0 j ±0.1 LUFS M, S, I = 0.0 ±0.1 LU M, S, I = -33.0 ±0.1 LUFS M, S, I = -10.0 ±0.1 LU I = -23.0 ±0.1 LUFS I = 0.0 ±0.1 LU I = -23.0 ±0.1 LUFS I = 0.0 ±0.1 LU I = -23.0 ±0.1 LUFS I = 0.0 ±0.1 LU 6 7 8 Snusoda w wersj 5.0 kanałów, 1000 Hz, czas trwana 20 s, z pozomam szczytów w poszczególnych kanałach: -28.0 dbfs w kanałach L R (lewy/prawy) -24.0 dbfs w kanale C (środek) -30.0 dbfs w kanałach Ls RS (lewy surround/prawy surround) Prawdzwy program 1, stereo, odcnek programu o wąskm zakrese głośnośc (NLR), podobny w type do reklamy/promocj. Prawdzwy program 2, stereo, odcnek programu o szerokm zakrese głośnośc (WLR), podobny w type do flmu/teatru. I = -23.0 ±0.1 LUFS I = 0.0 ±0.1 LU I = -23.0 ±0.1 LUFS I = 0.0 ±0.1 LU I = -23.0 ±0.1 LUFS I = 0.0 ±0.1 LU [Tabela 1 defnuje wstępny zestaw testów, testy typu 7 8 oczekują na odpowedne wolne od opłat z tytułu praw autorskch materały.] 9

Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Tech 3341 We wszystkch powyższych typach testów, oczekwany wynk ne zmena sę, jeśl sygnał testowy zostane powtórzony raz czy klka razy od początku do końca. Przed każdym pomarem mernk głośnośc pownen być zresetowany. Sygnały testowe spełnające mnmalne wymagana dla deskryptora Zakresu Głośnośc są bardzej szczegółowo opsane w dokumence EBU Tech Doc 3342 [3]. Take sygnały testowe przewdzane dla mnmalnych wymagań [6] będą dostępne dla ścągnęca ze strony nternetowej EBU Techncal webste. 2.10 Różne zagadnena dotyczące nterpretacj Dokument ITU-R BS.1770-1 jest wcąż neco nejasny jeśl chodz o sumowane głośnośc sygnałów z poszczególnych kanałów. Zwłaszcza tekst rysunek 1 w Dodatku 1 ne są całkem zgodne, na rysunku pomnęto wyraz 10 log10. Jednak w roboczej wersj poprawonej BS.1770-1 (przedłożonej EBU w celu oceny) ten rysunek poprawono. Sumowane pojawa sę w dzedzne lczb podnesonych do kwadratu (moc), a perwastek kwadratowy z wartośc RMS (tzn. 10 log10) jest oblczany po zsumowanu. Dokument ITU-R BS.1770-1 ne włącza do pomarów głośnośc kanału efektów nskoczęstotlwoścowych LFE. Odpowedne ważene kanału LFE jest przedmotem dyskusj oraz badań [7]. Jest możlwe, że w przyszłoścowych wersjach ITU-R BS.1770 kanał LFE zostane wzęty pod uwagę. Aktualne EBU zaleca, aby w przypadku uwzględnena kanału LFE w pomarach głośnośc, był on być ważony wartoścą +10 db w celu skompensowana faktu, że wzmocnene odczytu tego kanału jest ustawane o 10 db wyżej nż wzmocnene kanałów szerokopasmowych. W przypadku dołączana kanału LFE do pomaru głośnośc mernkem głośnośc trybu EBU, pownno to być wyraźne zaznaczone na mernku, poneważ ne jest to zgodne z ITU-R BS.1770-1. 3. Źródła [1] EBU Techncal Recommendaton R 128 Loudness normalsaton and permtted maxmum level of audo sgnals (normalzacja głośnośc oraz dozwolone maksymalne pozomy sygnałów audo). [2] Recommendaton ITU-R BS.1770 Algorthms to measure audo programme loudness and true-peak audo level (algorytmy pomaru głośnośc programu oraz pozomu rzeczywstych szczytów). [3] EBU Tech Doc 3342 Loudness Range: A descrptor to supplement loudness normalsaton n accordance wth EBU R 128 (zakres głośnośc: deskryptor uzupełnający normalzację głośnośc zgodne z EBU R 128). [4] Recommendaton ITU-R BS.1771 Requrements for loudness and true-peak ndcatng meters (wymagana dla mernków wskazujących głośność oraz rzeczywstą wartość szczytową). [5] EBU Tech Doc 3343 Practcal Gudelnes for Producton and Implementaton n accordance wth EBU R 128 (praktyczne wskazówk dla produkcj oraz mplementacj zgodnych z EBU R 128). [6] Sygnały testowe spełnające wymagana mnmalne dla mernków głośnośc trybu EBU będą dostępne w EBU pod adresem http://tech.ebu.ch/loudness [7] Investgatons on the Incluson of the LFE Channel n the ITU-R BS.1770-1 Loudness Algorthm, Norcross, Scott G., Lavoe, Mchel C.; 127th AES Conventon (October 2009) Paper Number: 7829 (badana nad dołączenem kanału LFE do algorytmu pomaru głośnośc ITU-R BS.1770-1). 4. Dalsza lektura EBU Tech Doc 3344 Practcal Gudelnes for Dstrbuton of Programmes n accordance wth EBU R 128 (Praktyczne wskazówk dla dystrybucj programów zgodnych z EBU R 128). 10

Tech 3341 Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Dodatek 1: Wyjątek z dokumentu przedstawonego ITU-R przez EBU dotyczącego dołączena procesu bramkowana w dokumence ITU-R BS.1770 Wartość średnokwadratowa energ sygnału wejścowego poddanego fltracj, lczona za okres pomaru T, jest zmerzona jako: z 1 T T 0 y 2 dt (1) gdze y jest sygnałem wejścowym (poddanym fltracj przez fltr wstępny modelujący wpływ akustyczny głowy oraz krzywą ważącą RLB0 a I gdze I = {L,R,C,Ls,Rs} jest zborem kanałów wejścowych. Głośność wylczana za okres pomaru T jest zdefnowana jako: Głośność, L K = LUFS (2) gdze G są współczynnkam ważącym poszczególne kanały. W celu oblczena wynku bramkowanego pomaru głośnośc, okres T dzel sę na szereg kolejnych bloków bramkowana. Blok bramkowana jest zborem kolejnych próbek sygnału foncznego o czase trwana Tg = 400 ms, do ostatnej, meszczącej sę w tym czase próbk. Moc, czyl wartość średnokwadratowa w j-tym bloku bramkowana -tego kanału wejścowego zmerzona w okrese T jest równa: z j 1 T g T g ( j 1) 2 y T j g dt gdze T j 0,1,2,... 1 T g (3) Głośność w j-tym bloku bramkowana jest zdefnowana jako: l j 10 0,69110log G z (4) Głośność bramkowana LK G z LUFS G j J g J g 1 0,69110log10 (5) 11 j Dla progu bramkowana Γ występuje zbór ndeksów bloku bramkowana J g = {j : lj > Γ} dla których głośność bloku bramkowana wypada powyżej progu bramkowana. Lczba elementów w zborze Jg wynos Jg. Bramkowana głośność w okrese pomaru T jest wobec tego zdefnowana jako:

Pomary w trybe EBU uzupełnające normalzację głośnośc Tech 3341 Dla zrealzowana pomaru bramkowanego wykorzystuje sę dwustopnowy proces, rozpoczynając od progu bezwzględnego a następne z progem względnym. Próg względny Γr jest oblczany poprzez pomar głośnośc przy wykorzystanu progu bezwzględnego, Γa = 70 LUFS odjęcu od tego wynku wartośc 8, tak węc: 1 r 0,69110log G z 10 8LUFS j J g J g gdze J g : l j a (6) Γ a = - 70 LUFS Głośność bramkowana może być teraz oblczona za pomocą Γr: Głośność bramkowana L K G 0,69110log10 G 1 J g J g z j LUFS (7) gdze: J j : g l j r 12