s.ranata Sporzecka- nauczycielka wychowania przedszkolnego PAŹDZIERNIK 2009 DARY JESIENI Cele ogólne: Umiejętność dostrzegania zjawisk w otoczeniu próby obserwowania wybranych zjawisk próby formułowania uogólnień, klasyfikowania Wybrane treści programowe: Decyzja nauczyciela Diagnoza zachowań emocjonalno-społecznych, umiejętności poznawczych, kompetencji komunikacyjnych i językowych, motoryki małej i dużej. Formy organizacyjne: indywidualnie, zespołowo, w małych grupach, z całą grupą Kolejność poszczególnych form pracy stosowana w zależności od przeprowadzonej diagnozy dzieci; różnicowanie zadań, umożliwienie wyboru zadań (ofert edukacyjnych zabawowo-zadaniowych) oraz sposobu ich realizacji. Cele realizowane są w różnych porach dnia, głównie przez zabawę. 1
Lp. Sytuacje edukacyjne Forma organizacyjna Uwagi 1 Planowanie dnia wspólnie z dziećmi Z całą grupą Czynność stała 2 Propozycje tematów edukacyjnych: jesienią w sadzie i ogrodzie; co można zobaczyć w lesie, w parku? Barwy jesieni. Edukacja przyrodnicza i prozdrowotna Gry i zabawy na powietrzu (np. piłką, w berka, Gąski do domu);zabawy w piaskownicy; zabawy badawcze np. związane z obserwacją zmian w przyrodzie: obserwacja różnorodność barw liści i kwiatów; oglądanie i zbieranie liści, żołędzi, kasztanów oraz wybranych owoców i warzyw (poznawanie wielozmysłowe); próby dostrzegania zmian związanych z jesienią(zmiany w pogodzie-deszczowe, chłodniejsze dni, opadające liście ). Zabawy ruchowe, gry zespołowe (na placu zabaw i w Sali gimnastycznej), gimnastyka rozwojowa. Wdrażanie do higieny i dbania o zdrowie /czynności samoobsługowe, nawyki higieniczne/. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt. Pomaganie w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń. W małych grupach lub zespołach, indywidualnie, czasami z całą grupą Diagnoza sfery intelektualnej (spostrzegawczość, umiejętność myślenia analizowanie zjawisk, formułowanie wniosków itp.) oraz umiejętności współdziałania; motoryki dużej.. 2
3 Wspomaganie rozwoju mowy dzieci- inspirowanie do wypowiedzi na tematy bliskie dzieciom np. ulubionych zabaw, bajek; inspirowanie do wypowiedzi na temat spaceru lub wycieczki do lasu /parku/, wybranych ilustracji; zabawy słowne typu: Dokończ zdanie itp. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania Ćwiczenia manualne przygotowujące do pisania zabawy w rysowanie, /malowanie/ na dużych płaszczyznach różnymi narzędziami pisarskimi oraz na różnych materiałach /piasek, karton, tapeta itp./; dorysowywanie brakujących elementów; zabawa -np. Taniec dłoni (ćwiczenie motoryki małej, koordynacji wzrokowo-ruchowej, wodzenia wzrokiem za ruchem ręki od lewej strony do prawej; wyrabianie umiejętności prawidłowego trzymania i posługiwania się narzędziem piszącym; zmniejszanie napięcia mięśniowego); Zabawy receptywne (słuchanie bajek, baśni; oglądanie ilustracji; tworzenie historyjek obrazkowych; rozpoznawanie różnych dźwięków z otoczenia /realnych i wytworzonych/, z CD zagadki słuchowe ) 4 Wspomaganie rozwoju intelektualnego wraz z edukacją matematyczną. Schemat ciała- poznawanie schematu własnego ciała ( stosowanie zabaw wg propozycji, np: M. Frostig, D. Horne, E. Gruszczyk -Kolczyńskiej, E. Zielińskiej)- przykład Moje ciało, Głowa, ramiona, kolana itp. Znajomość schematu ciała podczas podstawowych czynności w zakresie samoobsługi/ posiłki, łazienka, szatnia/. 5 Kształtowanie umiejętności społecznych - porozumiewanie się z innymi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych. Zabawy integracyjne i inne: Np. Lecą liście, Wiatr i liście ; zabawy z piłką (np. Do kogo toczysz piłkę, Piłka kolor ), Stary niedźwiedź, Jedzie pociąg, Mało nas, Wiewiórki do dziupli; zabawy z chusta Klanzy; W chowanego Ustalanie i przypominanie zasad wspólnej zabawy (w sali oraz na placu zabaw). W małych grupach lub indywidualnie, czasami z całą grupą W małych grupach lub indywidualnie, czasami z całą grupą Z całą grupą, w małych grupach, zespołach Diagnoza kompetencji poznawczych (spostrzegawczość, pamięć, analiza-synteza) i komunikacyjno-językowych. gotowości do nauki czytania i pisania. Diagnoza kompetencji matematycznych; motoryki dużej. Diagnoza zachowań społecznych i emocjonalnych, diagnoza zdolności rozumienia i zapamiętywania prostych umów oraz stosowania zasad wspólnej zabawy 3
Zabawy dowolne wybrane i proponowane przez dzieci (tematyczne, konstrukcyjne, ruchowo-orientacyjne, plastyczne, receptywne, itp.). Zachęcanie do wypowiedzi na temat ulubionych zabawek i zabaw; wyzwalanie spontanicznej aktywności zabawowej dzieci, pomysłowości w zabawie. Próby wspólnego planowania dnia w przedszkolu (uwzględniając propozycje dzieci); planowanie przestrzeni do działania, zabawy. Zabawy tematyczne: np.: w dom, w sklep, w lekarza stosowanie form grzecznościowych w zabawie (oraz sytuacjach realnych) ( Poznam siebie, poznam innych, jaki jestem, z kim i jak mogę się bawić) Zabawy konstrukcyjno-manipulacyjne, np. budowanie z klocków, konstruowanie z różnych elementów, z wykorzystaniem przedmiotów z sali (własne planowanie miejsca do zabawy, umowy z innymi ) /Kształtowanie umiejętności społecznych, wspomaganie rozwoju umysłowego/ Indywidualnie, w małych grupach lub zespołach w zależności od potrzeb dzieci. W małych grupach Zespołowo, indywidualnie Diagnoza aktywności zabawowej, pomysłowości, podejmowania działań wspólnych oraz diagnoza zdolności rozumienia i zapamiętywania prostych umów. Diagnoza oraz rozwijanie relacji między dziećmi. W celu diagnozy zachowań społecznych oraz umiejętności stosowania doświadczeń własnych. 6 Wychowanie przez sztukę muzyka i śpiew, pląsy i taniec. Zabawy muzyczno rytmiczne / rytmika, tańce/; zgadywanki muzyczne; zabawa do piosenki Jestem sobie przedszkolaczek; nauka piosenki o jesieni (np. Ola i liście ), zabawy instrumentami perkusyjnymi; słuchanie muzyki relaksacyjnej, klasycznej 7 Zajęcia stymulujące kompetencje językowe m.in. ćwiczenia ortofoniczne (szum drzew, głosy ptaków, owadów itd.) /Wspomaganie rozwoju mowy dzieci/ Z całą grupą, zespołowo Diagnoza motoryki dużej; ekspresji muzyczno-ruchowej; wrażliwości słuchowej, poczucia rytmu; umiejętność słuchania linii melodycznych oraz koncentracji uwagi. Z całą grupą i indywidualnie Diagnoza możliwości językowych i komunikacyjnych dzieci(sprawność aparatu mowy). 4
8 Wychowanie przez sztukę różne formy plastyczne. Malowanie farbami na różnych płaszczyznach, rysowanie, lepienie z plasteliny lub gliny, wycinanie i klejenie (m.in. składanki origami, układanie obrazków z części, wydzieranki, zabawy kolorami (mieszanie barw) tematy zaproponowane (np. jesienne liście, drzewko owocowe) i dowolne Indywidualnie, w małych grupach lub zespołach (nauczyciel demonstruje sposoby posługiwania się przyborami) Diagnoza myślenia, pomysłowości, sprawności manualnych dłoni (motoryka mała, chwyt, płynność, precyzja, nacisk i siła). 9 Wychowanie religije: -Wspólna modlitwa (czynność stała, każdego dnia) -Katechezy: Bóg mnie kocha; Mój Anioł Stróż; Jak paciorki różańca. Z całą grupą 10 Podsumowanie dnia: co planowaliśmy, co się udało, a co nie? Z całą grupą Umiejętność skupiania uwagi podczas ważnych momentów w ciągu dnia. 11 Inne: - pantomima - zajęcia z ceramiki - wycieczka do lasu lub parku 5
Przykładowy zapis w dzienniku (2dni): /Dzieci 3-4 letnie/ Obszary podstawy programowej: 1. umiejętności i wiadomości społeczne dzieci, 2. dbałość o bezpieczeństwo własne oraz innych 3. rozwój czynności intelektualnych potrzebnych do rozumienia otoczenia Cele: 1. umiejętność współdziałania w grupie / przestrzeganie umów/ 2. umiejętność wyboru, miejsca oraz sposobu bezpiecznej zabawy 3. umiejętność dostrzegania zjawisk w otoczeniu, obserwowania wybranych zjawisk Formy organizacyjne: 1. zespołowe lub w małych grupach 2. z całą grupą 3. indywidualne Sytuacje edukacyjne 1. Zabawy integrujące grupę Jedzie pociąg, Mało nas chętne dzieci 2. Wycieczka do parku rozwijanie zainteresowań badawczych, spostrzegania, rozumienia otoczenia/ - z całą grupą; obserwowanie opadających liści, wsłuchiwanie się w szum i odgłosy parku, zbieranie liści, kasztanów i żołędzi zespoły. 3. Zabawy konstrukcyjne układanie, budowanie z klocków /domków, mostów, zagrody dla zwierząt/ małe grupy, indywidualnie. 4. Zabawy plastyczne temat proponowany przez nauczyciela - Jesienne kolory (technika mokre na mokrym )- indywidualne 5. Zabawy plastyczno- konstrukcyjne lepienie z ciastoliny, plasteliny z użyciem kasztanów, żołędzi np. Jesienne ludki i inne wg pomysłów dzieci. 6. Zabawy dowolne indywidualne oraz małych grupkach 7. Zabawy ruchowe na powietrzu np. Gąski do domu, w berka; zabawy z piłką oraz konstrukcyjne w piaskownicy z zastosowaniem przyborów znajdujących się w przedszkolu/- w małych grupach 6
Przykłady zadań dla dzieci 3-4l (związane ze spacerem do parku) 1) proszę poszukajcie pod drzewami takich jak te żołędzi i kasztanów; (2) popatrzcie jak jest dużo liści dlaczego jest ich tak dużo? jakie one są? (3)Nazbieramy trochę najładniejszych liści, zrobimy z nich bukiet. Literatura wykorzystana w planowaniu pracy nauczyciela: Podstawa programowa - Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (obowiązuje od 30 stycznia 2009 r.) Waloszek D., Zabawa. Edukacja. Zielona Góra 1996. Waloszek D., Rola zadań w wychowaniu dzieci w wieku przedszkolnym, Zielona Góra 1993. Waloszek D., Nauczyciel i dziecko. Organizacja warunków edukacji przedszkolnej, ODN, Zielona Góra 1998. Waloszek D., Pedagogika przedszkolna metamorfoza statusu i przedmiotu badań, WNAP, Kraków 2006. Majchrzak I., Wprowadzanie dziecka w świat pisma metoda odimiennej nauki czytania. Kielar-Turska M., Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata. Warszawa 1992. Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.,Zajęcia dydaktyczno wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole, Edukacja Polska 2009. Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się, WSiP, Warszawa 2000. Gruszczyk - Kolczyńska E., Jak kształtuje się u dzieci psychiczna dojrzałość do uczenia się matematyki? " Wychowanie w Przedszkolu"1988, nr 6-8 Karwowska - Struczyk M., Hajnicz W., Obserwacja w poznawaniu dziecka, Warszawa 1998, WSiP. Dyner W. J., Zabawy tematyczne dzieci w domu i przedszkolu. Wrocław - Warszawa- Kraków- Gdańsk 1971. Elkonin D.B., Psychologia zabawy. Warszawa 1984. Filip J., Rams T., Dziecko w świecie matematyki. Kraków 2003. Muchacka B., Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej. Kraków 2001. Popek S., Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży, WSiP, Warszawa 1985. Szuman S., Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka. Warszawa 1927. Trojanowska A., Dziecko i plastyka, WSiP, Warszawa 1983. 7