1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Problemy związane z obszarem życia zawodowego 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Problems related to professional area of life 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Badań nad Strukturą Ja oraz Zarządzania 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów II Tryb studiów (SS/SN) SS 9. Semestr (zimowy lub letni), letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: WF, 30 godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia dr Magdalena Ślazyk - Sobol, dr Justyna Śniecińska 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu brak 1
13. Cele przedmiotu C1 Omówienie różnych problemów (wypalenie zawodowe, pracoholizm, mobbing, ageizm, seksizm), które mogą pojawić się w życiu zawodowym człowieka, pod kątem ich źródeł, przejawów i skutków C2 Przedstawienie możliwości zmiany lub niwelowania skutków (zarówno dla jednostki jak i dla organizacji) wypalenia zawodowego, pracoholizmu, mobbingu, ageizmu czy seksizmu poprzez indywidualne oddziaływania na jednostki ich doświadczające lub nimi zagrożone oraz kształtowanie odpowiedniego środowiska pracy. C3 Prezentacja psychologicznego portretu osoby bezrobotnej (krótkotrwale i długotrwale) wraz z analizą metod aktywizacji osób bezrobotnych C4 Zapoznanie studentów z paradygmatem badawczym psychologii pracy oraz zaprezentowanie najnowszych badań dotyczących uwarunkowań zaangażowania organizacyjnego. C5 Uwrażliwienie na osobistą odpowiedzialność psychologa pracującego w organizacji za odpowiednie kształtowanie i moderowanie środowiska pracy oraz udzielanie indywidualnego wsparcia współpracownikom 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Identyfikuje i opisuje pod kątem źródeł, przejawów i skutków problemy, jakie mogą pojawić się w życiu zawodowym człowieka. EK_W_02 Wylicza i wyjaśnia możliwe sposoby zapobiegania lub niwelowania skutków problemów, jakie mogą pojawić się w życiu zawodowym (wypalenia zawodowego, pracoholizmu, mobbingu, seksizmu, ageizmu. EK_W_03 Opisuje psychologiczne aspekty funkcjonowania osoby bezrobotnej. EK_W_04 Rozróżnia i tłumaczy sposoby aktywizacji osób bezrobotnych. EK_W_05 Potrafi scharakteryzować determinanty zaangażowania organizacyjnego oraz opisać zagadnienia dotyczące dziedziny psychologii pracy. K_W03, K_W04, K_W09, K_W11 2
EK_U_01 Potrafi zaplanować oddziaływania, mające na celu zaktywizowanie określonej grupy osób bezrobotnych. EK_U_02 Potrafi dobierać odpowiednie sposoby diagnozy wypalenia zawodowego, pracoholizmu, mobbingu, seksizmu oraz ageizmu. EK_K_01 Jest wrażliwy na czynniki organizacyjne, indywidualne i społeczne, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się wypalenia zawodowego, pracoholizmu, mobbingu, ageizmu i seksizmu. EK_K_02 Jest uwrażliwiony na osobistą odpowiedzialność psychologa pracującego w organizacji za odpowiednie kształtowanie i moderowanie środowiska pracy oraz udzielanie indywidualnego wsparcia współpracownikom tak, aby zapobiegać możliwym problemom i trudnościom, związanym z życiem zawodowym. K_U02, K_U04, K_U05 K_K02, K_K03 15. Treści programowe 1. Omówienie zagadnień poruszanych na zajęciach, ustalenie wymagań i zasad oceniania, wstępne wprowadzenie w tematykę zajęć. 2. Wprowadzenie do problematyki psychologii pracy: Rola pracy w życiu człowieka Analiza aktualnego kształtu systemu zatrudnienia Higiena pracy czynniki higieny i motywujące Rodzaje motywacji regulujące zaangażowanie w realizację zadań zawodowych Uwarunkowania zaangażowania organizacyjnego przegląd badań empirycznych Związki pomiędzy zaangażowaniem organizacyjnym a satysfakcją zawodową 3. Wypalenie zawodowe: Różnorodne koncepcje wypalenia zawodowego (indywidualne, organizacyjne, społeczno środowiskowe, statyczne i dynamiczne) Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego Symptomy wypalenia zawodowego oraz jego dynamika Skutki wypalenia (intrapersonalne, interpersonalne, organizacyjne) Strategie zapobiegawcze i profilaktyka wypalenia w miejscu pracy 4. Pracoholizm: Zjawisko pracoholizmu oraz jego odmienne ujęcia teoretyczne Syndrom uzależnienia od pracy i jego kryteria diagnostyczne Intrapersonalne, społeczne oraz organizacyjne pracoholizmu Skutki pracoholizmu na poziomie jednostkowym i organizacyjnym Przeciwdziałanie oraz profilaktyka 3
5.Mobbing: Definicja problemu Czy istnieje profil mobbera i osoby poddawanej mobbingowi? Typy zachowań mobbingowych Etapy sytuacji mobbingowej Strategie osób poddawanych mobbingowi Skutki mobbingu dla osoby mobbowanej i organizacji Przeciwdziałanie 6.Dyskryminacja ze względu na płeć i wiek (ageizm, seksizm): Definicja problemu Uwarunkowania Przejawy Skutki 7.Bezrobotność psychologiczne aspekty funkcjonowania osoby bezrobotnej: Konsekwencje długotrwałego bezrobocia Deficyty poznawcze, emocjonalne i motywacyjne Poczucie kontroli umiejscowienia wzmocnień Trening wyuczonej bezradności Samoutrudnianie i mechanizmy utrudniające znalezienie pracy 8. Aktywizacja zawodowa bezrobotnych Samopoznanie a szukanie pracy i przekwalifikowywanie się Analiza rynku pracy Twórcze szukanie pracy Autoprezentacja w trakcie poszukiwania pracy 9. Kolokwium zaliczeniowe weryfikujące rozwijane w czasie zajęć wiedzę, umiejętności i kompetencje studentów 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 1. Bańka A. (2002). Psychologia pracy, (283-320). W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej. Gdańsk: GWP Wydawnictwo Psychologiczne. 2. Bechowska-Gebhardt A., Stalewski T. (2004). Mobbing. Patologia zarządzania personelem. Warszawa: Difin. 3. Fengler J. (2000). Pomaganie męczy: wypalenie w pracy zawodowej. Gdańsk: GWP. 4. Hornowska E., Paluchowski J. (2007). Praca skrywana obsesja. Wyniki badań nad zjawiskiem pracoholizmu. Wydawnictwo Bogucki. 5. Kozak, S. (2009). Patologie w środowisku pracy: zapobieganie i leczenie. Warszawa: Difin 6. Maslach Ch., Leiter M.P. (2010). Pokonać wypalenie zawodowe. Sześć strategii poprawiania relacji z pracą. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer business. 7. Maslach Ch., Leiter M.P. (2011). Prawda o wypaleniu zawodowym. Co robić ze stresem w organizacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 8. Renzetti C., M. i Curran D.J. (2008). Kobiety, mężczyźni i 4
społeczeństwo. Warszawa: PWN. 9. Sęk H. (red.), (2010). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 10.Tokarz B. (red.), (2005). Stop dyskryminacji ze względu na wiek. Warszawa: Akademia rozwoju Filantropii w Polsce. Uzupełniająca: 1. Golińska L. (2008). Pracoholizm - uzależnienie czy pasja. Warszawa: Difin. 2. Hirigoyen, M.-F. (2001). Molestowanie w pracy. Poznań: W drodze. 3. Kmiecik-Baran, K., Rybicki, J. (2004). Mobbing zagrożenie współczesnego miejsca pracy. Gdańsk: Pomorski Instytut Demokratyczny. 4. Lubrańska, A. (2008) Psychologia pracy. Podstawowe pojęcia i zagadnienia. Warszawa: Difin. 5. Ratajczak, Z. (2007). Psychologia pracy i organizacji. Warszawa: PWN. 6. Schulz, D. i Schulz, S. (2002). Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Warszawa: PWN. 7. Tucholska S. (2009). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Psychologiczna analiza zjawiska i jego osobowościowych uwarunkowań. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład:. - wykład fakultatywny: obecność, kolokwium z pytania otwartymi i zamkniętymi. - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat:. - zajęcia fakultatywne:. - inne:. 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 5
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - wykład fakultatywny: 30 godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - zajęcia fakultatywne:. godzin - inne:. godzin 30 godzin Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć:. godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 10 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 20 godzin 30 godzin Suma godzin 60 godzin Liczba punktów ECTS 2 6