SZCZEGÓŁOWA CHARAKTERYSTYKA METOD USTALANIA WIELKOŚCI PARTII PORADNIK Stała Wielkość Zamówienia (SWZ) / Fixed Order Quantity (FOQ) Tab. 1. Idea planowania zamówień metodą stałej wielkości zamówienia Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 60 60 60 180 Źródło: [Orlicky 1981, s. 197] Dla przyjętych danych: zapas dysponowany = 50, stała wielkość partii dostawy = 200 lub wielokrotność, cykl realizacji dostawy = 1 okres, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia następna tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 950, otrzymane dostawy = 1600, resztki zapasu = 650. Tab. 2. Przykład planowania zamówień metodą stałej wielkości zamówienia sierpień wrzesień październik Zapas dysponowany 50 100 100 100 100 150 150 100 100 50 50 150 Zapotrzebowanie netto 100 100 250 100 150 250 Planowane dostawy (spływy) 200 200 400 200 200 400 Planowane zamówienia (uruchomienia) 200 200 400 200 200 400
Ekonomiczna Wielkość Zamówienia (EWZ) / Economic Order Quantity (EOQ) EWZ 2 PP KUz KUt 2 PP KUz C 0 gdzie: PP popyt, KUz koszt uzupełnienia zapasów, KUt jednostkowy koszt utrzymania zapasów, μ o współczynnik utrzymania zapasów, C jednostkowa cena zakupu. Tab. 3. Idea planowania zamówień metodą ekonomicznej wielkości zamówienia Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 58 58 58 174 Źródło: [Orlicky 1981, s. 197] Dla przyjętych danych: popyt roczny = 6000, koszty uzupełniania zapasów = 500, cena jednostkowa zakupu = 100, współczynnik utrzymania zapasów = 0,25 EWZ jest równa 490. Przyjmując dalej zapas dysponowany = 50, wielkość partii dostawy (wyliczona EWZ) = 490 lub wielokrotność, cykl realizacji dostawy = 1 okres, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia kolejna tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 430, otrzymane dostawy = 1470, resztki zapasu = 1040. Tab. 4. Przykład planowania zamówień metodą ekonomicznej wielkości zamówienia Zapas dysponowany 50 390 390 190 190 330 330 80 80 320 320 20 Zapotrzebowanie netto 100 0 160 0 170 0 Planowane dostawy (spływy) 490 490 490 Planowane zamówienia (uruchomienia) 490 490 490
Partia Na Partię (PNP) / Lot For Lot (LFL) Tab. 5. Idea planowania zamówień metodą partia na partię Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 35 10 40 20 5 10 30 150 Źródło: [Orlicky 1981, s. 200] Dla przyjętych danych: zapas dysponowany = 50, wielkość partii dostawy = 490 lub zapotrzebowaniu, cykl realizacji dostawy = 1 okres, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia poniższa tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 1450, otrzymane dostawy = 1450, resztki zapasu = 0. Tab. 6. Przykład planowania zamówień metodą partia na partię Zapas dysponowany 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zapotrzebowanie netto 100 200 350 250 250 300 Planowane dostawy (spływy) 100 200 350 250 250 300 Planowane zamówienia (uruchomienia) 100 200 350 250 250 300
Stała Liczba Przedziałów Potrzeb (SLPP) / Fixed Period Requirements (FPR) Tab. 7. Idea planowania zamówień metodą stałej liczby przedziałów potrzeb Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 45 40 25 40 150 Źródło: [Orlicky 1981, s. 201] Dla przyjętych danych: zapas dysponowany = 50, stały przedział potrzeb = 3 okresy, cykl realizacji dostawy = 1 okres, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia następna tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 300 / 600 / 550, otrzymane dostawy = 300 / 600 / 550, resztki zapasu = 0 / 0 / 0. Tab. 8. Przykład planowania zamówień metodą stałej liczby przedziałów potrzeb Zapas dysponowany 50 200 200 0 0 250 250 0 0 300 300 0 Zapotrzebowanie netto 300 0 600 0 550 0 Planowane dostawy (spływy) 300 600 550 Planowane zamówienia (uruchomienia) 300 600 550
Obliczeniowy Stały Cykl Zamawiania (OSCZ) / Period Order Quantity (POQ) Tab. 9. Idea planowania zamówień metodą obliczeniowego stałego cyklu zamawiania Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 85 35 30 150 Źródło: [Orlicky 1981, s. 202] Algorytm obliczeń dla przykładu: - przyjęto kwartalny horyzont planowania (12 tygodni), - bazując na kalkulacji kosztów uzupełniania i utrzymania zapasu rotującego w funkcji wielkości zamówień w wariancie zróżnicowanych kosztów transportu wyznaczono EWZ = 490 jednostek, - dokonano zsumowania potrzeb (netto) w horyzoncie planowania = 1450 jednostek, - dzieląc PN przez EWZ otrzymano liczbę zamówień w horyzoncie potrzeb = 3 zamówienia, - dzieląc horyzont planowania przez liczbę zamówień otrzymano częstotliwość (cykl) zamawiania = 4 okresy (co miesiąc), - wielkość zamówienia w danym cyklu zamawiania jest równa wielkości potrzeb netto w tym okresie (błędem jest przyjmowanie wielkości zamówienia równej obliczonej EWZ). Dla przyjętych danych: zapas dysponowany = 50, wielkość partii dostawy = zapotrzebowanie z 4 okresów, cykl realizacji dostawy = 1 okres, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia kolejna tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 300 / 600 / 550, otrzymane dostawy = 300 / 600 / 550, resztki zapasu = 0 / 0 / 0. Tab. 10. Przykład planowania zamówień metodą obliczeniowego stałego cyklu zamawiania Zapas dysponowany 50 200 200 0 0 250 250 0 0 300 300 0 Zapotrzebowanie netto 300 0 600 0 550 0 Planowane dostawy (spływy) 300 600 550 Planowane zamówienia (uruchomienia) 300 600 550
Najniższy Koszt Jednostkowy (NKJ) / Least Unit Cost (LUC) Tab. 11. Idea planowania zamówień metodą najniższego kosztu jednostkowego Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 45 60 45 150 Źródło: [Orlicky 1981, s. 204] Dla przyjętych danych: koszt utrzymania asortymentu = 1 zł / 1 okres, koszt zaopatrzenia w asortyment = 500 zł obliczenia wyglądają następująco: 1. iteracja koszt utrzymania asortymentu na partię = 0 koszt utrzymania asortymentu na jednostkę = 0 koszt zaopatrzenia w jednostkę asortymentu = 500 zł / 100 szt = 5 zł / szt NKJ = 5,00 zł 2. iteracja koszt utrzymania asortymentu na partię = 200 szt * 1 zł * 2 okresy = 400 zł koszt utrzymania asortymentu na jednostkę = 400 zł / 300 szt = 1,33 zł koszt zaopatrzenia w jednostkę asortymentu = 500 zł / 300 szt = 1,66 zł NKJ = 2,99 zł 3. iteracja koszt utrzymania asortymentu na partię = 350 szt * 1 zł * 4 okresy + 400 zł = 1800 zł koszt utrzymania asortymentu na jednostkę = 1800 zł / 650 szt = 2,77 zł koszt zaopatrzenia w jednostkę asortymentu = 500 zł / 650 szt = 0,77 zł NKJ = 3,54 zł
Tab. 12. Przykład przeliczeń dla metody najniższego kosztu jednostkowego potrzeby czas projektowana koszt koszt łączny okres netto utrzymywania wielkość utrzymania zaopatrzenia koszt zapasów partii na partię na jednostkę na jednostkę jednostkowy 1 100 0 100 0 0 5,00 5,00 2 0 1 3 200 2 300 400 1,33 1,66 2,99 4 0 3 5 350 4 650 1800 2,77 0,77 3,54 6 0 5 Dla przyjętych danych: zapas dysponowany = 50, wielkość partii dostawy = zapotrzebowanie z iteracji dla minimalnego NKJ, cykl realizacji dostawy = okresowi z iteracji dla minimalnego NKJ, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia poniższa tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 300, otrzymane dostawy = 300, resztki zapasu = 0. Tab. 13. Przykład planowania zamówień metodą najniższego kosztu jednostkowego Zapas dysponowany 50 200 200 0 0 Zapotrzebowanie netto 300 0 Planowane dostawy (spływy) 300 Planowane zamówienia (uruchomienia) 300
Najniższy Koszt Łączny (NKŁ) / Least Total Cost (LTC) Tab. 14. Idea planowania zamówień metodą najniższego kosztu łącznego Pokrycie potrzeb przez planowane zamówienia 85 65 150 Źródło: [Orlicky 1981, s. 206] Dla przyjętych danych: koszt zaopatrzenia w asortyment = 500 zł, jednostkowy koszt wytworzenia = 50 zł / szt, współczynnik kosztu utrzymania zapasów = 0,02, ekonomiczny pozycjonookres EPO = 500. Tab. 15. Przykład przeliczeń dla metody najniższego kosztu łącznego potrzeby czas projektowana pozycjonookres okres netto utrzymywania wielkość skumulowany zapasów partii 1 100 0 100 0 2 0 1 3 200 2 300 400 4 0 3 5 350 4 650 1800 6 0 5 Dla przyjętych danych: zapas dysponowany = 50, wielkość partii dostawy = zapotrzebowanie z iteracji dla minimalnego NKŁ, cykl realizacji dostawy = okresowi z iteracji dla minimalnego NKŁ, harmonogram zamówień/dostaw przedstawia kolejna tabela. Uzyskane wyniki: potrzeby netto = 300, otrzymane dostawy = 300, resztki zapasu = 0.
Tab. 16. Przykład planowania zamówień metodą najniższego kosztu łącznego Zapas dysponowany 50 200 200 0 0 Zapotrzebowanie netto 300 0 Planowane dostawy (spływy) 300 Planowane zamówienia (uruchomienia) 300