Numer i nazwa obszaru Obszar tematyczny nr 26 Holistyczne nauczanie przedmiotów przyrodniczych z zastosowaniem narzędzi technologii informacyjnej Temat szkolenia TIK w holistycznym nauczaniu przedmiotów przyrodniczych SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA WARSZAWA, 2015 Wydanie 1 Formularz F509 Strona 1/9 Program szkolenia PS 1 /
Czas trwania i sposób organizacji Organizacja szkolenia przewiduje 15 godzin zajęć, w tym 2 godz. zajęć teoretycznych (wykłady) oraz 13 godzin zajęć praktycznych stacjonarnych. Zajęcia będą prowadzone metodą warsztatową w pracowni komputerowej z dostępem do Internetu. Każdy uczestnik szkolenia będzie miał do dyspozycji stanowisko komputerowe, zestawy doświadczalne oraz aplikacje i programy wspierające holistyczne nauczanie przedmiotów przyrodniczych. Zajęcia będą odbywać się raz w tygodniu, w godzinach popołudniowych w postaci trzech 5-godzinnych spotkań lub w systemie weekendowym sobota, niedziela po 7,5 godziny. Liczba uczestników 15. Przeznaczenie Szkolenie jest przeznaczone dla nauczycieli przedmiotów przyrodniczych szkół ponadgimnazjalnych (biologii, chemii, fizyki, geografii, przyrody), którzy chcą stosować technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) do wspierania procesu nauczania i pracy uczniów. Wymagania wstępne Umiejętność posługiwania się komputerem, znajomość pracy w środowisku systemu operacyjnego w zakresie: tworzenia, zapisywania, kopiowania, wyszukiwania i edycji dokumentów; posługiwanie się przeglądarką WWW, umiejętność wyszukiwania informacji w sieci Internet. Posiadanie i posługiwanie się kontem pocztowym email. Cele ogólne szkolenia Stosowanie innowacyjnych rozwiązań w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w zakresie wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych zgodnie z nową podstawą programową i podstawami nauczania holistycznego. Kształcenie kompetencji nauczycieli przedmiotów przyrodniczych w zakresie przygotowania do efektywnego korzystania z multimedialnych i rozproszonych źródeł informacji w procesie nauczania i uczenia się. Zapoznanie z bezpłatnymi serwisami i platformami Web 2.0 wspomagającymi realizację zaplanowanych przez nauczyciela lekcji i realizowanego programu nauczania. Uświadomienie korzyści i zagrożeń technologicznych dla uczniów i nauczycieli oraz zasad przestrzegania praw autorskich. Cele szczegółowe Zostały opisane w poszczególnych modułach (zajęciach edukacyjnych) szkolenia. Wykaz nabytych umiejętności przydatnych w pracy zawodowej Znajomość podstaw teoretycznych nauczania holistycznego. Umiejętność zastosowania innowacyjnych rozwiązań w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w zakresie wykorzystania narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych zgodnie z nową podstawą programową. Korzystanie z multimedialnych i rozproszonych źródeł informacji oraz interaktywnych materiałów edukacyjnych podczas procesu nauczania-uczenia się. Wydanie 1 Formularz F509 Strona 2/9 Program szkolenia PS 2 /
Znajomość rekomendowanych stron przydatnych w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych. Plan szkolenia/nauczania Moduł (zajęcia edukacyjne) 1. Temat Z technologią w świat nauki Liczba godzin teoretycznych praktycznych online 1 4-2. Światło i obraz 0,5 4,5-3. Woda cud natury 0,5 4,5 - Prowadzący zajęcia Wszyscy prowadzący zgłoszeni do tego Obszaru Tematycznego w Karcie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego wykładowców Wszyscy prowadzący zgłoszeni do tego Obszaru Tematycznego w Karcie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego wykładowców Wszyscy prowadzący zgłoszeni do tego Obszaru Tematycznego w Karcie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego wykładowców Wydanie 1 Formularz F509 Strona 3/9 Program szkolenia PS 3 /
Treści kształcenia w zakresie poszczególnych zajęć edukacyjnych modułów 1 Tytuł modułu: Z technologią w świat nauki Cele operacyjne Nauczyciel potrafi: Wyjaśnić, na czym polega nauczanie holistyczne. Ocenić i zastosować zasoby dydaktyczne i aplikacje wspomagające holistyczne nauczanie przedmiotów przyrodniczych. Ocenić przydatność nowych technologii na zajęciach edukacyjnych. Opis treści Podstawy teoretyczne nauczania holistycznego. Projekty międzynarodowe i krajowe oraz platformy edukacyjne wspierające nauczanie holistyczne przedmiotów przyrodniczych np. Scientix, Goerudio, W poszukiwaniu praw przyrody, Edu Science, SAILS, ICT for IST i inne. Przykłady dobrych praktyk edukacyjnych wykorzystujących TIK w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych: o GIS w edukacji, o doświadczenia przyrodnicze wspierane komputerowo, o modelowanie komputerowe, o wideopomiary, o rozszerzona rzeczywistość, o urządzenia mobilne, o quizy edukacyjne. Charakterystyka materiałów Prezentacje multimedialne. Materiały instruktażowe w postaci drukowanej przedstawiające w przystępny sposób tematykę zajęć. Materiały dydaktyczne w postaci elektronicznej na platformie Moodle. Środki dydaktyczne Strony internetowe, polecane portale edukacyjne. Darmowe oprogramowanie edukacyjne (Google Earth, Tracker, edukacyjne aplikacje na urządzenia mobilne). Zasoby dydaktyczne opracowane w ramach projektów edukacyjnych. Układy pomiarowe z zestawem czujników i oprogramowaniem. Pomoce laboratoryjne do wykonywania doświadczeń. Wydanie 1 Formularz F509 Strona 4/9 Program szkolenia PS 4 /
2 Tytuł modułu: Światło i obraz Cele operacyjne Nauczyciel potrafi: Wskazać zasoby internetowe i aplikacje wyjaśniające i ułatwiające rozumienie zjawisk optycznych. Zaplanować i przeprowadzić eksperymenty wspomagane komputerowo dotyczące zjawisk optycznych i procesu fotosyntezy. Zinterpretować zdjęcia satelitarne. Opis treści Zmiany oświetlenia kuli ziemskiej obserwowane w programie Google Earth. Zdjęcia satelitarne, jako przykład cywilizacji obrazkowej obraz, jako przekaz informacji i jego uwarunkowania społeczne i kulturowe. Wykonanie eksperymentów z zastosowaniem: czujnika światła, kolorymetru, czujnika poziomu CO 2 i promieniowania UV. Wykonanie krótkiego filmu edukacyjnego ilustrującego wybrane zjawisko przyrodnicze. Badanie zjawisk optycznych: np. odbicia, załamania, rozszczepienia, pochłaniania, dyfrakcji i interferencji światła, powstawanie barw. Analiza wpływu promieniowania słonecznego na organizmy żywe. Charakterystyka materiałów Prezentacje multimedialne. Materiały instruktażowe w postaci drukowanej przedstawiające w przystępny sposób tematykę zajęć. Materiały dydaktyczne w postaci elektronicznej na platformie Moodle. Instrukcje wykonania eksperymentów. Środki dydaktyczne Strony internetowe: np. Projekt SOHO obserwacje Słońca na różnych długościach fali. Program Google Earth. Układy pomiarowe z zestawem czujników i oprogramowaniem. Pomoce laboratoryjne do wykonywania doświadczeń. Wydanie 1 Formularz F509 Strona 5/9 Program szkolenia PS 5 /
3 Tytuł modułu: Woda cud natury Cele operacyjne Nauczyciel potrafi: Wykorzystać program Google Earth do analizy zasobów wodnych. Zbadać właściwości wody przy użyciu czujników: temperatury, ph, przewodnictwa elektrycznego i wilgotności. Zbudować model przestrzenny cząsteczki wody z zastosowaniem programu do modelowania komputerowego. Formułować wnioski na podstawie wyników doświadczeń i modeli. Opis treści Krajobraz świata kształtowany przez wodę analiza zdjęć satelitarnych. Wykonanie modelu cząsteczki wody w programie do modelowania strukturalnego. Przeprowadzenie doświadczeń wspomaganych komputerowo: o pomiary temperatury podczas przemian fazowych, o pomiary temperatury i wilgotności podczas parowania wody w układzie zamkniętym, o pomiar ph roztworów wodnych substancji spotykanych w życiu codziennym w kontekście ich wpływu na zdrowie człowieka, o pomiar przewodnictwa wody destylowanej i wody z kranu w kontekście bezpiecznego stosowania urządzeń elektrycznych. Prezentacja i dyskusja wyników pomiarów. Charakterystyka materiałów Prezentacje multimedialne. Materiały instruktażowe w postaci drukowanej przedstawiające w przystępny sposób tematykę zajęć. Materiały dydaktyczne w postaci elektronicznej na platformie Moodle. Instrukcje wykonania eksperymentów. Środki dydaktyczne Strony internetowe, portale dydaktyczne. Program Google Earth. Układy pomiarowe z zestawem czujników i oprogramowaniem. Pomoce laboratoryjne do wykonywania doświadczeń. Wydanie 1 Formularz F509 Strona 6/9 Program szkolenia PS 6 /
Przykładowy scenariusz zajęć programowych Temat: Badanie właściwości wody. Moduł: Woda cud natury. Cele: Kształtowanie postawy badawczej Doskonalenie umiejętności planowania i wykonywania doświadczeń przyrodniczych Doskonalenie interdyscyplinarnego podejścia do analizy danych doświadczalnych Współpraca w grupie: prezentacja swoich wyników, prawidłowa argumentacja, dyskusja Przebieg zajęć Przypomnienie metody IBSE - nauczania przez odkrywanie, stawiania hipotez i ich weryfikacji doświadczalnej. Przedstawienie propozycji doświadczeń dotyczących badania właściwości wody. Wykonywanie doświadczeń w grupach 2-osobowych: o pomiary temperatury podczas przemian fazowych, o pomiary temperatury i wilgotności podczas parowania wody w układzie zamkniętym, o pomiary ph roztworów wodnych substancji spotykanych w życiu codziennym w kontekście ich wpływu na zdrowie człowieka, o pomiary przewodnictwa wody destylowanej i wody z kranu w kontekście bezpiecznego stosowania urządzeń elektrycznych. Prezentacja i dyskusja wyników pomiarów. Zadanie do wykonania Zapoznanie się z instrukcjami wykonania eksperymentów. Przygotowanie zestawu pomiarowego do wybranego doświadczenia wspomaganego komputerowo. Wykonanie doświadczeń w grupach. Przedstawienie otrzymanych wyników wszystkim uczestnikom szkolenia. Formy i metody realizacji Główną formą realizacji szkolenia są warsztaty (87% czasu szkolenia), a metodą praca indywidualna uczestnika. Każdy uczestnik ma do dyspozycji stanowisko komputerowe z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i zestawem pomocy dydaktycznych do wykonania doświadczeń. Eksperymenty przyrodnicze będą wykonywane w grupach 2-osobowych, co zapewnia dyskusję, wzajemną pomoc i współpracę nauczycieli różnych specjalności. Forma wykładu jest stosowana w celu przedstawienia i omówienia określonych zagadnień, pojęć i problemów, z którymi trzeba zapoznać słuchacza. Część wykładu przyjmuje formę prezentacji wzbogaconej pokazem doświadczeń przyrodniczych. Uczestnicy zapoznają się z przykładowymi rozwiązaniami, które mogą później wykorzystać w swojej pracy. Pokaz ma na celu wzajemne przedstawianie przez słuchaczy materiałów wypracowanych przez nich w trakcie szkolenia. Materiały będą stanowiły efekty realizacji zadań. Podczas szkolenia prowadzone są dyskusje mające na celu wymianę poglądów i doświadczeń uczestników szkolenia. Wydanie 1 Formularz F509 Strona 7/9 Program szkolenia PS 7 /
Wykaz zalecanej literatury przedmiotu Nauczanie przedmiotów ścisłych i przyrodniczych w Europie: polityka, praktyka i badania naukowe, EACEA, P9 Eurydice, wersja w języku polskim FRSE, Warszawa 2012 - http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/thematic_reports/133pl.pdf E. Kowalik, Strategie i procedury w nauczycielskich systemach oceniania osiągnięć z przyrody w liceum ogólnokształcącym, http://www.ptde.org/file.php/1/archiwum/xx_kde/pdf_2014/kowalik.pdf A. Grzybowska, M. Witecka, Technologia informacyjna w nauczaniu geografii w świetle nowej podstawy programowej, Komputer w Szkole, Wyd. OEIiZK, 1/2009. M. Chmurska, E. Kawecka, Nowoczesne technologie w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych, w monografii Dydaktyka chemii w dobie reformy edukacji, Szkoła Problemów Dydaktyki Chemii w Będlewie, Poznań 2012 Pomiary komputerowe na lekcjach przedmiotów przyrodniczych. Scenariusze zajęć, opracowanie E. Kawecka, OEIiZK, Warszawa 2013 - http://ppp.oeiizk.waw.pl L. Rogers, J. Twidle, Wyzwanie włączenia TIK w pracę innowacyjnych nauczycieli przedmiotów przyrodniczych, Meritum 4 (31) 2013 E. Kawecka, Mobilne laboratorium przyrodnicze, Meritum 4 (31) 2013 Zasoby dydaktyczne projektu TIK dla innowacyjnych nauczycieli przedmiotów przyrodniczych (ICT for IST): http://ictforist.oeiizk.waw.pl E. Kawecka, Scientix - społeczność na rzecz nauczania przedmiotów ścisłych w Europie, Biuletyn PSNPP Nauczanie Przedmiotów Przyrodniczych, Nr 49 (1/2014) R. Sidoruk-Sołoducha, Poznajemy przyrodę ze smartfonem, IT w edukacji, wrzesieńpaździernik 2014, http://www.itwedukacji.pl/wydania/wrzesien-pazdziernik- 2014/art,757,poznajemy-przyrode-ze-smartfonem.html M. Witecka, R. Sidoruk-Sołoducha, Podróże w czasie i przestrzeni, czyli z mapą w sieci, Biuletyn PSNPP Nauczanie przedmiotów przyrodniczych, nr 52 (4/14) Zasoby dydaktyczne projektu Establish http://www.establish-fp7.eu/resources/units Narzędzie ewaluacji wewnętrznej Ewaluacja będzie przeprowadzana na bieżąco poprzez dyskusje ze słuchaczami. Przewidywana jest również ankieta dla oceny całego szkolenia, która będzie wypełniana elektronicznie przez słuchaczy po zakończeniu szkolenia. Ankieta dotycząca szkoleń zrealizowanych w ramach obszaru tematycznego nr 26 Temat szkolenia TIK w holistycznym nauczaniu przedmiotów przyrodniczych zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie Czy cele szkolenia zostały przedstawione w sposób wyczerpujący i zrozumiały? Czy cele szkolenia zostały zrealizowane? Czy wykłady, prezentacje i ćwiczenia spełniły Twoje oczekiwania? Czy szkolenie przygotowało Cię do wykorzystania nowej wiedzy i umiejętności w praktyce szkolnej? Czy tematy wykładów i prezentacji były właściwie dobrane? Wydanie 1 Formularz F509 Strona 8/9 Program szkolenia PS 8 /
Czy sposób prezentowania zagadnień podczas szkolenia był zrozumiały? Czy otrzymane materiały pomocnicze będą przydatne? Które z omawianych zagadnień przybliżyły Ci nowe sposoby stosowania TI w edukacji? Który z omawianych tematów był dla Ciebie najbardziej interesujący? Czego chciałbyś się nauczyć na podobnym szkoleniu w przyszłości? bardzo wysoko wysoko średnio raczej nisko bardzo nisko Ogólnie rzecz biorąc oceniam to szkolenie Wykaz materiałów dla uczestników szkolenia Prezentacje multimedialne Materiały instruktażowe w postaci drukowanej Instrukcje wykonania eksperymentów Materiały dydaktyczne w postaci elektronicznej na platformie Moodle Linki do polecanych portali edukacyjnych i bezpłatnych aplikacji W trakcie szkolenia wykorzystywane będzie następujące licencjonowane oprogramowanie System operacyjny Windows Pakiet biurowy Narzędzia i aplikacje Web 2.0. Coach 6 PL Wydanie 1 Formularz F509 Strona 9/9 Program szkolenia PS 9 /