ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ: KAZIEN 1
KAIZEN = CIĄGLE DOSKONALENIE Słowo KAIZEN pochodzi z języka japońskiego i składa się z 2 sylab: KAI ciągle dokonująca się zmiana ZEN dobre, na drodze do lepszego DEFINICJA KAIZEN KAIZENto w największym skrócie ciągłe doskonalenie wykonywanej pracy, własnej wydajności dotyczące zarówno pracowników jak i kierownictwa, pociągające za sobą relatywnie niskie koszty i realizujące się przez niewielkie, szybkie, proste usprawnienia. M. Imai, Gemba Kaizen. Zdroworozsądkowe niskokosztowe podejście do zarządzania, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa 2006, s. 39. 2
Już w latach 50-tychmetodologiaKAIZEN, za pośrednictwem Amerykanów Deminga i Jurana, trafiła do Japonii. Toyota,jako jedna z pierwszychfirm, które zastosowały metodologię kaizen-rozwinęła ją do standardów o zasięgu światowym. W latach 80-tych, już jako daleko rozwinięta, metodologia KAIZEN została wprowadzona w USA i Europie. PRZYKŁADY FIRM Z WDROŻONYM SYSTEMEM KAIZEN BASF Coatings 3
CZYM JEST KAIZEN? Wartość Wartość Wartość Wartość Marnotrawstwo Marnotrawstwo Marnotrawstwo 1. Rozpoznanie marnotrawstwa; 2. Eliminacja marnotrawstwa; 3. Wzrost wartości dodanej Kaizen to ciągłe doskonalenie poprzez konsekwentną eliminację marnotrawstwa ZASADY KAIZEN Być przygotowanym, porzucić konwencjonalne myślenie, zadawać pytania, mieć odwagę dla zmian. Pytać, jak coś może być zrobione, a nie dlaczego nie możemy tego zrobić. Rozwiązywanie problemów w zespole. Jeżeli to możliwe nie wydawać na KAIZEN żadnych pieniędzy, ulepszanie w małych krokach. 80% procentowe rozwiązanie wprowadzone natychmiast, jest lepsze niż rozwiązanie 100% procentowe, nie wprowadzone. KAIZEN nie ma końca. 4
FIRMY WDRAŻAJĄCE PODEJŚCIE KAIZEN Z MAŁYMI NAKŁADAMI INWESTYCYJNYMI OSIĄGAJĄ NASTĘPUJĄCE EFEKTY: Redukcja czasu realizacji zamówienia nawet o 81%. Wzrost wydajności pracy o 50% w przeciągu 3 lat. Wzrost wydajności pracy maszyn i urządzeń nawet o 40%. Zmniejszenie ilości błędów względnie braków nawet o 90%. Redukcja nieplanowanych przestojów maszyn nawet o 90%. Zwiększenie efektywności i komfortu pracy -taka organizacja miejsca pracy, dzięki której łatwo jest robić rzeczy właściwe i zauważać nieprawidłowości. Szybka redukcja wypadków dzięki bieżącemu sprzątaniu i sprawdzaniu urządzeń wykrywa się nieprawidłowości i usterki na etapie, kiedy można im bezpiecznie zapobiec. Zyskanie czasu do tej pory traconego np.: na poszukiwania potrzebnych narzędzi, dokumentów, etc. Stworzenie jasnych odpowiedzialności i standardów. Motywowanie załogi poprzez zaangażowanie i współpracę. PRZYKŁAD KAIZEN Cel:nauka języka obcego Sposób realizacji: przejrzenie stron internetowych szkół językowych wybranie się na spacer po mieście w celu zorientowania się gdzie ulokowane są takie szkoły zorientowanie się w cenach wykonanie telefonu do interesującej nas szkoły i umówienie się na spotkanie rozmowa z lektorem o oczekiwaniach zapisanie się na kurs. rozpoczęcie nauki 5
PODSTAWOWE TECHNIKI KAIZEN 5 Why 5 S 7 rodzajów strat produkcyjnych (MUDA - marnotrawstwo) 5 WHY - DEFINICJA 5 razy Dlaczego ( 5 Why ) to podstawowa dla KAIZEN i technika organizatorska, stosowana na zasadzie Gdy trafisz na problem, 5 razy zapytaj Dlaczego?, -czyli drąż temat tak długo, aż znajdziesz przyczynę najgłębszą (ang. root cause). 6
PRZYKŁAD 5 WHY Pan Kowalski pracuje w biurze. Jest niezadowolony z podziału obowiązków. Uważa, ze powierza się mu zbyt proste zadania i nie dostaje żadnych ważnych dla jego firmy zadań. Czuje się niedoceniany przez pracodawcę. Postanowił przeprowadzić analizę tego stanu rzeczy, która wygląda mniej więcej tak: - Dlaczego nie dostaję ważnych strategicznie zadań? - Szef mi nie ufa. - Dlaczego? - Uważa, że nie mam odpowiednich kwalifikacji w kwestii szacowania ryzyka. - Dlaczego? - Nie mam odpowiednich uprawnień. - Dlaczego? - Nie podjąłem się i nie ukończyłem szkolenia. -Dlaczego? - KROKI KAMPANII 5S Seiri 1. Oddziel i sortuj Seiso 3. Posprzątaj miejsce pracy, urządzenia i usuń defekty Shitsuke Selekcja Sprzątanie Samodoskonalenie 5. Samodyscyplina i szkolenie 2. Przyporządkuj miejsce wszystkim przedmiotom tak, by były gotowe do użycia gdy zajdzie potrzeba Seiton Systematyka 4. Standaryzuj, spraw by sprzątanie i kontrola stały się nawykiem Seiketsu Standaryzacja 7
EFEKT 5S Efekty 5s 5 S - PODSUMOWANIE 1. Sortowanie Nr kartki Opis Co to oznacza? 2. Systematyka 3. Sprzątanie Niepotrzebne znaki powinny być posortowane i usunięte. Ale jeszcze pozostały niepotrzebne litery/ czcionki. Wciąż nie jest to uporządkowane. Wszystkie litery są logicznie pogrupowane. Jest wiele rozmiarów/ rodzajów czcionek. W porównaniu z poprzednią rundą uczestnicy zaznaczyli inne litery. Wszystkie litery są w tym samym formacie więc są szybko rozpoznawalne. Niestandardowe style czcionek są od razu widoczne ale ich ustawienie nie jest jeszcze najlepsze. Na prawie każdym stanowisku pracy można znaleźć niepotrzebne rzeczy. Ich usunięcie zwiększa przestrzeń roboczą i skraca czas szukania. Podstawa dalszych kroków. To przedstawia pierwszy krok do nowego efektywnego layoutu po usunięciu niepotrzebnych rzeczy. Praca nie jest jeszcze standaryzowana. Miejsce pracy i wszystkie potrzebne rzeczy są czyste, przyporządkowane do odpowiedniego obszaru i mają określoną łatwą do identyfikacji pozycję. Pierwszy krok standaryzacji. 8
5 S - PODSUMOWANIE Nr kartki Opis Co to oznacza? 4. Standaryzacja Wszystko na swoim miejscu. Layout udoskonalony. Litery są bardzo łatwo identyfikowalne. Standaryzacja prowadzi do większej wydajności i przejrzystości. Odchylenia od standardu dobrze widoczne. 5. Samodyscyplina Wszystko na swoim miejscu i we właściwym porządku. Nie ma niepotrzebnych liter. Pomimo tego, że organizacja miejsca pracy i czystość są na wysokim poziomie ciągle widać potencjał ciągłego doskonalenia. Dyscyplina, standard i ciągłe doskonalenie są kluczem. 7 RODZAJÓW STRAT PRODUKCYJNYCH (MARNOTRAWSTWO- MUDA) Obszary strat: 1. Czas oczekiwania 2. Nadprodukcja 3. Zapasy 4. Zbędny ruch 5. Zbędny transport 6. Błędy/ braki 7. Straty procesowe 9
7 rodzajów strat produkcyjnych - przykłady Struktura Rozwiązywania Problemu w 7 Krokach: Tablica KAIZEN 1. Krok: Wybór/selekcja problemu Muda-Obchód - Burza mózgów 7 rodzajów marnotrawstwa 1. Nadprodukcja 2. Zapasy 3. Zbędny transport 4. Czas oczekiwania 5. Zbędne ruchy 6. Błędy / braki 7. Straty w procesie produkcji 3. Krok: przedstawić cele Skrzynka z narzędziami Samodzielne? czy dysponujemy wszystkimi środkami? 7 Narzędzi Jakości Mierzalne? po czym rozpoznajemy osiągnięcie celu? Atrakcyjne? opłaca się wkład? (sens, uznanie) Realne? wykonalne, osiągalne, z wyzwaniem? Terminowe? jest określony termin, okres czasu? 2. Krok: Przedstawienie Problemu 4. Krok: Analiza przyczyn Zrozumieć sytuację Analiza Problemu Wzór LDF Layout Plan Szkic Zdjęcie 1. Diagram - Pareto 2. Diagram - Ishikawa 3. Diagram przebiegu 4. Arkusz zbiorczy błędów 5. Diagram korelacji 6. Histogram 7. Karta kontrolna Jakość Koszty Priorytety Dostawy celów Pracownicy przedsiębiorstwa Bezpieczeństwo 7. Krok: Standaryzacja Otrzymana poprzez: - Trening - Instrukcje/Procedury - Koło SDCA 6. Krok: Sprawdzić rozwiązania 5. Krok: Znaleźć rozwiązanie Porównanie: stanu istniejącego ze i je wprowadzić stanem docelowym, kontrola celów Plan Działań - Mamy środki do skutecznych rozwiązań Co? Kto Do kiedy? - Muszą nastąpić kolejne? - ulepszenia? Graficzne przedstawienie wyników Wizualny terminarz Liczba Braki < 1% Poszukiwanie pomysłów ulepszeń: -Burza mózgów Ocena Koszty Koszty Czas Wykorzystanie 10