Od pomysłu do przemysłu czyli jak stworzyć logiczny projekt. Dariusz Kurcman Regionalny Ośrodek EFS w Kielcach Kielce, 05.02.2010
Czym jest projekt? Projekt to: spójna, logiczna, kompletna i w pełni dojrzała propozycja rozwiązania określonego problemu. Projektem nazywamy zestaw działań zmierzających do osiągnięcia konkretnego, określonego celu w zdefiniowanym okresie czasu i przy wykorzystaniu ograniczonych zasobów (finansowych, organizacyjnych, technicznych, kadrowych itp.). Projekt to problem, który chcemy rozwiązać i cel, który chcemy osiągnąć. Projekt to nie są działania.
Czym jest projekt? Projekt musi być nakierowany na osiągnięcie celu, a nie na prowadzenie działań. Podstawą projektu jest zdiagnozowany problem, który chcemy rozwiązać, za a nie działania, jakie chcemy przeprowadzić. NajwaŜniejsze nie jest to, jakie działania zaplanowaliśmy, tylko dlaczego chcemy je przeprowadzić i jaki będzie ich efekt końcowy.
Czym jest projekt? Projekt składa się z kilku elementów: diagnozy problemu, opisu grupy docelowej, planu działań, harmonogramu i budŝetu. Pomiędzy poszczególnymi elementami projektu nie moŝe być sprzeczności. W projektach edukacyjnych szczególnie częstym błędem jest brak zgodności: diagnozy problemu z działaniami i grupą docelową, budŝetu projektu z działaniami.
Elementy projektu Problem Cel Grupa docelowa Działania Rezultaty
Opis problemu Podstawą realizacji projektu jest problem, dotykający grupy docelowej, społeczności lub środowiska lokalnego. Problem, opisany w projekcie PO KL ma dotyczyć człowieka, a nie sprzętu, infrastruktury, pieniędzy. KaŜdy problem, opisany w projekcie, musi być zdiagnozowany i udokumentowany (np. danymi liczbowymi, przeprowadzonymi analizami). Opisujemy wyłącznie te problemy, które będziemy rozwiązywać w ramach projektu.
Opis problemu Problemy są zawsze powiązane wynikają z innych problemów i jeśli nie będą rozwiązane prowadzą do powstania kolejnych. Nikt nie dostanie dofinansowania projektu tylko dlatego, Ŝe ma więcej problemów niŝ inni. Dofinansowanie dostanie ten, kto pokaŝe, jak dzięki dotacji skutecznie rozwiąŝe problemy wskazane w projekcie. Problemem nie moŝe być brak pieniędzy lub bieda.
Grupa docelowa Grupa docelowa projektu musi wynikać ze zdiagnozowanego problemu. Grupa docelowa projektu musi być zgodna z zapisami dokumentacji konkursowej. Odbiorcami projektu nie mogą być osoby, których nie dotyczy problem wskazany we wniosku. Kryteria rekrutacyjne powinny wynikać ze zdiagnozowanych problemów. Źle obliczona liczba uczestników projektu częsty błąd w projektach edukacyjnych.
Cel projektu Cel projektu to ostateczny efekt, jaki chcemy osiągnąć poprzez jego realizację. Cel projektu ma stanowić pozytywną odpowiedź na problem, ma go rozwiązywać lub w wyraźnym stopniu łagodzić. Cele projektu muszą być powiązane z problemami w związki logiczne problem -> cel. Cele projektu muszą wynikać z opisu problemów. Cele projektu muszą być zgodne z zasadą SMART. Celem projektu nie mogą być działania.
Przykład 1 Powiązanie problemu i celu w projekcie: Problem: Wyniki nauczania w naszej szkole (np. wyniki egzaminów końcowych) są słabsze niŝ średnia dla województwa. Cel poprawny: Poprawa wyników nauczania (wyników egzaminów końcowych) w roku szkolnym w naszej szkole o punków. Cel niepoprawny: Organizacja zajęć dla uczniów.
Przykład 2 Powiązanie problemu i celu w projekcie: Problem: Uczniowie szkoły nie kontynuują kształcenia na kierunkach dających dobrze płatną pracę (nie są tym zainteresowani). Cel poprawny: Wzrost o % liczby uczniów, którzy po opuszczeniu naszej szkoły podejmą kształcenie w kierunkach dających dobrze płatną pracę. Cel niepoprawny: Poprawa wyników nauczania w naszej szkole / Zapewnienie pomocy dla uczniów mających problemy z przedmiotami ścisłymi.
Przykład 3 Powiązanie problemu i celu w projekcie: Problem: Mała liczba dzieci z gminy X korzysta z edukacji przedszkolnej. Cel poprawny: Zwiększenie liczby dzieci zamieszkałych na terenie gminy X, które będą objęte edukacją przedszkolną. Cel niepoprawny: Stworzenie nowego przedszkola.
Opis działań W projekcie planujemy realizację wyłącznie tych działań, które pozwolą na osiągnięcie celów i wynikają z diagnozy problemu. W projekcie nie umieszczamy Ŝadnych innych działań. Działania muszą być zaplanowane racjonalnie, tzn. muszą dawać pewność lub duŝe prawdopodobieństwo osiągnięcia celu przy jak najmniejszych nakładach finansowych. Działania nie mają być fajne, mają być efektywne.
Opis działań Do kaŝdego celu muszą być zaplanowane działania. Brak działań, które pozwalają na realizację jakiegoś celu lub zaplanowanie działań nie związanych z celami projektu jest duŝym błędem. W projekcie planujemy takie działania, które będą najlepiej odpowiadać na potrzeby ich odbiorców, a nie takie, które będzie nam najłatwiej zrealizować. Działania muszą być dopasowane do sytuacji, potrzeb i oczekiwań ich odbiorców. Przy planowaniu działań naleŝy wziąć pod uwagę zdiagnozowane problemy.
Przykład 1 Dobór działań w projekcie: Cel: Poprawa wyników nauczania (wyników egzaminów końcowych) w roku szkolnym w naszej szkole o punków. Działania (przykładowe): Zajęcia wyrównawcze dla uczniów mających problemy w nauce. Zajęcia dla uczniów szczególnie uzdolnionych. Wsparcie pedagogiczno - psychologiczne dla uczniów.
Przykład 2 Dobór działań w projekcie: Cel: Wzrost o % liczby uczniów, którzy po opuszczeniu naszej szkoły podejmą kształcenie w kierunkach dających dobrze płatną pracę. Działania (przykładowe): Dodatkowe zajęcia z zakresu rozwoju kompetencji kluczowych, organizowane w ciekawej, nietypowej formie. Doradztwo z zakresu wyboru ścieŝki kształcenia. WdroŜenie nowych, innowacyjnych form nauczania.
Przykład 3 Dobór działań w projekcie: Cel: Zwiększenie liczby dzieci z gminy X, objętych edukacją przedszkolną. Działania (przykładowe): Stworzenie nowego przedszkola lub punktów przedszkolnych. Organizacja nowych grup w ramach istniejącego przedszkola. Prowadzenie działań, mających na celu zachęcenie rodziców do wysyłania dzieci do przedszkola.
Rezultaty Rezultaty projektu muszą wynikać z zaplanowanych działań. KaŜde działanie musi dawać rezultaty, wymienione w projekcie. Rezultaty muszą być racjonalne i moŝliwe do osiągnięcia. Rezultaty twarde i produkty muszą być mierzalne, a wystąpienie rezultatów miękkich musi być moŝliwe do zdiagnozowania. Rezultaty muszą być zgodne z działaniami, nie mogą stwierdzać czegoś, co nie wynika z opisu działań. W projekcie nie moŝe być rezultatów nie powiązanych z działaniami.
Relacja Rezultat - Cel Rezultaty, jeśli zostaną osiągnięte, muszą prowadzić do osiągnięcia celów projektu. Tą zaleŝność naleŝy pokazać w projekcie. W projekcie nie moŝe być celu, który nie zostanie osiągnięty, mimo realizacji wszystkich działań i rezultatów. W projekcie nie powinno być rezultatów, które nie prowadzą do osiągnięcia celów projektu. To, w jaki sposób rezultaty pozwalają na osiągnięcie celów projektu, naleŝy zawsze opisać we wniosku aplikacyjnym.
Elementy projektu Problem Cel Grupa docelowa Działania Rezultaty
Dziękuję Państwu za uwagę.