SYSTEM PRAWA HANDLOWEGO

SYSTEM PRAWA HANDLOWEGO TOM 2 PRAWO SPÓŁEK HANDLOWYCH STANISŁAW WŁODYKA (red.) 2. WYDANIE C. H. BECK

Wydane we wspó³pracy z Instytutem Prawa Spó³ek i Inwestycji Zagranicznych Sp. z o.o. w Krakowie Autorami poszczególnych czêœci s¹: Józef Fr¹ckowiak rozdzia³ 13 Wojciech Górecki rozdzia³ 10 Aleksander Kappes rozdzia³ 10 Andrzej Kidyba rozdzia³ 13 Marta Litwiñska-Werner rozdzia³ 6, 8 Jacek Napiera³a rozdzia³ 22 26 Krzysztof Oplustil rozdzia³ 16 Maksymilian Pazdan rozdzia³ 7 Wojciech Popio³ek rozdzia³ 13 Urszula Promiñska rozdzia³ 9 Anna Rachwa³ rozdzia³ 12 Marcin Spyra rozdzia³ 11, 13 Stanis³aw W³odyka rozdzia³ 1 5, 14 15, 17 21 Redakcja: Iwona Duda Wydawca: Joanna Ziemiecka Wydawnictwo C. H. Beck 2012 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Sk³ad i ³amanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Bia³ostockie Zak³ady Graficzne S.A. ISBN 978-83-255-3414-1 ISBN e-book 978-83-255-3415-8

Przedmowa... XXIX Wykaz skrótów... XXXI Część I. Zagadnienia ogólne... 1 Rozdział 1. Prawo spółek handlowych w systemie prawa... 3 Rozdział 2. Źródła prawa spółek handlowych... 5 2.1. Prawo stanowione (akty normatywne)... 7 2.1.1. Uwagi ogólne... 7 2.1.2. Historia polskiego prawa spółek handlowych... 7 2.1.2.1. Kodeks handlowy z 1934 r.... 7 2.1.2.2. Kodeks spółek handlowych z 2000 r.... 9 2.1.3. Źródła obowiązującego prawa... 13 2.1.3.1. Kodeks spółek handlowych... 13 2.1.3.2. Kodeks cywilny... 16 2.1.3.3. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej... 19 2.1.3.4. Przepisy szczególne i związkowe... 19 2.1.3.5. Problem dostosowania do prawa Unii Europejskiej... 20 2.2. Prawo zwyczajowe i zwyczaj handlowy... 21 2.3. Inne źródła prawa spółek handlowych... 23 Rozdział 3. Spółka i jej stosunki prawne... 27 3.1. Pojęcie spółki... 29 3.1.1. Wprowadzenie... 29 3.1.2. Teorie spółki... 30 3.1.3. Spółka jako szczególna struktura (forma) organizacyjnoprawna. przedsiębiorcy... 32 3.2. Rodzaje spółek... 37 3.2.1. Normatywne i empiryczne typy spółek... 37 3.2.2. Spółka cywilna i spółki handlowe... 40 3.2.3. Handlowe spółki osobowe i kapitałowe... 41 3.2.4. Inne podziały spółek handlowych... 46 3.2.5. Spółki mieszane... 48 3.2.5.1. Przypadki... 48 3.2.5.2. Spółki hybrydalne... 48 3.2.5.3. Inne spółki mieszane... 49 3.2.6. Spółki atypowe i quasi-spółki. Odesłanie... 50 3.3. Stosunki prawne spółki handlowej... 51 3.3.1. Uwagi ogólne... 51 3.3.2. Zasada ograniczonej jawności stosunków wewnętrznych spółki. handlowej... 53 V

VI 3.3.3. Wpływ stosunków wewnętrznych na stosunki zewnętrzne spółki. handlowej... 54 3.3.4. Zasada jednakowego traktowania wspólników (akcjonariuszy). spółek kapitałowych... 58 Rozdział 4. Cel, przedmiot działania, funkcje gospodarcze oraz zastosowanie spółki handlowej. Przedsiębiorstwo spółki... 61 4.1. Cel spółki... 63 4.1.1. Wprowadzenie... 63 4.1.2. Dopuszczalny cel spółki... 63 4.1.3. Przedmiot działalności spółki... 65 4.1.4. Następcza niemożliwość osiągnięcia (odpadnięcie) celu spółki... 67 4.1.5. Znaczenie prawne celu (przedmiotu działalności) spółki... 68 4.1.5.1. Utworzenie spółki w celu niedozwolonym... 68 4.1.5.2. Brak określenia w akcie erekcyjnym celu (przedmiotu. działalności) spółki... 68 4.1.5.3. Zmiana celu (przedmiotu działalności) spółki... 69 4.1.5.4. Rozbieżność między rzeczywistymi a statutowymi celami (przedmiotem działalności) spółki... 70 4.1.6. Cel spółki a affectio societatis... 72 4.2. Gospodarcze funkcje i zastosowanie spółek... 73 4.2.1. Gospodarcze funkcje spółek... 73 4.2.2. Zastosowanie spółek w gospodarce... 74 4.2.2.1. Uwagi ogólne... 74 4.2.2.2. Spółka dla prowadzenia działalności gospodarczej. (przedsiębiorstwa)... 75 4.2.2.3. Spółka jako forma organizowania współpracy. samodzielnych przedsiębiorców. Wspólnoty interesów... 76 4.2.2.4. Spółka do sterowania działalnością przedsiębiorców... 77 4.2.3. Nadużycie formy spółki... 78 4.2.3.1. Uwagi ogólne... 78 4.2.3.2. Przypadki nadużycia formy spółki... 80 4.3. Przedsiębiorstwo spółki... 87 4.3.1. Przedsiębiorstwo w przepisach Kodeksu spółek handlowych. i Kodeksu cywilnego... 87 4.3.2. Pojęcie przedsiębiorstwa spółki... 88 4.3.3. Jedno czy wiele przedsiębiorstw spółki?... 90 4.3.4. Rozmiar przedsiębiorstwa spółki... 93 4.3.5. Spółka handlowa bez przedsiębiorstwa... 95 4.3.6. Wewnętrzna struktura przedsiębiorstwa spółki. Zorganizowana. (wyodrębniona) część przedsiębiorstwa. Oddział, zakład. i przedstawicielstwo spółki... 97 Rozdział 5. Tworzenie spółek handlowych... 103 5.1. Swoboda uczestnictwa w spółkach handlowych... 106 5.1.1. Uwagi ogólne... 106 5.1.2. Ustawowe ograniczenia w wyborze typu spółki... 108 5.1.3. Zakazy łączenia działalności i funkcji... 109 5.1.3.1. Uwagi ogólne... 109 5.1.3.2. Zakazy łączenia udziału w spółkach z funkcjami. publicznymi... 110

5.1.3.3. Zakazy konkurencji... 114 5.1.4. Prawne uwarunkowania tworzenia spółek handlowych... 120 5.1.4.1. Wpływ decyzji administracyjnych na tworzenie. i funkcjonowanie spółek... 120 5.1.4.2. Zgoda organu stanowiącego lub kontrolnego... 123 5.1.5. Sądowe zakazy prowadzenia działalności gospodarczej... 129 5.1.5.1. Uwagi ogólne... 129 5.1.5.2. Prawo upadłościowe i naprawcze... 130 5.1.5.3. Inne przypadki... 131 5.2. Struktura prawna procesu tworzenia spółki handlowej... 131 5.2.1. Uwagi ogólne... 131 5.2.2. Czynności na etapie negocjacji umowy spółki handlowej... 135 5.2.2.1. Uwagi ogólne... 135 5.2.2.2. Czynności założycieli na etapie negocjacji umowy. spółki... 135 5.2.3. Czynności stron na etapie przygotowawczym do zawarcia umowy. spółki handlowej... 139 5.2.3.1. Uwagi ogólne... 139 5.2.3.2. Umowa przedwstępna spółki handlowej... 140 5.2.3.3. Umowa przedzałożycielska spółki handlowej... 143 5.2.4. Akty założycielskie (erekcyjne) spółki handlowej... 148 5.2.4.1. Uwagi ogólne... 148 5.2.4.2. Umowa spółki handlowej... 151 5.2.4.3. Charakter prawny aktów założycielskich... 154 5.2.4.4. Wykładnia aktów założycielskich spółek... 158 5.2.4.5. Wadliwość procesu tworzenia spółki... 160 5.2.5. Wpis do rejestru. Odesłanie... 166 5.3. Podmiotowość prawna spółek handlowych... 167 5.3.1. Uwagi ogólne... 167 5.3.2. Podmiotowość prawna spółek wpisanych do rejestru spółek. kapitałowych (osoby prawne)... 167 5.3.3. Podmiotowość prawna osobowych spółek handlowych oraz. kapitałowych spółek w organizacji (ułomne osoby prawne)... 168 5.3.4. Konstrukcje teoretyczne... 171 5.3.5. Spółka handlowa jako przedsiębiorca... 174 Rozdział 6. Transformacje spółek... 179 6.1. Łączenie spółek... 181 6.1.1. Uwagi wprowadzające... 181 6.1.2. Założenia regulacji dotyczącej łączenia... 183 6.1.2.1. Zagadnienia ogólne... 183 6.1.2.2. Łączenie a inne rodzaje przekształceń... 185 6.1.2.3. Regulacje europejskie dotyczące łączenia... 187 6.1.3. Konstrukcja łączenia... 195 6.1.3.1. Sukcesja uniwersalna... 195 6.1.3.2. Ochrona określonych kategorii podmiotów... 200 6.1.4. Łączenie a stosunki pracy... 208 6.1.5. Skutki połączenia... 208 6.1.6. Znaczenie łączenia... 210 6.1.7. Łączenie spółek w Kodeksie spółek handlowych... 210 6.1.7.1. Uwagi ogólne... 210 VII

VIII 6.1.7.2. Zakres podmiotowy łączenia... 211 6.1.7.3. Połączenie a problematyka podwyższania kapitału. zakładowego spółki przejmującej... 216 6.1.7.4. Zakres sukcesji uniwersalnej... 219 6.1.7.5. Przebieg procedury łączenia spółek kapitałowych... 220 6.1.7.6. Zaskarżenie uchwały o połączeniu... 238 6.1.7.7. Szczególne przypadki połączenia połączenie. uproszczone... 239 6.1.7.8. Transgraniczne łączenie spółek wzmianka... 243 6.1.7.9. Specyfika łączenia z udziałem spółek osobowych... 246 6.2. Podział spółki... 250 6.2.1. Uwagi wstępne... 250 6.2.2. Założenia regulacji dotyczącej podziału... 250 6.2.2.1. Zagadnienia ogólne... 250 6.2.2.2. Regulacje wspólnotowe dotyczące podziału Szósta. Dyrektywa Rady 82/891/EWG z 17.12.1982 r.... 252 6.2.2.3. Konstrukcja podziału... 256 6.2.2.4. Ochrona określonych kategorii podmiotów... 256 6.2.2.5. Formy podziału... 271 6.2.2.6. Zakres podmiotowy i wyłączenia... 272 6.2.2.7. Wyznaczniki konstrukcyjne podziału... 273 6.2.3. Procedura podziału... 273 6.2.3.1. Plan podziału... 273 6.2.3.2. Zgłoszenie planu podziału i badanie przez biegłego... 282 6.2.3.3. Ogłoszenie planu podziału... 283 6.2.3.4. Sprawozdania zarządów... 283 6.2.3.5. Uproszczenie procedury podziału... 284 6.2.3.6. Uchwała o podziale... 286 6.2.3.7. Zgłoszenie do rejestru... 289 6.2.3.8. Ogłoszenie... 289 6.2.4. Szczególny przypadek podziału podział uproszczony... 289 6.3. Przekształcenie... 290 6.3.1. Ustalenia terminologiczne... 290 6.3.2. Podstawy konstrukcji przekształcenia sensu stricto... 290 6.3.2.1. Uwagi wprowadzające wyznaczniki konstrukcji. przekształcenia... 290 6.3.2.2. Modele przekształcenia... 291 6.3.2.3. Ochrona określonych kategorii podmiotów... 292 6.3.2.4. Założenia normatywne konstrukcji przekształcenia... 298 6.3.3. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną... 299 6.3.3.1. Uwagi wstępne... 299 6.3.3.2. Przekształcenie obligatoryjne... 299 6.3.3.3. Skutki przekształcenia... 299 6.3.4. Procedura przekształcenia... 300 6.3.4.1. Uwagi wprowadzające... 300 6.3.4.2. Plan przekształcenia... 300 6.3.4.3. Opinia biegłego rewidenta... 305 6.3.4.4. Zawiadomienie wspólników... 305 6.3.4.5. Prawo do informacji... 306 6.3.4.6. Uchwała o przekształceniu... 307 6.3.4.7. Oświadczenia o uczestnictwie w spółce po przekształceniu... 307

6.3.4.8. Spłata wspólników nieprzystępujących... 307 6.3.4.9. Wpis w rejestrze... 308 6.3.4.10. Ogłoszenie... 308 6.3.5. Specyfika przekształcania z udziałem spółek osobowych... 308 6.3.5.1. Przekształcenie spółki osobowej w kapitałową... 309 6.3.5.2. Przekształcenie spółki kapitałowej w spółkę osobową... 311 6.3.5.3. Przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową... 311 6.3.5.4. Zagadnienia szczególne przekształcenie spółki jawnej. na żądanie spadkobiercy... 312 6.3.6. Przekształcenie spółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową... 314 6.3.7. Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową (wzmianka)... 316 Rozdział 7. Zagadnienia kolizyjnoprawne w prawie spółek handlowych... 319 7.1. Uwagi ogólne... 321 7.2. Łączniki wyznaczające statut personalny spółki handlowej... 330 7.3. Zakres zastosowania statutu personalnego... 336 7.4. Przesłanki ważności czynności prawnych z zakresu prawa spółek... 342 7.4.1. Zdolność do czynności prawnych... 342 7.4.2. Wymagania w zakresie formy... 345 7.4.3. Wady oświadczenia woli... 350 7.4.4. Wymagania dotyczące treści czynności prawnej... 352 7.5. Pełnomocnictwo... 352 7.6. Prawo właściwe do oceny czynności prawnych towarzyszących utworzeniu. spółki lub dotyczących spraw spółki... 355 Część II. Ustawowe typy spółek handlowych. Spółki osobowe... 359 Rozdział 8. Spółka jawna... 361 8.1. Uwagi wprowadzające... 363 8.2. Charakter prawny spółki jawnej w aktualnym stanie prawnym... 364 8.2.1. Problematyka podmiotowości prawnej... 364 8.2.2. Status przedsiębiorcy... 366 8.3. Powstanie spółki jawnej... 367 8.3.1. Założenie... 367 8.3.1.1. Wprowadzenie... 367 8.3.1.2. Umowa spółki... 367 8.3.1.3. Majątek spółki... 373 8.3.2. Powstanie spółki jawnej w trybie przekształcenia ze spółki cywilnej... 375 8.3.2.1. Procedura i skutki przekształcenia... 375 8.4. Odpowiedzialność za zobowiązania... 377 8.4.1. Konstrukcja odpowiedzialności subsydiarnej... 377 8.4.2. Powstanie odpowiedzialności wspólników... 381 8.4.3. Kształt odpowiedzialności wspólnika... 384 8.4.3.1. Treść odpowiedzialności... 384 8.4.3.2. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności... 386 8.4.4. Konstrukcja odpowiedzialności w spółce jawnej a ogólna. odpowiedzialność ułomnych osób prawnych... 386 8.5. Zmiana w składzie osobowym drogą czynności inter vivos... 388 8.6. Przystąpienie wspólnika do spółki... 390 IX

X 8.7. Reprezentacja spółki... 391 8.7.1. Konstrukcja reprezentacji... 391 8.7.2. Zasady reprezentacji... 393 8.7.2.1. Zakres reprezentacji... 393 8.7.2.2. Sposób reprezentacji... 395 8.8. Prowadzenie spraw spółki... 399 8.8.1. Zasady ogólne... 399 8.8.2. Problem relacji między sferą zewnętrzną (reprezentacja) a wewnętrzną (prowadzenie spraw spółki)... 400 8.8.3. Problem zgłoszenia sprzeciwu przez wspólnika... 402 8.8.4. Sposób podejmowania uchwał... 403 8.8.5. Problem tzw. czynności nagłej... 404 8.8.6. Ustanowienie i odwołanie prokurenta... 405 8.8.7. Charakter prawny prowadzenia spraw spółki... 405 8.8.8. Pozbawienie wspólnika prawa prowadzenia spraw spółki... 406 8.9. Pojęcie udziału w spółce... 410 8.9.1. Uwagi ogólne... 410 8.9.2. Obowiązki wspólnika... 410 8.9.3. Uprawnienia wspólnika... 411 8.9.4. Problematyka tzw. zakazu rozszczepiania praw spółkowych... 414 8.10. Udział kapitałowy... 416 8.11. Zakaz konkurencji... 418 8.11.1. Uwagi ogólne... 418 8.11.2. Zakres roszczeń... 422 8.12. Rozwiązanie spółki... 423 8.12.1. Przyczyny przewidziane w umowie spółki... 423 8.12.2. Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników... 426 8.12.3. Ogłoszenie upadłości spółki... 426 8.12.4. Śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości... 427 8.12.4.1. Śmierć wspólnika... 427 8.12.4.2. Ogłoszenie upadłości wspólnika... 431 8.12.5. Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub jego. wierzyciela osobistego... 434 8.12.5.1. Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika... 434 8.12.5.2. Wypowiedzenie umowy spółki przez wierzyciela wspólnika... 436 8.12.6. Prawomocne orzeczenie sądu... 437 8.12.7. Rozwiązanie szczególne przejęcie majątku spółki... 438 8.12.8. Rozliczenie ze wspólnikiem... 438 Rozdział 9. Spółka partnerska... 441 9.1. Uwagi ogólne... 443 9.1.1. Ryzyka związane z wykonywaniem wolnych zawodów... 443 9.1.2. Spółka partnerska w wybranych obcych systemach prawnych.. Charakterystyka ogólna... 445 9.1.3. Wnioski płynące z uwag prawnoporównawczych... 447 9.2. Charakterystyka ogólna spółki partnerskiej... 448 9.2.1. Podstawy prawne regulacji spółki partnerskiej... 448 9.2.2. Pojęcie spółki partnerskiej... 449 9.2.2.1. Spółka partnerska jako handlowa spółka osobowa... 449 9.2.2.2. Cechy charakterystyczne spółki partnerskiej... 450

9.2.3. Charakter prawny spółki partnerskiej... 451 9.2.3.1. Poglądy na temat charakteru prawnego spółki partnerskiej... 451 9.2.3.2. Kwestia hybrydalnego charakteru spółki partnerskiej... 451 9.2.3.3. Spółka partnerska jako samodzielna postać spółki osobowej... 453 9.2.4. Wnioski... 454 9.3. Cel spółki partnerskiej, jej przedsiębiorstwo i kwalifikacja podmiotowa. partnerów... 454 9.3.1. Cel spółki partnerskiej i jej przedsiębiorstwo... 454 9.3.2. Kwalifikacja podmiotowa partnerów... 455 9.3.2.1. Uwagi wstępne... 455 9.3.2.2. Ograniczenie dostępności spółki partnerskiej do osób. fizycznych... 456 9.3.2.3. Uprawnienie do wykonywania wolnych zawodów... 456 9.4. Powstanie spółki partnerskiej... 459 9.4.1. Przesłanki normatywne powstania spółki partnerskiej... 459 9.4.2. Umowa spółki partnerskiej... 459 9.4.2.1. Uwagi ogólne... 459 9.4.2.2. Postanowienia przedmiotowo istotne umowy spółki partnerskiej... 460 9.4.2.3. Obligatoryjna treść umowy spółki partnerskiej... 460 9.4.2.4. Postanowienia dodatkowe... 466 9.4.3. Zgłoszenie spółki partnerskiej do rejestru... 466 9.4.4. Wpis spółki partnerskiej do rejestru... 467 9.5. Pozycja prawna partnera jako wspólnika spółki osobowej... 467 9.5.1. Uwagi wstępne... 467 9.5.2. Prawa i obowiązki majątkowe typowe dla wspólnika spółki osobowej. 468 9.5.3. Prawa i obowiązki korporacyjne... 468 9.6. Prowadzenie spraw spółki partnerskiej i jej reprezentacja... 469 9.6.1. Uwagi wstępne... 469 9.6.2. Prowadzenie spraw spółki partnerskiej, w której nie powołano zarządu.. 470 9.6.2.1. Prowadzenie spraw spółki jako prawo i obowiązek partnera... 470 9.6.2.2. Zwykłe czynności spółki partnerskiej i czynności. przekraczające ten zakres... 470 9.6.2.3. Wyłączenie partnera od prowadzenia spraw spółki... 471 9.6.3. Reprezentacja spółki, w której nie powołano zarządu... 472 9.6.3.1. Zasada samodzielnej reprezentacji partnera... 472 9.6.3.2. Zakres swobody partnerów w umownym regulowaniu. reprezentacji spółki... 472 9.6.3.3. Pozbawienie partnera prawa reprezentacji spółki... 474 9.6.4. Zarząd w spółce partnerskiej... 475 9.6.4.1. Status prawny zarządu spółki partnerskiej... 475 9.6.4.2. Skład zarządu spółki partnerskiej... 476 9.6.4.3. Zakres wyłącznej kompetencji zarządu spółki partnerskiej... 477 9.7. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki partnerskiej... 479 9.7.1. Charakterystyka ogólna... 479 9.7.2. Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki pozostające. w związku z wykonywaniem przez niego wolnego zawodu w spółce... 481 9.7.3. Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki, które powstały. w wyniku zachowań osób zatrudnionych przez spółkę i znajdujących. się pod kierownictwem partnera... 481 9.7.3.1. Pojęcie zatrudnienia przez spółkę... 482 XI

XII 9.7.3.2. Pojęcie kierownictwa... 482 9.7.3.3. Związek kierownictwa ze świadczeniem usług zawodowych... 482 9.7.3.4. Przypadki szczególne... 483 9.7.4. Wnioski... 484 9.7.5. Odpowiedzialność partnera za zobowiązania spółki na zasadach. ogólnych... 484 9.7.6. Zrzeczenie się przez partnera przywileju ograniczenia. odpowiedzialności... 485 9.8. Rozwiązanie spółki partnerskiej. Wystąpienie partnera ze spółki. Wyłączenie. partnera... 487 9.8.1. Uwagi wstępne... 487 9.8.2. Bezwzględne przyczyny rozwiązania spółki partnerskiej... 488 9.8.2.1. Katalog przyczyn z art. 98 1 KSH... 488 9.8.2.2. Rozwiązanie spółki partnerskiej na podstawie art. 98 2 KSH.. 490 9.8.3. Zdarzenia niestanowiące bezwzględnych przyczyn rozwiązania. spółki partnerskiej... 492 9.8.4. Wystąpienie partnera ze spółki w przypadku utraty uprawnień. zawodowych... 492 9.8.5. Wyłączenie partnera ze spółki partnerskiej... 493 9.8.6. Wnioski... 494 Rozdział 10. Spółka komandytowa... 495 10.1. Charakterystyka ogólna... 500 10.1.1. Definicja spółki komandytowej, znaczenie gospodarcze. i jej relacje ze spółką jawną... 500 10.1.2. Rozwój historyczny... 502 10.1.3. Spółka komandytowa w prawie porównawczym... 503 10.1.4. Podmiotowość spółki komandytowej... 504 10.1.5. Elementy osobowe i kapitałowe w spółce komandytowej... 504 10.1.6. Osoby wspólników... 505 10.1.7. Obowiązek lojalności... 507 10.1.8. Zmiany umowy spółki... 508 10.1.9. Zbycie ogółu praw i obowiązków w spółce... 509 10.2. Powstanie, rozwiązanie i likwidacja spółki komandytowej... 511 10.2.1. Przesłanki powstania spółki... 511 10.2.2. Charakter prawny umowy spółki... 511 10.2.3. Forma i treść umowy spółki... 512 10.2.3.1. Zagadnienia ogólne... 512 10.2.3.2. Firma spółki komandytowej... 512 10.2.3.3. Siedziba spółki... 513 10.2.3.4. Przedmiot działalności spółki... 513 10.2.3.5. Czas trwania spółki... 514 10.2.3.6. Oznaczenie wkładów wspólników... 514 10.2.3.7. Suma komandytowa... 514 10.2.4. Spółka komandytowa przed wpisem do rejestru przedsiębiorców... 515 10.2.5. Rejestracja spółki... 517 10.2.6. Inne sposoby powstania spółki... 518 10.2.6.1. Spółka komandytowa z przedsiębiorcą jednoosobowym... 518 10.2.6.2. Przystąpienie komandytariusza do istniejącej spółki... 519 10.2.6.3. Powstanie spółki komandytowej jako konsekwencja. przekształcenia innej spółki... 519

10.2.6.4. Powstanie spółki komandytowej jako konsekwencja śmierci wspólnika spółki jawnej... 520 10.2.7. Wypowiedzenie udziału... 520 10.2.8. Rozwiązanie spółki... 521 10.2.9. Likwidacja spółki... 522 10.3. Stosunki majątkowe spółki komandytowej... 523 10.3.1. Majątek spółki... 523 10.3.1.1. Ustrój majątkowy spółki w KH... 524 10.3.1.2. Ustrój majątkowy spółki w KSH... 525 10.3.2. Wkłady do spółki komandytowej... 526 10.3.2.1. Znaczenie wkładów wspólników do spółki komandytowej... 526 10.3.2.2. Przedmiot wkładu wspólników do spółki komandytowej... 527 10.3.2.3. Formy wniesienia wkładu... 534 10.3.2.4. Problematyka zwolnienia wspólników z obowiązku. wniesienia wkładu do spółki... 535 10.3.3. Udział kapitałowy... 538 10.3.3.1. Pojęcie udziału kapitałowego... 539 10.3.3.2. Udział kapitałowy a udział w majątku spółki... 539 10.3.3.3. Udział kapitałowy a udział w zysku... 540 10.3.3.4. Udział kapitałowy a odsetki od udziału... 540 10.3.3.5. Wysokość udziału kapitałowego... 541 10.3.3.6. Udział likwidacyjny... 542 10.3.4. Udział wspólników w zysku spółki komandytowej... 543 10.3.5. Uczestnictwo wspólników w stratach spółki komandytowej... 552 10.4. Prowadzenie spraw spółki, kontrola w spółce komandytowej... 553 10.4.1. Prowadzenie spraw spółki przez komplementariuszy... 553 10.4.1.1. Pojęcie prowadzenia spraw spółki komandytowej... 553 10.4.1.2. Zwykłe czynności spółki, czynności przekraczające zakres. zwykłych czynności spółki, czynności nagłe... 554 10.4.1.3. Uchwały wspólników... 556 10.4.1.4. Wyłączenie komplementariusza od prowadzenia spraw spółki. 558 10.4.2. Prawo komandytariusza do prowadzenia spraw spółki komandytowej... 559 10.4.3. Kontrola w spółce... 560 10.5. Reprezentacja spółki komandytowej... 562 10.5.1. Reprezentacja spółki przez komplementariusza... 563 10.5.1.1. Charakter prawny reprezentacji spółki przez. komplementariusza... 563 10.5.1.2. Zdolność do czynności prawnych komplementariusza... 564 10.5.1.3. Stosowanie przepisów o pełnomocnictwie... 566 10.5.1.4. Zakres prawa do reprezentacji... 567 10.5.1.5. Wyłączenie prawa do reprezentacji... 568 10.5.1.6. Reprezentacja spółki przez komplementariusza pozbawionego. prawa do reprezentacji... 569 10.5.2. Reprezentacja spółki przez komandytariusza... 570 10.5.2.1. Zdolność do czynności prawnych komandytariusza. reprezentującego spółkę... 570 10.5.2.2. Obowiązek ujawnienia pełnomocnictwa... 571 10.5.2.3. Reprezentacja przez komandytariusza niebędącego osobą. fizyczną... 571 10.5.2.4. Komandytariusz jako domniemany pełnomocnik... 572 XIII

XIV 10.6. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej... 572 10.6.1. Odpowiedzialność spółki komandytowej... 572 10.6.2. Odpowiedzialność wspólników spółki komandytowej... 573 10.6.2.1. Zagadnienia wprowadzające... 573 10.6.2.2. Suma komandytowa... 573 10.6.2.3. Wniesienie wkładu przez komandytariusza jako przesłanka. jego odpowiedzialności z sumy komandytowej... 581 10.6.2.4. Zwrot wkładu na rzecz komandytariusza... 591 10.6.2.5. Określenie zakresu odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki w ramach sumy komandytowej... 595 10.6.3. Nieograniczona odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania. spółki komandytowej... 595 10.6.3.1. Zagadnienia wprowadzające... 595 10.6.3.2. Nieograniczona odpowiedzialność komandytariusza. na podstawie art. 104 4 zd. 2 KSH... 597 10.6.3.3. Nieograniczona odpowiedzialność komandytariusza. za zobowiązania spółki na podstawie art. 118 2 KSH... 598 10.6.3.4. Odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania. powstałe przed wpisem spółki komandytowej do rejestru... 601 10.6.3.5. Odpowiedzialność komandytariusza w procesach. transformacyjnych... 601 10.6.3.6. Odpowiedzialność komandytariusza na podstawie art. 583. 5 KSH... 601 10.6.4. Wyjątkowa odpowiedzialność komandytariusza... 602 10.6.4.1. Pojęcie wyjątkowej odpowiedzialności... 602 10.6.4.2. Typowe sytuacje wyjątkowej odpowiedzialności... 602 10.6.4.3. Podstawy wyjątkowej odpowiedzialności w prawie polskim... 602 10.6.5. Zagadnienie treści odpowiedzialności wspólników za długi spółki komandytowej... 603 10.6.6. Zakres przedmiotowy odpowiedzialności wspólników. za zobowiązania spółki komandytowej... 605 10.6.7. Odpowiedzialność wspólników za tzw. wewnętrzne długi spółki komandytowej oraz za zobowiązania zewnętrzne spółki w sytuacji,. gdy jej wierzycielem jest jeden ze wspólników... 605 10.6.8. Cechy odpowiedzialności wspólników za długi spółki komandytowej... 607 Rozdział 11. Spółka komandytowo-akcyjna... 617 11.1. Pojęcie spółki komandytowo-akcyjnej... 620 11.2. Gospodarcze zastosowanie spółki komandytowo-akcyjnej... 621 11.3. Uczestnictwo w spółce... 623 11.3.1. Akcjonariusze... 623 11.3.2. Komplementariusze... 623 11.3.2.1. Osoby fizyczne... 623 11.3.2.2. Osoby prawne... 624 11.3.2.3. Spółki osobowe i inne jednostki organizacyjne mające. zdolność prawną a niebędące osobami prawnymi... 625 11.3.3. Szczególne zagadnienia wiążące się z uczestnictwem w spółce. cudzoziemców... 626 11.4. Firma spółki komandytowo-akcyjnej... 627 11.4.1. Zagadnienia ogólne... 627

11.4.2. Rdzeń firmy... 627 11.4.2.1. Nazwisko osoby fizycznej... 628 11.4.2.2. Nazwa (firma) jednostki organizacyjnej... 629 11.4.2.3. Konsekwencje posłużenia się nazwiskiem (nazwą). akcjonariusza w brzmieniu firmy... 631 11.4.2.4. Nazwisko (nazwa) osoby nieuczestniczącej w spółce... 632 11.4.2.5. Elementy fakultatywne... 632 11.4.2.6. Dodatek oznaczający formę prawną... 633 11.5. Siedziba spółki komandytowo-akcyjnej... 633 11.6. Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej... 634 11.6.1. Etapy procesu pierwotnego tworzenia spółki komandytowo-akcyjnej... 635 11.6.2. Statut... 635 11.6.3. Wybór pierwszej rady nadzorczej... 640 11.6.4. Sprawozdanie założycieli oraz biegłych rewidentów... 641 11.6.5. Oświadczenia akcjonariuszy... 641 11.6.6. Oświadczenie o wysokości kapitału zakładowego... 642 11.6.7. Wniesienie wkładów na kapitał zakładowy... 642 11.6.8. Wniosek o wpis spółki do rejestru... 644 11.6.9. Rejestracja spółki... 647 11.6.10. Status spółki komandytowo-akcyjnej przed rejestracją... 647 11.7. Stosunek do osób trzecich, reprezentacja i odpowiedzialność za zobowiązania. spółki... 651 11.7.1. Reprezentacja... 651 11.7.1.1. Reprezentacja przez komplementariuszy... 651 11.7.1.2. Pozbawienie komplementariusza prawa reprezentacji... 652 11.7.1.3. Reprezentacja spółki przez członka rady nadzorczej lub radę nadzorczą... 655 11.7.1.4. Reprezentacja przez pełnomocników... 656 11.7.2. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki... 658 11.7.2.1. Odpowiedzialność komplementariuszy... 658 11.7.2.2. Odpowiedzialność akcjonariusza... 659 11.8. Stosunki wewnętrzne spółki... 661 11.8.1. Podział kompetencji między komplementariuszy, walne zgromadzenie. i radę nadzorczą... 661 11.8.1.1. Domniemanie kompetencji komplementariuszy... 661 11.8.1.2. Kompetencje walnego zgromadzenia wynikające z KSH... 662 11.8.1.3. Kompetencje rady nadzorczej i jej członków... 664 11.8.1.4. Modyfikacje kodeksowego modelu podziału kompetencji. między komplementariuszy, walne zgromadzenie i radę. nadzorczą... 665 11.8.2. Prowadzenie spraw spółki przez komplementariuszy... 666 11.8.3. Kontrola i nadzór... 668 11.8.3.1. Kontrola sprawowana przez komplementariuszy... 668 11.8.3.2. Kompetencje kontrolne akcjonariuszy i walnego. zgromadzenia... 669 11.8.3.3. Rada nadzorcza... 670 11.8.3.4. Rewident do spraw szczególnych... 674 11.8.4. Walne zgromadzenie... 675 11.8.4.1. Ogólne odesłanie do przepisów o spółce akcyjnej... 675 XV

XVI 11.8.4.2. Specyficzna regulacja dotycząca procedury zwoływania. i odbywania walnych zgromadzeń w spółce. komandytowo-akcyjnej... 675 11.8.4.3. Prawo do głosu na walnym zgromadzeniu w spółce. komandytowo-akcyjnej... 676 11.8.4.4. Zgoda komplementariusza na uchwałę walnego. zgromadzenia... 678 11.8.4.5. Porozumienia wspólników dotyczące wykonywania prawa. do głosu... 680 11.8.4.6. Zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia... 681 11.8.5. Obowiązek lojalności i zakaz działalności konkurencyjnej... 682 11.8.6. Odpowiedzialność wspólników i członków organów względem spółki.. 683 11.8.7. Zmiana statutu... 684 11.9. Kapitały spółki komandytowo-akcyjnej... 684 11.9.1. Kapitał podstawowy... 684 11.9.2. Kapitał zapasowy i rezerwy... 687 11.9.3. Zysk spółki i zasady jego wykorzystania... 687 11.9.3.1. Dysponowanie zyskiem przez spółkę... 687 11.9.3.2. Udział wspólnika w zysku spółki... 688 11.9.3.3. Zaliczki na poczet zysku... 690 11.9.3.4. Odsetki od udziału kapitałowego komplementariusza... 691 11.10. Zmiany podmiotowe w spółce komandytowo-akcyjnej... 691 11.10.1. Przystąpienie nowego komplementariusza... 691 11.10.1.1. Przystąpienie w trybie art. 10 KSH... 691 11.10.1.2. Przystąpienie w trybie art. 136 KSH... 692 11.10.1.3. Przystąpienie w wyniku dziedziczenia, fuzji, podziału i przekształcenia... 693 11.10.2. Wystąpienie komplementariusza... 694 11.10.3. Zmiany struktury akcjonariatu... 695 11.11. Rozwiązanie i likwidacja... 695 11.11.1. Przyczyny rozwiązania spółki... 695 11.11.2. Procedura likwidacji spółki... 697 Część III. Ustawowe typy spółek handlowych. Spółki kapitałowe... 699 Rozdział 12. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością... 701 12.1. Uwagi ogólne... 715 12.1.1. Charakter prawny spółki z o.o.... 715 12.1.2. Zastosowanie spółki z o.o.... 715 12.2. Powstanie spółki z o.o.... 717 12.2.1. Czynności niezbędne do utworzenia spółki z o.o.... 717 12.2.2. Umowa spółki... 717 12.2.2.1. Elementy umowy spółki z o.o.... 717 12.2.2.2. Firma... 719 12.2.2.3. Siedziba... 720 12.2.2.4. Przedmiot działalności... 720 12.2.2.5. Postanowienia odnoszące się do kapitału zakładowego. i systemu udziałów... 720 12.2.2.6. Forma umowy... 721 12.2.3. Założenie spółki z o.o. przez internet (S 24)... 721 12.2.4. Tworzenie kapitału zakładowego... 723

12.2.4.1. Przedmiot i wartość wkładu... 723 12.2.4.2. Pożyczki zastępujące kapitał... 727 12.2.4.3. Termin wniesienia wkładu... 727 12.2.4.4. Agio... 728 12.2.5. Powołanie organów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością... 729 12.2.6. Rejestracja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością... 729 12.2.6.1. Wniosek o wpis do rejestru... 729 12.2.6.2. Oświadczenie o wniesieniu wkładów... 730 12.2.6.3. Etapy badania zgłoszenia... 731 12.2.6.4. Braki w zgłoszeniu... 733 12.2.6.5. Wpis spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do rejestru... 734 12.2.6.6. Przymuszenie do złożenia wniosku o wpis... 734 12.2.7. Status spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed rejestracją... 735 12.3. Konsekwencje wadliwości procesu tworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością... 738 12.3.1. Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji... 738 12.3.2. Stwierdzenie braków po zarejestrowaniu spółki... 740 12.3.2.1. Rozwiązanie zarejestrowanej spółki... 740 12.3.2.2. Postępowanie naprawcze... 741 12.4. Wspólnicy... 742 12.4.1. Charakter prawny udziału... 742 12.4.2. Zasada równego traktowania wspólników... 743 12.4.3. Obowiązki wspólników... 744 12.4.3.1. Wniesienie wkładów... 744 12.4.3.2. Inne obowiązki wynikające z umowy spółki... 745 12.4.4. Prawa wspólników... 748 12.4.4.1. Charakter praw przysługujących wspólnikom... 748 12.4.4.2. Prawo głosu... 749 12.4.4.3. Dywidenda... 749 12.4.4.4. Prawo do wynagrodzenia umorzeniowego i udziału w kwocie likwidacyjnej... 753 12.4.4.5. Prawo pierwszeństwa w objęciu nowych udziałów... 753 12.4.4.6. Udziały uprzywilejowane... 754 12.4.4.7. Uprzywilejowanie osobiste wspólnika... 756 12.4.5. Zbycie udziału... 757 12.4.5.1. Umowa zbycia udziału... 757 12.4.5.2. Zbycie części udziału... 758 12.4.5.3. Forma umowy... 759 12.4.5.4. Odpowiedzialność za zobowiązania związane ze zbytym. udziałem... 759 12.4.5.5. Ograniczenia w zbywalności udziału... 760 12.4.6. Ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych na udziale i egzekucja z udziału... 761 12.4.6.1. Zastaw i użytkowanie na udziale... 761 12.4.6.2. Egzekucja z udziału... 762 12.4.7. Dziedziczenie udziału... 764 12.4.8. Wspólność udziału... 765 12.4.9. Księga udziałów... 766 12.4.10. Ochrona praw mniejszości... 767 12.4.10.1. Uwagi ogólne... 767 XVII

XVIII 12.4.10.2. Badanie rachunkowości spółki... 768 12.4.10.3. Zwołanie zgromadzenia wspólników i umieszczenie spraw w porządku obrad... 768 12.5. Kapitał zakładowy... 769 12.5.1. Funkcje kapitału zakładowego... 769 12.5.2. Zasada utrzymania (stałości) kapitału... 774 12.5.3. Umorzenie udziału... 776 12.5.3.1. Uwagi wprowadzające... 776 12.5.3.2. Umorzenie dobrowolne... 778 12.5.3.3. Umorzenie przymusowe... 779 12.5.3.4. Umorzenie automatyczne... 780 12.5.4. Udziały własne... 780 12.6. Organy spółki z o.o.... 782 12.6.1. Zarząd... 782 12.6.1.1. Funkcje i skład zarządu... 782 12.6.1.2. Powoływanie członków zarządu... 783 12.6.1.3. Odwoływanie członków zarządu... 783 12.6.1.4. Mandat i kadencja członków zarządu... 784 12.6.1.5. Zakaz konkurencji... 786 12.6.1.6. Sprzeczność interesów... 786 12.6.2. Organy nadzoru... 787 12.6.2.1. Rodzaje i funkcje organów nadzoru w spółce z o.o.... 787 12.6.2.2. Skład, powoływanie i odwoływanie organów nadzoru... 787 12.6.2.3. Prawa i obowiązki członków organów nadzoru... 788 12.6.3. Zgromadzenie wspólników... 789 12.6.3.1. Charakter zgromadzenia wspólników... 789 12.6.3.2. Podejmowanie uchwał na zgromadzeniu wspólników... 789 12.6.3.3. Podejmowanie uchwał poza zgromadzeniem wspólników... 794 12.7. Funkcjonowanie spółki z o.o.... 795 12.7.1. Reprezentacja spółki z o.o.... 795 12.7.1.1. Zakres reprezentacji zarządu... 795 12.7.1.2. Sposób reprezentacji przez zarząd... 798 12.7.1.3. Reprezentacja w przypadkach szczególnych... 800 12.7.2. Prowadzenie spraw spółki z o.o.... 802 12.7.2.1. Prowadzenie spraw spółki przez zarząd... 802 12.7.2.2. Kompetencje wspólników i organów nadzoru w zakresie. prowadzenia spraw spółki... 804 12.7.3. Kontrola i nadzór... 806 12.7.3.1. Kontrola indywidualna... 806 12.7.3.2. Organy nadzoru... 808 12.8. Rozwiązywanie konfliktów w spółce z o.o.... 810 12.8.1. Zaskarżanie uchwał wspólników... 810 12.8.1.1. Wadliwość uchwały wspólników spółki z o.o.; problem. uchwał nieistniejących... 810 12.8.1.2. Wniesienie powództwa o stwierdzenie nieważności. lub uchylenie uchwały... 812 12.8.1.3. Przesłanki uchylenia uchwały wspólników... 815 12.8.1.4. Nieważność uchwały wspólników... 816 12.8.1.5. Postępowanie o stwierdzenie nieważności lub uchylenie. uchwały wspólników... 818

12.8.1.6. Skutki stwierdzenia nieważności i uchylenia uchwały... 819 12.8.2. Wyłączenie wspólnika... 820 12.8.3. Rozwiązanie spółki przez sąd na żądanie wspólnika lub członka organu... 822 12.8.4. Actio pro socio... 823 12.9. Zmiany strukturalne w spółce z o.o.... 823 12.9.1. Zmiana umowy spółki... 823 12.9.2. Podwyższenie kapitału zakładowego... 825 12.9.2.1. Podwyższenie kapitału bez zmiany umowy spółki... 825 12.9.2.2. Podwyższenie kapitału w trybie zmiany umowy spółki... 826 12.9.2.3. Podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych. spółki... 827 12.9.2.4. Wpis podwyższenia kapitału do rejestru... 827 12.9.3. Obniżenie kapitału zakładowego... 828 12.9.3.1. Tryb obniżenia kapitału zakładowego... 828 12.9.3.2. Postępowanie konwokacyjne... 828 12.9.4. Obniżenie połączone z jednoczesnym podwyższeniem kapitału. zakładowego... 829 12.10. Odpowiedzialność cywilna w spółce z o.o.... 830 12.10.1. Odpowiedzialność spółki... 830 12.10.1.1. Odpowiedzialność spółki względem osób trzecich... 830 12.10.1.2. Odpowiedzialność spółki względem wspólników... 830 12.10.2. Odpowiedzialność wspólników względem osób trzecich... 831 12.10.3. Odpowiedzialność wspólników i członków organów spółki względem. spółki... 831 12.10.3.1. Wyrównanie wartości wkładów niepieniężnych... 831 12.10.3.2. Odpowiedzialność za wady wkładu... 833 12.10.3.3. Obowiązek zwrotu bezprawnych wypłat... 834 12.10.3.4. Odpowiedzialność za szkody związane z pełnieniem. funkcji w organach spółki... 835 12.10.3.5. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone spółce przy jej powstaniu... 837 12.10.4. Odpowiedzialność członków organów spółki względem osób trzecich. 838 12.10.4.1. Odpowiedzialność za podanie fałszywych danych... 838 12.10.4.2. Odpowiedzialność członków zarządu w razie. niewypłacalności spółki... 839 12.11. Rozwiązanie i likwidacja spółki z o.o.... 844 12.11.1. Przyczyny rozwiązania spółki z o.o.... 844 12.11.2. Przebieg likwidacji spółki z o.o.... 845 12.11.3. Wykreślenie spółki z o.o. z rejestru... 850 12.12. Jednoosobowa spółka z o.o.... 852 12.12.1. Powstanie jednoosobowej spółki z o.o.... 852 12.12.2. Uprawnienia jedynego wspólnika... 853 12.12.3. Konsekwencje pełnienia przez jedynego wspólnika funkcji członka. zarządu... 854 12.12.4. Czynności dokonywane przez jedynego wspólnika ze spółką... 855 Rozdział 13. Spółka akcyjna... 857 13.1. Zarys historyczny... 878 13.1.1. Rodowód spółki akcyjnej... 878 13.1.2. Rozwój ustawodawstwa dotyczącego spółki akcyjnej... 882 XIX