SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ W ROKU SZKOLNYM 2015/16 ABC JĘZYKA NIEMIECKIEGO INNOWACYJNY PROGRAM Z ZAKRESU JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW KLASY III SZKOŁY PODSTAWOWEJ Im. JANUSZA KORCZAKA W KLESZCZOWIE REALIZOWANY NA ZAJĘCIACH POZALEKCYJNYCH KOŁA JĘZYKA NIEMIECKIEGO Autor: Ewa Stawiak-Kołba Nauczyciel dyplomowany: Edukacji wczesnoszkolnej, języka niemieckiego 1
Informacje o szkole: Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Kleszczowie ul. Szkolna 4 97-410 Kleszczów Autor innowacji pedagogicznej: Ewa Stawiak-Kołba Realizator innowacji pedagogicznej: Ewa Stawiak-Kołba Zakres innowacji pedagogicznej: Innowacyjny program realizowany był wśród uczniów klasy IIIb i IIIc SP w Kleszczowie. Rozmiar czasowy realizacji innowacji pedagogicznej: Rok szkolny 2015/16 Założenia ujęte w celach ogólnych innowacji: - rozbudzanie zainteresowania językiem niemieckim oraz kulturą krajów niemieckojęzycznych; - zbudowanie motywacji do kształcenia fundamentalnych umiejętności lingwistycznych; - propagowanie nauki języka niemieckiego wśród uczniów; - rozwijanie podstawowych kompetencji językowych w zakresie języka niemieckiego; 2
KRÓTKI OPIS NOWATORSKICH ROZWIĄZAŃ ORAZ EWALUACJA DZIAŁAŃ INNOWACYJNYCH Pomysł na innowację zrodził się na bazie refleksji i spostrzeżeń rodziców uczniów SP w Kleszczowie, którymi dzielili się z dyrekcją placówki. Rodzice wyraźnie wskazywali potrzebę dotyczącą edukacji lingwistycznej w zakresie języka niemieckiego dla uczniów ostatniej klasy pierwszego etapu edukacyjnego. Informacje pozyskane od rodziców stanowiły swoistą diagnozę oczekiwań w zakresie oferty edukacyjnej szkoły. Spostrzeżenia rodziców dotyczyły poszerzenia oferty edukacyjnej szkoły o zajęcia z języka niemieckiego dla chętnych uczniów klas trzecich. Edukacja lingwistyczna pozostaje niezmiennie jednym z priorytetowych kierunków rozwoju SP w Kleszczowie, zgodnym z założeniami zawartymi w Koncepcji Pracy Szkoły. Dzięki zainteresowaniu uczniów klasy III nauką języka niemieckiego, można domniemać, że czwartoklasiści będą posiadali ABC wiedzy na temat tego języka, co z pewnością ułatwi im naukę na drugim etapie edukacyjnym. Ponadto będą już zmotywowani do dalszego rozwijania kompetencji językowych. Założono bowiem, że jako dominujący sposób nauczania-uczenia się wdrożone będą działania oparte o pedagogikę zabawy. Taki sposób osiągania celów uznano bowiem za atrakcyjny dla uczniów oraz umożliwiający naukę języka w sposób naturalny i dostosowany do indywidualnych predyspozycji każdego dziecka. Założono ponadto, że poprzez zaciekawienie uczniów fundamentalną wiedzą na temat krajów niemieckojęzycznych nastąpi naturalny wzrost motywacji i zaciekawienie językiem niemieckim. Prognozuje się, że wdrożenie innowacji programowej, opartej o program własny, przyniesie wymierne efekty w nauczaniu języka niemieckiego na II etapie edukacyjnym, tym samym wpłynie na podniesienie jakości pracy szkoły. 3
EWALUACJA DZIAŁAŃ INNOWACYJNYCH ABC JĘZYKA NIEMIECKIEGO - Innowacyjny program z zakresu języka niemieckiego dla uczniów klasy III szkoły podstawowej, realizowany był w klasach: IIIb i IIIc na zajęciach koła języka niemieckiego w wymiarze jednej godziny tygodniowo. Istotą programu było zainteresowanie uczniów językiem niemieckim oraz kulturą krajów niemieckojęzycznych a także rozbudzenie motywacji do kształtowania fundamentalnych umiejętności lingwistycznych. Na uwagę zasługuje fakt, że program dedykowany był dla chętnych uczniów klasy IIIb i IIIc a zainteresowali się nim wszyscy uczniowie obydwu klas. Sto procent uczniów rozpoczęło pracę z programem i tyleż samo ukończyło program. Zgodnie z założeniem, jako dominujący sposób nauczania-uczenia się zaproponowano uczniom różnego rodzaju gry i zabawy dydaktyczne, dostosowane do wieku rozwojowego uczniów, umożliwiające rozwijanie kompetencji językowych. Ponadto prowadzono zajęcia starając się docenić metodę o charakterze praktyczno-komunikatywnym, która bazuje na komunikacji ze zwróceniem uwagi na fundamentalne zasady gramatyki tzw. funkcjonalnej. Realizując treści zgodnie z prognozowanym w programie harmonogramem starano się już od początkowych zajęć nie tylko mówić do uczących się, ale przede wszystkim rozmawiać z uczniami, czyli prowadzić proste konwersacje na bazie poznawanej leksyki i fundamentów zagadnień gramatycznych. Powodowało to praktyczne wykorzystanie zdobywanej wiedzy. Uczniowie bardzo chętnie zdobywali coraz to nową wiedzę i umiejętności bazując na metodach praktyczno-komunikatywnych z elementami zabawy. Czasem modyfikowano proponowane metody dostosowując je do potrzeb konkretnej grupy oraz indywidualnych predyspozycji każdego dziecka. Na bazie obserwacji zaangażowania uczniów podczas zajęć oraz analizując umiejętności lingwistyczne jakie posiedli można stwierdzić, że właściwie zaproponowano metody pracy na zajęciach koła języka niemieckiego. 4
Realizując zajęcia starano się stwarzać jak najwięcej sytuacji symulujących sytuacje życia codziennego a tym samym zachęcających uczniów do komunikacji. Pracowano głównie w parach, w grupach o różnej konfiguracji, w zespole a także indywidualnie. Szczególnie atrakcyjne okazały się zabawy w parach. Uczniowie bardzo chętnie tworzyli dialogi tematyczne w języku obcym. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyły się także gry dydaktyczne, podczas których uczniowie odgrywali różne role. Proponując zróżnicowane formy pracy można stwierdzić, że uczniowie korzystali z różnorodnych form pracy, nie tylko tych które gwarantowały im poprawność w wykonaniu realizowanego zadania. Zdobywając coraz to nowe kompetencje językowe poszczególni uczniowie rozwijali samodzielność myślenia, kreatywność, oceniali skuteczność określonych komunikatów symulując praktyczne sytuacje życia codziennego, dostosowane do możliwości lingwistycznych oraz wieku rozwojowego dzieci. Na uwagę zasługuje fakt, że aktywizujące nauczanie, przy odpowiednio dobranych metodach i formach pracy spowodowało zdobywanie wiedzy i umiejętności poprzez bardzo wartościowy sposób jakim jest uczestnictwo w działaniu. Taki sposób zdobywania wiedzy i kształcenia coraz to nowych umiejętności powoduje lepsze zrozumienie tematu, ale także trwalsze przyswojenie przedmiotowych treści. Proponując zróżnicowane formy pracy oraz stosując metody aktywizujące miano na celu jak najlepsze zrozumienie i zapamiętanie realizowanych treści. Dlatego też starano się angażować różne zmysły ucznia, aby zajęcia były dla niego atrakcyjne i wartościowe. Obserwując zaangażowanie uczniów w proces nauczania-uczenia się można wnioskować, że zaproponowano właściwe, zróżnicowane, dostosowane do możliwości poszczególnych dzieci formy pracy. Realizując poszczególne treści zgodne z tematyką zawartą w harmonogramie działań, starano się zapewnić każdemu uczestnikowi innowacyjnego programu poczucie bezpieczeństwa oraz poczucie sensu proponowanych działań. Autorowi innowacji przez cały okres realizacji programu przyświecał cel, rozbudzania u każdego ucznia motywacji do zainteresowania językiem niemieckim. Motywacja bowiem jest najistotniejszym czynnikiem 5
sprzyjającym efektywnemu uczeniu się. Dlatego też starano się często odwoływać do różnych, indywidualnych możliwych korzyści płynących ze znajomości języków obcych, w tym przypadku w szczególności w odniesieniu do języka niemieckiego. Dbano także o właściwą atmosferę podczas zajęć, właściwe relacje interpersonalne nauczyciel-uczeń oraz życzliwe relacje uczeń-uczeń. Celem zachęcenia uczniów do podejmowania różnorodnych zadań w język niemieckim, motywowano uczniów poprzez pozytywnie wspierające komunikaty werbalne. Wartościując komunikaty zwrotne na temat kompetencji poszczególnych uczniów, zwracano uwagę w pierwszej kolejności na sukcesy indywidualne uczniów, w zdobywaniu umiejętności językowych. UZYSKANE EFEKTY DZIĘKI REALIZACJI INNOWACYJNEGO PROGRAMU NAUCZANIA JĘZYKA NIEMIECKIEGO - zainteresowano uczniów językiem niemieckim; - zmotywowano uczniów do poszerzania umiejętności lingwistycznych; - uczniowie nabyli podstawowe kompetencje w zakresie języka niemieckiego; UZYSKANE EFEKTY W PRZEŁOŻENIU NA UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW Uczeń potrafi w języku niemieckim: - przywitać się i przedstawić; - określić swój wiek; - powiedzieć gdzie mieszka i skąd pochodzi; - liczyć sprawnie do 20 i powyżej; - podać numer telefonu; - śpiewać proste piosenki; - opowiedzieć o swojej rodzinie i miejscu zamieszkania; - używać w zdaniach nazw kolorów; - opowiedzieć o swoich zainteresowaniach; - używać w zdaniach nazw dni tygodnia i miesięcy; - tworzyć proste zdania oznajmujące i pytające; - prowadzić proste dialogi; 6
- wymienić państwa niemieckojęzyczne; - wymienić tradycyjne święta obchodzone w Niemczech; Mając na celu uzyskanie rzetelnej informacji na temat prowadzonych zajęć zbierano na bieżąco opinie uczniów o zajęciach, monitorowano frekwencję oraz przeprowadzono lekcję otwartą dla rodziców i Dyrektora nadzorującego pracę autora innowacji. Przeprowadzono badanie ankietowe wśród uczniów biorących udział w innowacyjnym programie oraz wśród rodziców uczestniczących w zajęciach otwartych. Dnia 24 maja 2016r. miały miejsce zajęcia otwarte dla Rodziców uczniów z udziałem Dyrektora. Temat zajęć brzmiał: Ja i moi przyjaciele. Zaproszeni goście mieli możliwość zaobserwowania jak wyglądają zajęcia oraz jakie umiejętności posiadają uczniowie. Rodzice uczniów mogli stwierdzić tym samym, jakie są efekty przeprowadzonej innowacji pedagogicznej. Rodzice zostali poproszeni o wypełnienie anonimowej ankiety dotyczącej zajęć. Na podstawie analizy ankiet można wysunąć pozytywne wnioski, dotyczące zajęć koła j. niemieckiego. Rodzice stwierdzili, że zajęcia były atrakcyjne dla uczniów, zadania stawiane dzieciom były dostosowane do ich możliwości, dzieci angażowały się w proces edukacyjny a relacje panujące podczas zajęć określono jako pozytywne. Na podstawie analizy ankiet dla uczniów stwierdza się, że wszyscy uczniowie chętnie uczestniczyli w zajęciach, które prowadzono w sposób zrozumiały dla uczniów. Zajęcia okazały się dla wszystkich uczniów interesujące a tempo pracy dostosowano do możliwości dzieci. Najbardziej atrakcyjne formy aktywności na zajęciach zdaniem uczniów to: - ćwiczenia z elementami zabawy; - prace plastyczno-językowe; - praca w parach; Uczniowie podkreślali w ankietach życzliwą atmosferę podczas zajęć. Bardzo budujący jest fakt, że prawie 100% uczniów zdeklarowało zainteresowanie nauką języka niemieckiego oraz poszerzaniem wiedzy o krajach niemieckojęzycznych. Reasumując, uczniowie wysoko ocenili zajęcia koła języka niemieckiego. Zajęcia cieszyły się dużym zainteresowaniem, frekwencja na zajęciach była wysoka a nieobecności każdorazowo usprawiedliwione. 7
Podsumowując należy podkreślić, że innowacyjny program nauczania języka niemieckiego spełnił swoje zadanie, bowiem wszystkie założone cele zostały zrealizowane. Na uwagę zasługuje fakt, że uczniowie skorzystali z programu, pomimo braku przymusu w formie obowiązkowości zajęć. Ponadto rozwinęli zainteresowanie językiem niemieckim oraz posiedli zakładane kompetencje językowe, mimo braku tradycyjnych form sprawdzania wiedzy oraz typowego oceniania w formie stopni szkolnych. Czynnikiem sprzyjającym realizacji założonych treści była dominacja zasady współpracy nad rywalizacją, co przyczyniło się do poczucia bezpieczeństwa uczniów podczas zajęć oraz wpłynęło na kształtowanie atmosfery życzliwości. Sprawozdanie z realizacji innowacji pedagogicznej zostaje udostępnione na szkolnej stronie internetowej oraz zaprezentowane Radzie Pedagogicznej zgodnie z porządkiem obrad w dniu 16 czerwca 2016r. Ewa Stawiak-Kołba 8
9