1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychologia radzenia sobie ze stresem 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychology of coping with stress 3. Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Klinicznej i Zdrowia 4. Kod przedmiotu/modułu 5. Rodzaj przedmiotu Fakultatywny 6. Kierunek studiów Psychologia 7. Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) Jednolite studia magisterskie 8. Rok studiów I 9. Semestr (zimowy lub letni), letni 10. Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć) Forma zajęć: Wykład autorski, 30godzin 11. Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia Ryszard Poprawa, dr 12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu brak 13. Cele przedmiotu C1 Zdobycie podstaw wiedzy na temat stresu, radzenia sobie z nim oraz psychologicznych mechanizmów podatności i odporności na stres. 1
C2 Zrozumienie złożoności mechanizmów regulujących przeżyciami i zachowaniem człowieka w stresujących wymaganiach życiowych. C3 Zdobycie umiejętności rozpoznawania i adekwatnego nazywania zjawisk związanych ze stresem i procesami zmagania się z nim. C4 Kształtowanie emocjonalnej wrażliwości na problemy życiowe człowieka. 14. Zakładane efekty kształcenia (dla przedmiotu) Symbole kierunkowych efektów kształcenia, np.: K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla kierunku) EK_W_01 Zna podstawowe teorie psychologiczne i fizjologiczne stresu oraz ważniejsze fakty empiryczne z badań tego obszaru. EK_W_02 Posiada wiedzę na temat głównych problemów i dylematów psychologii stresu i radzenia sobie z nim EK_W_03 Zna konsekwencje stresu i zagrożenia wynikające z deficytów lub defektów umiejętności zmagania się z nim. EK_W_04 Posiada wiedzę na temat psychospołecznych zasobów (potencjałów) radzenia sobie ze stresem. EK_W_05 Ma podstawową wiedzę na temat czynników i mechanizmów podatności na stres. EK_U_01 Umie posługiwać się pojęciami z obszaru psychologii stresu i radzenia sobie z nim. EK_U_02 Rozumie przeżycia i zachowania człowieka w sytuacji stresu i ich transakcyjne uwarunkowania. EK_K_01 Potrafi społecznie porozumiewać się i przekazywać wiedzę z obszaru psychologii stresu i radzenia sobie z nim. EK_K_02 Jest wrażliwy na problemy i trudności życiowe człowieka związane z jego zmaganiem się ze stresującymi wymaganiami życiowymi. 15. Treści programowe K_W01, K_W02, K_W03, K_W06, K_W07, K_W12 K_U01, K_U02, K_U03, K_U06 K_K01, K_K03, K_K06 2
1. Określenie wymagań i warunków zaliczenia. Czym jest stres i kiedy go doświadczmy? Czy stres to problem niecodzienny czy nieodłączny element życia? Przegląd koncepcji teoretycznych, od fizjologii do psychologii stresu. 2. C.d. przeglądu koncepcji teoretycznych, od fizjologii do psychologii stresu. Stres jako reakcja. Fizjologia stresu. 3. C.d. przegląd koncepcji teoretycznych, od fizjologii do psychologii stresu. Stres jako sytuacja i warunki środowiskowe. Rodzaje stresorów, sytuacji trudnych, krytycznych wydarzeń życiowych. 4. Wpływ stres na dobrostan, przystosowanie i zdrowie. Rola stresu w zaburzeniach i chorobach. Konsekwencje doświadczania stresu: trauma, choroba, zaburzenie. 5. C.d. przegląd koncepcji teoretycznych, od fizjologii do psychologii stresu. Stres jako transakcja. Stres subiektywny czy obiektywny? Rola procesów poznawczych i emocji w stresie i radzeniu sobie. 6. Przebieg procesu stresu i radzenia sobie z nim. 7. Strategie i style radzenia sobie. Rola mechanizmów obronnych w radzeniu sobie ze stresem. Efektywność radzenia sobie. 8. Znaczenie proaktywność w radzeniu sobie, przystosowaniu i jakości życia człowieka. 9. Rola zasobów w doświadczaniu stresu i radzeniu sobie ze stresem. Teoria zachowania zasobów. 10.Odporność na stres i rola zasobów radzenia sobie. Przegląd zasobów radzenia sobie (potencjałów zdrowia). 11.Cd. przeglądu zasobów radzenia sobie (potencjałów zdrowia) i ich funkcji. 12.Rola temperamentu w stresie i radzeniu sobie z nim. 13.Osobowościowa podatność na stres, choroby i zaburzenia. 14.Deficyty zasobów i umiejętności radzenia sobie jako źródło stresu, problemów przystosowawczych i zaburzeń. 15. Ewaluacja zajęć i sprawdzian wiadomości. 16. Zalecana literatura Obowiązkowa: 3
1. Makowska H., Poprawa R. (2001). Radzenie sobie ze stresem w procesie budowania zdrowia. W: G. Dolińska-Zygmunt. Podstawy psychologii zdrowia (s.71-102). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 2. Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2008). Osobowość, stres a zdrowie. Warszawa: Difin (roz.2: Stres i radzenie sobie a zdrowie, s.45-93; roz.3: Właściwości osobowości sprzyjające chorobie, s.94-133; roz.4: Właściwości osobowości sprzyjające zdrowiu, s.134-172). 3. Pervin L. A. (2002). Psychologia osobowości. Gdańsk: GWP (roz. 10: Emocje, zdolności adaptacyjne i stan zdrowia, s. 310-346). 4. Poprawa R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s.103-141). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. 5. Sapolsky R. M. (2011). Dlaczego zebry nie mają wrzodów? Psychofizjologia stresu. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN (roz. 2: Gruczoły, gęsia skórka i hormony, s.28-43; roz. 13: Dlaczego stres psychologiczny jest stresujący?, s.257-273; roz.18: Skuteczne radzenie sobie ze stresem, s.384-415). Uzupełniająca: 1. Heszen-Niejodek I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie, [w:] J.Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3 (roz.56, s.465-492). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 2. Heszen I., Sęk H. (2008). Zdrowie i stres. [W:] J.Strelau, D.Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t.2 (roz.19.3: Stres psychologiczny i jego przezwyciężanie, roz.19.4: Stres a zdrowie, s.701-734). Gdańsk: GWP. 3. Hobfoll S. E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne (roz. 3: Teoria zachowania zasobów. Reguły i implikacje, s.67-103). 4. Poprawa R. (2006). Proaktywne radzenie sobie ze stresem a ryzyko uzależnienia się od alkoholu wśród dorastającej młodzieży. W: B. Bartosz, J. Klebaniuk (red.), Wokół jakości życia. Studia psychologiczne (s.49-68). Wrocław: Wydawnictwo Jakopol. 5. Poprawa R. (2008). Samoocena jako miara podmiotowych zasobów radzenia sobie i szczęścia człowieka. W: I. Heszen, J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia w poszukiwaniu pozytywnych inspiracji (s.103-121). Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica 6. Terelak J. F. (2001). Psychologia stresu. Warszawa: Branta (roz.1: Koncepcje stresu, s.17-91; roz.2.3: Psychologiczne czynniki stresu, s.185-213; roz.3.1: Model reakcji na stres, s.228-233). 17. Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia - wykład:. - wykład fakultatywny: test wiedzy obejmujący pytania zamknięte i otwarte - ćwiczenia:. - laboratorium:. - konwersatorium:. - warsztat:. 4
- zajęcia fakultatywne:. - inne:. 18. Język wykładowy polski 19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład:. godzin - wykład fakultatywny: 15godzin - ćwiczenia:. godzin - laboratorium:. godzin - konwersatorium:. godzin - warsztat:. godzin - zajęcia fakultatywne:. godzin - inne:. godzin 15 godzin Praca własna studenta np.: - przygotowanie do zajęć:. godzin - opracowanie wyników:. godzin - czytanie wskazanej literatury: 15 godzin - napisanie raportu z zajęć:. godzin - przygotowanie do egzaminu:. godzin - przygotowanie do kolokwium: 25 godzin 40godzin Suma godzin 55godzin Liczba punktów ECTS 2 5