Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż /Janusz Korczak/ PODSTAWA PRAWNA SZKOLNEGO PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 145, poz. 917) Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004r., Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczenia do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. Nr 89, poz 730) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (Dz.U z 2009, Nr 4, poz 17) Rozporządzenie MEN z dnia 27.08.2012 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (DZ.U.Z2012R. poz. 997) z późniejszymi zmianami II. WSTĘP Każde dziecko jest jednostką autonomiczną, posiadającą prawodo wewnętrznej niezależności i odpowiedzialności za swoje postępowanie. Posiada również prawo do harmonijnego rozwoju oraz w miarę możliwości do kształtowania swojego losu. Istotne jest również, aby posiadało prawo do własnych wyborów, a proces wychowawczy nosił cechy demokratyzacji, gdzie wychowawca oddziałuje swoim zrozumieniem i życzliwością. Był autorytetem posiadającym zaufanie, umożliwiał samorealizację dziecka, pozwalał na samodzielność w wykonywaniu działań, wspierał aktywność. Realizując te założenia wychowawca musi akceptować swoich wychowanków takimi jakimi oni są, nie kierować się uprzedzeniami, dbać o autentyczność swoich zachowań, a przede wszystkim okazywać dzieciom zrozumienie. Istotną kwestią jest dobór właściwych metod wychowawczych, gdzie metoda zadaniowa i modelowa wydają się najwłaściwsze. 1
Powierzanie uczniowi zadań do wykonania przyczynia się do jego rozwoju oraz pogłębiania jego umiejętności. Przejmowanie przez dziecko zachowań i postaw swoich wychowawców, stawia wysokie wymagania wychowawcom, jest jednocześnie bodźcem do ich własnego rozwoju. Niniejszy Program wychowawczy jest bazą do działań wychowawczych naszej szkoły. Oparty na moralnych i kulturowych wartościach uniwersalnych, tradycji szkoły, tradycji regionu, patriotyzmie i jedności europejskiej. Program wychowawczy ma stałe założenia wynikające z wizji i misji szkoły oraz zmienne, dostosowane do potrzeb i uwarunkowań środowiska szkolnego. III. MISJA SZKOŁY Kształcimy i wychowujemy w bezpiecznej szkole rozwijając osobowość otwartą na potrzeby innych i zdolną do podjęcia wyzwań współczesnego świata Zawarta w Koncepcji Pracy Szkoły Podstawowej im. I Armii Wojska Polskiego w Giżycach. Chcemy być szkołą, która kształcić będzie uczniów na miarę XXI wieku, radzących sobie w zmieniającym się współczesnym świecie oraz stawiających czoła coraz bardziej wymagającej rzeczywistości. Będziemy postępować tak, by w sposób najbardziej efektywny i wydajny umożliwić młodym ludziom wszechstronny rozwój. Pragniemy, aby nasza szkoła była postrzegana w środowisku lokalnym jako instytucja dobra, przyjazna i życzliwa uczniom, zapewniająca im wszechstronny rozwój. IV. WIZJA SZKOŁY Nasza Szkoła wychowuje uczniów odpowiedzialnych, opiekuńczych, wrażliwych, tolerancyjnych, samodzielnych i zaradnych Priorytety w pracy wychowawczej naszej szkoły to: wzmacnianie bezpieczeństwa ucznia w szkole i poza szkołą, rozpowszechnianie czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, wspieranie działań wychowawczych i zapobiegawczych dotyczących uzależnień w tym zażywania środków psychoaktywnych /narkotyków i dopalaczy/, wspieranie rozwoju dziecka młodszego, tworzenie warunków sprzyjających kształceniu uczniów niepełnosprawnych propagowanie zdrowego stylu życia, w tym również zdrowego odżywiania. Wizją naszej szkoły jest wychowanie człowieka kulturalnego, odpowiedzialnego, aktywnego, twórczego, wrażliwego, otwartego na potrzeby drugiego człowieka, mającego poczucie więzi ze swoim miastem, regionem, ze swoją Ojczyzną, człowieka prawego i tolerancyjnego. 2
V. MODEL ABSOLWENTA SZKOŁY Zawarta w Koncepcji Pracy Szkoły Podstawowej im. I Armii Wojska Polskiego w Giżycach. Nasz absolwent: 1. Ma poczucie własnej godności i wartości. 2. Zdobytą wiedzę i umiejętności potrafi zastosować w praktyce. 3. Jest dobrze przygotowany do następnych etapów szkolnictwa. 4. Szanuje wielowiekowe dziedzictwo kulturowe. 5. Potrafi odróżnić dobro od zła w oparciu o uniwersalne wartości. 6. Rozumie potrzeby innych i potrafi z nimi współpracować. 7. Jest asertywny, tolerancyjny, otwarty na innych, szczery i wrażliwy. 8. Cechuje się kulturą i odpowiedzialnością. 9. Dba o swoje zdrowie i otoczenie. VI. KSZTAŁTOWANIE POSTAW PRZEZ OBCHODY ŚWIĄT PAŃSTWOWYCH I ROCZNIC 1. Rocznica wybuchu II wojny światowej. 2. Święto Niepodległości. 3. Rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja. 4. Święto Szkoły. VII. WARTOŚCI WYCHOWAWCZE poszanowanie wartości i godności ludzkiej aktywne działania na rzecz klasy, szkoły uczciwość, szczerość prawdomówność sprawiedliwość szacunek do języka, kultury historii i tradycji narodowej wrażliwość na piękno przyrody ojczystej ogólnoludzkie normy i wartości religijne doskonalenie własnej osoby kierowanie się własnym sumieniem pomoc potrzebującym umiejętność współżycia w rodzinie i społeczności inicjatywa rzetelność i odpowiedzialność zdrowy styl życia wykształcenie i nauka VIII. PRIORYTETY SZKOŁY Szkoła organizuje proces rozwoju ucznia ukierunkowany na jego sukces. Atmosfera szkoły sprzyja efektywnej pracy. Realizacje zadań szkoły zapewniają kwalifikacje i umiejętności kadry pedagogicznej. Szkoła integruje się ze środowiskiem lokalnym i promuje swoją działalność w tym środowisku. 3
Szkoła uczy odpowiedzialności, miłości do Ojczyzny oraz poszanowania dla polskiegodziedzictwa kulturowego. IX. ZAŁOŻENIA PROGRAMU Szkolny Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej w Giżycach im.i Armii Wojska Polskiego w Giżycach jest dokumentem pozwalającym scalać oddziaływania wychowawcze szkoły i środowiska uczniów. Stanowi wytyczne do pracy wychowawczej skierowane do Dyrekcji Szkoły, wychowawców klas, nauczycieli przedmiotów, Samorządu Uczniowskiego, pracowników administracyjnych szkoły, oraz organizacji i instytucji wspomagających pracę szkoły, przy współudziale rodziców i z uwzględnieniem ich oczekiwań dydaktyczno wychowawczych. Realizacja założeń programowych wpłynie na spójność i wielokierunkowość oddziaływań wychowawczych skierowanych do uczniów szkoły. X. CELE GŁÓWNE 1. Wszechstronny rozwój ucznia we wszystkich sferach jego osobowości (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym). 2. Przygotowanie do życia i aktywnego udziału w grupie i w społeczeństwie. 3. Zapewnienie uczniom możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do uzyskania świadectwa szkoły podstawowej. XI. CELE SZCZEGÓŁOWE kształtowanie postaw moralnych, obywatelskich i patriotycznych w oparciu o normy etyczne i przyjęty system wartości przygotowanie do właściwego pełnienia ról społecznych kształtowanie odpowiednich postaw moralnych i tolerancji wobec zachowań innych ludzi tworzenie życzliwej, serdecznej i rodzinnej atmosfery w szkole, wzajemnego szacunku, tolerancji, pozytywnej samooceny uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły kształtowanie osobowości uczniów poprzez wskazywanie właściwych postaw wobec siebie i innych ludzi oraz umiejętności analizowania różnorodnych zachowań przygotowanie uczniów do życia w świecie poprzez ukazywanie różnych aspektów życia społecznego wraz z jego zagrożeniami integrowanie zespołów klasowych poprzez samorządność włączenie całej społeczności szkolnej do współdecydowania o sprawach szkoły kształtowanie umiejętności przeciwstawiania się wpływom kolegów ze środowisk zdemoralizowanych kształtowanie właściwych postaw rodziców wobec dzieci zadbanie o poprawę sytuacji materialnej uczniów z rodzin patologicznych niewydolnych wychowawczo i zaniedbanych 4
XII. ZADANIA: przygotowanie wychowanków do rozumienia zasad partnerstwa między uczniami, nauczycielami, rodzicami i społecznością lokalną zintegrowanie ze środowiskiem lokalnym stwarzanie warunków do integralnego traktowania siebie świata i innych ludzi wdrażanie do rozumienia pojęć: tolerancja, prawo, obowiązek, godność i duma narodowa uczenie pozytywnego nastawienia wobec niepełnosprawnych pomoc w określaniu i nazywaniu uczuć, stanów psychicznych i radzeniu sobie ze stresem wdrażanie postaw asertywnych (używki, alkohol, narkotyki, dopalacze i inne środki odurzające) kształtowanie właściwych postaw wobec współczesnych zagrożeń świata(zagrożenia płynące z Internetu) zapoznanie uczniów z historią regionu, najważniejszymi wydarzeniami i postaciami dziejów Polski, Europy i świata kształtowanie postaw patriotycznych kształtowanie umiejętności oceny własnych zachowań, rozróżnienia dobra od zła oraz wykazania się odwagą cywilną i gotowością do ponoszenia konsekwencji popełnionych błędów XIII. FORMY REALIZACJI: działalność Samorządu Uczniowskiego i samorządów klasowych zajęcia w ramach Wychowania do życia w rodzinie zajęcia prowadzone przez specjalistów (pielęgniarka, policjant, itp.) zebrania z rodzicami konsultacje indywidualne organizacja pomocy koleżeńskiej wycieczki klasowe udział w imprezach okolicznościowych i apelach szkolnych udział w akcjach społecznych organizacja i udział w imprezach sportowych udział w biegach Młodych Olimpijczyków w Bielicach redagowanie gazetki szkolnej Echo Szkoły XIV. STRUKTURA ODDZIAŁYWAŃ WYCHOWAWCZYCH Dyrekcja: dba o prawidłowe funkcjonowanie szkoły, o poziom pracy wychowawczej i opiekuńczej szkoły, o kształtowanie twórczej atmosfery pracy w szkole współpracuje z Samorządem Uczniowskim 5
stwarza warunki do prawidłowej realizacji Konwencji Praw Dziecka oraz umożliwia uczniom podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej i religijnej czuwa nad realizowaniem przez uczniów obowiązku szkolnego ma obowiązek organizowania spotkań szkoleniowych dla nauczycieli, dba o zapewnienie bezpieczeństwa na terenie szkoły zarówno uczniów jak i pracowników szkoły Nauczyciele: powinni proponować uczniom pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole mają obowiązek reagowania na przejawy u dzieci niedostosowania społecznego wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, ich zdolności i zainteresowania udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych, w oparciu o rozpoznanie potrzeb uczniów kształcą i wychowują dzieci w duchu patriotyzmu i demokracji, atmosferze wolności sumienia, wyznania i szacunku dla każdego człowieka odpowiadają za życie, zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole i poza jej terenem, w czasie wycieczek, wyjść itp. Wychowawcy klas: prowadzą w różnych formach szkolenia dla rodziców dążą w swojej pracy do integracji zespołu klasowego, angażując w życie klasy wszystkich uczniów, również tych niedostosowanych społecznie zabiegają o różne formy pomocy wychowawczej i materialnej dla uczniów sprawują opiekę wychowawczą nad uczniami, a w szczególności: tworzą warunki wspomagające ich rozwój i przygotowują do życia w rodzinie i w społeczeństwie poznają warunki życia i nauki swoich wychowanków mają obowiązek kształtować właściwe stosunki między uczniami, opierając je na tolerancji i poszanowaniu godności osoby uczą pozytywnego myślenia i stawiania na sukces poprzez rozwijanie poczucia własnej wartości kształtują umiejętność pracy w zespole, uczą demokratycznego podejmowania decyzji, elastyczności w zachowaniu realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele programowe Programu Wychowawczego Szkoły Rada Rodziców: reprezentuje ogół rodziców szkoły oraz podejmuje działania wspierające proces wychowawczy szkoły współdecyduje o formach pomocy dzieciom oraz ich wypoczynku, pozyskuje i gromadzi środki finansowe w celu wspierania działalności szkoły 6
organizuje formy aktywności rodziców na rzecz wspomagania realizacji celów i zadań szkoły Samorząd Uczniowski: jest animatorem, inspiratorem i organizatorem życia kulturalnego i intelektualnego na terenie szkoły i w środowisku lokalnym reprezentuje postawy i potrzeby środowiska uczniowskiego wobec Dyrekcji i grona pedagogicznego inicjuje działania dotyczące życia uczniów propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji angażuje uczniów do wykonywania niezbędnych prac na rzecz klasy i szkoły dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję wyraża za pośrednictwem swojego opiekuna opinię dotyczącą problemów społeczności uczniowskiej Rodzice: dbają o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez uczniów, proponują im pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkolei w gminie mają prawo do poznania zadań i zamierzeń dydaktyczno-wychowawczych w danej klasie współdziałają ze sobą i z nauczycielami w sprawach wychowania i kształcenia dzieci XV. NORMY ZACHOWANIA OBOWIĄZUJĄCE CZŁONKÓW SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ Uczniowie: 1. Zawsze są przygotowani do lekcji: przynoszą na zajęcia szkolne książki, zeszyty, przybory systematycznie odrabiają prace domowe nie spóźniają się na lekcje w ciągu tygodnia usprawiedliwiają nieobecności 2. Zachowują się kulturalnie i z szacunkiem: w szkole słuchają i wykonują polecenia nauczycieli i pracowników szkoły odzywają się do innych kulturalnie i z szacunkiem używają słów grzecznościowych: dzień dobry, do widzenia, proszę, dziękuję, przepraszam dyskutują kulturalnie, nie przerywają wypowiedzi innych osób pomagają pokrzywdzonym, słabszym, potrzebującym są tolerancyjni wobec innych uznają czyjąś inność (okulary, tusza, wzrost, choroba, niepełnosprawność) nie krzyczą i nie używają wulgaryzmów 7
3. Nie stosują przemocy fizycznej, psychicznej i słownej: nie biją innych nie namawiają do bicia nie wyłudzają pieniędzy, nie kradną nie wyśmiewają, nie przedrzeźniają, nie przezywają nikogo nie wykonują samosądów nie osądzają nikogo pochopnie i negatywnie nie wyśmiewają uczniów uczących się dobrze i słabo nie izolują nikogo, współpracują ze wszystkimi nie popychają się nie podkładają nóg kolegom i koleżankom nie obmawiają nikogo nie potępiają nikogo kulturalnie zachowują się na terenie szkoły i poza nią 4. Swoim zachowaniem, zabawami nie stwarzają zagrożenia dla siebie i innych: szanują swoje i cudze zdrowie (nie palą papierosów, nie piją alkoholu, nie zażywają narkotyków) nie kołyszą się na krzesłach nie siadają na ławkach w klasie nie trzaskają drzwiami podczas przerw nie wychodzą poza teren szkoły nie przesiadują w toalecie nie rzucają w nikogo różnymi przedmiotami bezpiecznie bawią się 5. Szanują sprzęt szkolny, swoją i cudzą własność: szanują sprzęt szkolny, tornistry i przybory szkolne własne i kolegów w szatni biorą kurtki własne, inne pozostawiają na swoich miejscach i nie przeglądają kieszeni nie piszą po stolikach, szafkach, ścianach, murach, ani żadnym innym miejscu nie przeznaczonym do tego celu nie niszczą gazetek nie śmiecą, papiery wrzucają do kosza 6. Szanują przyrodę, dbają o zieleń wokół szkoły, w szkole i w miejscu zamieszkania. 7. O złym zachowaniu kolegów informują dorosłych. Wymienione normy zachowania obowiązują także w kinie, teatrze, na wycieczkach szkolnych oraz w miejscach publicznych. 8
XVI. DZIAŁANIA WYCHOWAWCZE SZKOŁY uwzględniające realizację priorytetów MEN na rok szkolny 2015/2016 1. Uczeń jako członek rodziny, grupy rówieśniczej, społeczności lokalnej, narodowej i europejskiej. Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka. Przygotowanie do funkcjonowania w grupie rówieśniczej. Wdrażanie dzieci do funkcjonowania w społeczności lokalnej. Kształtowanie szacunku do własnego Państwa. Wskazanie miejsca Polaka w kulturze europejskiej. Poznanie symboli, tradycji, obrzędów szkolnych, środowiskowych narodowych i europejskich Poznanie najbliższego środowiska i specyfiki swojego regionu. Kształtowanie wrażliwości na zagrożenia środowiska i los istot żywych. 2. Współpraca z rodzicami jako integracja i rozwijanie działań wychowawczych Planowanie pracy szkoły przy współudziale rodziców. Partnerstwo rodziców we współdziałaniu w zakresie dydaktyki i wychowania. Zaangażowanie rodziców w działalność wychowawczą i organizatorską. Integrowanie wychowawczych działań szkoły i rodziny 3. Wszechstronny i harmonijny rozwój osobowości uczniów Indywidualizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego w czasie zajęć edukacyjnych. Wykorzystywanie w pracy lekcyjnej różnych źródeł informacji. Wyrównywanie braków w rozwoju psychomotorycznym uczniów. Wspieranie uzdolnień i rozwijanie zainteresowań uczniów. Kompensowanie deficytów rozwojowych uczniów. Indywidualizowanie kształcenia uczniów, w szczególności ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, niepełnosprawnych i dzieci młodszych. Zachęcanie do czytania książek i korzystania z biblioteki szkolnej. 4. Przyroda, zdrowie i bezpieczeństwo w życiu człowieka Wskazywanie znaczenia przyrody dla człowieka i konieczność jej ochrony. Kształtowanie umiejętności dbania o zdrowy i higieniczny tryb życia. Zapobieganie niebezpiecznym sytuacjom w szkole i poza nią. Zachowanie bezpieczeństwa w drodze do i ze szkoły. Kształtowanie nawyków bezpiecznego spędzania czasu wolnego różnych porach roku. w 9
Wdrażanie do przestrzeganie zasad BHP. Kształtowanie zachowań asertywnych i umiejętność ich wykorzystywania w życiu codziennym. 5. Pożądane cechy osobowości i kultura osobista ucznia. Kształtowanie osobowości, charakteru oraz postawy moralno- etycznej. Odróżnianie dobra od zła. Wpajanie nawyków dobrego zachowania, zasad efektywnej współpracy oraz komunikowania się Kształtowanie postawy Żyjemy z innymi i dla innych ze szczególnym uwzględnieniem dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wspieranie rozwoju dziecka młodszego. Zwracanie uwagi na kulturę osobistą i kulturę języka. Kształtowanie umiejętności samooceny Uświadomienie czym w życiu jest miłość, przyjaźń, szacunek, tolerancja. 6. Bezpieczna i przyjazna szkoła Kreowanie zdrowego, bezpiecznego i przyjaznego środowiska szkoły. Profilaktyka agresji i przemocy, w tym cyberprzemocy. Kształtowanie umiejętności uczniów w zakresie prawidłowego funkcjonowania w środowisku cyfrowym, w szczególności w środowisku tzw. nowych mediów. Przeciwdziałanie używaniu substancji psychoaktywnych przez ucznióworaz profilaktyka uzależnienia od gier komputerowych, Internetu. Rozwiązywanie kryzysów rozwojowych i życiowych uczniów i wychowanków, m. in. związanych z wyjazdem rodziców za granicę w celach zarobkowych, a także przemocą w rodzinie. Promowanie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży. XVII. EWALUACJA PROGRAMU Program wychowawczy poddawany jest ustawicznej ewaluacji i weryfikowany według potrzeb ma charakter otwarty. Ewaluacja programu dokonywana jest dwa razy w roku (po I półroczu i na zakończenie roku szkolnego). Na każdym etapie realizacji programu wychowawczego należy dążyć do odpowiedzi na pytania: Czy cele programu uwzględniają potrzeby rozwojowe uczniów, ich możliwości i postawy? Czy program jest przejrzysty, zrozumiały dla uczniów i rodziców? 10
Czy szkoła osiąga założone cele programu wychowawczego? Czy widoczne są efekty wychowawcze w postawach uczniów? Czy wszystkie dokumenty szkoły są ze sobą spójne? Czy opieka realizowana przez szkołę zaspokaja potrzeby rodziców uczniów? 1. Formy ewaluacji : i ankieta dla uczniów ankieta dla rodziców rozmowy z uczniami rozmowy z rodzicami analiza dokumentów wywiad z Dyrektorem Szkolny Program Wychowawczy opracował zespół nauczycieli 11