Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki realizującej przedmiot Kierunek studiów Poziom kształcenia Profil Forma studiów Rok i semestr studiów Rodzaj przedmiotu Koordynator Wydział Medyczny Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Dietetyka I stopień Praktyczny Stacjonarne/niestacjonarne Rok II; Semestr III, IV obowiązkowy Imię i nazwisko osoby prowadzącej / osób prowadzących * - zgodnie z ustaleniami na wydziale 1.2.Formy zajęć dydaktycznych, wymiar godzin i punktów ECTS Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. Inne ( jakie?) Liczba pkt ECTS Sem. I 15 Sem. II 25 Sem. I 25 Sem. II 40 - - - - - 80 (samokształcenie) 8 1.3. Sposób realizacji zajęć X zajęcia w formie tradycyjnej zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość 1.4. Forma zaliczenia przedmiotu/ modułu ( z toku) ( egzamin, zaliczenie z oceną, zaliczenie bez oceny) Sem. I - zaliczenie z oceną Sem. II - egzamin 2.WYMAGANIA WSTĘPNE
3. CELE, EFEKTY KSZTAŁCENIA, TREŚCI PROGRAMOWE I STOSOWANE METODY DYDAKTYCZNE 3.1. Cele przedmiotu/modułu C1 Zaznajomienie studentów z klasyfikacją żywieniową składników pokarmowych, normami żywienia, ogólnymi zaleceniami i zasadami racjonalnego odżywiania dzieci, młodzieży i dorosłych. C2 C3 C4 C5 Kształtowanie umiejętności korzystania z tabel wartości odżywczych produktów i tabel norm żywienia. Kształtowanie umiejętności układania jadłospisów podstawowych z wykorzystaniem zasad i obowiązujących norm. Kształtowanie umiejętności oceny stanu odżywienia i sposobu żywienia. Uzyskanie niezbędnej wiedzy do określenia zakresu i charakteru żywienia w stanie zdrowia i choroby. 3.2 EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU/ MODUŁU ( WYPEŁNIA KOORDYNATOR) EK ( efekt kształcenia) P_W01 Treść efektu kształcenia zdefiniowanego dla przedmiotu (modułu) Zna teoretyczne podstawy dotyczące klasyfikacji żywieniowej składników pokarmowych i ich roli w żywieniu człowieka, zalecane normy spożycia dla wybranych składników. Odniesienie do efektów kierunkowych (KEK) K_W05 P_W02 Zna i rozumie zagadnienia dotyczące określania zapotrzebowania na energię. K_W30 P_W03 P_U01 P_U02 Zna i rozumie metody, zasady oceny sposobu żywienia i stanu odżywienia. Potrafi wskazać źródła rolę i składników pokarmowych w żywieniu człowieka. Potrafi wykorzystać obowiązujące zasady i normy żywienia w układaniu jadłospisów. K_W31, K_W32 K_U06, K_U12 K_U17, K_U19 P_U03 Potrafi wskazać normy zapotrzebowania na składniki odżywcze i na energię w żywieniu grup ludności. P_K01 Ma świadomość swoich ograniczeń i konieczność konsultowania problemów. K_U18, K_U20 K_K10 3.3 TREŚCI PROGRAMOWE (wypełnia koordynator) A. Problematyka wykładu Treści merytoryczne Rozwój nauki o Żywieniu w Polsce i na Świecie - Rys historyczny 1 Tabele składu i wartości odżywczej produktów i potraw jako źródło informacji. 2. Normy Żywieniowe dla ludności w Polsce i innych krajach. 3.
4. 5. 6. 7. Specyficzne sposoby odżywiania się poszczególnych grup ludności. Zasady żywienia człowieka w specyficznych stanach fizjologicznych. Ogólne zasady żywienia dzieci i młodzieży. Ogólne zasady żywienia osób dorosłych w zależności od aktywności fizycznej. Żywienie osób starszych. Znaczenie prawidłowego żywienia w zapobieganiu chorobom na tle wadliwego żywienia. Rola wyżywienia w profilaktyce i leczeniu. Podstawy dietetyki w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Żywienie zmniejszające ryzyko chorób cywilizacyjnych. Zasady żywienia w profilaktyce i leczeniu otyłości. 8. 9. Białka, tłuszcze, węglowodany źródła, wartość odżywcza, rola w organizmie. Witaminy - źródła, wartość odżywcza, rola w organizmie. Składniki mineralne i ich rola w żywieniu człowieka makroelementy, mikroelementy. Witaminy rozpuszczalne w wodzie, tłuszczach i ich rola w żywieniu człowieka. Wartość energetyczna produktów spożywczych. Równoważniki energetyczne. Podział produktów w zależności od ich wartości energetycznej 10. 11. Podstawowa i całkowita przemiana materii. Bilans energetyczny ustroju człowieka. Zapotrzebowanie energetyczne różnych grup ludności z uwzględnieniem wysiłku fizycznego. Równowaga kwasowo-zasadowa. Rola wody w organizmie człowieka. Wody mineralne i źródlane zastosowanie w żywieniu. Żywność jako źródło substancji antyodżywczych. Zalecenia Żywieniowe dla grup ludności. B. Problematyka ćwiczeń audytoryjnych, konwersatoryjnych, laboratoryjnych, zajęć praktycznych Treści merytoryczne 1. Podstawowe definicje związane z przedmiotem (np. dieta, składnik pokarmowy, metabolizm). 2. Zasady i sposób korzystania z tabel składu i wartości odżywczej. Normy żywienia (zastosowanie, definicje itp.) 3. Charakterystyka 12 grup produktów oraz przeliczenia w obrębie grup. 4. 5. 6. 7. 8. Metody oceny stanu odżywienia. Ocena stanu żywienia ćwiczenia praktyczne. Metody oceny sposobu żywienia. Ocena sposobu żywienia- zasady i technika zbierania wywiadu żywieniowego. Bilans energetyczny. Zasady i technika obliczania podstawowej przemiany energii. Ocena zapotrzebowania energetycznego. Zasady żywienia podstawowego. Zasady układania jadłospisów (cele planowania jadłospisów, wytyczne do układania jadłospisów, rozdział procentowy energii całodziennej racji pokarmowej na posiłki. Ułożenie jadłospisu 7 dniowego (gramówki składników odżywczych, zapotrzebowanie odżywcze i energetyczne).
9. 10. Nomenklatura diet. Charakterystyka poszczególnych diet leczniczych. 3.4 METODY DYDAKTYCZNE WYKŁAD Z PREZENTACJĄ MULTIMEDIALNĄ, KONWERSATORIUM, ĆWICZENIA PRAKTYCZNE, ANALIZA PRZYPADKÓW 4 METODY I KRYTERIA OCENY 4.1 Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol efektu Metody oceny efektów kształcenia ( np.: kolokwium, egzamin ustny, egzamin pisemny, projekt, sprawozdanie, obserwacja w trakcie zajęć) P_W01 Egzamin W P_W02 Egzamin W P_W03 Egzamin W P_U01 Zaliczenie pisemne ĆW P_U02 Sprawozdanie ĆW. P_U03 Projekt ĆW P_K01 Obserwacja opiekuna, ocena grupy, samoocena ĆW. Forma zajęć dydaktycznych ( w, ćw, ) 4.2 Warunki zaliczenia przedmiotu (kryteria oceniania) Ćwiczenia: 1. pełne uczestnictwo i ocena aktywności studenta w czasie zajęć, 2. ocena przygotowania do zajęć, 3. dyskusja w czasie ćwiczeń, 4. sprawdzanie wiedzy w czasie ćwiczeń, 5. opis przypadku 6. zaliczenia pisemne cząstkowe Zakres ocen: 2,0 5,0 Wykłady: 1. zaliczenie testowe oraz pytania otwarte: A: Pytania z zakresu wiadomości do zapamiętania; B: Pytania z zakresu widomości do rozumienia; C: Rozwiązywanie zadania pisemnego typowego; D: Rozwiązywanie zadania pisemnego nietypowego; - za niewystarczające rozwiązanie zadań tylko z obszaru A i B = ocena 2,0 - za rozwiązanie zadań tylko z obszaru A i B możliwość uzyskania max. oceny 3,0 - za rozwiązanie zadań z obszaru A + B + C możliwość uzyskania max. oceny 4,0 - za rozwiązanie zadań z obszaru A + B + C + D możliwość uzyskania oceny 5,0 Metody weryfikacji efektów kształcenia w zakresie wiedzy: Zaliczenie ustne problemowe lub zaliczenie pisemne w postaci testu: student generuje / rozpoznaje odpowiedź (esej, raport; krótkie strukturyzowane pytania /SSQ/; test wielokrotnego wyboru /MCQ/; test wielokrotnej odpowiedzi /MRQ/; test dopasowania; test T/N; test uzupełniania odpowiedzi), pytania otwarte.
Ocena wiedzy: Kolokwium pisemne 5.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 90%-100% 4.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 80%-89% 4.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 70%-79% 3.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 60%-69% 3.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 50%-59% 2.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia poniżej 50% Metody weryfikacji efektów kształcenia w zakresie umiejętności: Zaliczenie praktyczne Zaliczenie zorganizowane w postaci określonego zadania do wykonania, dopuszczalna również prezentacja lub wykonanie projektu, realizacja określonego zadania. Ocena umiejętności 5.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, jest dobrze przygotowany, bardzo dobrze wskazuje źródła rolę i składników pokarmowych w żywieniu człowieka oraz posługuje się normami żywienia. 4.5 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, dobrze wskazuje źródła rolę i składników pokarmowych w żywieniu człowieka oraz posługuje się normami żywienia. 4.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, jest poprawiany, dobrze wskazuje źródła rolę i składników pokarmowych w żywieniu człowieka oraz posługuje się normami żywienia. 3.5 student uczestniczy w zajęciach, jego zakres przygotowania nie pozwala na całościowe przedstawienie omawianego problemu, dostatecznie wskazuje źródła rolę i składników pokarmowych w żywieniu człowieka oraz posługuje się normami żywienia. 3.0 student uczestniczy w zajęciach, dostatecznie wskazuje źródła rolę i składników pokarmowych w żywieniu człowieka oraz posługuje się normami żywienia, jednak często popełnia błędy. 2.0 student biernie uczestniczy w zajęciach, wypowiedzi są niepoprawne merytorycznie, nie wskazuje źródeł roli i składników pokarmowych w żywieniu człowieka oraz nie posługuje się normami żywienia, często jest poprawiany. Metody weryfikacji efektów kształcenia w zakresie kompetencji społecznych: Obserwacja opiekuna, ocena grupy, samoocena ZAKRES OCEN: 2,0-5,0
5. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność godziny zajęć wg planu z nauczycielem 105 przygotowanie do zajęć 40 udział w konsultacjach 10 czas na napisanie referatu/eseju 15 przygotowanie do egzaminu 15 udział w egzaminie 2 Inne (jakie?) - SUMA GODZIN 185 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS Liczba pkt ECTS w ramach zajęć powiązanych z praktycznym przygotowaniem zawodowym Liczba pkt ECTS w ramach zajęć służących zdobywaniu pogłębionej wiedzy i umiejętności prowadzenia badań nauk. Liczba godzin/ nakład pracy studenta 8 obowiązuje od roku akad. 2017/2018 obowiązuje od roku akad. 2017/2018 6. PRAKTYKI ZAWODOWE W RAMACH PRZEDMIOTU/ MODUŁU wymiar godzinowy - zasady i formy odbywania praktyk - 7. LITERATURA Literatura podstawowa: 1. Bętkowska T., Rożnowska K.: Diety w różnych chorobach. Emilia, Kraków 2005. 2. Bętkowska T., Różanowska K.: Diety w różnych chorobach. Agencja Wydawniczo-Usługowa Emilia, Kraków 1999. 3. Bujko J.: Podstawy dietetyki. SGGW, Warszawa 2006. 4. Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000. 5. Ciborowska M., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002. 6. Dzieniszewski J.(red.): Podstawy naukowe żywienia w szpitalach. IŻiŻ, Warszawa 2001. 7. Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. PWN, Warszawa 2000. 8. Gawęcki J., Mossor-Pietraszewska T.: Kompendium wiedzy o żywności i żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. 9. Gawęcki J.,Hryniewiecki L: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu człowieka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Literatura uzupełniająca: 1. Gertig H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006. 2. Hasik J., Gawęcki J.(red.): Żywienie człowieka. PWN, Warszawa 2000. 3. Hasik J., Hryniewiecki L., Grzymisławski M.: Dietetyka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999. 4. Jethon Z., Grzybowski A.(red.): Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2000. 5. Kunachowicz H.(red.): Dieta bezglutenowa co wybrać?. Wartość odżywcza produktów i potraw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001. 6. Kunachowicz H., Nadolna J., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele składników i wartości odżywczej żywności. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005. 7. Kunachowicz H., Nadolna J., Przygoda B., Iwanow K.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008. 8. Socha J., Łyszkowska M., Socha P.: Standardy medyczne wybrane zagadnienia żywienia dzieci zdrowych i chorych. 9. Szczygłowa H., Szczepańska A., Album porcji produktów i potraw, IŻŻ, Warszawa 1991 10. Tatoń J., Czech A., Bernas M.: Otyłość, zespół metaboliczny. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 2006. 11. Wieczorek-Chełmińska Z.: Żywienie w chorobach nowotworowych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006 12. Wieczorek-Chełmińska Z.: Żywienie w chorobach wątroby, dróg żółciowych i trzustki. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2001. 13. Zalecenia żywieniowe dla ludności w Polsce. Materiały informacyjne dla lekarzy i personelu fachowego służby zdrowia. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 1998. 14. Ziemlański S.(red.): Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001.