Tytuł: 03 Notacja EPC i VACD Autor: Piotr SAWICKI Zakład Systemów Transportowych WMRiT PP piotr.sawicki@put.poznan.pl www.put.poznan.pl/~piotr.sawicki www.facebook.com/piotr.sawicki.put Przedmiot: Zarządzanie procesami transportowo-logistycznymi Specjalność: Logistyka transportu Wersja: 2014.10.26 Agenda Kluczowe elementy wykładu WPROWADZENIE Cel i zakres wykładu. Tematyka wykładu na tle cyklu życia BPM PODSTAWY ARCHITEKTURY VACD I NOTACJI PROCESU EPC ARIS House. Kluczowe elementy hierarchii ZASADY MODELOWANIA Metodyka modelowania ZASTOSOWANIE VACD I EPC Analiza przypadku PODSUMOWANIE Bibliografia. Dyskusja 2 1
Wprowadzenie Cel i zakres wykładu! Cel poznanie kluczowych elementów notacji procesu EPC poznanie zasad hierarchizacji procesów architektury procesów VACD praktyczne zastosowanie obu notacji 3 Wprowadzenie BPM gdzie jesteśmy? Doskonalenie Analiza Projektowanie 1 Modelowanie! Analiza, projektowanie i modelowanie (1.1) Jak identyfikować / budować proces? Rola klienta, oczekiwań i wymagań w definiowaniu procesu Monitoring Ocena Realizacja Konfiguracja (1.2) Istota budowy modelu po co modelować? Architektura procesów (1.3) Przegląd notacji procesu (w tym: BPMN, EPC, YAWL itp.), oraz narzędzi do modelowania (w tym: ARIS, igrapx, BizzAgi, Adonis, i.in.). Podobieństwa i różnice 4 2
Wprowadzenie Jakie funkcje pełnią elementy budynku? Dach Ściany Podłoga 5 Podstawy notacji EPC Dom ARIS-owy (Scheer, 1998)! Filozofia modelowania procesu koncepcja W.-A. Scheer-a Perspektywa organizacji Perspektywa funkcji Perspektywa kontroli Perspektywa informacji Perspektywa rezultatów 6 3
zdarzenie dokument Perspektywa informacji zasoby technolog. zasoby technolog. IT dokument jednostki org. zdarzenie działanie rezultat rezultat stanowisko Perspektywa organizacji stanowisko cel Perspektywa kontroli cel działanie IT Perspektywa funkcji Perspektywa rezultatów Podstawy notacji EPC Dom ARIS-owy (Scheer, 1998) jednostki org. zasoby technolog. stanowisko Perspektywa organizacji zdarzenie zasoby technolog. IT zdarzenie działanie stanowisko cel działanie dokument Perspektywa informacji dokument rezultat cel Perspektywa kontroli IT Perspektywa funkcji rezultat Perspektywa rezultatów 7 Architektura procesów Hierarchia MAKROPROCESY Skala makro uwzględnienie relacji biznesowych z otoczeniem główne procesy traktowane są łącznie PROCESY Skala przedsiębiorstwa uwzględnienie relacji wewnętrznych analiza powiązań pomiędzy procesami w ramach makroprocesu PODPROCESY Skala przedsiębiorstwa uwzględnienie relacji wewnętrznych analiza powiązań pomiędzy podprocesami w procesie elementami We/Wy są inne procesy DZIAŁANIA Skala przedsiębiorstwa uwzględnienie relacji wewnętrznych analiza powiązań pomiędzy działaniami w podprocesach elementami We/Wy są inne operacje i procesy 8 4
Architektura procesów 9 Poziom 0 DOSTAWCY WŁAŚCICIEL BANKI Mat. eksploatacyjne Zamierzenia strateg. Zysk Kredyty i pożyczki Odsetki i opłaty Lojalność Usługi Środki transportu Kapitał Oczekiwania Płatności Przychody Procesy realizowane w przedsiębiorstwie transportowym Utraceni klienci Dotacje i decyzje Sprawozdania Usługa transportowa Standardy obsługi Technologia przewoz. Wymagania prawne Pozwolenia i koncesje Statystyki Podatki i opłaty Wykształcenie Doświadczenie Zatrudnienie Oddziaływanie na środowisko KONKURENCI ADMINISTRACJA RZĄDOWA SPOŁECZEŃSTWO ODBIORCY 10 5
Poziom 0! Symbolika! Reguły modelowania Procesy Rezultat Oddziaływacz Zbiór realizowanych procesów Rezultat (rel. biznesowe) (wynik działania / rezultat procesu) Przepływ (rezultatów procesu, zasobów) Oddziaływacz (mający wpływ na kształt rynku, czerpiący korzyści z funkcjonowania na rynku) procesy zagregowane najistotniejsze są zależności pomiędzy otoczeniem a głównymi procesami w firmie Support activities analiza otoczenia w skali mikro i makro wzorzec: model M.E. Portera Inbound Logistics Firm infrastructure Human resource Management Operations Technology development Procurement Outbound Logistics Marketing and Sales Service Margin Margin Primary activities 11 Poziom 0 DOSTAWCY WŁAŚCICIEL BANKI Mat. eksploatacyjne Zamierzenia strateg. Zysk Kredyty i pożyczki Odsetki i opłaty Lojalność Usługi Środki transportu Kapitał Oczekiwania Płatności Przychody Procesy realizowane w przedsiębiorstwie transportowym Utraceni klienci Dotacje i decyzje Sprawozdania Usługa transportowa Standardy obsługi Technologia przewoz. Wymagania prawne Pozwolenia i koncesje Statystyki Podatki i opłaty Wykształcenie Doświadczenie Zatrudnienie Oddziaływanie na środowisko KONKURENCI ADMINISTRACJA RZĄDOWA SPOŁECZEŃSTWO ODBIORCY 12 6
Rozpoznane potrzeby klientów Rozpoznanie i kreowanie potrzeb Poziom 1 (VACD) Procesy realizowane w przedsiębiorstwie transportowym Zapewnione zasobów finans. optymalnych zasobów finansowych Zapewniony odp. personel optymalnego personelu Ładunek dostarczony do magazynu Transport zwózkowy Skompletowany ładunek w magazynie Przeładunek kompletacyjny Ładunek dostarczony do odbiorcy Transport rozwózkowy Zapewniony odp. tabor optymalnego taboru Rozliczona usługa Rozliczenie usług Zapewniona pow. magazynowa potencjału magazyn. Zarządzanie organizacją System zarządzania organizacją Zarządzanie informacją System zarządzania informacją 13 Poziom 1 (VACD)! Symbolika! Reguły modelowania Proces Rezultat Proces (wchodzący w skład zbioru procesów) Rezultat (wynik działania / rezultat procesu) identyfikowane są główne procesy obszary działalności organizacji procesy powinny być identyfikowane z tą sama dokładnością Przepływ (rezultatów procesu, zasobów)! Rodzaj modelu VACD ang. Value added chain diagram Łańcuch tworzenia wartości dodanej 14 7
Rozpoznane potrzeby klientów Rozpoznanie i kreowanie potrzeb Poziom 1 (VACD) Procesy realizowane w przedsiębiorstwie transportowym Zapewnione zasobów finans. optymalnych zasobów finansowych Zapewniony odp. personel optymalnego personelu Ładunek dostarczonydo magazynu Transport zwózkowy Skompletowany ładunek w magazynie Przeładunek kompletacyjny Ładunek dostarczonydo odbiorcy Transport rozwózkowy Zapewniony odp. tabor optymalnego taboru Zapewniona pow. magazynowa potencjału magazyn. Zarządzanie organizacją Zarządzanie informacją System zarządzania organizacją System zarządzania informacją Rozliczona usługa Rozliczenie usług 15 Poziom 2 (VACD) WEJŚCIE PROCES: Transport zwózkowy WYJŚCIE Rozpoznanie i kreowanie potrzeb optymalnego personelu optymalnego taboru Odebrane transportowe Pozyskiwanie zleceń Przydzielony pojazd do Weryfikacja możliwości realizacji zleceń Ustalona trasa przejazdu Marszrutyzacja Ładunek umieszczony w pojeździe Odbieranie zleconego ładunku Kompletna dokumentacja Wystawianie dokumentacji przewozowej Ładunek dostarczony do magazynu do magazynu zwózkowego Rozliczenie usługi Przeładunek kompletacyjny potencjału magazynowego 16 8
Poziom 2 (VACD)! Symbolika! Reguły modelowania Proces Podproces Rezultat Proces (stanowi element WEjścia lub WYjścia w odniesieniu do bieżącego procesu) Podproces (wchodząca w skład bieżącego procesu) Rezultat / produkt (wynik działania / rezultat operacji) Przepływ (rezultatów operacji, zasobów) modelowanie podprocesów wchodzących w skład procesów z poz. 1 proces ma wyraźnie określony początek i koniec (WE i WY) kieruj się łańcuchem tworzenia wartości dodanej (postępuj od lewej do prawej) model VACD pokazuj efekty (rezultaty) podprocesów uwzględniaj logicznie wyodrębnione podprocesy (nie grupuj kilku) 17 Poziom 2 (VACD) WEJŚCIE PROCES: Transport zwózkowy WYJŚCIE Rozpoznanie i kreowanie potrzeb optymalnego personelu optymalnego taboru Odebrane transportowe Pozyskiwanie zleceń Przydzielony pojazd do Weryfikacja możliwości realizacji zleceń Ustalona trasa przejazdu Marszrutyzacja Ładunek umieszczony w pojeździe Odbieranie zleconego ładunku Kompletna dokumentacja Wystawianie dokumentacji przewozowej Ładunek dostarczony do magazynu do magazynu zwózkowego Rozliczenie usługi Przeładunek kompletacyjny potencjału magazynowego 18 9
Model działań (EPC)- Weryfikacja możliwości realizacji przewozu Pozyskanie Zgłoszono zamówienie na zestaw drogowy Poziom 3 (EPC) Pozyskanie Zgłoszono zamówienie na pojazd skrzyniowy System rozliczen. Ocena wiarygodności klienta może być obsłużony nie może być obsłużony Odmowa realizacji Odrzucono 19 Model działań (EPC)- Weryfikacja możliwości realizacji przewozu optymalnego taboru System rozliczen. może być obsłużony Wprowadzenie do systemu Poziom 3 (EPC) Udostępniono pojazd Zlecenie zamieszczono w systemie System zarządzania taborem Przydział pojazdu do realizacji Przydzielono pojazd do Nie przydzielono pojazdu do Marszrutyzacja 20 10
Poziom 3 (EPC)! Symbolika Zdarzenie Działanie Interfejs Zdarzenie (decyzja) (stan obiektu, okoliczność warunkująca podjęcie działania) Działanie (funkcja) (generuje zdarzenia oraz jest rezultatem zajścia zdarzenia) Interfejs (stanowi łącznik pomiędzy bieżącą operacją a innymi procesami / operacjami / działaniami) Przepływ towarowy (rezultatów działania, operacji i procesów) Operatory logiczne Koniunkcja [AND! I] (jednocześnie muszą wystąpić wszystkie warunki) Alternatywa [OR! LUB] (jedna lub wiele czynności może być wykonanych / zdarzeń wystąpić) Alternatywa wykluczająca [XOR! ALBO] (tylko jedno z działań może być podjęte / tylko jedno zdarzenie może mieć miejsce) 21 Poziom 3 (EPC)! Symbolika Stanowisko System IT Dokument Stanowisko / Rola (bezpośredni wykonawca działania / zadania) System / narzędzie IT (narzędzie IT wspomagające realizację działania / zadania) Dokument (formalna lub nieformalna informacja występująca w postaci wydruku) 22 11
Poziom 3 (EPC)! Reguły modelowania technika modelowania na poziomie 3 oparta jest na metodzie EPC (Scheer, 1998; Davis, 2002) Event-Driven Proces Chain model (ang.) Model procesu sterowanego zdarzeniami (pl.) podstawa modelowania w narzędziu ARIS każdy model procesu można skonstruować w oparciu o 4 podstawowe typy obiektów zdarzenia (decyzje) czynności (działania / funkcje) operatory zasoby każdy model musi posiadać przynajmniej jedno zdarzenie początkowe jedno zdarzenie końcowe zdarzenia (decyzje) są wynikiem funkcji funkcje i zdarzenia występują naprzemiennie 23 Poziom 3 (EPC) PRZYKŁAD Przyjęto AND Przywiezione wyroby z AND Przywiezione wyroby z Kompletacja wyrobów Wyroby gotowe do wysyłki 24 12
Poziom 3 (EPC)! Reguły modelowania funkcje i zdarzenia mają pojedyncze połączenia wejściowe i wyjściowe operatory nie mogą posiadać jednocześnie wielu wejść i wyjść przebieg procesu (decyzji) rozdzielany jest i łączony z wykorzystaniem operatorów ponowne połączenie ścieżek powinno być modelowane za pomocą tego samego operatora, jaki wykorzystano przy ich podziale definiowanie nazw zdarzenia: rzeczownik + czasownik (dokonany) działania: czasownik (niedokonany) + rzeczownik 25 Poziom 3 (EPC) Zdarzenie operator - czynność Przywiezione wyroby z Przywiezione wyroby z Przywiezione wyroby z Przywiezione wyroby z Przywiezione wyroby z Przywiezione wyroby z Kompletacja wyrobów Kompletacja wyrobów Kompletacja wyrobów Wymagane oba zdarzenia Wymagane wyłącznie jedno ze zdarzeń Możliwa kombinacja zdarzeń Wystąpią oba zdarzenia Kontrola przesyłki Wystąpi wyłącznie jedno ze zdarzeń Kontrola przesyłki Wystąpi dowolna kombinacja zdarzeń Kontrola adresów przesyłek Skontrolowano ilość towaru Skontrolowano stan opakowania Opakowanie poprawne Opakowanie uszkodzone Przesyłka do Przesyłka do Łodzi 26 13
Poziom 3 (EPC) Zdarzenie operator - czynność Przyjęto Przyjęto Przyjęto Podjęte oba działania Wymagane oba działania Załadunek pojazdu Przygotowanie listu przewozowego Podjęte wyłącznie jedno z działań Wymagane wystąpienie wyłącznie jednego z działań Realizacja przewozu Okresowa obsługa techniczna Podjęta kombinacja działań Możliwa dowolna kombinacja działań Zakończenie realizacji Przekazanie pojazdu po naprawie Pojazd gotowy do wyjazdu Pojazd niedostępny Pojazd dostępny 27 Poziom 3 (EPC) Zdarzenie operator - czynność Przyjęto Przyjęto NIE Podjęte wyłącznie jedno z działań Podjęta kombinacja działań TAK Zlecenie pochodzi z Przyjęto Zlecenie pochodzi z Zlecenie pochodzi z Przyjęto Zlecenie pochodzi z 28 14
Poziomy 0-3, Biblioteka obiektów VACD VACD VACD EPC Procesy Proces Proces Rezultat Rezultat Rezultat Oddziaływacze Podproces Zdarzenie Stanowisko Czynność System Interfejs Dokument 29 Poziom 4 kiedy stosować? Pozyskanie Pozyskanie Zgłoszono zamówienie na zestaw drogowy Zgłoszono zamówienie na pojazd skrzyniowy System rozliczen. Ocena wiarygodności klienta może być obsłużony nie może być obsłużony Odmowa realizacji Odrzucono 30 15
Dokumenty (informacje) WEjściowe KRD Historia operacji z klientem Procedura weryfikacji klienta Lista dłużników Ocena wiarygodności klienta Dokumenty (informacje) WYjściowe Status klienta Rys. Model FAD w przypadku zestawu norm, przepisów i dokumentów Poziom 4 model FAD! Rodzaj modelu FAD - ang. Function assignment diagram, pl. Diagram alokacji funkcji! Kiedy stosować ten model? prowadzone jest szczegółowe modelowanie perspektywy informacji model poz. 3 (EPC) staje się nieczytelny stosowane jest modelowanie zestawu norm, przepisów i dokumentów funkcjonalności narzędzia IT ryzyka operacyjnego 31 Poziom 4 model FAD Poziom 3 System zarządzania taborem Przydział pojazdu do realizacji Poziom 3 Przydział pojazdu do realizacji Poziom 4 Komunikacja spedytor kierowca Wykaz aktualnie przydzielonych zleceń Lokalizacja pojazdu Przydział pojazdu do realizacji Poziom 4 Przydział pojazdu do realizacji Brak wolnych pojazdów! Utrudniony kontakt z kierowcą! Rys. Model FAD w przypadku definicji funkcjonalności narzędzia IT (Systemu zarządzania taborem) Rys. Model FAD w przypadku definicji ryzyk operacyjnych związanych z realizacją czynności 32 16
zdarzenia Zgłoszono zamówienie na zestaw drogowy Zgłoszono zamówienie na pojazd skrzyniowy funkcje Ocena wiarygodności klienta jednostka org. Model EPC w kolumnach aplikacje System rozliczen. dane Odrzucono zamówienie nie może być obsłużony Odmowa realizacji zamówienia może być obsłużony Wprowadzenie zamówienia do systemu System rozliczen. Zamówienie umieszczono w systemie 33 Model struktury organizacyjnej Zarząd Produkcja ( ) Logistyka Dyrektor ds. produkcji ( ) Dyrektor Logistyki Kierownik magazynu Brygadzista Magazynier ( ) Kierownik transportu Dyspozytor Kierowca ( ) 34 17
Model struktury organizacyjnej Zarząd! Symbolika Produkcja ( ) Logistyka Dyrektor ds. produkcji ( ) Dyrektor Logistyki Kierownik magazynu Kierownik transportu Brygadzista Magazynier ( ) Dyspozytor Kierowca ( ) Jednostka organizacyjna Jednostka organizacyjna Stanowisko Jednostka organizacyjna (grupa osób / jednostek; nadrzędna w strukturze org.) Jednostka organizacyjna oznaczenie równoważne Stanowisko (podstawowa jednostka w strukturze organizacyjnej) Relacja (określenie związku / zależności pomiędzy elementami struktury organizacyjnej) 35 Zastosowanie VACD i EPC Analiza przypadku: Zarządzanie łańcuchem dostaw jeden z głównych browarów działających w Polsce cel prac odzwierciedlenie stanu istniejącego w zakresie procesów zarządzania łańcuchem dostaw SCM identyfikacja właścicieli procesów biznesowych określenie barier organizacyjnych zaproponowanie rozwiązania docelowego 36 18
Zastosowanie VACD i EPC Analiza przypadku: Zarządzanie łańcuchem dostaw (Poz.1) Monitorowanie łańcucha dostaw Dostawcy produkcji i realizacja zakupów Produkcja Magazynowanie w browarach Dostawa wyrobów gotowych i opakowań zwr. Magazynowanie w CD transportu wtórnego krajowy Klienci Prognozowanie sprzedaży Operacyjna alokacja zapasu transportu pierwotnego Operacyjna alokacja zapasu zagraniczny eksportu wyrobów gotowych P planowanie, O organizowanie, R realizacja, M - monitorowanie 37 Zastosowanie VACD i EPC Analiza przypadku: Zarządzanie łańcuchem dostaw (Poz.1) Monitorowanie łańcucha dostaw Dostawcy produkcji i realizacja zakupów Produkcja Magazynowanie w browarach Dostawa wyrobów gotowych i opakowań zwr. Magazynowanie w CD transportu wtórnego krajowy Klienci Prognozowanie sprzedaży Operacyjna alokacja zapasu transportu pierwotnego Operacyjna alokacja zapasu zagraniczny eksportu wyrobów gotowych Proces Procesy obsługiwane przez Pion logistyki Proces Procesy poza Pionem logistyki 38 19
Zastosowanie VACD i EPC Analiza przypadku: Zarządzanie łańcuchem dostaw (Poz.1) Monitorowanie łańcucha dostaw Dostawcy produkcji i realizacja zakupów Produkcja Magazynowanie w browarach Dostawa wyrobów gotowych i opakowań zwr. Magazynowanie w CD transportu wtórnego krajowy Klienci Prognozowanie sprzedaży Operacyjna alokacja zapasu transportu pierwotnego Operacyjna alokacja zapasu zagraniczny eksportu wyrobów gotowych Proces Procesy obsługiwane przez Pion logistyki Proces Procesy poza Pionem logistyki Proces Procesy do przejęcia przez Pion logistyki 39 Zastosowanie VACD i EPC Analiza przypadku: Zarządzanie łańcuchem dostaw Dyrektor ds. planowania łańcucha dostaw Kierownik ds. planowani a produkcji Kierownik ds. planowania S&D Menadżer produkcji St. specjalista produkcji Menadżer długoterminowego Specjalista ds. prognozowania popytu St. specjalista ds. planowania dostaw Specjalista ds. planowania dostaw Specjalista ds. zarządzania opakowaniami zwrotnymi Specjalista ds. systemów informatycznych pl anowania Specjalista produkcji Procesy nieobsługiwane przez Pion logistyki 40 20
Zastosowanie VACD i EPC Analiza przypadku: Zarządzanie łańcuchem dostaw Dyrektor ds. Zarządzania Łańcuchem Dostaw Kierownik ds. Projektowania Architektury Łańcucha Dostaw Doradca finansowy Kierownik ds. Planowania Łańcucha Dostaw Kierownik ds. Logistyki Logistyk Regionu Menadżer zdolności produkcyjnej Menadżer ds. planow ania zdolności dystrybucyjnej Menadżer operacyjnego St. specjalista ds. monitoringu i rozwoju łańcucha dostaw St. specjalista zdolności produkcyjnej St. specjalista ds. planow ania zdolności dystrybucyjnej St. specjalista ds. zarządzania populacją opakowań zwrot. Menadżer ds. prognozowania popytu Menadżer eksportu/importu Menadżer ds. planow ania długoterminowego Mendżer operacyjnego w browarach x4 Menadżer ds. transportu i dostaw bezpośrednich Specjalista ds. monitoringu łańcucha dostaw Specjalista ds. prognozowania sp rzedaży St. specjalista eksportu/importu St. specjalista ds. zarządzania opakowaniami Specjalista Specjalista ds. zarządzania opakowaniami eksportu/importu zwrotnymi Specjalista ds. planow ania długoterminowego zwrotnymi x2 Specjalista ds. koordynacji promocji Specjalista operacyjnego w browarach x8 Planista ds. transportu i dostaw bezpośrednich x6 Jednostka organizacyjna Stanowiska obsługiwane przez dotychczasowy Pion logistyki Jednostka organizacyjna Stanowiska do obsadzenia w Pionie logistyki 41 Podsumowanie Bibliografia Scheer A.-W. ARIS Business Process Modeling. Berlin, 1998 Davis R., Brabänder E. ARIS Design Platform. Getting started with BPM. Springer, 2010 42 21
Podsumowanie zdarzenie dokument Perspektywa organizacji Perspektywa informacji Perspektywa funkcji Perspektywa kontroli Perspektywa informacji Perspektywa rezultatów zasoby technolog. zasoby technolog. IT dokument jednostki org. zdarzenie funkcja rezultat rezultat stanowisko Perspektywa kontroli Perspektywa organizacji stanowisko cel cel funkcja IT! Metodyka modelowania procesu EPC Perspektywa funkcji Perspektywa rezultatów zaproponowana przez A.-W. Scheer-a podstawą koncepcji jest ARIS House zawiera 5 perspektyw " organizacji " funkcji " informacji " rezultatów " kontroli 43 Podsumowanie VACD VACD VACD EPC! Metodyka modelowania architektury VACD wykorzystuje podejście hierarchiczne makroprocesy poz.0 procesy poz.1 podprocesy poz.2 działania / funkcje poz.3 stosowane są również inne modele alokacje poz.4 struktura organizacyjna inne 44 22
Podsumowanie Zapraszam do dyskusji i zadawania pytań 45 Tytuł: 03 Notacja EPC i VACD Autor: Piotr SAWICKI Zakład Systemów Transportowych WMRiT PP piotr.sawicki@put.poznan.pl www.put.poznan.pl/~piotr.sawicki www.facebook.com/piotr.sawicki.put Przedmiot: Zarządzanie procesami transportowo-logistycznymi Specjalność: Logistyka transportu Wersja: 2014.10.26 23