APIO. W4 ZDARZENIA BIZNESOWE. ZALEŻNOŚCI MIĘDZY FUNKCJAMI. ELEMENTY DEFINICJI PROCESU. DIAGRAM ZALEŻNOŚCI FUNKCJI.

Transkrypt

1 APIO. W4 ZDARZENIA BIZNESOWE. ZALEŻNOŚCI MIĘDZY FUNKCJAMI. ELEMENTY DEFINICJI PROCESU. DIAGRAM ZALEŻNOŚCI FUNKCJI. dr inż. Grażyna Hołodnik-Janczura W8/K4

2 ZDARZENIA BIZNESOWE W otoczeniu badanego zakresu pracy danej organizacji występują sąsiadujące systemy informatyczne, ludzie, wydziały, inne organizacje, czy inne strony badanego układu, w jakiś sposób z nim związane diagram kontekstowy. Praca, czyli czynności biznesowe wykonywane przez organizację lub system są zbiorem usług podejmowanych w reakcji na zachowania zidentyfikowanych obiektów zewnętrznych. Dostarczanie tych usług jest związane z otrzymywaniem z otoczenia informacji i sygnałów oraz wysyłaniem do niego wiadomości. Każdy zidentyfikowany fakt zachowania obiektu, który znajduje się w obszarze zainteresowania organizacji, jest nazywany zdarzeniem biznesowym i jest odbierany przez organizację jako wejściowy przepływ informacji. W odpowiedzi na zdarzenia biznesowe jest wykonywana jakaś praca, która na wczesnym etapie analizy wymagań użytkownika, w zależności od metody modelowania systemu informacyjnego, jest nazywana zbiorem funkcji, usług, przypadków użycia, czy opowiadań użytkownika. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 2

3 ODKRYWANIE ZDARZEŃ Zdarzenie biznesowe jest rzeczą, która się wydarzyła (sprawą, przedmiotem lub czasem), która z kolei sprawia, że organizacja w jakiś sposób reaguje, podejmując jakieś działanie (pracę). Wynik tego działania jest też zdarzeniem biznesowym. Analiza przyczynowo skutkowa działań biznesu pozwala odkrywać zdarzenia, i odwrotnie, wiedza o zdarzeniach pozwala odkrywać działania biznesu. Każdy przepływ informacji na diagramie kontekstowym i na diagramach niższych poziomów, wchodzący lub wychodzący, jest wynikiem zdarzenia biznesowego. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 3

4 DEFINICJA SEKWENCJI Sekwencja uporządkowany ciąg znaków, symboli, czynności lub innych elementów, przedstawiający strukturę jakiegoś układu, czy systemu. Inaczej kolejność wynikająca z określonej reguły. Rozpoczęcie funkcji biznesowej wymaga spełnienia jednego z warunków: wystąpienie jakiejś rzeczy: zależność między funkcją i zdarzeniem, zakończenie innej funkcji: zależność między funkcjami. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 4

5 SEKWENCJA FUNKCJI JAKO PRZEPŁYW PRACY Sekwencja funkcji prezentuje logiczny przepływ pracy Brak zachowania reguł określających ten przepływ może powodować opóźnienie w dostarczeniu wyniku ze względu na: przestoje wydłużające czas realizacji procesu, brak dostępu do zasobów ludzkich, brak dostępu do maszyn i urządzeń, awarie, niekompletne lub niepoprawne wyniki. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 5

6 ELEMENTY DEFINICJI PROCESU Początek i koniec Struktura Wejście i wyjście Dostawca i odbiorca Właściciel Kryteria oceny Wpływ na wynik całej organizacji Mierniki Narzędzia pomiaru i oceny Kryteria i metody sterowania, a także sprzężenia zwrotne Zasoby Dokumentacja [Szymonik A. (2011). Logistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw, Difin, Warszawa] GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 6

7 DIAGRAM ZALEŻNOŚCI FUNKCJI (DZF) WG NOTACJI: BARKER R., LONGMAN C., CASE*METHOD. MODELOWANIE FUNKCJI I PROCESÓW, W-WA 1996 Technika modelowania stosowana do pokazania współzależności między funkcjami oraz zdarzeń, które sprawiają, że funkcje są wykonywane. Współzależności są wynikiem reguł sterujących działaniem organizacji. Wyróżnia się dwa typy DZF: Ogólny diagram zależności funkcji ODZF (inaczej model wysokiego poziomu) Szczegółowy diagram zależności funkcji SDZF GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 7

8 PREZENTACJA GRAFICZNA ZDARZEŃ NA DHF... Z1 W1/Z11 W11 Z2 W2 Wynik kluczowy Z3 W3 zdarzenie inicjujące Z11 jest implikowane przez wynik W1 GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 8

9 RODZAJE ZDARZEŃ BIZNESOWYCH zewnętrzne (Ze) poza zasięgiem kontroli organizacji lub poza zakresem analizowanego systemu, ale jest znaczące dla działania danej organizacji zmiany (Z) zmiana stanu dowolnego obiektu czasu (C) predefiniowany termin (data, koniec roku, koniec miesiąca), zdarzenie czasu rzeczywistego systemowe (S) w ramach działalności danej organizacji, działa jako wynik jednej funkcji wywołujący funkcje kolejne GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 9

10 PREZENTACJA: ZDARZENIE FUNKCJA - WYNIK Z A W Zdarzenie inicjujące Wynik funkcji GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 10

11 PRZYKŁADY ZDARZEŃ I WYNIKÓW Brak możliwości Ze Życzenie klienta Sprawdź możliwość realizacji Jest możliwość Z Przyjęta dostawa Dodaj nową dostawę Zmieniony stan magazynowy C Godzina końca dnia pracy Wykonaj dzienne podsumowanie obrotów Dzienne obroty podsumowane S Minimalny stan zapasów Sporządź zamówienie Sporządzone zamówienie GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 11

12 DEFINICJA ZALEŻNOŚCI FUNKCJI Zależność funkcji B od funkcji A oznacza, że B nie może się rozpocząć, dopóki nie zakończy się funkcja A. A B GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 12

13 PRZYCZYNY ZALEŻNOŚCI FUNKCJI Informacyjna dane tworzone przez jedną funkcję są przetwarzane przez funkcję od niej zależną. Prawna wymagania stawiane przez przepisy prawne danego państwa lub umowy międzynarodowe. Taktyczna metody działania wypracowane przez daną organizację. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 13

14 PRZYKŁADY ZALEŻNOŚCI Informacyjna Przydziel miejsce Wydaj bilet Prawna Potwierdzenie odprawy celnej Przyjęcie do składu wolnocłowego Zakończenie przyjmowania zamówień Taktyczna Realizacja zamówienia GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 14

15 SZCZEGÓŁOWY DIAGRAM ZALEŻNOŚCI FUNKCJI Przedstawia podzbiór funkcji z niższych poziomów DHF wraz z ich współzależnościami, których zakres wyznacza jedno lub kilka zdarzeń inicjujących i jeden lub kilka rezultatów kluczowych. Określa wszystkie możliwe drogi dochodzenia do rezultatu kluczowego. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 15

16 STRUKTURA SDZF Wynika z analizy dwóch typów zdarzeń: Inicjujących, które są powodem wykonania określonego zbioru sekwencji funkcji, Zainicjowanych, które są odpowiedzią na zdarzenia inicjujące i stanowią rezultaty kluczowe procesu. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 16

17 PROSTE UKŁADY ZALEŻNOŚCI A B X A A X GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 17

18 OPERATORY LOGICZNE Jednoargumentowe: negacja Dwuargumentowe Koniunkcja dwóch zdań p i q jest zdaniem prawdziwym, gdy oba zdania są prawdziwe (spójnik i); Alternatywa zwykła: zdanie p lub q jest zdaniem prawdziwym, gdy co najmniej jedno ze zdań składowych p, q jest prawdziwe (spójnik lub); Alternatywa rozłączna jest prawdziwa, gdy jedno i tylko jedno ze zdań jest prawdziwe spójnik albo); Implikacja i równoważność Do zapisu są stosowane słowa kluczowe AND, OR, XOR symbole graficzne GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 18

19 PREZENTACJA OPERATORÓW LOGICZNYCH AND X OR X AND XOR GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 19

20 A ZŁOŻONE UKŁADY ZALEŻNOŚCI: ALTERNATYWA ZWYKŁA I KONIUNKCJA B C? D A X B C D A GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone B 20

21 ZŁOŻONE UKŁADY ZALEŻNOŚCI ALTERNATYWA ZWYKŁA I ROZŁĄCZNA A B? D C A X B GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 21

22 ALTERNATYWA ROZŁĄCZNA (SELEKCJA) I KONIUNKCJA To się nigdy nie może zdarzyć! A B? D C GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 22

23 ZŁOŻONE UKŁADY ZALEŻNOŚCI - REKURENCJA A B A X B GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 23

24 KONSTRUKCJE NIEDOPUSZCZALNE a) A B b) A B c) X Y GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 24

25 ZASADY RYSOWANIA DIAGRAMU Rysujemy diagram od strony lewej do prawej lub od góry do dołu Każdy diagram powinien rozpoczynać się od zdarzenia (lub zdarzeń) inicjujących i kończyć wynikiem kluczowym (lub wynikami) Wyniki funkcji, które są implikowanymi zdarzeniami inicjującymi następną funkcję, nie są rysowane na diagramie Wszystkie symbole powinny być połączone strzałkami Kierunek strzałki powinien być zgodny z kierunkiem przepływu procesu Unikać podziału schematu na strony GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 25

26 Przyniesione urządzenie Sprawdź urządzenie Przyjmij urządzenie Przydziel specjalistę Ustal rodzaj defektu Zwróć urządzenie Przydziel specjalistę Niewykonana naprawa Ustal czynności naprawcze Termin naprawy XOR Identyfikuj części zamienne Pobierz części z magazynu PRZYKŁAD DZF AND Przeprowadź naprawę Wykonana naprawa GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 26

27 ANALIZA ZDARZEŃ I WYNIKÓW FUNKCJI ELEMENTARNEJ Zdarzenie inicjujące Funkcja elementarna Wynik Przyniesione urządzenie Sprawdź urządzenie Naprawa możliwa albo niemożliwa Naprawa możliwa Przyjmij urządzenie Urządzenie przyjęte do naprawy i ustalony termin naprawy Urządzenie przyjęte do naprawy i ustalony termin naprawy Przydziel specjalistę Przydzielony specjalista do sprawdzenia Przydzielony specjalista do sprawdzenia i wystąpienie terminu naprawy Ustal rodzaj defektu Naprawa możliwa albo niemożliwa Naprawa niemożliwa Zwróć urządzenie Niewykonana naprawa Naprawa możliwa Przydziel specjalistę Przydzielony specjalista do naprawy Przydzielony specjalista do naprawy Identyfikuj części zamienne Potrzebne części zamienne albo nie Potrzebne części zamienne Pobierz części z magazynu Pobrane części zamienne Przydzielony specjalista do naprawy Ustal czynności naprawcze Ustalone czynności naprawcze Ustalone czynności naprawcze i (pobrane części albo części niepotrzebne) Przeprowadź naprawę Wykonana naprawa 27 GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone

28 SPRAWDZENIE MODELU DZF Czy ta zależność istnieje? czy jest jakaś różnica w wyborze kolejności wykonania funkcji: najpierw wykonaj A a później B, a może odwrotnie, a może obie w tym samym czasie Brakujące, ukryte zależności co jest jeszcze potrzebne do wykonania tej funkcji? po wykonaniu jednej funkcji, co umożliwia przejście do wykonania następnej funkcji? Modeluj tylko zależności zasadnicze dla realizacji celów biznesowych GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 28

29 OGÓLNY DIAGRAM ZALEŻNOŚCI FUNKCJI Budowany na wczesnym etapie tworzenia systemu na podstawie podzbiorów funkcji z wyższych poziomów DHF wyodrębnionych ze względu na obszary funkcjonalne oraz sekwencje ich realizacji. Stosowany jako ramowy szkic do ustalenia: faz realizacji systemu informatycznego, identyfikacji systemów użytkowych oraz kolejności ich wykonania, zakresu szczegółowych badań organizacji, ustalenia wstępnych kosztów, możliwych korzyści. GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 29

30 PRZYKŁAD ODZF Faza 1 Faza 2 Faza 3 KLIENT ZASOBY PLANOWANIE NAPRAWY ZGŁOSZENIA GHJ-PWR Wszelkie prawa zastrzeżone 30