1 Ligowiec pod lupą Nowy Styl 5S jako jedno z narzędzi Lean Manufacturing pozwala w jasny sposób uporządkować produkcję, wyeliminować materiały i przyrządy, które nie są używane w procesie produkcyjnym, zminimalizować zapasy i uczynić produkcję szczupłą (maksymalizacja wartości dodanej). Poprawne wdrożenie i sprawne funkcjonowanie 5S przedstawiono na przykładzie spawalni H3 w Zakładzie Produkcji Metalowej w Nowy Styl Group. Główne działania 5S podjęte w obszarze spawalni H3 objęły poprawę ergonomii pracy, poprawę przepływu materiału w obszarze spawalni, zmniejszenie ilości detali zalegających na stanowisku pracy, wzrost wydajności, podniesienie jakości produkowanych wyrobów, a także ujednolicenie standardów produkcji. pola według standardu (półwyrób, wyrób gotowy, wyrób nie-zgodny, odpad technologiczny). Oznaczono również obszar składowania przyrządów do spawania oraz narzędzi pomocniczych z jednoczesnym przypisaniem im adresu lokalizacji, która umożliwia natychmiastowe odszukanie przyrządu. PRZED I PO Realizację projektu rozpoczęto od serii szkoleń będących podstawą do dalszych działań. Podczas szkoleń przekazano niezbędną wiedzę teoretyczną i praktyczną wszystkim osobom, które będą pracowały nad wdrożeniem 5S i jego utrzymaniem. Kolejne działania objęły: selekcję przyrządów i komponentów do spawania odpowiednio opisano niezidentyfikowane przedmioty według obowiązujących zasad, określono materiały, które nie rotują, a następnie usunięto niepotrzebne narzędzia i materiały z obszaru. Pozwoliło to odzyskać powierzchnię produkcyjną, w zdecydowany sposób ułatwiło przepływ materiału oraz pomogło jednoznacznie identyfikować detale produkcyjne. Następnie odnowiono oznaczenia poziome dla dróg transportowych oraz wyznaczono PRZED I PO Kolejnym elementem, któremu poświęcono szczególną uwagę, były szafki narzędziowe. Ustalono standard zestawu rzeczy znajdujących się w szafkach pracowników, uporządkowano narzędzia, wykonano opisy oraz zdjęcia, które odzwierciedlają stan docelowy i pozwalają zachować standard wyposażenia spawacza. Dokonano również standaryzacji regałów i pojemników. W trakcie realizacji projektu podjęto decyzję o zmianie sposobu składowania mniejszych objętościowo detali produkcyjnych. Zastosowano nowe regały wraz ze standardowymi pojemnikami i zawieszkami na karty identyfikacyjne. Pozwoliło to w zdecydowany sposób skrócić czas potrzebny na odszukanie właściwego detalu produkcyjnego oraz ułatwiło zarządzanie produkcją półfabrykatów.
2 Standaryzacja i aktualizacja dokumentacji oraz tablic to kolejny etap wdrażania 5S. Usunięto zbędne informacje, ujednolicono i odnowiono opisy, uzupełniono brakujące, tak aby przy stanowisku pracy znajdowały się tylko wyłącznie niezbędne instrukcje oraz informacje. W celu sprawnego funkcjonowania 5S szczególny nacisk położono na utrzymanie czystości zarówno w trakcie pracy, jak i po jej zakończeniu. Stworzono instrukcje sprzątania, które określają zakres, odpowiedzialność i czas wykonywanych czynności porządkowych. Ostatnim i kluczowym elementem sprawnego funkcjonowania i utrzymania 5S jest samodyscyplina. Wszystkie podjęte działania wykonano wspólnie z osobami pracującymi bezpośrednio na produkcji. Tylko takie podejście pozwala utrzymać wprowadzone standardy oraz generować kolejne pomysły i usprawnienia prowadzące do ciągłego doskonalenia. Wprowadzone zmiany przyniosły wymierne efekty w postaci: - Obniżenia zapasów materiałów w toku produkcji o ponad 50% - Odzyskania 20% powierzchni produkcyjnej, która zostanie wykorzystana pod inne projekty - Wzrostu produktywności o ponad 8% - Niemierzalnej satysfakcji wszystkich pracowników Piotr Wojewódka, Kierownik Działu Organizacji Produkcji Selekcja w elektronice Wielu pracownikom firm 5S kojarzy się przede wszystkim z organizacją fizycznego miejsca pracy tj. szaf, biurek, otoczenia. Zapominamy, że podstawowym miejscem pracy, szczególnie dla pracowników administracji jest komputer. Dlatego właśnie komputer, jak i inne urządzenia elektroniczne powinien podlegać zasadom 5S. Wdrażanie 5S zaczynamy naturalnie od selekcji. Sortujemy przede wszystkim: - pliki i katalogi, w tym dane na pulpicie i w dokumentach, - pocztę elektroniczną na kliencie oraz ewentualnie na serwerze, jeśli poczta jest tam zapisywana. Przystępując do selekcjonowania plików na komputerze, musimy wziąć pod uwagę liczbę użytkowników plików. Jeżeli jesteśmy jedynymi użytkownikami plików, po prostu przeglądamy nasze dokumenty, usuwając pliki: - niepotrzebne, - zdublowane (istniejące już w innym miejscu), - będące poprzednimi wersjami aktualnych plików, - nieużywane przez określony czas (np. przez 2 lata). W poczcie elektronicznej usuwamy: - spam, - elementy usunięte, - stare elementy wysłane (pochodzące np. sprzed dwóch lat), - starą pocztę (pochodzącą np. sprzed dwóch lat), - pocztę z dużymi załącznikami (np. powyżej 10 MB).
3 W przypadku dysków sieciowych, na których pracuje wiele osób, selekcję najlepiej jest przeprowadzić wspólnie, tak aby na bieżąco ustalać czy dany plik jest potrzebny, czy nie. Jeśli nie jest to możliwe, można zdecydować się na poniższą ścieżkę postępowania: - w określonym czasie każdy użytkownik przegląda ustalony dysk i usuwa z niego wszystkie niepotrzebne pliki, których jest właścicielem i co do których ma pewność, że inne osoby z nich nie korzystają; - pliki, które mogą być używane przez innych (lecz nie ma takiej pewności), przenosimy do katalogu czerwone etykiety, gdzie czekają na decyzję o ostatecznym przeznaczeniu; - pliki potrzebne pozostawiamy na swoim miejscu lub przenosimy do nowej struktury 5S to nie sprzątanie Często w firmach, gdy zadaje się pytanie Co to jest system 5S? odpowiedź brzmi: Jak to co? 5S to sprzątanie. To system, który kocha porządek. Operatorzy na stanowiskach przy maszynach, czy osoby pracujące w biurach tak właśnie rozumieją 5S. Dopiero pełne zaangażowanie, poparte solidnym szkoleniem daje odpowiedź na pytanie co właściwe rozumiemy przez system 5S. Przekonanie wszystkich do stwierdzenia, że po wdrożeniu zasad 5S będzie pracowało się lepiej nie jest łatwe. Nie wszyscy od razu widzą ile czasu tracą na znalezienie potrzebnych narzędzi (operator), potrzebnych dokumentów (osoby z biura) czy potencjalnej przyczyny awarii (operatorzy i mechanicy Utrzymania Ruchu). Wprowadzenie systemu 5S ma wpływ na nasze zachowania, na to jak firma jest postrzegana przez przyszłych pracowników, jak również przez naszych aktualnych i potencjalnych klientów. Wdrożenie prawidłowych zasad 5S pozwoli nam na poprawę funkcjonowania firmy, w której pracujemy. Dobrze przeprowadzona SELEKCJA to pozbycie się zbędnych zapasów: materiałów do produkcji, narzędzi i materiałów pomocniczych. Zastosowanie 2S, czyli SYSTEMATYKI, pozwoli na szybkie znalezienie przedmiotów, które katalogów, jeśli taka została przygotowana. Przy potencjalnie dużej ilości plików niepotrzebnych oraz niewielkiej ilości pracowników ciekawym rozwiązaniem może być przygotowanie całkiem nowej struktury plików i przeniesienie do niej tylko plików niezbędnych. Warto pamiętać, że w przeciwieństwie do tradycyjnych obszarów w przypadku wykonywania selekcji dokumentów elektronicznych zawsze można zrobić kopie zasobów sieciowych (przed rozpoczęciem selekcji) i w razie potrzeby odzyskiwać skasowane pliki. Trzeba bowiem zawsze mieć na uwadze, że część plików może być połączona z innymi za pomocą linkowania i usunięcie lub zmiana nazwy elementu mogą spowodować niedziałanie innych plików. Witold Sadecki, Auditor Ligi Mistrzów 5S w danej chwili potrzebujemy, niezależnie od pracy jaką wykonujemy. Dzięki systematycebędziemy mogli szybko stwierdzić czego nam brakuje, ile materiału i ile narzędzi rzeczywiście potrzebujemy do wykonania konkretnej pracy. Wykonując kolejne 3S, czyli SPRZĄTA- NIE, będziemy mogli wykrywać potencjalne awarie i stworzyć dla siebie przyjazne środowisko do pracy. Na pewno te osoby, które kiedykolwiek zajmowały się wdrażaniem 5S nie powiedzą, że była to łatwa droga do celu.
4 Osiągnięcie wysokiego poziomu działającego w firmie systemu 5S to nie tylko wykonanie pierwszych trzech kroków, ale również STANDARYZACJA i SAMODYSCYPLINA, czyli dążenie do utrzymania tego co firmie wypracowano podczas wdrożenia. Spisanie nowych zasad pozwoli nam na przestrzeganie przez wszystkich standardów, jakie zaczną obowiązywać w firmie. Świetnym standardem jest na przykład szkolenie nowych pracowników z zasad systemu 5S. Stworzenie pracownikom możliwości składania pomysłów, które będą miały wpływ na ciągłe doskonalenie systemu 5S. Ostatnie 5S, czyli samodyscyplina polega między innymi na stworzeniu zespołu audytorów, którzy według opracowanego harmonogramu i listy pytań sprawdzaliby sposób działania obecnie funkcjonującego systemu, a zarazem byliby inspiracją do jego ciągłego doskonalenia. Wiele firm chcąc poprawić swój wizerunek oraz mieć wpływ na warunki pracy swoich pracowników zaczynają od systemu 5S, aby później przejść do wdrażania trudniejszych narzędzi związanych z tak zwanym Szczupłym Wytwarzaniem, czyli Lean Manufacturing. Arkadiusz Kubarek, Auditor Ligi Mistrzów 5S auditor odpowiada 1. Czy podłoga jest czysta i w dobrym stanie? Czysta podłoga jest z pewnością wizytówką obiektu przemysłowego, jak również pomieszczeń biurowych. Czystość jest kluczowa przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo. Tworzymy środowisko, w którym pracownicy nie będą obawiali się zagrożeń i wypadków. Zabrudzenia są nie tylko problemem sanitarnym. W przypadku szpitali papierkiem lakmusowym jest niewątpliwie podłoga. To ona jest najbardziej narażona na zabrudzenia i stanowi największe wyzwanie. Zaniedbana podłoga może przyczynić się do powstania niebezpiecznych warunków pracy oraz spowodować awarię sprzętu (pęknięta podłoga spowoduje na przykład awarię wózka). Niebezpieczne warunki są zagrożeniem dla pracowników, sprzętu i prędzej czy później doprowadzą do poważnych wypadków. Co jest przyczyną takiego stanu rzeczy? Bardzo często nieprawidłowa organizacja pracy, niewystarczająca kontrola, brak edukacji i błędne procedury. 4 Aby się tego ustrzec powinno się określić: -CO musi być wyczyszczone? -JAK musi być wyczyszczone? -KIEDY musi być wyczyszczone? Należy to zapisać w standardowej instrukcji oraz sporządzić listę osób w celu potwierdzenia KTO jest odpowiedzialny za wykonanie. Funkcjonalne wyznaczenie zoningu oraz prawidłowe umieszczenie potrzebnych przedmiotów w taki sposób, aby każdy mógł je znaleźć stworzy uporządkowane i zadbane miejsce pracy. Poprzez wydzielony obszar na podłodze, dedykowany dla konkretnej rzeczy eliminujemy marnotrawstwo ruchu dzięki lepszej organizacji stanowiska pracy oraz redukujemy zapasy materiałów i robót w toku, zmniejszamy potrzebną powierzchnię produkcyjną, szybciej identyfikujemy problemy utrzymania ruchu (TPM). Czysta, przejrzysta hala oraz czyste stanowisko cieszy wszystkich, którzy przy nim pracują.
5 2. Czy na strefie znajdują się osobiste rzeczy pracownika? Rzeczy osobiste pracowników należy traktować jako rzeczy zbędne do wykonania zadań w środowisku pracy, ponieważ stwarza to poczucie braku utrzymania porządku. Rzeczy osobiste pracownika nie znajdujące się w przewidzianym dla niego miejscu mogą stać się przyczyną uszkodzenia maszyny lub wytwarzanego produktu. Mogą prowadzić do utraty zdrowia i życia, opóźnienia terminu dostawy do klienta, utraty zaufania i zadowolenia klienta, kosztów dodatkowej pracy, napraw, braku nowych zamówień od klienta. Pióro jest potężniejsze niż miecz Edward Bulwer-Lytton; angielski dramaturg, pisarz i polityk (1803-1873). Zwykłe pióro może zablokować układ kontroli lub spowodować zwarcie układu elektrycznego. Wiesław Kupras, Auditor Ligi Mistrzów 5S Szkolenia w nowym kwartale Nowoczesne firmy dbające o swój wizerunek inwestują w rozwój pracowników. Jednym ze środków podnoszenia kompetencji zatrudnionych są szkolenia. Mają one motywujący wpływ oraz niosą sygnał świadczący o tym, że pracodawcy zależy by dawać pracownikowi nowe możliwości samorealizacji, poszerzania horyzontów i przede wszystkim stawać się coraz lepszym specjalistą/profesjonalistą. Standardowy koszt jednodniowego przeszkolenia jednej osoby sięga kilkuset złotych. W programie Liga Mistrzów 5S mogą Państwo tym sposobem bezpłatnie inwestować w swoich pracowników. W najbliższym kwartale przeszkolimy Ligowców w wymienionych tematach. W Krakowie: -Metoda 5S -Wstęp do TPM -Kompleksowy system monitorowania i pomiaru procesów -Gra symulacyjna Lean Tools Game W Gdańsku: -Kaizen i PokaYoke -Metoda 5S -Od push do pull Przypominamy, że od kwietnia bieżącego roku każda firma ma możliwość zamówienia certyfikatów również po szkoleniach w ramach Ligi Mistrzów 5S. Dodatkowo podczas kursu uczestnik może indywidualnie zgłosić jego zapotrzebowanie. Koszt jednego certyfikatu to 49 zł netto.
www.ligamistrzow5s.pl ligamistrzow5s@luqam.com