Akaemia Techico-Humaistyca w Bielsku-Białej Wyiał Buowy Masy i Iformatyki Katera Techologii Masy i Automatyacji LABORATORIUM OBRABIAREK INSTRUKCJA Temat: Sporeie charakterystyki frearki ariowej FNC-25 ora poiał a poielicy uiwersalej typ FJDB250 Opracował mgr i. Arkaius Krempek Bielsko-Biała 2004
1. Cel wiceia Celem wiceia jest poaie uowy, kiematyki i moliwoci orókowych frearki ariowej FNC-25, apoaie si e sposoami poiału a poieicach ora omówieie poielicy e wiksoym akresem poiału typ FJDB250. 2. Klasyfikacja frearek Frearki ogólego preaceia w aleoci o cech kostrukcyjych ieli si a: 1) Frearki stołowe preacoe s pree wsystkim la premysłu precyyjego (optycy, elektro-techicy, egarmistrowski), gie wykorystywae s o prac w proukcji wielkoseryjej ora la warstatów i pracowi remielicych. Najwaiejsymi cechami ich uowy s: mała powierchia rooca; rcy ap posuwów; ua okłao pracy. 2) Frearki wsporikowe. a) Poiome o poiomej osi wrecioa ułoyskowaego w korpusie główym (stojaku), charakterystyc la tej omiay elk potrymkami o trpiei frearskich, wró których wyróia si astpujce wariaty: frearki wsporikowe poiome o uproscoej uowie i uproscoym ukłaie kiematycym. Preacoe s o prac remotowych ora proukcji jeostkowej i małoseryjej w warstatach remielicych; frearki wsporikowe poiome ogólego astosowaia, s prystosowae o pracy w cyklu automatycym sterowaym erakowo, preacoe o róoroych roót frearskich w proukcji seryjej. frearki wsporikowe poiome uiwersale o uowie ietycej jak frearki wsporikowe wykłe, oatkowym elemetem wyposaeia jest elemet sa poprecych waych orotic. Pry uupełieiu wyposaeia frearki o poielic uiwersal moa oraia powierchie ruowe i koła ate o ach skoych. ) Pioowe rói si o poiomych tylko rowiaiem espołu wrecioa (pioowe wrecioo ułoyskowae w głowicy wrecioowej presuwej lu skrtej wysuwa tulej wrecioow). Preacoe s o wysokowyajej oróki płascy freami walcowo-cołowymi i głowicami freowymi ora o freowaia róego roaju rowków prostoliiowych i kołowych. c) Lekkie staowice omia porei miy frearkami stołowymi i wsporikowymi reiej wielkoci, o uproscoej uowie (rce posuwy pioowe i poprece) preacoe główie la wyiałów remotowych i prototypowych ora warstatów remielicych. 3) Frearki ewsporikowe (łoowe) postawowy ukła oy frearki ewsporikowej, skłaajcy si e stywego skryiowego łoa i stojaka, prypomia oku liter L. Wrecieik jest presuway pioowo po prowaicach stojaka, a stół (ajcciej kryowy) umiescoy jest a łou. Frearki te oacaj si wiks stywoci i frearki wsporikowe, co powala a ich oraia premioty o acej masie (1500 2000 kg). Frearki ewsporikowe ieli si a frearki e stołem kryowym poiome 1
i pioowe. Preacoe s o oróki korpusów reich i uych pry proukcji jeostkowej. 4) Frearki włue charakterystycymi cechami frearek włuych s: stół presuwy tylko w kieruku włuym (prostopale o osi wrecioa), pry cym roga presuwu stołu jest miejsa o jego ługoci; presuwy wrecieik i reguły wysuwae wrecioo; Preacoe s o oróki gruej i ostatecej płascy, główie głowicami freowymi i freami walcowo-cołowymi. Frearki włue uowae s w wielu uifikowaych omiaach, skłaajcych si tych samych elemetów i espołów postawowych, a róicych si lic i usytuowaiem wrecieików. 5) Frearki karuelowe preacoe s o oróki płascy głowicami freowymi, główie w premyle motoryacyjym. Oraiae premioty mocuje si w uchwytach sykomocujcych a stole, który moe wykoywa ruch orotowy cigły lu preskokami. Opróc wymieioych frearek moa spotka jesce frearki specjale i specjaliowae, o których alica si: frearki kopiarki, frearki ariowe, frearki o gwitów, frearki o rowków wpustowych, o wałków wielowpustowych, o wierteł, kół atych, frearki owe. Naley rówie pamita tutaj o frearkach sterowaych umerycie i powstałej a ich aie grupie oraiarek po wspól aw cetra orókowe, gie je omia s cetra frearsko wytacarskie. Na rys. 1 prestawioo typowych prestawicieli omówioych powyej frearek. Rys. 1. Frearki: a wsporikowa poioma, - wsporikowa pioowa, c - wsporikowa ariowa, ewsporikowa pioowa, e ewsporikowa poioma, f ewsporikowa poioma ramowa 2
3. Zastosowaie i uowa frearki uiwersalej Frearki ale o oraiarek ajariej ropowsechioych w premyle masyowym i ajmuj rugie miejsce po tokarkach. Moa a ich oraia premioty e stali, eliwa, metali ieelaych i tworyw stucych. Du wyajo oróki uyskuje si iki astosowaiu ari wieloostrowych i uych prkoci skrawaia. Postawowe wielkoci charakterystyce frearek ogólego preaceia okrela si popre poaie wymiarów roocych stołu B L (B seroko, L ługo). Frearki wsporikowe poiome uiwersale posiaaj stół kryowy apay mechaicie we wsystkich kierukach, a poato elemety sa poprecych way orotic, który umoliwia skrt stołu w płascyie poiomej (awycaj w graicach 45 ) i astpie jego ruch posuwowy po okreloym ktem o osi wrecioa, co pry oatkowym uupełieiu frearki w uiwersal poielic powala a orók powierchi ruowych i freowaie atek o ach skoych. Frearki uiwersale posiaaj wyposaeie ormale, oejmujce estaw postawowych elemetów o ustalaia i mocowaia ari, jak i wyposaeie specjale: imała masyowe, tuleje reukcyje, roseroy komplet trpiei frearskich, pryry poiałowe i poielice, skryki gitarowe, stoły orotowe, głowice frearskie ktowe, pryry o łutowaia, elki własym apem, pryry o freowaia atek. 4. Charakterystyka frearki ariowej FNC-25 4.1. Opis techicy Uiwersala frearka FNC-25 jest oraiark preaco o prac w wyiałach: ariowych, prototypowych, proukcyjych o wykoywaia ari, form, wykrojików i iych etali o wysokiej okłaoci. Moa a iej oraia takie materiały jak: eliwo, stal, r, mosi, alumiium, tworywa stuce optymalymi sykociami skrawaia i posuwami iki serokiemu akresowi orotów i posuwów. Pry uyciu ogatego wyposaeia ormalego i specjalego moa a tej frearce wykoywa astpujce roaje oróki: freowaie proste i po okrgu, wierceie, wytacaie i plaowaie, łutowaie, wykoywaie prac poiałowych, freowaie liii ruowych, freowaie krywek tarcowych i owych. Dla prac wymagajcych wysokiej okłaoci poycjoowaia presuwów włuego stołu i wrecieika, astosowao o frearki jako wyposaeie specjale cytiki optyce, które umoliwiaj ustawieie u okłaoci. Na specjale yceie, frearki moa wyposay w wie ruy pocigowe toce, których eluowy charakter pracy umoliwia a freowaie preciwiee i współiee. Prekłaie ruowe toce staowi elemet o aro wysokiej precyji apewiajce eluow prac, wysok stywo osiow, wysok sprawo i okłao skoku ora u ywoto. Kostrukcja frearki jest aro stywa i staila iki silie uerowaemu korpusowi ora serokim i mocym prowaicom presuwu suportu i wrecieika. Frearka skłaa si astpujcych espołów: postawy, korpusu, wrecieika, elki, stołu pioowego, stołu poiomego ora pulpitu sterowicego i safy sterowicej. Na cole elki mocuje si wyposaeie specjale, takie jak: głowica frearska, głowica sykoiea, głowica o łutowaia ora wsporiki. Na stole pioowym mocuje si: stół poiomy, stół uchyly, stół uchyly presuwem, poielic, pryr o freowaia liii ruowych, pryr o freowaia krywek. Natomiast a stole poiomym mocuje si stoły orotowe, poielic, imała itp. Nap posuwów jest aepiecoy pre isceiem pry pomocy sprgła precieiowego. Smarowaie frearki jest realiowae cetralie wu pompek. Jea jest 3
umiescoa w korpusie i pracuje automatycie smarujc w sposó cigły wrecieik, skryk prkoci i posuwów. Druga pompka umiescoa jest w sporiku i słuy o okresowego smarowaia prowaic i mechaimów wsporika. Cało ukłau sterowaia elektrycego oraiarki umiescoa jest w safie sterowicej. Wsystkie elemety osługi preacoe o operatywego sterowaia elektrycego oraiark umiescoe s a pulpicie ajujcym si a korpusie frearki w poliu orgaów sterowaia mechaicego. Ogóly wygl frearki pokaao a rys. 2. Gie: 22 pokrywa słuca o alewaia pompki cetralego alewaia, 31 pokrtło regulacji opływu chłoiwa, 32 pokrtło presuwu rcego elki, 33 koło rce o oracaia kół skryki prkoci i posuwów w celu ułatwieia astawieia wyraych orotów i posuwów, 34 piercie lokay wrecioa poiomego, 35 cigac o mocowaia ari, 36 koło presuwu włuego stołu prawe, 37 koło presuwu wrecieika, 38 koło presuwu włuego stołu lewe, 39 wigia włceia mechaicego presuwu wrecieika, 40 eraki ustawieia akresu presuwu wrecioa, 41 rua aciskaia elki, 42 wigia włceia i wyłceia apu wyposaeia mocowaego a elce, 43 rua aciskowa wrecieika, 44 uchwyt o cujika, 45 wigia astawieia wyraego akresu orotów ora włceia apu wrecioa, 46 wigia astawieia orotów, 47 rua o aciskaia elki, 48 rua o aciskaia wrecieika, 49 rua o amocowaia potrymki, 50 wigia o włcaia presuwu stołu włu ora w gór i ół, 51 postawka la płytek miericych, 52 kółko presuwu suportu w gór i w ół, 53 eraki astawe ustawieia akresu presuwu suportu w gór i w ół, 54 eraki kracowe suportu (amocowae a stole), 55 rua o aciskaia safy a aparatur elektryc, 56 wigia astawieia wyraego akresu presuwów ora całkowite wyłceie posuwów, 57 erak kracowy posuwu włuego, 58 opór a płytki posuwu włuego, 59 rua akrtkami o mocowaia stołu poiomego, 60 eraki astawce ustawieia aego akresu presuwu włuego stołu pioowego, 61 erak kracowy presuwu włuego, 62 rua akrtkami o mocowaia stołu poiomego, 63 rua o aciskaia presuwu stołu pioowego, 64 rua o aciskaia presuwu suportu, 4
Rys. 2. Wiok ogóly frearki
65 wigia astawieia posuwów, 66 lampka sygaliacyja włceia apicia 67 prycisk awaryjego wyłceia frearki, 68 prycisk włceia i wyłceia silika apu główego, 69 prycisk włceia i wyłceia silika głowicy sykoieej, 70 - prycisk włceia i wyłceia pompki chłoiwa, 71 włcik główy frearki, 72 giao owietleia frearki, 73 giao 3-faoweasilaia głowicy sykoieej, 75 rua o uiemieia frearki 4.2. Wielkoci charakterystyce frearki FNC-25 Stół poiomy powierchia mocowaia 250 700 mm, 3 rowków teowych seroko rostawieie 12 80 mm, masa stołu 80 kg; Wrecieik poiomy Stoek wewtry wrecioa ISO 40, ilo prkoci orotowych wrecioa poiomego i pioowego 16, pry akresach orotów 56-71-90-112-140-180-224-280-355-450-560-710- 900-1120-1400-1800 or/mi, ajwiksy presuw wrecieika mechaicy/rcy 200 mm, ilo posuwów wrecieika 16, akresy posuwów wrecieika 11,2-355 mm/mi (11,2-14-18-22,4-28-35,5-45-56-73-90-112-140-180-224-280-355); Stół pioowy Powierchia mocowaia 270 755 mm, 3 rowki teowe seroko rostawieie 16 60 mm, ajwiksy presuw włuy mechaicy/rcy 330/350 mm, ajwiksy presuw pioowy mechaicy/rcy 310/330 mm, ilo posuwów włuych i pioowych 16, akres posuwów włuych i pioowych 10 500 mm/mi (11,2-14-18-22,4-28-35,5-45-56-73-90-112-140-180-224-280-355); Nap, wymiary gaarytowe, ciar Silik główy moc 2,2 kw, oroty pry 50 H 1410 or/mi; Silik elektropompki chłoiwa moc 0,1 kw, oroty pry 50 H 2700 or/mi; Masa frearki 1070 kg; Wymiary gaarytowe głowic frearsk (ługo seroko wysoko) 1550 1600 1630 mm wg rys. 3; Dopuscala maksymala masa mocowaego premiotu a stole frearki 70 kg; Wysoko głowic sykoie 1950 mm. 4.3. Schemat kiematycy frearki FNC-25 Cała frearka apaa jest silikami elektrycymi o mocy 2,2. Nap wału silika preosi si popre prekłai pasow o skryki prkoci. Skryka prkoci posiaa osiem stopi prkoci. Ze skryki prkoci ap preosoy jest pre prekłai oockow a wrecioo poiome. Wrecioo poiome posiaa 16 stopi prkoci orotowych. Z wrecioa poiomego ap preosi si a elki, a astpie o pryrów mocowaia a cole elki. Na wrecioie poiomym jest koło presuwe, które słuy o włcaia lu wyłcaia apu a wrecioo pioowe. 6
Wrecioo pioowe posiaa rówie 16 prkoci orotowych. Nap posuwów oywa si o tego samego silika, co ap główy. Skryka posuwów jest apaa o pierwsego wałka skryki prkoci. Skryka posuwów posiaa 8 prkoci orotowych. Ze skryki posuwów ap preosi si popre wójk presuw a wałek XVIII. Na wałku XVIII jest osaoe sprgło precieiowe posuwów, które aepieca elemety mechaimów presuwu pre isceiem. Z wałka XVIII ap preosi w wóch kierukach popre prekłaie łacuchowe a wrecieik i stół. Na wałku XXII ajuje si awrotica miay kieruku presuwu wrecieika ora presuw rcy wrecieika. Presuw wrecieika oywa si pry pomocy ruy i akrtki orotowej. Nakrtka jest ieloa i latego jest moliwo kasowaia luów. Z wałka XXIII ap preosi si rówie a stół popre prekłai łacuchow i prekłaie ate o skryki suportowej, w której miesc si awrotice presuwu włuego i pioowego sterowae je wigi. Presuw włuy oywa si pry pomocy ruy i akrtki, tak samo presuw pioowy. Oie akrtki s ieloe, co aje moliwo kasowaia luów. Nastawiaie orotów oywa si pry pomocy wóch wigi. Nastawiaie posuwów oywa si rówie pry pomocy wóch wigi. Rys. 3. Schemat kiematycy frearki FNC-25 4.4. Doór parametrów skrawaia Prawiłowy oór parametrów skrawaia jest postaw o uyskaia aej okłaoci oróki i jakoci powierchi oraiaej. W celu łatwiejsego ooru parametrów skrawaia ałcoo opowieie ae w postaci wykresu i taeli. W celu ooru parametrów skrawaia la oróki wykacajcej aley kierowa si astpujcymi aleceiami: 7
la osigicia R a 10 5 µm stosowa głoko skrawaia 0,5 1,0 mm, la osigicia R a 2,5 1,25 µm stosowa głoko skrawaia 0,1 0,4 mm, stosowa wyse sykoci skrawaia i miejse posuwy a 1 frea. Uwaga: Całkowit moc silika główego moa wykorysta w akresie orotów wrecioa 112 1800 or/mi, w akresie orotów 56 90 or/mi opuscale jest skrawaie e stałym mometem M max 13 kgm. Efektyw moc silika główego potre la skrawaia e stałym mometem M max 13 kgm la poscególych orotów wrecioa moa olicy e woru: M max N [kw] 947 η gie: η 05-0,7 sprawo oraiarki Wartoci mocy la poscególych orotów wrecioa prestawiaj si astpujco: la 56 N 1,1 kw, 71 N 1,35 kw, 90 N 1,75 kw, Prykła ooru parametrów skrawaia Materiał oraiay: eliwo sare HB 220 kg/mm 2 Fre walcowy NFW 63 70, 6 (uieie grue). Z talicy 6 ocytujemy v 12 m/mi, f 0,1 mm/1 ostre, Z wykresu 5 ocytujemy oroty wrecioa 71 or/mi. Posuw miutowy olicamy e woru: f m f 0,1 6 71 42,6 [mm/mi] pryj f m 35,5 mm/mi. 5. Poielice 5.1. Wiaomoci ogóle Poielice moa poieli a wykłe, uiwersale automatyce i wielowrecioowe. Poielice wykłe powalaj a okoywaie poiału eporeiego, pry którym kt orotu wrecioa poielicy rówy jest ktowi orotu korki (1). Do korpusu (2) poielicy prymocowaa jest tarca poiałowa (3) kilkoma rami owoowo umiescoych otworów. W otwory te wprowaa si cop atrasku (4) korki (1). Tarca ma wykoae otworki po ou stroach, ay wiksy lic poiałów. k lica całkowita rówa lu wiksa o jeoci Poielice uiwersale powalaj a uyskaie wielkiej iloci róych poiałów ora posuwów skojaroych, a pomoc, których moliwe jest freowaie liii ruowych i spiralych. O wrecioa poielicy moe y ustawioa po owolym ktem o powierchi stołu, co powala a poiał powierchi stokowej. Zawycaj poielice tego typu wyposaoe s w try wymiee tarcki otworkami. Kaa tarcka ma astpujce licy otworków a poscególych okrgach: I 15, 16, 17, 18, 19, 20, II 21, 23, 27, 29, 31 i 33, III 37, 39, 41, 43, 47 i 49. 8
Rys.4. Poielica uiwersala schemat kiematycy Pry oracaiu kor ruch wałka I jest preosoy a wrecioo poielicy a poreictwem prekłai limakowej taki poiał aywa si poiałem poreim. Na poielicach uiwersalych moa prowai rówie ieleie eporeie tak jak a poielicach wykłych. W tym celu a wrecioie poielicy akłaa si tarc 24 otworami i ołca si limak o limacicy. Dieleie poreie owou koła a rówe cci moa preprowai w trojaki sposó: a) wykłe, ) sproe, c) róicowe. Dieleie wykłe Pry ieleiu wykłym tarcka poiałowa jest pre cały cas uieruchomioa atraskiem (4). Lic orotów kork olicamy e woru: ks k j gie: k lica orotów kor, ks lica ów koła limakowego (limacicy), j kroto limaka, lica poiałów a owoie premiotu oraiaego. Najcciej limacica ma 40 ów ( ks 40), a limak jest jeokroty (j 1) st: 40 k Prykła. Na frearce poiomej aci y a kole atym freem krkowym moułowym. Ilo ów 32. Ile wykoa orotów kor y oróci koło ate o jee (wr)? 32 40 40 32 8 32 4 16 4 16 k 1 1 1 + Wyika st, e kor aley wykoa jee peły orót i oatkowo presuwamy j w tym samym kieruku o 4 otworki. Pry cym atrask kory musi y w tym prypaku ustawioy a okrgu 16 otworkami. By uik kaoraowego olicaia otworków i popełiaia łów, korysta si pomocy astawych wskaówek. Wskaówki rochyla si citymi krawiami o kt opowiaajcy cci orotu kor (w tym prypaku 4 iałki). Nastpie uieruchamia si je wglem sieie. Sposó posługiwaia si wskaówkami prestawia rys. 5. 9
Rys. 5. Nastawiaie wskaówki tarcki poiałowej i posługiwaie si wskaówkami Dieleie poreie wykłe moliwe jest o astosowaia wtey, gy korystajc e woru o oliceia licy orotów kor, otrymamy lic całkowit lic całkowit i ułamek (miaowik po prekstałceiu musi y rówy licie otworków a jeym okrgów poiałowych, licik opowiaa wtey licie iałek, o któr aley presu oatkowo kor). Dae ułatwiajce aleieie właciwego rowiaia pry ieleiu wykłym i róicowym amiescoo w taelach (p. Poraik Freera). Dieleie sproe Csto ara si, e poiał wykły jest iemoliwy powou raku opowieiej licy otworków w tarckach. Dlatego wtey moa astosowa ieleie sproe, które polega ks a rołoeiu ułamka otrymaego e woru k a takie ułamki, których miaowiki j opowiaały istiejcym licom otworków w jeej lu w wóch tarckach w myl woru ks ax + y k j xy k k ax xy p + y xy + gie: p wielko orotu korki w stosuku o ieruchomej tarcki; r wielko orotu korki wra tarck wglem atrasku r. Prykła. Owó premiotu poieli a 36 cci. W tarcach poiałowych ie ma okrgu o takiej licie otworków, jak rówie rówie ułamek 40/36 ie a si prekstałci a taki ułamek, którego miaowik yły rówy istiejcej licie otworków. Pry ieleiu sproym olicymy, wic: 40 7 + 33 7 33 1 11 k + + 63 7 9 7 9 7 9 9 21 3 11 k p + r + 27 21 cyli 3 11 p, r 27 21 Do ieleia astosujemy tarck II otworami prelotowymi. Zatrask kory p umiejscowimy w jeym otworków okrgu o 27 otworkach, a atrask r, ajujcy si tyłu tarcki, w jeym otworków o 21 otworkach. Pocas ieleia ajpierw orócimy kor wglem tarcki uieruchomioej atraskiem r o iałki, a astpie ie wyjmujc atrasku korki p ocigamy atrask r i orócimy w tym samym kieruku kor raem tarck o 11 iałek. Niekiey ułamek wygoiej jest rołoy a róic wóch ułamków, jak p. pry 69. r a y + x 10
40 40 63 23 63 23 21 1 k 69 23 3 23 3 23 3 23 3 23 3 21 11 k 23 33 W tym prypaku kor (wglem ieruchomej tarcki) oracamy w jeym kieruku, a astpie tarck kor w preciwym kieruku oojta jest kolejo wykoywaia tych ruchów. W prypaku, gy tarcki maj otwory ieprelotowe, aley umieci a poielicy jeoceie wie tarcki. Dla prykłau 40 7 + 33 7 33 1 11 2 11 k + + + 63 7 9 7 9 7 9 9 21 18 21 Tarc 21 otworkami osaamy owrotie, a tarc 18 otworami osaamy ormalie. Dalsy tok postpowaia jest taki sam. W prypaku stałego atrasku r (rak moliwoci presuwu promieiowego) o ruchu orotowego tarcki moa wykorysta tylko otworki ewtre, co miejsa akres stosowaia ieleia sproego. Wia, e ieleie sproe moa stosowa, gy miaowiki rówe licie otworków w tarcach. Jeeli jest to iemoliwe aley astosowa ieleie róicowe. Dieleie róicowe Dieleie róicowe (pry ormalym espole kół miaowych poielicy) umoliwia okoaie poiału owou premiotu a owol lic cci (2 360). Z tarcki poiałowej musi y wysuity atrask r, gy tarcka oraca si pocas ieleia. Koieco ruchu tarcki wyika astpujcego roumowaia. Owó premiotu aley ks poieli a cci. Otrymaemu e woru k ułamkowi opowiaa oróceie j korki połoeia A o B (Rys. 6). Jeeli w połoeiu korki B po jej atraskiem jest otwór poiał wykły. Pry ieleiu róicowym takiego otworku ie ma. S atomiast w poliu otworki x i y. Rys. 6. Zasaa ieleia róicowego Pry ieleiu róicowym wyiera si jee tych otworków, pry cym w casie orotu korki połoeia A o B tarcka oraca si w kieruku goym kork lu preciwym. Z chwil, gy atrask wpaie w ay otwór poiał jest akocoy. W prypaku wyraia otworu x mamy poiał astpcy >, atomiast pry wyore otworu y lica poiałów <. Lic pryjmuje si jako iewiele róic si o, ale tak, pry której moliwy jest poiał wykły a cci. Wyika to e woru (**). Tarcka poiałowa otrymuje ruch orotowy o wrecioa poielicy pre koła miaowe a,, c i ora prekłai stokow o prełoeiu 1:1. 11
Rys. 7. Schemat kiematycy poielicy uiwersalej prystosowaej o poiału róicowego Poielice uiwersale aopatroe s w espół kół miaowych o licie ów: 24, 26, 28, 32, 36, 40, 44, 48, 56, 64, 72, 86, 100 (casem oatkowo 46, 52, 58, 68 i 76). Lic kół miaowych, które aley ałoy a poielic olica si e woru: a c 40 ( ' ) (*) ' Lic orotów kork wglem tarcy olicamy e woru: 40 k ' (**) ' Ułamek otrymay e woru (*) moe mie warto oati lu ujem. Doati warto 40 wyraeia ( ' ) uyskujemy, gy < kieruek orotów tarcki goy kierukiem ' orotów korki, atomiast ujem, gy > kieruek orotów tarcki preciwy o kieruku orotów korki. Moe ary si, e kieruek orotów tarcki ie jest właciwy i wówcas akłaamy koło poreie p o owole licie ów. Dae o ułatwiajce aleieie właciwego rowiaia csto ajuj si w taelach (p. Poraik Freera). Prykła. Poieli owó premiotu a 69 cci. Pryjmujemy 70. Koła miaowe olicamy a c 40 40 4 ( 70 69) + 70 70 7 a c 32 56 lu Lica orotów kor k 40 4 12 ' 70 7 21 24 24 32 56 Prykła. Poieli owó premiotu a 73 cci. Pryjmujemy 70. Koła miaowe olicamy a a c c 40 70 48 28 ( 70 73) 24 28 Lica orotów kor k 40 4 12 ' 70 7 21 48 24 12 7 12
Prykła. Nacia meto kstałtow koło ate o licie ów 127. Pryjmujc astpc lic poiału 130. a a c c 40 130 48 52 ( 130 127) 120 12 + + 130 13 Pry tej licie astpcej ( 130) aaia ie moa rowia, poiewa komplet kół miaowych ie ma koła 52, jak rówie iego, którego lica yłay ilocyem licy 13. Dlatego pryjmujemy i lic astpc 120 a a c c 40 120 56 24 Lica orotów kor k 40 1 6 ' 120 3 18 ( 120 127) 7 3 Dieleie owou koła weług kta rokowego Tego typu ieleie spotykae jest p. pry freowaiu rowków wiórowych w rowiertakach ierówomier poiałk. Moe y preprowaoe pre ieleie eporeie (specjala tarcka poiałowa) lu poreie. Pry ieleiu poreim lic orotów kork olicamy e woru: k 40 ω ω 360 9 gie: ω kt rokowy wyraoy w stopiach. Jeeli kt wyraoy jest w miutach (ω ) lu sekuach (ω ) to: " ω' lu ω k k 540 32400 Otrymay ułamek tych worów aley amiei a ułamek wykły, którego miaowik yły rówy licie otworków w jeym okrgów tarcki poiałowej. Licik ie wskaywa o ile otworków a tym okrgu aley oatkowo presu kor poielicy. Prykła. Kt rokowy miy freowaymi rowkami wyosi ω 18. Olicy lic orotów kork. k 18 9 2 Kork aley wykoa 2 pełe oroty. Prykła. Kt rokowy miy freowaymi rowkami wyosi ω 31 17 11. Olicy lic orotów kork. 31 31 60 60 111 600 s 17 17 60 1 020 s 11 11 s 112 631 s Zgoie e worem: 112631 k 3 + 0,4762 32400 Kork aley wykoa 3 pełe oroty ora 0,4762 orotu. Ay amiei ułamek iesity aley skorysta taeli (Poraik Freera). Sk wiemy, e atrask kory mamy ustawi a okrgu lic otworków 21 i presu o 10 otworków (ie licc otworku, wglem, którego yły wykoae try pełe oroty). 13
Dieleie owou koła weług ługoci ocika łuku Na owoie premiotu aley wyfreowa wa lu wicej rowków o oległoci t (Rys. 8) Rys. 8.Dieleie owou koła wg ługoci ocika łuku Lic orotów kor moemy olicy po upreim aleieiu kta rokowego ω e woru: t ω 360 πd lu eporeio e woru 40 k π D Prykła. Na wałku o reicy D 150 mm aley wyfreowa wa rowki w oległoci t 15 mm. Olicy ilo orotów korki pre aciaiem rugiego rowka. k 40 15 40 9 1 3,14 150 31 31 Kor aley wykoa 1 peły orót i astpie presu o 9 otworków a okrgu o 31 otworkach. Prykła. Na wałku o reicy D 84 mm aley wyfreowa wa rowki w oległoci t 21 mm. Olicy ilo orotów korki pre aciaiem rugiego rowka. k 40 21 3,1847 3 + 0,1847 3,14 84 Kor aley wykoa 3 pełe oroty i astpie presu o 5 otworków a okrgu o 27 otworkach (a postawie taeli). Freowaie rowków ruowych astosowaiem poielicy uiwersalej W takim prypaku premiot oraiay (walec) wykouje wa ruchy: ruch włuy (e stołem frearki) ora ruch orotowy otrymyway o wrecioa poielicy, apaego pre ru pocigow stołu. Pre prystpieiem o pracy aley ustawi fre a osi orotu walca. Metoy s wie: pierwsa miej okłaa polega a ustawieiu frea (wierchołka ostra frea) w tej samej płascyie pioowej, co wierchołek kła koika. Natomiast okłaiejsa metoa polega a ustawieiu frea pry pomocy ktowika i płytek worcowych. Metoa ta jest stosowaa tylko wtey, gy wierchołek ów frea krkowego ley w płascyie symetrii frea. Po ustawieiu aley uieruchomi poprecy presuw stołu Po ustawieiu frea aley skrci stół po ktem rówym ktowi pochyleia liii ruowej freowaego rowka. Kt skrceia stołu olica si aleoci: tgω π Kieruek skrceia aley o kieruku wojoci rowka (prawowoje stół skrci w lewo, lewowoje stół skrci w prawo). Po ustawieiu uieruchomi orotic. Wtey to opiero prystpujemy o ałoeia premiotu i kół miaowych a,, c,. S t 14
Rys. 9. Schemat apu stołu frearki i wałka pry freowaiu rowka ruowego Lic ów kół atych olicamy e woru: 40 S a c p S gie: S p skok ruy pocigowej stołu frearki w mm, S skok liii ruowej aciaego rowka w mm, a lica ów koła mocowaego a ruie pocigowej, lica ów koła mocowaego a wale poielicy. Najcciej rua pocigowa frearki ma skok 5, 6 mm lu 1 ", a skok liii ruowej 4 freowaego rowka moe y wyraoy w mm lu w calach. St powysy wór moa prestawi astpujco: S w mm a c 200 S S p 5 [mm] S p S p 6[mm] 1" 4 S w calach a c 1000 S a c 240 S w mm S S w calach S w mm S w calach a c 1200 S 127 a c 2 127 S a c 10 S Poielica aopatroa jest ajcciej w espół kół miaowych o astpujcych licach ów: 24, 25, 28, 32, 36, 40, 44, 48, 56, 64, 72, 86, 100, 127 ora ewetualie w koła oatkowe 46, 52, 58, 68, 76. Casami poielice wyposaa si w ie espoły kół miaowych. Jeeli w espole kół miaowych rak jest koła o 127 ów, a achoi koieco amiay milimetrów a cale, to w oliceiu korystamy aleoci 15
13" 1 mm, 13 25,4 330 330 Prykła. Olicy kt skrceia stołu ora licy ów kół miaowych o freowaia prawego rowka ruowego o skoku S 480 mm, reica wałka 80 mm. Skok ruy pocigowej stołu frearki S p 6 mm. Kt skrceia stołu π 3,14 80 tg ω 0,524 talicy tagesów ω 27 40 480 S Lica ów kół miaowych a c 240 240 24 S 480 48 Prykła. Olicy licy ów kół miaowych o freowaia lewego rowka ruowego a wałku o reicy 59 mm. Kt pochyleia liii ruowej rowka ma y rówy ω 28 10. Skok ruy pocigowej stołu frearki p 1" 4 S. Olicamy skok rowka S S π 3,14 59 346 tgω 0,5354 Lica ów kół miaowych a c 2 127 127 S 173 mm Poiewa lica 173 jest lic pierws i poielica ie posiaa takiego koła, latego lic t musimy astpi lic 174. Wyikie st pewie ł a c 127 127 1 127 24 174 3 58 72 58 Pry tych kołach miaowych skok rowka wyosi S 2 127 127 24 72 58 348 mm Bł skoku rowka wyosi 2 mm Kt pochyleia rowka π 3,14 59 tg ω 0,5325 talicy tagesów ω 28 2 348 S Bł kta pochyleia rowka wyosi 8. Wia, e ie awse jest moliwo ooru opowieich kół miaowych. Dlatego w tych prypakach ore jest korysta talic, w których poae s licy kół miaowych pry freowaiu rowków ruowych. Dieleie ocika prostej a cci Pry freowaiu atek astosowaiem uiwersalej poielicy tarckowej wrecioo poielicy łcymy e ru pocigow stołu frearki a poreictwem kół atych a,, c,. Pry astosowaiu poielicy tarckowej o prełoeiu 1:40 licy kół miaowych olicamy e woru: a c 40mπ atka o ach prostych S atka o ach skoych gie: a c S p k 40m π p k cos β 16
a lica ów koła amocowaego a wrecioie poielicy, lica ów koła amocowaego a ruie pocigowej stołu frearki, m mouł atki o ach prostych w mm, m mouł atki o ach skoych w prekroju prostopałym o liii a w mm, S p skok ruy pocigowej stołu frearki w mm, k lica orotów kork poielicy, β kt pochyleia liii ruowej a atki. Poielica uiwersala etarckowa alet jest uprosceie ieleia iki temu, e kork wykouje si tylko całkowit lic orotów, co miejsa prawopooiestwo pomyłek. Jest kilka typów tych poielic. Poielica uiwersala wutarckowa cech charakterystyc tych poielic jest to, e posiaaj wie tarce otworkami. Moa a iej wykoywa poiał eporei jak i porei. Poielica automatyca stosowaa s w proukcji seryjej i masowej premiotów freowaych meto poiałow. Poiał astpuje pry kocu ruchu powrotego stołu (arie jest poa materiałem), lu w casie trwaia tego ruch (jeeli frearka pracuje w cyklu opuscaiem wsporika). Poielica wykła wielowrecioowe powalaj a rówocese freowaie kilku premiotów. Najcciej uowae s poiom osi wrecioa jako trójwrecioowe. Nap takich poielic jest wykle rcy. Buuje si te poielice automatyce, które umoliwiaj uyskaie aro uej wyajoci oróki. 5.2. Opis poielicy uiwersalej e wiksoym poiałem typ FJDB250 5.2.1. Wiaomoci ogóle Poielica ta słuy o poiału a cci i kty ora o samocyego oracaia premiotu oraiaego pry aciaiu spiral i liii ruowych (tylko e skryk gitarow typu FWHu). Powala a okoywaie poiału w akresie o 2 o 400 000. Skłaa si tarc poiałowych, uej i małej, wóch opowiaajcych im korek pokrtych i prekłai plaetarej 1:100.Wewtr korpusu ajuje si prekłaia limakowa, skłaajca si rowej limacicy i stalowego hartowaego limaka, wyłcaego mimoroowo. Wrecioo poielicy ma cylirycy otwór prelotowy ora stoek o amocowaia tulejek aciskowych lu kła. Na kocu wrecioa ajuje si gwit o mocowaia uchwytów trójsckowych, a a im jest umiescoa tarca trema okrgami otworków: 24,30 i 36 o sykiego ieleia a prost lic cci. Zacisk powala a uruchomieie wrecioa. Dieleie pre prekłai limakow 1:40 oywa si a pomoc uej tarcy i uej korki, rest poiałów wykouje si a pomoc małej tarcy i małej korki. Głowica jest ruchoma i aje si oraca w płascyie pioowej o 180, pry cym opowieie ruy powalaj a jej uieruchomieie. Poielic ma wuowaa w osło prekłai stokow i wałek o preoseia apu e skryki gitary typu FWDu a prekłai limakow i wrecioo. Istieje moliwo preiesieia apu eporeio a wrecioo gitary FWHu pomiiciem prekłai stokowej. W prypaku tym aley rołcy prekłai limak- limacica. Poielica ta moe współpracowa astpujcymi frearkami: FC-25; FD25/32; 2FW; 2FWA; FH32. 17
5.2.2. Ogolimy opis iałaia poielicy Rys. 10. Wiok poielicy typ FJDB250 Po. 12 - Zacisk uej tarcy Po. 318 - Wałek atraskowy o poiału poreiego (ua kora) Jee orót korki staowi 1/40 orotu wrecioa. Po. 46-1 i 47-1 - Wskaówki małej tarcy. Do po. 46-1 - Wkrt o aciskaia wskaówek małej tarcy. Po. 71-1 - Tarca o poiału eporeiego. Po. 90-1 - Wałek włcaia i wyłcaia prekłai limakowej. Po. 121 - Dwigia acisku wrecioa. Po. 300 - Głowica orotowa (korpus). Po. 304 - Tarca mata o poiału poreiego. Po. 305 - Tarca ua o poiału poreiego. Po. 306- Dwigia słuca o poiału a pomoc małej tarcy. Do po. 306 - Wkrt o ustalaia ługoci małej korki. Po. 307- Dwigia słuca o poiału a pomoc uej tarcy. Po. 315 i 316 - Wskaówki uej tarcy. Do po. 315 - Wkrt o aciskaia wskaówek uej tarcy. Po. 319 - Wałek atraskowy o poiału poreiego (mała korka). Jee orót korki staowi 1 /4000 orotu wrecioa. Po. 322 - Swore o ustalaia połoeia uej korki (aleie o okrgu otworków). Po. 341 - Pilot o poiału eporeiego. Po. 349 - rua słuca jako acisk głowicy orotowej. 18
5.2.3 Opis apów Nap rcy a) Jeeli pokrcamy u kork (po. 307), a mała korka (po. 306) jest wtey uieruchomioa (jej kołek apakowy ajuje si w otworku tarcy), wówcas ap korki (po. 307) preosi si w kolejoci a: koło ate o ach wewtrych a, wieiec wieiec, wieiec c, (wiece i c s wykoae a jeym kole atymwuwiecowym), koło ate o ach wewtrych ", tulejk (po. 312), wałek (po. 311-1), koło ate (po. 333-1), koło ate (po. 334-1), limak (po. 91-2), limacic (po. 78) i wrecioo (po. 87-10). Na jee orót uej korki (po. 307) wrecioo wykoa 1/40 orotu. ) Jeeli pokrcamy mał kork (po. 306, rys. 02), a ua korka (po. 307) jest wtey uieruchomioa (jej kołek apakowy ajuje si w otworku tarcy), wówcas ap korki (po. 306) preosi si w kolejoci a: tulejk mimoroow (po. 314), koło ate o wiecach i c, koła ate o uieiu wewtrym a i, tulejk (po. 312), wałek (po. 311-1) it. Na jee orót małej korki (po. 306) wrecioo wykoa wtey 1/4000 orotu. Nap mechaicy Nap mechaicy, stosoway pry freowaiu spirali i liii ruowych o małych skokach, poielica otrymuje e skryki gitary FWHu popre tulej sprgłow (po. 055) FWHu, aierak (0084-10 FJDB250) osaoy we wrecioie. Natomiast w prypaku freowaia wykłych spiral i liii ruowych poielica otrymuje ap e skryki gitary FWHu. Pry cym korki (mał i u po. 306 i 307), aley uieruchomi pre włoeie kołków apakowych w otwory tarc ora osu o tarcy acisk (po. 12). Nap e skryki gitary FWDu preosi si a poreictwem wałka(po. 327) i kół atych stokowych a koło (po. 323), tulej (po. 303), tarc poiałow (po. 305), kołek apakowy (po. 318), u kork (po. 307), tarc poiałow (po. 304), koło ate o ach wewtrych a, wieiec i c, koło ate o ach wewtrych, tulejk (po. 312), wałek (po. 311-1), koło ate (po. 333-1), koło ate (po. 334-1), limak (po. 91-2), limacic (po. 78) a wrecioo (po. 87-10). 5.2.4. Poiały Poiał eporei Tarca (po. 71-1), ałooa a wrecioie, jest preacoa o sykiego poiału eporeiego a cci, e uywaia prekłai limakowej. Tarca ma try okrgi otworków (a stroie wewtrej), a miaowicie: 24, 30, 36. Na korpusie poielicy ajuje si kołek apakowy (pilot, po. 341). Poiał eporei oywa si w astpujcy sposó: Naley woli acisk wrecioa pre pokrceie wigi (po. 0121) i rołcy prekłai limakow pre pokrceie wałka (po. 90-1). Nastpie moa ju oraca wrecioo a pomoc wykłego kołka, wkłaaego w otwory a ewtrej powierchi tarcy (po. 71-1). Po ustaleiu, a jakim okrgu otworków ma si oywa poiał, aley opowieio ustawi kołek apakowy (po. 341). Kołek presuwa si wra osa w prowaicy, o której jest prykrcoy ru. Taela l poaje poiał a cci i opowieie o tego seregi otworków ora ilo otworków. Prykła: 19
Naley aci 8 rowków (t., e trea poieli a 8 cci). W talicy l ajujemy: 1 koluma- poiał a 8 cci, 2 koluma- sereg otworków 24, 3 koluma- ilo otworków 3. Kołek apakowy aley wcis w jee otworków akresu 24, acis wrecioo wigi (po. 0121), a astpie freowa pierwsy rowek. Dla wykoaia astpego rowka aley ajpierw woli acisk wrecioa, a po wyjciu kołka apakowego otworka oróci tarc o 3 otworki. Dalej operacja powtara si. W wypaku wykoywaia wiksej iloci stuk o tym samym poiale poleca si la skróceia casu (opaa liceie otworków) oaceie poscególych połoe kołka cerwoym ołówkiem pry pierwsej stuce (sposó te stosuj ju o awa warstatowcy). Poiał porei Poiał porei ieli si a: a) poiał a cci okłay, ) poiał a cci prylioy, c) poiał a kty w stopiach, ) poiał a kty w miutach i sekuach. Tarca ua otworkami awiera astpujce okrgi: 1 stroa: 24, 28, 30, 34, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 100 2 stroa: 46, 47, 49, 51, 53, 54, 57, 58, 59, 62, 66. Tarca mała otworkami awiera astpujce okrgi: 54 i 100. Jakiekolwiek oliceia poiałów a cci okłae a kty w stopiach ora w miutach i sekuach - s e. Olica aley jeyie poiał a cci- prylioy. Talica II poaje wsystkie ae o poiału okłaego a cci. Talica III poaje wsystkie ae o poiału okłaego w stopiach. Talica IV poaje wsystkie ae o poiału okłaego w miutach i sekuach. a) Poiał a cci okłay Uwaga, Uywa si tylko uej tarcy otworkami. Prykła l: Naley okoa poiału a 12 cci. Z talicy II ajujemy 3 oroty: całkowite kork + presuicie o 8 otworków a okrgu 24 otworków (o. uwaga poiej). Prykła 2: Naley okoa poiału a 10 cci: W talicy II ajujemy 4 oroty kork. Litera w w kolumie okrg otworków oaca, e wciicia kołka apakowego moe y wykoae a wsystkich okrgach. Prykła 3: Naley okoa poiału a 145 cci: w talicy II ajujemy presuicie o 16 otworków a okrgu 58. Uwaga. W prypakach 1 i 3 jest prewiiae, e aley okoa presuicia 8 otworków a okrgu 24 i 16 otworków a okrgu 58. Dla uikicia pomyłek aley ustawi opowieio wskaówki a uej tarcy otworkami. Ustawieie to oywa si w astpujcy sposó: je e wskaówek opiera si o wciity kołek apakowy, a ruga ustawia si a opowiei ilo otworków ie wlicajc w to otworka, w którym ajuj si kołek. Po ustawieiu wskaówek aley je acis wkrtem (o po. 315). Uwagi powyse oos si rówie o poiału a kty. ) Poiał a cci prylioy Poiał a owol ilo cci jest moliwy pre astosowaie w poielicy- małej tarcy poiałowej (po, 304, rys. 0,2), małej korki wałkiem atraskowym (po. 319) i prekłai plaetarej (koła. o uieiach a,, c, ) o prełoeiu 1/100. Mała tarca (po. 304) jest wiaa u kork (po. 307). Po uieruchomieiu kołka apakowego uej korki w otwore uej tarcy poiałowej (po. 305), oracajc mał 20
kork (po, 306), uyskujemy iki prekłai plaetarej prełoeie miy wałkiem (po. 311-1), a mał kork (po. 306): a c i 1 Koła ate prekłai plaetarej maj astpujce iloci ów: Za77, Z70, Zc63, Z70. Warto licowa prełoeia prekłai plaetarej wyosi: 77 63 99 1 i 1 1 70 70 100 100 Zacy to, e a jee peły orót małej korki (po. 306) wałek (po. 311), a wic i limak, wykouje 1/100 orotu. Orót wrecioa poielicy wyosi: 1 1 1 100 40 4000 Oracajc u kork (po. 307) po uieruchomieiu kołka apakowego małej korki w otwore małej tarcy (po. 304) mamy moo ieleia poreiego w sposó ormaly, limak współpracujcy e limacic moe, wic otrymywa ap arówo pre je i rug kork, pry cym sykie pokrceie limaka uyskuje si pre kork u, wole a pre kork mał, a poreictwem prekłai plaetaraj. Jak ju stwierilimy, upreio jee orót korki uej opowiaa 100 orotom małej korki. Tarca (po. 304) ma wa okrgi otworków o iloci 100 i 54 w kaym. Wałek atraskowy prekrcay mimoroowo w tulejce (po. 321) a pomoc piercieia (po. 350) moe osługiwa oa okrgi. Wykorystujc okrg o 100 otworkach a tarcy (po. 305) otrymamy opowieio a je poiałk tej tarcy pokrceie limaka, opowiaajce jeemu orotowi korki (po. 306). Wykorystujc w tym prypaku rówie a tarcy (po. 305) okrg o 100 otworkach otrymamy a pokrceie o je poiałk korki (po. 307): 1/10000 orotu limaka lu 1/400000 orotu limacicy, a wic i wrecioa. Okrg o 100 otworkach tarcy (po. 304) słuy o ieleia a a ilo cci. Okrg a tarcy (po. 304) o licie otworków 54 słuy o pokrceia premiotu oraiaego o wielko wyrao w miere ktowej: stopiach, miutach, sekuach. W prypaku ieleia a cci preprowaamy oliceie w astpujcy sposó: woec tego, e jeemu orotowi wrecioa poielicy opowiaa orót korki (po. 306) o 400000 poiałek a tarcy (po. 304) a okrgu o 100 otworkach, to w prypaku ieleia a cci, musimy pokrci o x - otworków: 40000 x Dieleie preprowaamy w te sposó, e wartoci rokłaamy opowieio a kork (po. 306 i 307). Ilora te prestawiamy jako całkowit wielokroto 100 ora ułamek. Wyjaiamy to a prykłaie: Prykła 1: Mamy okoa poiału a 71 cci, ropatrymy, wic prypaek, który pry ormalej uowie poielicy, ie posiaajcej opisywaego tutaj ureia, wymagały astosowaia ieleia róicowego. Warto x wyosi w tym wypaku: 40000 x 40000 71 57 5633 71 Poiewa pokrceie kork (po. 306) o tak ilo otworków trwałoy ługo, preto pokrcamy kork (po. 307) o 56 otworków (a okrgu o 100 otworkach), co opowiaa pokrceiu o 56000 otworków a okrgu o 100 otworkach tarcy (po. 304). Nastpie kork (po. 306) pokrcamy o 33 otworki. W sumie otrymujemy 21
pokrceie opowiaajce 5633 otworkom a tarcy (po. 304). Poostały ułamek 57/71 aokrglamy o jeoci i oajemy o licy 33, t. kork (po. 306) prekrcamy ostatecie o 34 poiałki. W ropatrywaym prykłaie ł wyika tego, e kork (po. 306) pokrcamy a uo, o wielko staowic 57 14 1 71 71 cci poiałki. Bł oiesioy o pokrceia wrecioa poielicy wyosi: 1 1 1 400000 2 800000 Zorietujemy si, jak ł te ie oijał si a poiale premiotu o reicy D. Maksymaly ł wyiesie: π D 800000 Jeli p. reica premiotu wyosi D200 mm, to maksymaly ł a owoie wyiesie: π 200 0, 0078 800000 Zaokrglajc jeak, amiarem la kaego astpego poiału, otrymamy la ostatecego poiału ł (gy ilo cci wyosi Z) w prypaku, gy D200 mm, Z71 π π D 800000 ( 1) 200 70 0,055 mm 800000 Te ł kocowego ieleia moa jeak miejsy pre opowieie koleje aokrglaie amiarem i ieomiarem. Prykła 2: Naley poieli a 67 cci; sprawajc w talicy II wiimy, e, iestety, s tylko poiały a 66 i 68 cci. Woec tego olicamy: 40000 x 40000 67 10 5970 67 gie: x-ilo orotów korki lu presuicia korki a oraym okrgu otworków, Z-ilo cci poiału. Cyoci pry oracaiu korkami s astpujce: a) wie pierwse cyfry 59 oacaj, e aley presu u kork (po. 307) o 59 otworków a okrgu 100 uej tarcy. ) wie alse cyfry 70 oacaj, e aley presu mał kork (po. 306) o 70 otworków a okrgu 100 małej tarcy, c) poostały ułamek 10/67 aley wyrówa pre oaie 1 otworka o presuicia małej korki a okrgu 100 małej tarcy co 7 poiał, co olica si w sposó astpujcy: 10 1 6, 7 7 67 to acy, e pry presuiciu małej korki (po. 306) aley co 7 poiał presu j ie o 70-otworków a okrgu 100 małej tarcy, a o 71 otworków. Ogóly ł poiału w mm a owoie jest stosukowo aro mały; a prykła la reicy 305 mm ł całkowity poiału wyosi 0,02 mm. Uwaga. W wyiku poieleia 400000/Z otrymamy awse lic całkowit + ułamek. Lica całkowita awiera moe cyfry o 4 o 1. Cyfry te ielimy a grupy, jak iej: Np. lic całkowit poiału: 5970 ielimy a wie cci, pocwsy o 0. C pierwsa musi awiera 2 cyfry: 59 i 70. Np. lic całkowit poiału: 512 ielimy a wie cci, pocwsy o 2. C pierwsa musi awiera 2 cyfry: 5 i 12. 22
c) Poiał a kty w stopiach Uwaga. Uywa si tylko okrgu otworków 54 uej tarcy (pó. 305). Prykła 1: Naley okoa poiału a 5 : W talicy III ajujemy presuicie o 30 otworków. Pry kła 2: Naley okoa poiału a 137. W talicy III ajujemy 15 orotów korki + presuicie o 12 otworków. Pry kła 3: Naley okoa poiału a 189. W talicy III ajujemy 21 orotów korki. ) Poiał a kty w miutach i sekuach Talica IV poaje moliwe o realiowaia poiały w miutach i sekuach. Uwaga. Uywa si tylko okrgu otworków 54 a małej tarcy (po. 304), Prykła 1: Naley okoa poiału a 3'. W talicy IV ajujemy presuicie o 30 otworków. Pry kła 2: Naley okoa poiału 13'48". W talicy IV ajujemy 2 oroty korki + presuicie o 30 otworków. Prykła 3: Naley okoa poiału a 59'. W talicy IV ajujemy 10 orotów korki + presuicie o 50 otworków. Uwaga. Jeeli achoi koieco poiału, p. 47 17'48", to la takiego poiału aley wi sum presui la 47 i 17'48". W talicach III IV ajujemy 5 orotów uej korki + 12 otworków a okrgu 54 uej tarcy ora 3 oroty małej korki + 16 otworków a okrgu 54 małej tarcy. Talica poiałów eporeich Talica l Poiał a cci Okrg otworków Lica otworków Poiał a cci Okrg otworków Lica otworków 1 2 3 1 2 3 2 24 30 36 12 15 18 15 30 2 3 24 30 36 8 10 12 4 24 36 6 9 18 36 2 5 30 6 6 24 30 36 4 5 6 24 24 1 8 24 3 9 36 4 10 30 3 30 30 1 12 24 36 2 3 36 36 1 23
Talica poiałów a cci Talica II Poiał a cci Okrg otworków Lica Lica Lica Poiał Poiał Okrg Okrg Orotów a Otworków otworków Orotów kor cci Otworków a otworkó Orotów Otworków kor kor cci w 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 2 W 20 24 24 1 16 46 46 40 3 34 13 8 25 30 1 18 47 47 40 4 W 10 26 39 1 21 48 24 20 5 W 8 27 54 1 26 49 49 40 6 24 6 16 28 42 1 18 50 30 24 7 28 5 20 29 58 1 22 51 51 40 8 W 5 30 24 1 8 52 39 30 9 54 4 24 31 62 1 18 53 53 40 10 W 4 32 28 1 7 54 54 40 11 66 3 42 33 66 1 14 55 66 48 12 24 3 8 34 34 1 6 56 28 20 13 39 3 3 35 28 1 4 57 57 40 14 49 2 42 36 54 1 6 58 58 40 15 24 2 16 37 37 1 3 59 59 40 16 24 2 12 38 38 1 2 60 24 16 17 34 2 12 39 39 1 1 62 62 40 18 54 2 12 40 W 1 64 24 15 19 38 2 4 41 41 40 65 39 24 20 W 2 42 42 40 66 66 40 21 42 1 38 43 43 40 68 34 20 22 66 1 54 44 66 60 23 46 1 34 45 54 48 Talica poiału a cci Talica II Poiał a cci Okrg otworków Lica otworków Poiał a cci Okrg otworków Lica otworków Poiał a cci Okrg otworków Lica otworków 1 2 3 1 2 3 1 2 3 70 28 16 170 34 8 370 37 4 72 54 30 172 43 10 376 47 5 74 37 20 176 66 15 380 38 4 75 30 16 180 54 12 390 39 4 76 38 20 184 46 10 392 49 5 78 39 20 185 37 8 400 30 3 80 24 12 188 47 10 408 51 5 82 41 20 190 38 8 410 41 4 84 42 20 192 24 5 420 42 4 85 34 16 195 39 8 424 53 5 86 43 20 196 49 10 430 43 4 88 66 30 200 30 6 432 54 5 90 54 24 204 51 10 440 66 6 92 46 20 205 41 8 456 57 5 94 47 20 210 42 8 460 46 4 95 38 16 212 53 10 464 58 5 96 24 10 215 43 8 470 47 4 98 49 20 216 54 10 472 59 5 100 30 12 220 66 12 480 24 2 102 51 20 224 28 5 490 49 4 24
104 39 15 228 57 10 496 62 5 105 42 16 230 46 8 500 100 8 106 53 20 232 58 10 510 51 4 108 54 20 235 47 8 520 39 3 110 66 24 236 59 10 528 66 5 112 28 10 240 24 4 530 53 4 114 57 20 245 49 8 540 54 4 115 46 16 248 62 10 560 28 2 116 58 20 250 100 16 570 57 4 118 59 20 255 51 8 580 58 4 120 24 8 260 39 6 590 59 4 124 62 20 264 66 10 600 30 2 125 100 32 270 54 8 620 62 4 130 39 12 272 34 5 660 66 4 132 66 20 280 28 4 680 34 2 135 54 16 290 58 8 720 54 3 136 34 10 296 37 5 740 37 2 140 28 8 300 30 4 760 38 2 144 54 15 304 38 5 780 39 2 145 58 16 310 62 8 820 41 2 148 37 10 312 39 5 840 42 2 150 30 8 320 24 3 860 43 2 152 38 10 328 41 5 880 66 3 155 62 16 330 66 8 920 46 2 156 39 10 336 42 5 940 47 2 160 28 7 340 34 4 960 24 1 164 41 10 344 43 5 980 49 2 165 66 16 360 54 6 1000 100 4 168 42 10 368 46 5 Talica poiałów a kty w stopiach Talica III Kt Lica orotów korki Lica otworków a okrgu 54 Kt Lica orotów korki Lica otworków a okrgu 54 Kt Lica orotów korki Lica otworków a okrgu 54 Kt Lica orotów korki 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 6 91 10 6 181 20 6 271 30 6 2 12 92 10 12 182 20 12 272 30 12 3 18 93 10 18 183 20 18 273 30 18 4 24 94 10 24 184 20 24 274 30 24 5 30 95 10 30 185 20 30 275 30 30 6 36 96 10 36 186 20 36 276 30 36 7 42 97 10 42 187 20 42 277 30 42 8 48 98 10 48 188 20 48 278 30 48 9 1 99 11 189 21 279 31 10 1 6 100 11 6 190 21 6 280 31 6 11 1 12 101 11 12 191 21 12 281 31 12 12 1 18 102 11 18 192 21 18 282 31 18 13 1 24 103 11 24 193 21 24 283 31 24 14 1 30 104 11 30 194 21 30 284 31 30 15 1 36 105 11 36 195 21 36 285 31 36 16 1 42 106 11 42 196 21 42 286 31 42 17 1 48 107 11 48 197 21 48 287 31 48 18 2 108 12 198 22 288 32 19 2 6 109 12 6 199 22 6 289 32 6 20 2 12 110 12 12 200 22 12 290 32 12 Lica otworków a okrgu 54 21 2 18 111 12 18 201 22 18 291 32 18 25
22 2 24 112 12 24 202 22 24 292 32 24 23 2 30 113 12 30 203 22 30 293 32 30 24 2 36 114 12 36 204 22 36 294 32 36 25 2 42 115 12 42 205 22 42 295 32 42 26 2 48 116 12 48 206 22 48 296 32 48 27 3 117 13 207 23 297 33 28 3 6 118 13 6 208 23 6 298 33 6 29 3 12 119 13 12 209 23 12 299 33 12 30 3 18 120 13 18 210 23 18 300 33 18 31 3 24 121 13 24 211 23 24 301 33 24 32 3 30 122 13 30 212 23 30 302 33 30 33 3 36 123 13 36 213 23 36 303 33 36 34 3 42 124 13 42 214 23 42 304 33 42 35 3 48 125 13 48 215 23 48 305 33 48 36 4 126 14 216 24 306 34 37 4 6 127 14 6 217 24 6 307 34 6 38 4 12 128 14 12 218 24 12 308 34 12 39 4 18 129 14 18 219 24 18 309 34 18 40 4 24 130 14 24 220 24 24 310 34 24 41 4 30 131 14 30 221 24 30 311 34 30 42 4 36 132 14 36 222 24 36 312 34 36 43 4 42 133 14 42 223 24 42 313 34 42 44 4 48 134 14 48 224 24 48 314 34 48 45 5 135 15 225 25 315 35 46 5 6 136 15 6 226 25 6 316 35 6 47 5 12 137 15 12 227 25 12 317 35 12 48 5 18 138 15 18 228 25 18 318 35 18 49 5 24 139 15 24 229 25 24 319 35 24 50 5 30 140 15 30 230 25 30 320 35 30 51 5 36 141 15 36 231 25 36 321 35 36 52 5 42 142 15 42 232 25 42 322 35 42 53 5 48 143 15 48 233 25 48 323 35 48 54 6 144 16 234 26 324 36 55 6 6 145 16 6 235 26 6 325 36 6 56 6 12 146 16 12 236 26 12 326 36 12 57 6 18 147 16 18 237 26 18 327 36 18 58 6 24 148 16 24 238 26 24 328 36 24 59 6 30 149 16 30 239 26 30 329 36 30 60 6 36 150 16 36 240 26 36 330 36 36 61 6 42 151 16 42 241 26 42 331 36 42 62 6 48 152 16 48 242 26 48 332 36 48 63 7 153 17 243 27 333 37 64 7 6 154 17 6 244 27 6 334 37 6 65 7 12 155 17 12 245 27 12 335 37 12 66 7 18 156 17 18 246 27 18 336 37 18 67 7 24 157 17 24 247 27 24 337 37 24 68 7 30 158 17 30 248 27 30 338 37 30 69 7 36 159 17 36 249 27 36 339 37 36 70 7 42 160 17 42 250 27 42 340 37 42 71 7 48 161 17 48 251 27 48 341 37 48 72 8 162 18 252 28 342 38 73 8 6 163 18 6 253 28 6 343 38 6 74 8 12 164 18 12 254 28 12 344 38 12 75 8 18 165 18 18 255 28 18 345 38 18 76 8 24 166 18 24 256 28 24 346 38 24 77 8 30 167 18 30 257 28 30 347 38 30 78 8 36 168 18 36 258 28 36 348 38 36 26
79 8 42 169 18 42 259 28 42 349 38 42 80 8 48 170 18 48 260 28 48 350 38 48 81 9 171 19 261 29 351 39 82 9 6 172 19 6 262 29 6 352 39 6 83 9 12 173 19 12 263 29 12 353 39 12 84 9 18 174 19 18 264 29 18 354 39 18 85 9 24 175 19 24 265 29 24 355 39 24 86 9 30 176 19 30 266 29 30 356 39 30 87 9 36 177 19 36 267 29 36 357 39 36 88 9 42 178 19 42 268 29 42 358 39 42 89 9 48 179 19 48 269 29 48 359 39 48 90 10 180 20 270 30 360 40 Talica poiałów a kty (mał tarc i mał kor) Talica IV Miuty Sekuy Orotów kor Lica Lica Lica Otworków Otworków Orotów Miuty Sekuy Orotów a okrgu a okrgu Miuty Sekuy kor kor 54 54 1 2 3 4 1 2 3 4 3 4 0 6 1 20 3 38 40 7 22 0 12 2 20 12 3 40 40 12 7 24 0 24 4 20 24 3 42 40 24 7 26 0 36 6 20 36 3 44 40 36 7 28 0 48 8 20 48 3 46 40 48 7 30 1 10 21 3 48 41 7 32 1 12 12 21 12 3 50 41 12 7 34 1 24 14 21 24 3 52 41 24 7 36 1 36 16 21 36 4 41 36 7 38 1 48 18 21 48 4 2 41 48 7 40 2 20 22 4 4 42 7 42 2 12 22 22 12 4 6 42 12 7 44 2 24 24 22 24 4 8 42 24 7 46 2 36 26 22 36 4 10 42 36 7 48 2 48 28 22 48 4 12 42 48 7 50 3 30 23 4 14 43 7 52 3 12 32 23 12 4 16 43 12 8 3 24 34 23 24 4 18 43 24 8 2 3 36 36 23 36 4 20 43 36 8 4 3 48 38 23 48 4 22 43 48 8 6 4 40 24 4 24 44 8 8 4 12 42 24 12 4 26 44 12 8 10 4 24 44 24 24 4 28 44 24 8 12 4 36 46 24 36 4 30 44 36 8 14 4 48 48 24 48 4 32 44 48 8 16 5 50 25 4 34 45 8 18 5 12 52 25 12 4 36 45 12 8 20 5 24 1 25 24 4 38 45 24 8 22 5 36 1 2 25 36 4 40 45 36 8 24 5 48 1 4 25 48 4 42 45 48 8 26 6 1 6 26 4 44 46 8 28 6 12 1 8 26 12 4 46 46 12 8 30 6 24 1 10 26 24 4 48 46 24 8 32 6 36 1 12 26 36 4 50 46 36 8 34 6 48 1 14 26 48 4 52 46 48 8 36 7 1 16 27 5 47 8 38 7 12 1 18 27 12 5 2 47 12 8 40 7 24 1 20 27 24 5 4 47 24 8 42 7 36 1 22 27 36 5 6 47 36 8 44 Otworków a okrgu 54 27
7 48 1 24 27 48 5 8 47 48 8 46 8 1 26 28 5 10 48 8 48 8 12 1 28 28 12 5 12 48 12 8 50 8 24 1 30 28 24 5 14 48 24 8 52 8 36 1 32 28 36 5 16 48 36 9 8 48 1 34 28 48 5 18 48 48 9 2 9 1 36 29 5 20 49 9 4 9 12 1 38 29 12 5 22 49 12 9 6 9 24 1 40 29 24 5 24 49 24 9 8 9 36 1 42 29 36 5 26 49 36 9 10 9 48 1 44 29 48 5 28 49 48 9 12 10 1 46 30 5 30 50 9 14 10 12 1 48 30 12 5 32 50 12 9 16 10 24 1 50 30 24 5 34 50 24 9 18 10 36 1 52 30 36 5 36 50 36 9 20 10 48 2 30 48 5 38 50 48 9 22 11 2 2 31 5 40 51 9 24 11 12 2 4 31 12 5 42 51 12 9 26 11 24 2 6 31 24 5 44 51 24 9 28 11 36 2 8 31 36 5 46 51 36 9 30 11 48 2 10 31 48 5 48 51 48 9 32 12 2 12 32 5 50 52 9 34 12 12 2 14 32 12 5 52 52 12 9 36 12 24 2 16 32 24 6 52 24 9 38 12 36 2 18 32 36 6 2 52 36 9 40 12 48 2 20 32 48 6 4 52 48 9 42 13 2 22 33 6 6 53 9 44 13 12 2 24 33 12 6 8 53 12 9 46 13 24 2 26 33 24 6 10 53 24 9 48 13 36 2 28 33 36 6 12 53 36 9 50 13 48 2 30 33 48 6 14 53 48 9 52 14 2 32 34 6 16 54 10 14 12 2 34 34 12 6 18 54 12 10 2 14 24 2 36 34 24 6 20 54 24 10 4 14 36 2 38 34 36 6 22 54 36 10 6 14 48 2 40 34 48 6 24 54 48 10 8 15 2 42 35 6 26 55 10 10 15 12 2 44 35 12 6 28 55 12 10 12 15 24 2 46 35 24 6 30 55 24 10 14 15 36 2 48 35 36 6 32 55 36 10 16 15 48 2 50 35 48 6 34 55 48 10 18 16 2 52 36 6 36 56 10 20 16 12 3 36 12 6 38 56 12 10 22 16 24 3 2 36 24 6 40 56 24 10 24 16 36 3 4 36 36 6 42 56 36 10 26 16 48 3 6 36 48 6 44 56 48 10 28 17 3 8 37 6 46 57 10 30 17 12 3 10 37 12 6 48 57 12 10 32 17 24 3 12 37 24 6 50 57 24 10 34 17 36 3 14 37 36 6 52 57 36 10 36 17 48 3 16 37 48 7 57 48 10 38 18 3 18 38 7 2 58 10 40 18 12 3 20 38 12 7 4 58 12 10 42 18 24 3 22 38 24 7 6 58 24 10 44 18 36 3 24 38 36 7 8 58 36 10 46 18 48 3 26 38 48 7 10 58 48 10 48 19 3 28 39 7 12 59 10 50 19 12 3 30 39 12 7 14 59 12 10 52 19 24 3 32 39 24 7 16 59 24 11 28
19 36 3 34 39 36 7 18 59 36 11 2 19 48 3 36 39 48 7 20 59 48 11 4 6. Zaleceia otycce referatu i sprawoaia. W referacie aley uwgli: 1. Cel wiceia. 2. Krótkie omówieie roajów frearek. 3. Krótk charakterystyk frearki FNC-25 i aali schematu kiematycego. 4. Charakterystyka poiału a poielicach. 5. Omówieie poielicy uiwersalej poielicy e wiksoym akresem poiału typ FJDB250. Sprawoaie ma awiera: Na postawie charakterystyki i schematu kiematycego frearki ariowej FNC-25: 1. Olicy ropito seregu geometrycego R: max R 2. Olicy ilora seregu geometrycego ϕ: k 1 k a) ϕ R k 1 1 ) Dora ormaliowa (ajlis) warto ϕ (Dora a postawie taeli Normale prkoci orotowe wrecioa oraiarek, toleracji i wartoci okłae lic ormalych i wypisa wartoci ormalych prkoci orotowych korystajc m.i. PN-62/M-03150) ϕ Normale prkoci (omiale) orotowe wrecioa poiomego (WRh) frearki FNC-25 wyos: 1 16 1. Olicy prełoeia elemetare i ora prestawi je w fukcji ϕ: miy wałkiem Ws i I i p 1 miy wałkami I i II 19 i11 38 i i i 12 13 14 miy wałkami II i III i i i 21 22 23 mi 29