4. Podzielnica uniwersalna 4.1. Budowa podzielnicy

Transkrypt

1 4. Podelnca unwersalna 4.. Budowa podelncy Podelnca jest pryrądem podałowym, który stanow specjalne wyposażene frearek unwersalnych. Podstawowym astosowanem podelncy jest dokonywane podału kątowego. Jest możlwe równeż jej użyce do podału lnowego, obróbk rowków śrubowych ora krywek o aryse spral rchmedesa. Schemat knematycny podelncy unwersalnej jednotarcowej pokaano na rys. 4.. Podelnca ta umożlwa dokonywane podału kątowego bepośrednego lub pośrednego prostego (wykłego) łożonego (różncowego). Podał bepośredn wykonuje sę tarcą T osadoną bepośredno na wrecone podelncy WR. W tym celu rołąca sę prekładnę ślmakową : pre opuscene os ślmaka (opadający ślmak). W case dokonywana podału należy odblokować acsk Z, a po podale powrotem go naprowadć w odpowedn otwór wrębu tarcy T. Tarca podałowa T do podału bepośrednego ma na obwode lcbę otworów k 24 umożlwa podał kątowy lcb podału 2, 3, 4, 6, 8, 2. W celu dokonana podału pośrednego prostego należy obrócć korbkę o kąt odmerony na uneruchomonej tarcy podałowej TP pre acsk Z 2. orbka obraca wrecono podelncy pre prekładnę ślmakową o prełożenu /. by umożlwć podał kątowy dla różnych wartośc lcb podału, tarca podałowa TP ma wele okręgów podałowych dokładne romesconym kątowo otworkam po jej obu stronach. 45

2 Lcby tych otworków wynosą: - perwsa strona: 24, 25, 28, 30, 34, 37, 38, 39, 4, 42, 43, - druga strona: 46, 47, 49, 5, 53, 54, 58, 59, 62, 66. Wymenone lcby otworków umożlwają dokonane podału prostego dla wsystkch lcb podału 60 ora 60 ne będących lcbą perwsą. Z T : TP PO WR : T : : Ws Z 2 Rys. 4.. Schemat knematycny podelncy unwersalnej: - korbka, Z - atrask, Z, Z 2 - acsk blokujące, T - tarca podałowa do podału bepośrednego, TP - tarca podałowa do podału pośrednego, Ws - wskaówk do ustawana kąta obrotu korbk Gdy lcba podału jest lcbą perwsą węksą od 60, podał wykły jest nemożlwy e wględu na brak w tarcy podałowej odpowednej lcby otworków wtedy należy astosować podał różncowy. by dokonać takego podału, należy odblokować tarcę podałową TP wolnenem acsku Z 2 ora ałożyć na prekładn gtarowej koła manowe: Z TP Ws a b c d Podelnca ma następujący komplet kół manowych: 24, 24, 28, 32,,,, 44, 48, 56, 64, 72,

3 4.2. Podał kątowy Podał bepośredn ąt obrotu tarcy T oblca sę według ależnośc: T WR 24 ϕ T [otworów] [obr] WR Podał pośredn wykły Łańcuch knematycny napędu wrecona apsuje sę w postac: WR stąd ϕ ϕ gde: ϕ - kąt obrotu korbk, - lcba podału. [ obr] ϕ [ obr] WR W celu dokonana podału należy oblcyć kąt obrotu korbk ϕ w postac ułamka wycajnego, którego lcnk L określa lcbę otworków, o jaką należy obrócć korbkę, natomast manownk M określa lcbę otworków wybranego okręgu podałowego tarcy TP, a manowce ϕ L M Na prykład dla dokonana podału na 52 kąt obrotu korbk wynese: ϕ stąd L 30, M Jeżel oblcona wartość ϕ będe ułamkem newłaścwym (L > M), pred doborem L M należy wydelć lcbę całkowtą. Na prykład dla 36 otrymuje sę:

4 stąd L 6, M ϕ Należy atem wykonać korbką jeden pełny obrót ora dodatkowo jesce o 6 otworków na okręgu podałowym 54 otworkam Podał pośredn różncowy Podał różncowy składa sę dwóch jednoceśne prebegających obrotów korbk tarcy TP. Całkowty obrót korbk można ropatrywać jako premescene sumarycne: gde: ϕ ϕ + ϕ ϕ - obrót korbk wględem neruchomej tarcy TP (ruch wględny), ϕt - obrót tarcy TP wględem neruchomego korpusu (ruch unosena). Dla tych ruchów można apsać atem następujące równana knematycne: - Obrót wrecona podelncy: + TP WR ( ϕ + ϕ )[ obr] [ obr] T stąd ϕ + ϕt Pryjmując ϕ, gde jest pryblżoną lcbą podału (blską lcby ), dla której jest możlwe dokonane podału wykłego, otrymuje sę: ϕ T - Obrót tarcy podałowej: WR TP 48 T [ obr] [ obr] ϕ T 6 54

5 stąd ϕ T lub podstawając wceśnejse równane, otrymuje sę: Po prekstałcenu tego równana uyskuje sę ależność określającą prełożene prekładn gtarowej podelncy: ( ) Jak podanego woru wynka, prełożene może meć nak plus lub mnus, w ależnośc od pryjętej wartośc lcby podału. Gdy >, prełożene ma nak dodatn wtedy korbka ora tarca TP obracają sę w tym samym kerunku. Jeżel <, prełożene ma nak ujemny kerunek obrotu korbk ora tarcy jest precwny. Na prykład, chcąc dokonać podału na 7 cęśc pryjmując 72 >, otrymuje sę: ( 72 7) ora ϕ stąd L 30, M 54 Natomast pryjmując 70, otrymuje sę: (70 7) ora ϕ stąd L 6, M 28 by wynacyć kąt obrotu korbk ϕ k, należy wceśnej ustawć wskaówk na odpowedną lcbę otworków L. W celu uyskana precwnego obrotu tarcy TP w prekładn gtarowej należy ałożyć dodatkowe koło pośredncące. 49

6 4.3. Podał lnowy Podał ten stosuje sę np. podcas freowana ębatek. W tym prypadku predmot jest mocowany na stole freark, na którym jest równeż amocowana podelnca (rys. 4.2). W celu dokonana podału łący sę wrecono roboce WR podelncy e śrubą pocągową SP stołu a pośrednctwem prekładn gtarowej. Presuwu stołu dokonuje sę korbką podelncy. : WR t πm ϕ k P h p SP ST Rys Schemat układu kstałtowana podcas freowana ębatk Równane łańcucha knematycnego ma atem postać: ST ϕ mm obr [ obr] h t[ mm] p stąd t ϕ h p gde: t - podałka ębatk. ąt obrotu korbk ϕ pryjmuje sę tak, aby < 4 e wględu na możlwość ałożena kół manowych prekładn gtarowej. 50

7 4.4. Freowane rowków śrubowych Lnę śrubową otrymuje sę w wynku sprężena ruchu obrotowego W wrecona podelncy ora ruchu prostolnowego P stołu freark wra predmotem obrabanym (rys. 4.3). WR N PO H : : W P β h p O SP ST Rys Schemat układu kstałtowana podcas freowana rowków śrubowych Wrecono podelncy WR otrymuje napęd mechancny od śruby pocągowej SP stołu godne równanem knematycnym: ST WR stąd H H h H h obr mm gde: H - skok ln śrubowej. [ mm] [ obr] p p H Jeśl rowek śrubowy jest wykonywany freem krążkowym, należy skręcć stół na obrotncy O o kąt β pochylena ln śrubowej. 5

8 Dla ln śrubowej koła ębatego (rys. 4.4) skok H oblca sę następujących ależnośc: β m β d p m c πd p πm c H π d p tg β H m d p mc cos β m sn β cos β, tg β mc cos β stąd Rys Rownęce ln śrubowej koła ębatego π m H sn β gde: - lcba ębów, m - moduł normalny, m c - moduł cołowy, β - kąt pochylena ln śrubowej (ln ęba). Po wykonanu każdego rowka śrubowego (wrębu mędyębnego) następuje ruch podałowy Freowane krywek o aryse spral rchmedesa Sprala rchmedesa powstaje pre łożene ruchu obrotowego W predmotu ruchu posuwowego wgłębnego P naręda (rys. 4.5) według ależnośc: PO N gde: h - skok spral. 52 [obr] h [mm]

9 Spralę wykonuje sę najcęścej na cęśc obwodu krywk określonej pre kąt β (β - kąt wnosu spral), który odpowada wnosow krywk h. N obr β o 360o [ ] h [ mm] [ obr] h [ mm ] P W h PO stąd 360 h h β β h Rys stałtowane spral rchmedesa W recywstym układe kstałtowana krywk na frearce ne występuje ruch wgłębny, lec ruch poomy P stołu ST (rys. 4.6). by uyskać ruch wgłębny o h [mm], stół pownen premeścć sę o wartość: P h /sn α [mm], ( P h sn α ) gde: α - kąt skręcena wrecona podelncy. Skręcene wrecona podelncy o kąt α ułatwa dobór prełożena prekładn gtarowej h, własca pry małych wartoścach h. Skręcene to wymaga jednocesnego skręcena os frea o tak sam kąt. W tym prypadku należy oblcyć wymaganą długość cęśc skrawającej frea według ależnośc: gde: b - grubość krywk. l h tg α F + b 53

10 h PO W N WR : P h : α α h P ST h p SP Rys Schemat układu kstałtowana podcas freowana krywek o aryse spral rchmedesa Wrecono podelncy otrymuje napęd mechancny od śruby pocągowej SP stołu godne równanem knematycnym: ST WR obr h / snα h h mm [ mm] [ obr] p stąd h hp h snα 54

11 4.6. Prykłady nastawana podelncy unwersalnej Podał bepośredn Prykład: dokonać oblceń dla podału kątowego na 4 cęśc. ϕ k 24 4 T 6[ otworów] Podał pośredn wykły Prykład: dokonać oblceń dla podału kątowego na 55 cęśc L ϕ, L 48, M M Należy obrócć korbką o 48 otworków na obwode okręgu podałowego 66 otworkam. Podał pośredn różncowy Prykład: dokonać oblceń dla podału kątowego na 83 cęśc. a) Prełożene prekładn gtarowej dla 84 wynos: ( ) 84 ( 84 83) a b c d stąd a, b 48, c 32, d 56 b) Premescene kątowe korbk 20 L ϕ k, L 20, M M Należy obrócć korbką o 20 otworków na okręgu 42 otworkam. 55

12 Freowane ębatk o ębach prostych Prykład: dokonać oblceń w celu wykonana ębatk o module m 3[mm]. a) Mnmalna wartość ϕ mn, dla której 4, wynos: ϕ mn t π 3 5 π h 6 4 p max Do oblceń pryjmuje sę ϕ 6π [obr]. b) Prełożene prekładn gtarowej podelncy t π 3 20 ϕ h 6 6 π 36 p a b c d stąd a 56, b 28, c, d 24 c) ąt obrotu korbk 49 ϕ 6π by dokonać podału lnowego o wartość podałk t 3π [mm], należy obrócć korbką o 8 obrotów 49 otworków na okręgu 58 otworkam pry kołach manowych gtary dobranych jak wceśnej. Freowane koła ębatego o ębach śrubowych Prykład: dokonać oblceń w celu wykonana koła ębatego o danych: - moduł m 3 [mm], - lcba ębów 20, - kąt pochylena ln ęba β 30. a) Dobór prełożena prekładn gtarowej hp sn β π m π 3 20 π H 56

13 32 27 Pryjmując pryblżoną wartość lcby π, otrymuje sę: 25 H a b c d stąd a 44, b 32, c 28, d 56 b) Oblcene kąta obrotu korbk ϕ 20 c) ąt skręcena stołu freark β 30. 2[ obr] Freowane krywk o aryse spral rchmedesa Prykład: dokonać oblceń w celu wykonana krywk o danych: - wnos krywk h' 30 [mm], - kąt wnosu krywk β 270, - grubość krywk b 0 [mm]. a) Oblcene skoku spral h h 30 [ mm] β 270 b) Oblcene prełożena prekładn gtarowej Jeśl kąt skręcena wrecona podelncy α 30, otrymuje sę: hp snα h h a b b c stąd a 72, b 28, c 24 57

14 c) Oblcene mnmalnej długośc cęśc skrawającej frea l F h + b tg α tg 30 o [ mm] Gdy ne dysponuje sę freem palcowym o cęśc robocej takej długośc, można węksyć kąt skręcena os frea α, pamętając jednak, aby prełożene h 4. 58