Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Wydział Budowy Maszyn i Informatyki Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji

Transkrypt

1 Akademia Techiczo-Humaistycza w Bielsku-Białej Wydział Budowy Maszy i Iformatyki Katedra Techologii Maszy i Automatyzacji LABORATORIUM OBRABIAREK INSTRUKCJA Temat: Porówaie tokarek TUG-40 i TUG-56MN. Sporzdzeie charakterystyki tokarki uiwersalej TUG-40 Opracował mgr i. Arkadiusz Krzempek Bielsko-Biała 2004

2 1. Cel wiczeia Celem wiczeia jest omówieie klasyfikacji tokarek oraz ich zastosowa. Porówaie budowy i aaliza schematów kiematyczych tokarki TUG-40 i TUG-56MN oraz ich daych techiczych, a take sporzdzeie charakterystyki tokarki uiwersalej TUG Klasyfikacja tokarek Tokarka jest obrabiark przezaczo do obróbki powierzchi obrotowych zewtrzych (toczeie) i wewtrzych (wytaczaie). Podstawowymi ruchami s: ruch główy obrotowy przedmiotu obrabiaego oraz prostoliiowy ruch posuwowy arzdzia. Rys.1. Podstawowe ruchy a) Tokarki kłowe: S przezaczoe przede wszystkim do obróbki przedmiotów o długoci l > 6d, gdzie d ozacza redic przedmiotów ustaloych w kłach wrzecioa i koika. Kada tokarka kłowa ogólego przezaczeia jest wyposaoa w uchwyt tokarski, co umoliwia toczeie, wytaczaie, gwitowaie, wierceie i rozwiercaie przedmiotów krótkich. tokarki kłowe uiwersale przezaczoe s do szerokiego zakresu zastosowa w róych gałziach przemysłu, główie do obróbki czci w produkcji jedostkowej, małoseryjej, umoliwiajce oprócz róorodych robót tokarskich rówie toczeia gwitów oem a całej długoci rozstawu kłów. Rys.2. Tokarka kłowa uiwersala tokarki kłowe produkcyje rói si od uiwersalych tym, e ie maj skrzyki posuwów i ruby pocigowej w zwizku z czym ie moa a ich toczy gwitów (miej złooa kostrukcja kiematyka), tokarki produkcyje przezaczoe s główie do wysoce wydajej obróbki przedmiotów w produkcji redio, wielkoseryjej oraz masowej. Charakterystyczymi cechami tokarek produkcyjych jest: zwikszoa moc 1

3 apdu (1.5 2 razy w stosuku do tokarek uiwersalych), czciowa automatyzacja cyklu pracy, łatwo przezbrajaia, bogate wyposaeie specjale. tokarki kłowe precyzyje przezaczoe s do toczeia oami z ostrzem diametowym, s to tokarki ajwyszej dokładoci (dokłado kształtu kołowego ± przy chropowatoci R a = µm) przezaczoe do obróbki wykaczajcej. Najmiejszy posuw wyosi mm, max. Prdko obrotowa wrzecioa siga obr/mi. tokarki kłowe cikie s obrabiarkami uiwersalymi umoliwiajcymi w jedym zamocowaiu toczeie zgrube i wykaczajce, gwitowaie, toczeie stoków oraz wytaczaie otworów w przedmiotach o masie powyej 6 8 to. Szeroka uiwersalo tokarek kłowych cikich jest uzasadioa wysok ich ce oraz deiem do przeprowadzeia pełej obróbki przedmiotów w jedym zamocowai. Dlatego czsto stosowae s dodatkowe przystawki szlifierskie lub frezarskie. Tokarki te maj mas włas to, a redica toczeia ad łoem siga mm. Ich kostrukcja zasadiczo ie odbiega od tokarek rediej wielkoci. Wyróiaj si wiksz sztywoci i wymiarami. Odmie budow oraz układ kiematyczy maj tokarki o maksymalej redicy toczeia D 1250 mm i masie obrabiaych przedmiotów to. Rys.3. Tokarka kłowa cika b) Tokarki uchwytowe S przezaczoe wyłczie do obróbki przedmiotów mocowaych w uchwycie wrzecioa o stosuku l/d max 0.8, D max < 630 mm, majcych kształt tarcz, krków, pierciei, krótkich tulej itp. Najczciej wyposaoe s w dwa suporty krzyowe. Z reguły s to obrabiarki półautomatycze. tokarki uchwytowe czołowe obsługiwae od czołowej stroy wrzecioa. tokarki uchwytowe bocze. tokarki pioowe o pioowej osi wrzecioa. Rys.4. Tokarki uchwytowe (czołowa, bocza, pioowa) 2

4 tokarki skoe o wrzecioa jest pochyloa pod iewielkim ktem wzgldem piou wrzecioa tokarki uchwytowe dwuwrzecioowe przewaie czołowe, pozwalaj a obróbk tych samych przedmiotów z dwóch stro. c) Tokarki wielooowe Budowae s przewaie jako kłowe (z moliwoci obróbki uchwytowej) w układzie poziomym. Zasad toczeia wielooowego przedstawia rysuek 5. Skrawaie odbywa si rówoczeie wieloma oami, zamocowaymi w specjalych imakach oowych. Długo przesuwu suportu rówa si ajwikszej długoci toczeia jedym oem i jest zaczie miejsza od długoci całego przedmiotu. Rys. 5. Zasada toczeia wielooowego i układ suportów a tokarkach d) Tokarki tarczowe Przezaczoe s do obróbki przedmiotów o duej redicy i małej wysokoci (D/H 3, przy czym D > 630 mm), p. tarcz, kół pasowych, kół zamachowych, wirików itp. Rozróia si trzy podstawowe podgrupy tokarek tarczowych: tokarki tarczowe łoowe (z łoem wzdłuym D = mm; z łoem porzeczym jedostroe typ T z dwoma suportami; z łoem porzeczym dwustroe typ H do obróbki ciekich tarcz), Rys.6. Tokarka tarczowa łoowa i tarczowa płytowa tokarki tarczowe płytowe D = mm (czasem 4000 mm) posiada oddziely wrzecieik połczoy z eliw płyt, a której ustawioe s suporty arzdziowe oraz koik, tokarki tarczowo-kłowe D = mm, budowae ze stałym łoem lub łoem rozsuwym, 3

5 Zaletami tych obrabiarek jest miejszy koszt, do wad zaliczy moa miejsz sztywo wrzecioa i trudiejsze mocowaie przedmiotu a wrzecioie. e) Tokarki karuzelowe Maj wrzecioo o pioowej osi obrotu, a którym osadzoa jest a stałe pozioma tarcza zwaa stołem. W stosuku do tokarek tarczowych wyróia si łatwiejszym ustalaiem i mocowaiem przedmiotu obrabiaego, wiksz wydajoci oraz wysz dokładoci obróbki, dziki dobremu podparciu tarczy i sztywej kostrukcji obrabiarki. Maksymala redica toczeia D = mm (czasami m przy masie przedmiotu to). tokarki karuzelowe jedostojakowe, tokarki karuzelowe dwustojakowe. Rys.8. Tokarka karuzelowa jedostojakowa typ SKJ 10 i dwustojakowa typ KCF 320 f) Tokarki rewolwerowe przezaczoe s do zgrubej i wykaczajcej obróbki przedmiotów o złooych kształtach w produkcji redio- i wielkoseryjej. Charakterystyczymi cechami techiczo-uytkowymi tokarek s: zestaw arzdzi potrzeby do wykoaia wszystkich zabiegów jest zamocoway w głowicy rewolwerowej i a imaku, dziki ograiczeiu przesuwów arzdzi za pomoc zderzaków wymiary długociowe w całej serii wykazuj iewielki rozrzut, ruch przestawczy głowicy rewolwerowej odbywa si samoczyie, przezbrajaia dokouje wykwalifikoway pracowik (ustawiacz), atomiast obsługi w trakcie pracy dokouje iewykwalifikoway pracowik tokarki rewolwerowe z głowic pioow głowica ma kształt szecioktego prostopadłociau z otworami do mocowaia oprawek arzdziowych. Moa wyrói tutaj trzy podstawowe odmiay: suwakowe, suportowe wzdłue, suportowe poprzecze. tokarki rewolwerowe z głowic poziom (bbow) zapewiaj wiksz dokłado i rewolwerówki pioowe, posiadaj wicej arzdzi w głowicy (do 16). Rys.9. Tokarki rewolwerowe o osi pioowej i poziomej 4

6 g) Półautomaty i automaty tokarskie S to obrabiarki ogólego przezaczeia, o budowie i cechach uytkowych kwalifikujcych je do stosowaia wyłczie w produkcji seryjej i masowej. Opracoway i astawioy cykl roboczy, obejmuje wszystkie czyoci główe i pomocicze zwizae z obróbk okreloego przedmiotu, które powtarzaj si iezmieie. Rys.10. Półautomat tokarski 10-wrzecioowy pioowy uchwytowy i uchwytowy AEH 250 h) Tokarki i cetra tokarskie sterowae umeryczie S to obrabiarki o duej uiwersaloci i elastyczoci. Zastosowaie układów sterowaia NC (umerical cotrol - program sterujcy wszystkimi ruchami zapisay w postaci cyfrowej przetwarzay a sygały elektrycze. Program zapisywao a kartach perforowaych bd tamach perforowaych, póiej rówie a oikach magetyczych) i CNC (computer umerical cotrol - programy sterujce wszystkimi ruchami zapisywae s w pamici komputera (procesora). Obrabiarki te s bardziej wydaje dziki poszerzeiu ich moliwoci obróbkowych). Kady ruch realizoway jest przez odrby układ apdowy (silik), bez jakiegokolwiek powizaia kiematyczego. Za sterowaie wszystkimi układami odpowiedzialy jest komputer, który zajduje si w obrabiarce. Tokarki ze sterowaiem CNC dziel si a: Sterowae umeryczie - to zwykłe tokarki z układem sterujcym, Cetra tokarskie (obróbkowe) to obrabiarki zapewiajce, w zakresie ich moliwoci techologiczych, w jedym zamocowaiu przedmiotu wykoaie duej liczby zabiegów obróbkowych za pomoc róych arzdzi w takim zakresie, aby po obróbce uzyska przedmiot w pełi lub w duej czci obrobioy. Dla wypełieia tych zada cetra obróbkowe musz by wyposaoe w magazy arzdzi z automatycz wymia. Rys.11. Przykładowe tokarki sterowae umeryczie 5

7 i) Tokarki specjalizowae Najczciej spotykae tokarki specjale: tokarki do gwitów długich (gwit typu ruba pocigowa), tokarki do gwitów krótkich (gwity złcze). Najbardziej rozpowszechioe: tokarki łuszczarki, bardzo wydaja obróbka z zastosowaiem specjalych głowic oowych osadzoych a suporcie - apdzaych oddzielym silikiem. tokarki precyzyje, uproszczoa wersja tokarki uiwersalej - zaopatrzoa w bardzo dokład rub pocigow do produkcji bardzo dokładych gwitów. j) Tokarki braowe Najczciej spotykae w: Przemyle huticzym do obróbki walców huticzych i wlewków. Obróbka profili walcowych odbywa si za pomoc oy kształtowych. Tokarki do wlewków przezaczoe s do zdejmowaia twardej i zaieczyszczoej warstwy zewtrzej. W przemyle samochodowym stosuje si specjale tokarki do obróbki czopów wałów korbowych, s to obrabiarki wielosuportowe z przesuwymi lub obrotowymi suportami. W tokarkach do obróbki wałów rozrzdczych stosuje si suporty poprzecze wykoujce ruchy prostoliiowe sterowae krzywkami. W kolejictwie stosowae s obrabiarki do obróbki osi kół wagoów i lokomotyw (tramwajów) oraz zestawów kołowych. Obrabiarki braowe stosowae s rówie w przemyle zbrojeiowym i arzdziowym. Rys.12. Widok obrabiarek do obróbki kół i zestawów kołowych kolejowych i tramwajowych. Podstawowe rodzaje robót tokarskich: 1. toczeie wzdłue, 2. toczeie poprzecze, 3. toczeie stoków przy skrcoym suporcie, 4. toczeie stoków przy przesuitym poprzeczie koiku, 5. wytaczaie, 6

8 6. wierceie i rozwiercaie, 7. przeciaie, 8. toczeie kształtowe oem kształtowym, 9. toczeie kopiowe, 10. toczeie gwitów. Rys.13. Podstawowe rodzaje robót tokarskich 3. Regulacja prdkoci Jeeli apd obrabiarki rozwizay jest w te sposób, e umoliwia uzyskaie dowolych prdkoci midzy mi i max to regulacj prdkoci azywamy bezstopiow. Jeeli prdkoci midzy mi i max moa zmieia tylko skokowo, mówimy o stopiowej regulacji prdkoci. Zmia obrotów moa uzyska wg dwóch podstawowych cigów: 1) Arytmetyczego: 7

9 2 = 1 + a ogólie k = 1 + (k - 1) a a stała cigu arytmetyczego, k ilo stopi. 2) Geometryczego 2 = 1 ϕ k = 1 ϕ k - 1 ϕ - iloraz cigu geometryczego. Podstawow zalet geometryczego stopiowaia prdkoci i posuwów jest: 1) Ułatwieie projektowaia stopiowych skrzyek przekładiowych, 2) Moliwo ormalizacji prdkoci obrotowych wrzecioa, prdkoci, ruchów główych prostoliiowych oraz posuwów w oparciu o stosowae powszechie w techice cigi liczb aturalych (cigi Redera), 3) Stały wzgldy spadek prdkoci skrawaia δ v przy zmiaie prdkoci obrotowej przedmiotu obrabiaego z wartoci j do j 1. Ta ostatia cecha geometryczego stopiowaia prdkoci obrotowych wrzecioa wyjaia d przedstawioy a rys. 4, wykres zaleoci v = zway wykresem prdkoci skrawaia 1000 lub wykresem Pechaa. Rys.14. Wykres prdkoci skrawaia (wykres Pechaa) Dla ustaloej dla daych waruków obróbki ekoomiczej prdkoci skrawaia V e zmiejszeie prdkoci obrotowej wrzecioa z j (A) do j-1 (B) pociga za sob spadek prdkoci skrawaia: Πd i i j 1 1 V = 1 = V e j ϕ Wzgldy spadek prdkoci skrawaia: V 1 δ v = = 1 Ve ϕ gdzie: ϕ iloraz cigu. 8

10 4. Rodzaje prdkoci 1. Prdko obrotowa teoretycza t jest to prdko, której warto obliczaa jest z okrelo dokładoci wg wzoru: tj j j ( ) = 1. = 12 j =...,-3, -2, -1, 0, 1, 2, 3,... liczba porzdkowa, 2. Prdko obliczeiowa o okrelaa jest wg wzoru: o = os i os prdko obrotowa silika, i przełoeie midzy wałem silika a wrzecioem, 3. Prdkoci obrotowe omiale s to wartoci prdkoci teoretyczych zaokrgloe do liczb ormalych p.: 1.25 zamiast 1.26, 4. Prdkoci obrotowe efektywe e s to rzeczywiste prdkoci wrzecio wystpujce przy zamioowym obcieiu silika apdowego zs e = l ls zs zamioowa prdko obrotowa silika, ls prdko obrotowa silika a biegu luzem, l prdko obrotowa wrzecioa a biegu luzem. Układ kiematyczy obrabiarki jest zaprojektoway zgodie z orm, jeli odchyłki prdkoci obliczeiowych od wartoci teoretyczych ie przekraczaj od 2 do +3 jest to tzw. toleracja mechaicza T m = 5% (rys. 15). Wartoci prdkoci obrotowych efektywych ie powiy przekracza ustaloych wartoci graiczych obliczoych w odiesieiu do wartoci teoretyczych przy załoeiu dopuszczalych odchyłek od 2 do +6 (rys. 15). Rys.15. Toleracja prdkoci obrotowych wrzecio obrabiarek (J g przełoeie graicze maksymale, J d przełoeie graicze miimale, T m toleracja mechaicza, T el toleracja elektrycza, T toleracja sumarycza, os prdko obrotowa silika apdowego, zs zamioowa prdko obrotowa silika) 5. Normalizacja prdkoci obrotowych wrzecioa Normale prdkoci obrotowe wrzecioa obrabiarek objte s orm pastwow PN-61/M Jako podstaw ormalizacji przyjto stosowae powszechie w techice cigi liczb ormalych Redera, których iloraz wyraa si wzorem ogólym ϕ = m 10 9

11 m liczba dodatia zwaa stopiem cigu W obrabiarkach stosuje si astpujce ormale cigi prdkoci obrotowe wrzecioa. Stopie cigu /3 5 20/5 Ozaczeie R40 R20 R10 R20/3 R5 R20/5 Iloraz δ v % Cig R40 ze wzgldu a bardzo drobe stopiowaie wykorzystuje si jedyie jako pomociczy do sporzdzaia tablicy liczb ormalych. Jako podstawowy w ormalizacji prdkoci obrotowych wrzecioa przyjto cig R20. W cigu tym zawarte s liczby ormale pozostałych cigów, zwaych cigami pochodymi. 6. Ogóly opis tokarek 6.1. TUG-40 Tokarka ta jest przezaczoa do prac tokarskich przy produkcji jedostkowej i seryjej przedmiotów małych i rediej wielkoci wykoaych ze stali, eliwa, metali kolorowych i ich stopów. Przy obróbce zgrubej z szybkoci skrawaia 80 mm/mi toczy moa redice do 250 mm. Przy wydajej obróbce wykaczajcej stali zyskaie szybkoci skrawaia 140 mm/mi moliwe jest dla redic od 14 mm wzwy. Naciaie gwitów z szybkoci skrawaia 10 mm/mi moliwe jest dla redicy do 112 mm. Tokarka TUG-40 odzacza si łatw obsług i wygodym rozmieszczeiem elemetów sterujcych. Napd tokarka otrzymuje od silika elektryczego kołierzowego, poprzez skrzyk prdkoci umieszczoej w lewej odze podstawy. Moa uzyska 14 róych prdkoci obrotowych przez: 1 przesuwaie kół zbatych skrzyki prdkoci, 2 przełczaie odboczki. Wrzecioo tokarki posiada kocówk i giazdo stokowe utwardzoe cieplie. Ułoyskowae toczie wrzecioo w łoyskach o podwyszoej klasie dokładoci gwaratuje dobr prac obrabiarki. Suport tokarki wyposaoy jest w długie saie poprzecze, co pozwala a załoeie dodatkowych tylych imaków wzgldie kopiału hydrauliczego. Niektóre wielkoci charakterystycze Maksymala redica toczeia ad łoem 400 mm Maksymala redica toczeia ad suportem 240 mm Rozstaw kłów 1500 mm Zakres obrotów wrzecioa obr/mi Ilo stopi prdkoci obrotowych wrzecioa 14 Ilo posuwów wzdłuych 42 Zakres posuwów wzdłuych mm/obr Ilo posuwów poprzeczych 42 Zakres posuwów poprzeczych mm/obr Iloraz cigłoci prdkoci

12 Rys.16. Widok ogóly tokarki Opis dwigi tokarki TUG-40: A dwigia przełoe (od lewej): 1. 1:8, 2. 0 wrzecioo odłczoe, 3. 1:1. B dwigie wyboru prdkoci obrotowych. C dwigia posuwu: 1. Prawy 4:1, 2. 0 posuw wyłczoy, 3. Lewy 4:1, 4. Prawy 1:1, 5. Lewy 1:1. D dwigia przełoeia prdkoci posuwów (główa lub zgruba) dla toczeia wzdłuego i gwitowaia. E 1. Gwity metrycze i Π [mm], 2. Posuw [mm], 3. Gwity calowe i DP. F dwigia przełoeia prdkoci posuwu dokładego. Rys. 17. Schemat kiematyczy 11

13 Dobór prdkoci skrawaia Właciw ilo obrotów wrzecioa, jak aley ustawi przy daej redicy, moa odczyta z omogramów wykorzystaia tokarki podaych a tabliczce (Rys. 8). Zalecae szybkoci skrawaia w zaleoci od rodzaju materiału obrabiaego oraz jakoci obróbki podao w Tabeli 1. da prdko skrawaia wyszukujemy a górej skali wykresu, atomiast redic a dolej skali wykresu. Pukt przecicia si liii biegcych pod ktem z li poziom, okrela a skali umieszczoej po prawej stroie wykresu szukae obroty wrzecioa. Tabela 1. Zalecae prdkoci skrawaia Materiał ostrza Stal szybkotca Wgliki spiekae Rodzaj obróbki Zgruba Wykaczajca Naciaie Zgruba Wykaczajca gwitów Szybko skrawaia w m/mi Stal o Rm: do 500 MPa MPa MPa MPa poad 1000 MPa eliwo o HB do 220 poad 220 Staliwo o Rm: MPa MPa Brz i mosidz Stopy lekkie Rys. 18. Wykres prdkoci skrawaia 12

14 Przykład: Toczy wykaczajco wałek o wytrzymałoci Rm = 1100MPa oem z wglików spiekaych, redica wałka 112 mm. W Tabeli 1. mamy, dla stali poad 1000MPa, przy arzdziu z wglików spiekaych szybko skrawaia wyosi m/mi. Przyjmujc 45 m/mi, szukamy tej prdkoci a górej skali wykresu tabliczki (Rys. 18), atomiast redic dobraego materiału wyszukujemy a dolej skali wykresu. Pukt przecicia si tych prostych z prost poziom wskazuje szukae obroty wrzecioa, które wyosz 125 obr/mi. 6.2.TUG-56MN Tokarka uiwersala TUG-56MN jest programowal obrabiarka sterowa umeryczie przezaczo do wysokowydajej obróbki tokarskiej przedmiotów mocowaych w kłach lub w samym uchwycie. Przy obróbce przedmiotów mocowaych w kłach (dla jedego zamocowaia) podczas trwaia jedej operacji moa wykoa astpujce rodzaje obróbki: Plaowaie powierzchi czołowych, Toczeie walcowe (wielostopiowych walców), wciaie, Toczeie powierzchi stokowych, Toczeie powierzchi kulistych, Toczeie gwitów (prawo i lewoskrtych, gwitów stokowych, gwitów wielochodowych). Przedmioty mocowae w kłach mog mie redic do 300 mm przy ciarze 250 kg. Przy obróbce przedmiotów mocowaych w uchwycie (dla jedego zamocowaia) moa wykoa wszystkie operacje, przy toczeiu zewtrzym oraz astpujce rodzaje obróbki: Wierceie otworów, rozcieraie, wciaie, Wytaczaie powierzchi cylidryczych, Wytaczaie powierzchi kształtowych, gwitowaie, Toczeie powierzchi zewtrzych, otworów a kocach rur i długich tueli mocowaych w uchwycie i podpartych w podtrzymce. W zastosowaiu do prac uchwytowych moliwe jest toczeie redic do 560 mm. W zaleoci od odmiay wykoaia moliwe jest toczeia a długoci 925mm, 1425mm. W obrabiarce tej zastosowao owy wrzecieik o sztywej budowie korpusu oraz owy sztywy suport krzyowy umoliwiajcy zastosowaie elemetów obsługi, takich jak pulpit sterowiczy z przyciskami oraz elektroiczymi pokrtłami do rczego przesuwu obu suportów stwarzajcych tokarzowi prac tradycyj metod. Silik apdu główego pozwala a uzyskiwaie prdkoci obrotowych w zakresie od 5 do 3000 obr/mi. Napd wrzecioa Do apdu wrzecioa zastosowao kołierzowy silik AC o prawych i lewych obrotach wałka przykrcoy a płycie do boku łoa. Jego moc omiala wyosi 7kW, a obroty omiale 1500 obr/mi. Natomiast maksymale 8000 obr/mi. Elektroicza regulacja prdkoci przeprowadzoa jest bezstopiowo. Ruch obrotowy z wału silika przeoszoy jest przez pas wielorowkowy bezporedio a wrzecioo przez koła pasowe o połoeiu 1:2,5. 13

15 Napd suportów w osi Z i osi X Do apdu suportu osi Z i osi X zastosowao przekładie rubowe tocze, których apd realizoway jest silikami AC z elektroiczymi regulatorami obrotów poprzez pas zbaty o przełoeiu 1:1,5. Przed awari maszyy (ajechaiem a wrzecieik lub koik) w osi Z zastosowao zabezpieczeie programowe. Zamotowao tutaj przekładi rubow o redicy d= 40mm i o skoku 8mm. W osi X zabezpieczeiem jest trzydrogowy wyłczik kracowy bdcy jedoczeie wyłczikiem awaryjym. Zastosowao tu przekładi rubow o redicy d=32mm i skoku 6mm. Do pomiaru drogi wykorzystao przetworiki obrotowo-impulsowe zaistalowae w silikach apdowych osi Z i osi X. Niektóre wielkoci charakterystycze Maksymala redica toczeia ad łoem Maksymala redica toczeia ad suportem Rozstaw kłów Zakres obrotów wrzecioa 450 mm 300 mm 925/1425 mm obr/mi Rys. 19.Widok pulpitu sterowiczego: A moitor (1 przycisk przegldaia komuikatów, 2 coficie, 3 pasek przycisków programowych, 4 przycisk rozszerzeia meu, 5 przycisk przełczaia rodzajów obsługi, 6 pasek przycisków programowych), B klawiatura umerycza, C klawiatura kotrola i korygujca, D klawiatura alfaumerycza 14

16 Rys. 20. Schemat kiematyczy tokarki TUG-56MN 8. Zaleceia dotyczce wiczeia. W trakcie wiczeia bd realizowae astpujce zagadieia: 1. Aaliza schematu kiematyczego i porówaie z rzeczywistym układem tokarka TUG Aaliza schematu kiematyczego i porówaie z rzeczywistym układem tokarka TUG-56MN oraz omówieie układu sterowaia. 3. Ustawiaie prdkoci obrotowych a wrzecioie i ich pomiar róymi techikami. 4. Pokaz moliwoci prac tokarskich a tokarce TUG Omówieie układów sterowaia tokarki TUG- 56MN. 6. Omówieie struktury przykładowego programu sterujcego oraz pokaz moliwoci wykoywaia prac. 9. Zaleceia dotyczce sprawozdaia. Sprawozdaie ma zawiera: 1. Krótk charakterystyk obu pozaych tokarek. 2. Zapis strukturaly przełoe skrzyki prdkoci (a aaliza schematu kiematyczego; b peły zapis strukturaly przełoe skrzyki przełoe, obliczy liczb stopi prdkoci skrzyki z wzoru k = p 1 + p p q, k liczba stopi prdkoci obrotowych, p 1, p 2, p q liczba przełoe w grupach przekładiowych). 3. Wykres strukturaly skrzyki prdkoci i wykres przełoe skrzyki prdkoci (a podstawie zapisu strukturalego, schematu kiematyczego i literatury; w przypadku wykresu przełoe aley zapisa przełoeia elemetare, które odczytuje si ze schematu kiematyczego). 4. Obliczeie prdkoci obrotowych w oparciu o schemat kiematyczy i wykres przełoe = i, gdzie s prdko obrotowa silika w mi -1, i odpowiedie przełoeia, o s o1 o14 = s = i s 11 i i... = 4. Obliczy iloraz cigu geometryczego ϕ oraz dobra zormalizowa (ajblisz) warto, a astpie dobra ormale prdkoci wrzecioa. odb2 = 15

17 ϕ = k 1 5. Wykres prdkoci skrawaia (Pechaa) w skali proporcjoalej: a). Obliczy szybko skrawaia v dla podaej redicy d, oraz odpowiedich obrotów 1, 2,..., 14 w celu sporzdzeia wykresu Pechaa d v = [m/mi] 1000 v 1 v 14 b). Obliczy prdko ekoomicz dla daych parametrów cv 1 ve = s ev uv g p T gdzie: g głboko skrawaia [mm], p posuw [mm/obr], T e ekoomiczy okres trwałoci ostrza [mi], Wykładiki potgowe okreloe a drodze dowiadczalej s = 8, e v = 0.25, u v = Przyj g =, p =, T e = c). Obliczy spadek prdkoci skrawaia poiej v e d j j j 1 1 v = 1 = v e j ϕ wzgldy spadek prdkoci skrawaia v 1 δv = = 1 ϕ v e k 1 e d). Wykres prdkoci skrawaia (Pechaa) wykoa a podstawie oblicze (papier milimetrowy lub z siatk przy pomocy dowolego programu). e). Na podstawie wykresu Pechaa okreli, jakie aley astawi obroty wrzecioa 1, 2, 3 aby uzyska ekoomicz szybko skrawaia dla podaych redic d 1, d 2, d 3 6. Obliczy prdko obrotow efektyw Prdko ta wyzaczaa jest drog poredi przez pomiar prdkoci obrotowej silika js i wrzecioa j przy biegu jałowym obrabiarki oraz z wykorzystaiem wzoru: s e = j [mi -1 = obr/mi] js gdzie: e prdko obrotowa efektywa (rzeczywista prdko obrotowa wrzecioa przy zamioowym obcieiu silika apdowego), j prdko obrotowa wrzecioa a biegu jałowym obrabiarki, s zamioowa prdko obrotowa silika podaa a tabliczce zamioowej, js prdko obrotowa silika a biegu jałowym obrabiarki (pomiar dokoyway jest kilka razy podajemy warto redi). 16

18 Wyiki oblicze zestawi w tabeli Nr stopia prdkoci Prdkoci astawioe wg tabeli zamieszczoej a tokarce Prdkoci zmierzoe j [mi -1 ] Prdkoci obrotowe efektywe e [mi -1 ] Tablica prdkoci obrotowych graiczych wyikajcych z toleracji mechaiczej i sumaryczej Nr stopia Wartoci graicze prdkoci obrotowych a prdkoci podstawie odchyłek w stosuku do prdkoci 1 Prdkoci obrotowe omiale [mi -1 ] 35.5 Prdkoci obrotowe obliczoe o [mi -1 ]... e [mi -1 ]... ogr [mi -1 ] dla toleracji mechaiczej T m = 5%: -2 3% N egr [mi -1 ] dla toleracji sumaryczej T m = 8%: -2 6% mi maks mi maks Wioski Literatura: 1. Dudik K., Górski E.: Poradik tokarza. Wydawictwo Naukowo-Techicze Kosmol J.: Automatyzacja obrabiarek i obróbki skrawaiem. Wydawictwo Naukowo-Techicze Dudik K.: Poradik tokarza. Wydawictwo Naukowo-Techicze Wroty L. T.: Obrabiarki skrawajce do metalu. Wydawictwo Naukowo-Techicze Wroty L. T.: Podstawy kostrukcji obrabiarek. Wydawictwo Naukowo-Techicze Paderewski K.: Vademecum obrabiarek skrawajcych. Wydawictwo Naukowo- Techicze Dokumetacja techiczo ruchowa tokarki TUG-40, 8. Dokumetacja techiczo ruchowa tokarki TUG-56MN, 9. Istrukcje obsługi dla sterowika SINUMERIK 810D. 17