Elastyczno silników FIAT

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Elastyczno silników FIAT"

Henryka Madej
9 lat temu
Przeglądów:

1 ARCHIWU OTORYZACJI 4, pp (009) Elastyczo silików FIAT JANUSZ YSŁOWSKI, WAWRZYNIEC GOŁBIEWSKI Zachodiopomorski Uiwersytet Techologiczy W artykule przedstawioo elastyczo silików FIAT. Pierwszym aspektem pracy było zobrazowaie wzorów dotyczcych elastyczoci silika. Dalej zostało zaprezetowaych 16 typów silików FIAT, elastyczo ich mometu obrotowego, elastyczo prdkoci obrotowej i elastyczo całkowita. Nastpym etapem była aaliza statystycza wyików (aaliza zgodoci). We wioskach stwierdzoo, e siliki samochodów FIAT s silikami o małej elastyczoci. 1. Defiicja elastyczoci silika Elastyczo silika jest to jego samoczya zdolo do przystosowaia si do zmieiajcych obcie. Jest oa iloczyem elastyczoci mometu obrotowego ( e ) i elastyczoci prdkoci obrotowej( e ). e = e e (1) Elastyczo mometu obrotowego jest to stosuek maksymalego mometu obrotowego( omax ) do mometu przy mocy zamioowej silika ( on ). o max e = () on Elastyczo prdkoci obrotowej jest to stosuek zamioowej prdkoci obrotowej( N ) do prdkoci obrotowej maksymalego mometu obrotowego( ). Jest oa take zwaa zamieie rozpitoci prdkoci obrotowej. N e = (3) Poszczególe parametry silika, takie jak zamioowa prdko obrotowa, prdko obrotowa maksymalego mometu obrotowego oraz maksymaly momet obrotowy i momet przy zamioowej mocy silika moa odczyta z charakterystyki zewtrzej silika (rys. 1).

Dalej zostało zaprezetowaych 16 typów silików FIAT, elastyczo ich mometu obrotowego, elastyczo prdkoci obrotowej i elastyczo całkowita. Nastpym etapem była aaliza statystycza wyików (aaliza zgodoci).

2 30 J. ysłowski, W. Gołbiewski W praktyce elastyczo silika jest bardzo istota, gdy jest wskaikiem moliwoci eksploatacyjych silika. Wysoka warto elastyczoci silika poprawia własoci trakcyje pojazdu. Dziki temu wykazuje o wiksz zdolo do przyspieszaia, pokoywaia wziesie. Ułatwia to zdecydowaie jazd samochodem, gdy rozpito obrotów midzy mometem i moc maksymal jest dua, samochód dyspouje tzw. długimi biegami. W przecitych warukach drogowych ie trzeba czsto zmieia biegów, a kadym przełoeiu moa z powodzeiem jecha z mał lub du szybkoci. Przy elastyczym siliku ie ma potrzeby zmiay przełoeia, awet podczas podjazdu pod wziesieie [1]. Do okreleia elastyczoci silika potrzebe jest wyliczeie wartoci współczyika elastyczoci. N e [kw] o [Nm] N emax N e omax on o N [obr/mi] Rys. 1. Charakterystyka zewtrza silika. Fig. 1. The exteral characteristic of egie.. Siliki FIAT Kocer FIAT charakteryzuje si tym, e zdecydowa wikszoci, do tej pory produkowaych silików, były siliki z zapłoem iskrowym. Dopiero od kilku lat dy si do wikszej produkcji silików wysokoprych ze wzgldu a ich korzyste właciwoci ekologicze i ekoomiczo pracy. W tabeli 1 i a rysuku zostało przedstawioych kilkaacie przykładowych silików Fiata zarówo tych z zapłoem samoczyym, jak i z zapłoem iskrowym.

długimi biegami. W przecitych warukach drogowych ie trzeba czsto zmieia biegów, a kadym przełoeiu moa z powodzeiem jecha z mał lub du szybkoci.

3 Elastyczo silików FIAT 31 Tabela 1. Elastyczo silików FIAT. Table 1. Flexibility of FIAT egies. Lp. Silik e e e 1 Albea 1,i 16V 1,011 1,50 1,64 Bravo ultijet 1,13,000,46 3 Bravo / Brava 1,6i 16V 1,17 1,438 1,685 4 Ciqueceto Sportig 1,1i 1,38 1,69,095 5 area TD 75 SX 1,9 TD 1,175 1,57 1,794 6 area TD 100 SX/ELX 1,9 TD 1,188 1,867,18 7 ultipla 1,140 1,437 1,638 8 Palio Weeked 1,i 16V 1,011 1,50 1,64 9 Palio Weeked 1,6i 16V 1,148 1,438 1, Puto II 1,i 16V 1,011 1,50 1,64 11 Puto II 1,9 JTD 1,043,000,086 1 Seiceto Youg/S/SX/Citymatic 0,9i 1,90 1,833, Seiceto 1,1i 1,151 1,818, Siea HL 1,6i 16V 1,089 1, 1, Stilo 1,9 JTD 80 1,391,667 3, Uo FIRE 1,305,000,610 redio 1,161 1,668 1,968 Najlepszym z przedstawioych silików pod wzgldem elastyczoci jest silik FIAT Stilo 1,9 JTD 80. Jego wskaik elastyczoci całkowitej wyosi 3,709 i jest o 87% wikszy od rediej wyliczoej ze wszystkich przedstawioych silików. oa spokojie stwierdzi, e jest to wyik impoujcy i jest to silik wysokoelastyczy [] oraz e bardzo iewiele brakuje mu (około 0,091) do kryterium silika o bardzo duej elastyczoci. Silik te był produkoway w latach Jest to silik z zapłoem samoczyym z turbodoładowaiem posiadajcy wtrysk bezporedi typu Commo Rail do półotwartej komory w tłoku. Posiada 4 cylidry w układzie rzdowym i jest silikiem czterosuwowym. Chłodzeie silika odbywa si za pomoc cieczy. Umiejscowieie wałka rozrzdu w głowicy. Silik ustawioy jest poprzeczie z przodu i apdza koła przedie pojazdu [3].

TD 100 SX/ELX 1,9 TD 1,188 1,867,18 7 ultipla 1,140 1,437 1,638 8 Palio Weeked 1,i 16V 1,011 1,50 1,64 9 Palio Weeked 1,6i 16V 1,148 1,438 1,651 10 Puto II 1,i 16V 1,011 1,50 1,64 11 Puto II 1,9 JTD

4 3 J. ysłowski, W. Gołbiewski 4 3,5 3 e e e,5 1,5 1 0,5 0 Albea 1,i 16V Bravo ultijet Bravo / Brava 1,6i 16V Ciqueceto Sportig 1,1i area TD 75 SX 1,9 TD area TD 100 SX/ELX 1,9 TD ultipla Palio Weeked 1,i 16V Palio Weeked 1,6i 16V Puto II 1,i 16V Puto II 1,9 JTD Seiceto Youg/S/SX/Citymatic 0,9i Seiceto 1,1i Siea HL 1,6i 16V Stilo 1,9 JTD 80 Uo FIRE Rys.. Elastyczo silików FIAT. Fig.. Flexibility of FIAT egies. Kolejym silikiem odstajcym od całej grupy jest silik Uo FIRE. Silik te charakteryzował si du elastyczoci, któr uzyskao dziki zaczej rozpitoci prdkoci obrotowej [4]. Warto elastyczoci całkowitej przewysza redi uzyska ze wszystkich silików Fiata o 31%. Nie jest to warto tak impoujca jak w przypadku Fiata Stilo, ale i tak jest dosy pokaa. O tym siliku spokojie moa powiedzie, e jest silikiem redioelastyczym []. Siliki FIRE (Fully Itegrated Robotizet Egie), czyli siliki o całkowicie zrobotyzowaej produkcji, dały pocztek rodziie silików, w których mimo róych objtoci skokowych zachowao jedolit kocepcj kostrukcyj. Załoeiem przy- wiecajcym budowie tego silika było zmiejszeie strat mechaiczych i optymalizacja procesu spalaia, co spowodowało polepszeie właciwoci dyamiczych, a przez to i elastyczoci [4].

Weeked 1,6i 16V Puto II 1,i 16V Puto II 1,9 JTD Seiceto Youg/S/SX/Citymatic 0,9i Seiceto 1,1i Siea HL 1,6i 16V Stilo 1,9 JTD 80 Uo FIRE Rys.. Elastyczo silików FIAT. Fig.. Flexibility of FIAT egies.

5 Elastyczo silików FIAT Aaliza statystycza wyików (aaliza zgodoci) W celu sprawdzeia zgodoci wartoci teoretyczych z rzeczywistymi została przeprowadzoa aaliza statystycza zebraych wartoci. Wyliczoe wartoci elastyczoci całkowitej silików zostały porówae z wartociami teoretyczymi uzyskaymi przez dobór odpowiediej krzywej tredu (rys. 3). Nastpie ze wzorów statystyczych obliczoo współczyik zgodoci (tab. ). 4 3,5 3,5 1,5 1 0,5 0 Stilo 1,9 JTD 80 Uo FIRE Bravo ultijet Seiceto Youg/S/SX/Citymatic 0,9i area TD 100 SX/ELX 1,9 TD Ciqueceto Sportig 1,1i e całkowite Wielom. (e całkowite) Seiceto 1,1i Puto II 1,9 JTD area TD 75 SX 1,9 TD Bravo / Brava 1,6i 16V Palio Weeked 1,6i 16V ultipla Siea HL 1,6i 16V Albea 1,i 16V Palio Weeked 1,i 16V Puto II 1,i 16V y = 0,0071x - 0,449x + 3,3831 Rys. 3. Elastyczo całkowita silików FIAT wraz z dobra krzyw tredu (warto teoretycza). Fig. 3. Flexibility of FIAT egies with selected tred curve (theoretic value).

Nastpie ze wzorów statystyczych obliczoo współczyik zgodoci (tab. ).

6 34 J. ysłowski, W. Gołbiewski Tabela. Obliczaie współczyika zgodoci ϕ dla silików FIAT. Table. Calculatio of the coefficiet of correspodece for FIAT egies. Lp. Silik e w. teor. e i e -e i = 1 Stilo 1,9 JTD 80 3,709 3,145 0,564 0,318 Uo FIRE,610,9-0,31 0,097 3 Bravo ultijet,46,71-0,86 0,08 4 Seiceto Youg/S/SX,366,517-0,15 0,03 5 area TD 100 SX/ELX 1,9 TD,18,336-0,118 0,014 6 Ciqueceto Sportig 1,1i,095,169-0,075 0,006 7 Seiceto 1,1i,093,017 0,077 0,006 8 Puto II 1,9 JTD,086 1,878 0,08 0,043 9 area TD 75 SX 1,9 TD 1,794 1,754 0,040 0,00 10 Bravo / Brava 1,6i 16V 1,685 1,644 0,041 0,00 11 Palio Weeked 1,6i 16V 1,651 1,548 0,10 0,010 1 ultipla 1,638 1,467 0,171 0,09 13 Siea HL 1,6i 16V 1,331 1,399-0,068 0, Albea 1,i 16V 1,64 1,346-0,08 0, Palio Weeked 1,i 16V 1,64 1,307-0,043 0,00 16 Puto II 1,i 16V 1,64 1,8-0,018 0,000 Suma 31,494 31,445 0,049 0,645 Wariacja cechy e (wg [5]) wyosi s =0,409, a ϕ = (4) s gdzie: - ilo pomiarów, std: 0,645 ϕ = = 0, ,409 ϕ = 9,9 %. Ozacza to, e wartoci rzeczywiste i teoretycze ie s zgode w 9,9 %. Zatem s zgode w 90,1%. 4. Wioski kocowe Elastyczo jest bardzo waym parametrem dla silików spaliowych stosowaych w samochodach. Decyduje oa o dyamice pojazdu, o jego właciwociach trakcyjych (p. o zdoloci pokoywaia wziesie a poszczególych biegach). Przy elastyczym siliku kierowca moe jecha a daym biegu zarówo z mał, jak i du prdkoci. Kierowca ie jest zmuszoy do cigłej zmiay biegów.

Ciqueceto Sportig 1,1i,095,169-0,075 0,006 7 Seiceto 1,1i,093,017 0,077 0,006 8 Puto II 1,9 JTD,086 1,878 0,08 0,043 9 area TD 75 SX 1,9 TD 1,794 1,754 0,040 0,00 10 Bravo / Brava 1,6i 16V 1,685

7 Elastyczo silików FIAT 35 Elastyczo ie tylko decyduje o dyamice pojazdu i bezpieczestwie, ale rówie jest w staie przedłuy jego okres eksploatacji. Silik elastyczy ie wymaga wikszej zmiay przełoe. Dziki temu elemety układu apdowego, takie jak sprzgło i skrzyia biegów fukcjouj w pojedzie dłuej. Ostatie lata to wprowadzaie kolejych orm EURO zwizaych z emisj spali. W parze z isk emisj zwizków toksyczych, z rury wydechowej, idzie iskie zuycie paliwa. Nie zawsze ma to pozytywy wpływ a elastyczo silika, czyli przy odpowiedim doborze elemetów układu apdowego a jego dyamik. Kostruktorzy jedak d do kolejych zmia układów wtryskowych czy dolotowych w celu poprawieia tego istotego parametru silika. redia elastyczo całkowita silików FIAT wyosi 1,968 (elastyczo mometu obrotowego 1,161, elastyczo prdkoci obrotowej 1,668). Wskazuje oa a to, e siliki FIAT s silikami małoelastyczymi []. Literatura [1] DYSZY J.: Charakterystyka silików tłokowych. AUTO-Techika otoryzacyja, r 4, 007. [] LISOWSKI.: Teoria ruchu samochodu. Teoria apdu. Politechika Szczeciska, Szczeci 003. [3] WINIEWSKI K.: Samochody osobowe. Opisy techicze i dae regulacyje. WKiŁ, Warszawa 007. Wersja CD-RO. [4] YSŁOWSKI J., KOŁTUN J.: Elastyczo tłokowych silików spaliowych. WNT, Warszawa 000. [5] HOZER J. Red.: Statystyka. Katedra Ekoometrii i Statystyki Wydziału Nauk Ekoomiczych i Zarzdzaia Uiwersytetu Szczeciskiego. Szczeci Flexibility of FIAT egies S u m m a r y The article cocers the flexibility of FIAT egies. It gives the basics o how to calculate flexibility of a egie ad presets 16 types of FIAT egies ad flexibility of their torque, rotatioal speed ad total flexibility. The ext step i the publicatio was statistical aalysis of the results (correspodece aalysis). It was prove that FIAT egies are egies of low flexibility.

W parze z isk emisj zwizków toksyczych, z rury wydechowej, idzie iskie zuycie paliwa.

Podobne dokumenty

PORÓWNANIE ELASTYCZNOŚCI SILNIKÓW COMMON RAIL I TDI

Wawrzyniec GOŁĘBIEWSKI, Konrad PRAJWOWSKI PORÓWNANIE ELASTYCZNOŚCI SILNIKÓW COON RAIL I TDI Streszczenie W pracy porównano elastyczność silników z systemem zasilania Common Rail oraz TDI. Zostało zebranych