Szkolny Program Profilaktyki Rok szkolny 2013/2014 LI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Warszawie
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI LI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W WARSZAWIE Podstawy prawne działań profilaktycznych podejmowanych w szkole: 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. 2. Konwencja o prawach dziecka. 3. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. z późniejszymi zmianami (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r., Nr 256 poz. 2572; obowiązuje od 17 grudnia 2004 r.). 4. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity - Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz.1231; Dz. U. z 2007r. Nr 70, poz. 473). 5. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. z 2005r. Nr 179, poz. 1485 z późniejszymi zmianami: Dz. U. z 2006r. Nr 7 poz. 47 i 48; Dz. U. z 2006r Nr 66 poz. 469; Nr 120 poz. 826). 6. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109 z późniejszymi zmianami) 7. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r. (tekst jednolity: Dz.U. Nr 10. z 1996 r., poz. 55 z późniejszymi zmianami: 1997r. Nr 88, poz. 554 i Nr 121, poz. 770; 1999 r. Nr 96, poz.1107; 2003 r. Nr 229, poz. 2274). 8. Ustawa o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 23 lipca 2008r. (Dz. U. z 2008r. Nr 180 poz. 1108). Ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. (Dz.U. Nr 111, poz. 535; z późniejszymi zmianami - Dz.U. Nr 113, poz. 731 z 1997 r., Dz.U. Nr 141, poz. 1183 z 2005 r.). 9. Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2010 nr 125 poz. 842). 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 199). 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 nr 0 poz. 532). 12. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem (Dz. U. Nr 26. z 2003 r., poz. 226). 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 982). 14. Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009r. Nr 4, poz. 17). 2
Profilaktyka w szkole 1. W szkole prowadzona będzie profilaktyka pierwszorzędowa i drugorzędowa. 1 a) Profilaktyka pierwszorzędowa będzie skierowana do wszystkich uczniów i rodziców. Jej celem jest promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji. Działaniem prewencyjnym objęci zostaną uczniowie z grup niskiego ryzyka. Realizatorami tych działań będą nauczyciele wspierani przez specjalistów. b) Profilaktyka drugorzędowa skierowana będzie do grup podwyższonego ryzyka. Celem działań jest umożliwienie wycofania się z ryzykownych zachowań, pomoc uczniom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów oraz wspieranie tych osób w sytuacjach trudnych. Pomoc będzie organizowana przez wychowawców, psychologa/pedagoga szkolnego, którzy wspierani będą przez różnego rodzaju specjalistów. 2. W ramach programu podjęte zostaną: - działania informacyjne, - działania edukacyjne, - działania integracyjne, - działania wdrażające określone umiejętności, - działania interwencyjne, - działania terapeutyczne. 3. Opracowana została procedura postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożeń związanych z niewłaściwymi zachowaniami młodzieży przy współpracy szkoły z policją. 1. Realizatorzy działań profilaktycznych: 2 Dyrektor/ Wicedyrektor szkoły, jako realizator działań profilaktycznych: a) dba o doskonalenie nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych i wychowawczych b) finansuje, monitoruje pracę wychowawców klas i psychologa/pedagoga szkolnego, c) wyznacza odpowiedzialnych za realizację. Psycholog/pedagog szkolny: a) podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające ze szkolnego programu wychowania i szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów i rodziców z udziałem nauczycieli. Nauczyciel wychowawca: a) doskonali swoje kwalifikacje i zdobywa nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych, b) realizuje zadania we współpracy z rodzicami, c) dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptację ucznia w klasie, 3
d) jest wzorem konstruktywnych zachowań. Rodzice aktywnie współpracują ze szkołą: a) korzystają z pomocy i wsparcia ze strony wychowawców i psychologa/pedagoga szkolnego, b) biorą udział w tworzeniu i ewaluacji szkolnego programu profilaktyki. Szkoła współpracuje w zakresie realizacji działań profilaktycznych z: - Urzędem Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy - Poradnią Pedagogiczna Psychologiczną; - Policją; - Strażą Miejską (Referat Profilaktyki Straży Miejskiej); - Ośrodkiem Pomocy Społecznej Dzielnicy Rembertów m. st. Warszawy * Klubem Pracy * Klubem Wolontariusza - Kuratorem Sądowym d/s Rodzinnych i Nieletnich - Terapeutą Uzależnień, Cele i założenia programu 3 1. Kształcenie i doskonalenie umiejętności interpersonalnych. 2. Doskonalenie zachowań asertywnych. 3. Doskonalenie metod radzenia sobie ze stresem. 4. Wypracowanie metod komunikowania się z innymi. 5. Wyrabianie i rozwijanie właściwego stosunku do norm, wartości i autorytetów przyjętych w społeczeństwie, kształtowanie wrażliwości moralnej. 6. Nauka radzenie sobie z przemocą, nietolerancją oraz własną i cudzą agresją. 7. Uczenie świadomego decydowania o sobie i ponoszenia konsekwencji własnych decyzji. 8. Rozwijanie poczucia tożsamości, wiary w siebie, poczucia własnej wartości, praca nad samopoznaniem i samodoskonaleniem. 9. Promocja tzw. zdrowego stylu życia, uczenie prawidłowego stosunku do własnego organizmu i otoczenia, uczenie racjonalnego gospodarowania czasem pracy i wypoczynku, uczenie zachowań prozdrowotnych. 10. Kształtowanie postaw uczciwości, odpowiedzialności, sumienności, pracowitości. 11. Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów (sztuka negocjacji). 12. Uświadomienie o zagrożeniach płynących z zachowań ryzykownych takich jak m.in.: palenie papierosów, picie alkoholu, używanie narkotyków, stosowanie dopalaczy 4
oraz innych substancji psychoaktywnych, zachowania agresywne, brak zainteresowania nauką szkolną. 13. Podkreślenie wychowawczej roli rodziny w procesie dojrzewania młodzieży. 14. Położenie nacisku na rozwój szczególnych zdolności uczniów. 15. Uświadomienie zagrożeń wynikających z korzystania z komputera oraz internetu. Sposoby realizacji programu 4 1. Zajęcia dydaktyczno-wychowawcze prowadzone przez nauczycieli przedmiotów i wychowawców w czasie godzin lekcyjnych. 2. Zajęcia pozalekcyjne: koła zainteresowań, zajęcia sportowe. 3. Wspólne wyjścia do kina, teatru, na wystawy. 4. Wspólne wyjazdy wycieczki. 5. Specjalne zajęcia prowadzone przez różnego rodzaju specjalistów. 6. Indywidualne rozmowy z uczniami, ich rodzicami (opiekunami prawnymi). 7. Udzielanie pomocy w rozwiązywaniu problemów osobistych poruszanych przez wychowanków. 8. Kierowanie uczniów do odpowiednich specjalistów. 9. Pedagogizacja rodziców w ramach zebrań, dni otwartych, spotkań z wychowawcami. 10. Podejmowanie działań interwencyjnych. 5 1. Metody pracy: - pogadanki; - dyskusja; - burza mózgów; - wykłady; - warsztaty dla uczniów, nauczycieli i rodziców; - treningi; - zajęcia terapeutyczne; - terapeutyczne rozmowy indywidualne; - gry i zabawy psychologiczne. 6 Zagadnienia realizowane w ramach programu profilaktycznego: 5
OBSZAR TEMATYCZNY Promocja zdrowego stylu życia. GŁÓWNE ZAGADNIENIA REALIZOWANE PROGRAMY SPOSÓB REALIZACJI ODPOWIEDZIALNI - Znaczenie racjonalnego - Dzień Zdrowego Żywienia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, żywienia, higiena żywienia. 5 razy dziennie warzywa - spotkania ze specjalistami - nauczyciele, - Higiena pracy umysłowej i owoce, (lekarz, pielęgniarka, - psycholog/pedagog, i snu. - Akcja Rzuć palenie psycholog), - pielęgniarka, - Radzenie sobie ze stresem. razem z nami, - lekcje przedmiotowe m.in. - Sprawność fizyczna. - warsztaty - Wady cewy biologia, w-f, - Ruch i świeże powietrze, nerwowej, - wycieczki szkolne i wypoczynek. - warsztaty Profilaktyka klasowe, - Anoreksja, bulimia jako raka piersi, zagrożenia dla zdrowego - Światowy Dzień do Walki z stylu życia. HIV/AIDS, Normy i wartości życia, - Uczenie umiejętności - warsztaty Jak osiągać - godziny wychowawcze, - wychowawcy, prawa i obowiązki. postępowania zgodnie cele?, - lekcje wszystkich, - nauczyciele, z podstawowymi - warsztaty u progu przedmiotów, - psycholog/pedagog, zasadami współżycia i dojrzałości - moje - zajęcia warsztatowe - opiekun samorządu współdziałania w konstruktywne Ja, - spotkania ze uczniowskiego kontaktach społecznych ze - obchody Dnia specjalistami (terapeuta szczególnym Wolontariusza, uzależnień, uwzględnieniem osób o - Warsztaty inegracyjno psycholodzy), specyficznych i adaptacyjne dla uczniów kl. I - udział w ogólnopolskim specjalnych potrzebach - warsztaty Kształtowanie konkursie Ośmiu 6
edukacyjnych. Umiejętności Wspaniałych - Pomoc w świadomym interpersonalnych, budowaniu własnej - konkurs Ośmiu hierarchii wartości. Wspaniałych - Kształtowanie postawy szacunku dla życia i godności ludzkiej. - konkursy o treściach patriotycznych, - Kultura współżycia w rodzinie. - Odpowiedzialność wobec rodziny. - Respektowanie praw i obowiązków, wdrożenie do samorządności. Przemoc i nietolerancja - Przyczyny przemocy - warsztaty Wobec zagrożenia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, i nietolerancji. sektami, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Radzenie sobie z własną - warsztaty Agresja i przemoc, - zajęcia warsztatowe, - psycholog/pedagog, i cudzą agresją, - warsztaty Odpowiedzialność - zajęcia ze specjalistami - Nauka negocjacji. prawna nieletnich, (terapeuta uzależnień, - Kształtowanie właściwych - warsztaty Mowa ciała, czyli funkcjonariusze Straży sprawności komunikacja niewerbalna, Miejskiej, misjonarze), komunikacyjnych - Ogólnopolska kampania Szkoła - udział w ogólnopolskiej 7
asertywność. bez przemocy, kampanii, - Budowanie kompetencji - warsztaty dotyczące tolerancji, - udział w programach komunikacyjnej uczniów. - program Zagrożenia w pracy z zewnętrznych, - Budowanie postawy komputerem, tolerancji, otwartości dla - warsztaty Cyberprzemoc, inności, poszanowanie godności innych. - Całkowity brak tolerancji dla przemocy fizycznej i psychicznej. Preorientacja zawodowa - Metody radzenia sobie ze - warsztaty Stres i techniki radzenia - godziny wychowawcze, - wychowawcy, stresem. sobie z nim, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Techniki uczenia się. - Testy preferencji zawodowych: - zajęcia warsztatowe, - psycholog/pedagog, - Sposoby badanie baterią testów APIS-Z i - zajęcia ze specjalistami, przygotowywania się do Wielowymiarowym (pracownicy Klubu ważnych egzaminów, Kwestionariuszem Preferencji, Pracy OPS dzielnicy rozmów. - warsztaty Jak aktywnie Rembertów m.st. - Umiejętność poszukiwać pracy?, Warszawy), autoprezentacji. - warsztaty Mowa ciała, - Predyspozycje zawodowe. czyli komunikacja niewerbalna, 8
Zapobieganie nałogom - Czym są nałogi i jak się - warsztaty Tożsamość - godziny wychowawcze, - wychowawcy, z nich wyleczyć. w niebezpieczeństwie uzależnień, - lekcje przedmiotowe, - nauczyciele, - Informowanie - warsztaty Uzależnienie od - zajęcia warsztatowe, - psycholog/pedagog, o konsekwencjach palenia komputera i Internetu, - zajęcia ze specjalistami papierosów, nadużywania - zachowania ryzykowne wśród (terapeutą uzależnień, alkoholu, używania młodzieży ze szczególnym funkcjonariuszem Straży narkotyków, stosowania uwzględnieniem pigułki gwałtu i Miejskiej), innych środków dopalaczy, psychoaktywnych, - Uczenie alternatywnych sposobów przeżywania codziennego życia, - Nauka odmawiania w sytuacji presji społecznej, - Wykształcenie umiejętności podejmowania właściwych decyzji. 9
7 1. Sposoby ewaluacji: - obserwacja zachowań; - analiza ankiet przeprowadzonych wśród uczniów, nauczycieli, rodziców; - sondaże wśród rodziców i uczniów; - rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami szkoły; - analiza dokumentów (plan pracy wychowawcy, konspekty lekcji, dzienniki, karty oceny sytuacji wychowawczej klasy). Program został przyjęty Uchwałą nr 14/13/14 przez Radę Pedagogiczną w dniu 30.08.2013 r. oraz przez Radę Rodziców w dniu 04.09.2013 r. 10