TEMATYKA WYKŁADÓW Z PRZEDMIOTU WYCHOWANIE FIZYCZNE SPECJALNE (I rok II stopnia, sem. I, studia zaoczne 2016/2017) (10 godzin) 1. WYCHOWANIE FIZYCZNE SPECJALNE W KSZTAŁECENIU NAUCZYCIELI 1. Zakres programowy przedmiotu, obszar zastosowania wychowania fizycznego specjalnego 2. Podstawowe pojęcia (niepełnosprawność, rehabilitacja, norma, integracja, rewalidacja, adaptowana aktywność fizyczna, niedostosowanie społeczne) 3. Klasyfikacje tradycyjne i współczesne osób z niepełnosprawnością 4. Swoistość kierunków, cech i zasad wychowania fizycznego specjalnego 5.Adaptacja celów szkolnej kultury fizycznej dla potrzeb dziecka specjalnej troski. 2.WYCHOWANIE FIZYCZNE DZIECI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NARZĄDU WZROKU 1.Terminologia dotycząca upośledzeń narządu wzroku - niewidomy, ociemniały, niedowidzący 2. Podstawowe schorzenia narządu wzroku (jaskra, zaćma, zez, wady refrakcji ) i związane z nimi przeciwwskazania do wykonywania ćwiczeń fizycznych. 3. Mechanizmy kompensacyjne zmysłu wzroku. 4. Rozwój psychofizyczny dzieci z niepełnosprawnością wzroku 5. Kształtowanie wyobrażeń ruchowych i przestrzennych. 3.WYCHOWANIE FIZYCZNE DZIECI Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NARZĄDU SŁUCHU 1. Terminologia dotycząca upośledzeń narządu słuchu głuchy, ogłuchły, niedosłyszący 2. Klasyfikacje niepełnosprawności słuchowej 3. Mechanizmy kompensacyjne zmysłu słuchu 4. Rozwój somatyczny i motoryczny dzieci z niepełnosprawnością słuchu 5. Komunikowanie się nauczyciela z dzieckiem niedosłyszącym na lekcji wf. 4.WYCHOWANIE FIZYCZNE OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ 1. Pojęcia: niepełnosprawność intelektualna, ociężałość umysłowa, opóźnienie umysłowe 2. Symptomy niepełnosprawności intelektualnej 3. Charakterystyka rozwoju poznawczego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego niepełnosprawnych intelektualnie. 5. ZAGADNIENIA WSPÓŁZAWODNICTWA SPORTOWEGO NIEPEŁNOSPRAWNYCH 1. Miejsce Ruchu Olimpiad Specjalnych w strukturze organizacji sportu osób niepełnosprawnych. Cel,misja i zasady uczestnictwa w SO (Special Olympics). Specyfika zawodów ch przeznaczonych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w ramach SO. 2. Programy upowszechniania Olimpiad Specjalnych (Program Treningu Aktywności Motorycznej MATP, Sporty Zunifikowane, Inicjatywy Zdrowi Sportowcy, Program Edukacyjny Dołącz do nas, Program Sportowców Liderów) 3. Sport Paraolimpijski.
TREŚCI ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU WYCHOWANIE FIZYCZNE SPECJALNE (I rok II stopień, sem. I, studia zaoczne 2016/2017) (20 godzin) Ćwiczenie 1 (teoretyczno praktyczne ) studenci przed zajęciami zmieniają strój na I. Omówienie treści programowych ćwiczeń oraz zasad ich zaliczenia II. Specyficzne metody pracy stosowane z niepełnosprawnymi na przykładzie metody Weroniki Sherborne 1. Geneza metody 2. Cele i zadania 3. Organizacja i rodzaje ćwiczeń III. Prowadzący prezentuje przykładowe zajęcia integracyjne metodą Sherborne Ćwiczenie 2 (teoretyczno - praktyczne) - studenci przed zajęciami zmieniają strój na z niepełnosprawnością intelektualną 1. Specyfika lekcji wf z niepełnosprawnymi intelektualnie, zasady bezpieczeństwa i niepełnosprawnych intelektualnie. Ćwiczenie 3. (teoretyczno - praktyczne) studenci przed zajęciami zmieniają strój na z niepełnosprawnością zmysłu wzroku 2.Specyfika zajęć ruchowych (przekaz informacji, nauczanie nowych czynności, bezpieczeństwo) 3. Rola KF w pracy z dzieci z niepełnosprawnością wzroku i z uszkodzonym zmysłem wzroku. Ćwiczenie 4 (praktyczne) studenci przed zajęciami zmieniają strój na z niepełnosprawnością zmysłu słuchu 1.Kształtowanie mowy na zajęciach ruchowych z dziećmi niedosłyszącym 2.Specyfika zajęć ruchowych (przekaz informacji, nauczanie nowych czynności, bezpieczeństwo, przeciwwskazania) i z uszkodzonym zmysłem słuchu. Ćwiczenie 5 (praktyczne) studenci przed zajęciami zmieniają strój na Sport osób niepełnosprawnych w praktyce Prowadzący prezentuje przykładowe zajęcia ruchowe związane ze sportem niepełnosprawnych.
Ćwiczenie 6 (teoretyczne) Metodyczno - organizacyjne zagadnienia procesu wychowania fizycznego dzieci z zaburzeniami przystosowania społecznego: 1. Pojęcie niedostosowania społecznego 2. Pojęcia: dziecka trudne, dziecko moralnie zaniedbane i moralnie zagrożone 3. Psychologiczny mechanizm powstawania niedostosowania społecznego 4. Makro i mikrospołeczne czynniki niedostosowania społecznego 5. Przejawy niedostosowania społecznego 6. Piramida wczesnych objawów wykolejenia 7. Rola turystyki i rekreacji w resocjalizacji 8. Kształtowanie cech prospołecznych na zajęciach ruchowych z niedostosowanymi społecznie Ćwiczenie 7-10 Studenci przygotowują i prezentują zajęcia ruchowe dla wybranej grupy integracyjnej zgodnie z określonym przez prowadzącego tematem.
1. Obecność na wszystkich ćwiczeniach Zasady zaliczenia ćwiczeń z przedmiotu wychowanie fizyczne specjalne Zgodnie z regulaminem studiów obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Nieobecność na zajęciach jest równoznaczna z otrzymaniem oceny niedostatecznej z danego ćwiczenia i koniecznością zaliczenia jej na warunkach określonych przez prowadzącego. 2. Aktywny udział w zajęciach (przygotowanie formalne i merytoryczne) (oceniany dodatkowymi plusami lub oceną) 3. Opracowanie konspektu zajęć terapeutycznych z wychowania fizycznego dla wybranej grupy integracyjnej (ocena ZAL lub NZAL) 4. Wykazanie się umiejętnościami metodyczno organizacyjnymi w trakcie prowadzenia zajęć praktycznych (ocena na stopień) 5. Pozytywne zaliczenie sprawdzianów pisemnych (w semestrze odbędą się cztery sprawdziany) Będą one oceniane w skali punktowej maksymalnie na 4 pkt, czyli łącznie 16 pkt., ostatecznie na koniec semestru przeliczanej na ocenę według następującego klucza: 8 9 pkt. dostateczny 10-11 pkt. Dostateczny plus 12-13 pkt. Dobry 14 pkt. Dobry plus 15-16 pkt. Bardzo dobry 6. Jedynie w przypadku otrzymania ocen niedostatecznych z różnych kategorii składających się na zaliczenie końcowe (konspekt, działania praktyczne, teoria) istnieje obowiązek i konieczność poprawy jej u prowadzącego w godzinach konsultacji. Inne oceny nie podlegają poprawie. 7. Przedmiot kończy się egzaminem, który obejmuje cały materiał przedmiotu, zarówno z wykładów jak i ćwiczeń. Student, który będzie obecny na wykładach oraz otrzyma ocenę bardzo dobrą lub dobrą plus z ćwiczeń jest zwolniony z egzaminu. 8. W razie konieczności prowadzący zajęcia może ustalić ze studentami szczegółowe zasady zaliczeń obowiązujące na ćwiczeniach i wykładach
Literatura przedmiotu : 1. Bogdanowicz M., Kisiel B., Przasnyska M. (1994) Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. WSiP Warszawa. 2. Dykcik W. (2005) (red.) Pedagogika Specjalna. Wydawnictwo naukowe WAM w Poznaniu. 3. Marchewka A. (1999) Wychowanie fizyczne specjalne. Skrypt AWF w Krakowie 4. Sherborne V. (2012) Ruch rozwijający dla dzieci. PWN, Warszawa 5. Gawlik K., Walaszczyk A. (2002) Gry i zabawy ruchowe w szkołach specjalnych. AWF Katowice 6. Zwierzchowska A., Gawlik K. (2005) Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży niesłyszącej i słabo słyszącej. Skrypt AWF Katowice. 7. Gawlik K., Zwierzchowska A. (2004) Wychowanie fizyczne dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Skrypt AWF Katowice. 8. Gawlik K., Zwierzchowska A.(2004) Wychowanie fizyczne niewidomych i słabo widzących. AWF Katowice. 9. Witkowski D., Nowicki Paweł (1998) Piłka nożna dla osób niewidomych i niedowidzących-nowa forma rehabilitacji. Postępy Rehabilitacji z.4,s.145-151. 10. Olimpiady Specjalne Polska: http://www.olimpiadyspecjalne.pl 11. Sobiecka J.(2000) Rola sportu w procesie kompleksowej rehabilitacji polskich uczestników Igrzysk Paraolimpijskich. Studia i Monografie Nr 9 AWF, Kraków. 12. Kowalik S. (2009) Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością: dostosowana aktywność ruchowa. Gdańsk: GWP. 13. Zwierzchowska A. (2009) Głuchota a uwarunkowania rozwoju morfofunkcjonalnego i motorycznego dzieci i młodzieży. AWF w Katowicach. 14. Wieczorek M. (2012) Stan rozwoju somatycznego i motorycznego dziewcząt i chłopców niesłyszących w wieku 7 19 lat na tle stanu rozwoju ich słyszących rówieśników (wyniki ogólnopolskich badań przekrojowych). Studia i Monografie AWF we Wrocławiu, 106. 15. Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania w klasie szkolnej. Vademecum nauczycieli i rodziców. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 16. Gawlik K. (2008) Wpływ dysfunkcji narządu wzroku na wybrane aspekty rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i młodzieży. AWF Katowice. 17. Zawiślak A. (2010) Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 18. Kosmol A. (red.) (2008) Teoria i praktyka sportu niepełnosprawnych. AWF Warszawa. 19. Sabik M., Szczypczyki A. (2012) Zabawy dla dzieci z autyzmem. Wydawnictwo Harmonia. 20. Karaskova V. (2010) Zabawy ruchowe dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych. GWP. 21. Wiśniewska M. (2008) Wspomaganie rozwoju dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Wyd. Impuls. 22. Thomson J. (2013) Specjalne potrzeby edukacyjne. Wskazówki dla nauczycieli. PWN 23. Tomaszek B. (2005) Jak pracować z dzieckiem nadpobudliwym w szkole i w domu? Scenariusze zajęć z dziećmi z ADHD. Wydawnictwo Rubikon, Kraków. 24. Kutcher M.L. i wsp. (2007) Dzieci z zaburzeniami łączonymi (ADHD, trudności w nauce, zespół Aspegera, zespół Touretta, depresja dwubiegunowa i inna zaburzenia. Liber 25. Tomkiewicz-Będkowska A., Krztoń A. (2011) ABC pedagoga specjalnego. Impuls, Kraków. 26. Zwierzchowska A. (2015) Biomedyczne i pedagogiczne podstawy rozwoju i oceny dziecka specjalnych potrzeb edukacyjnych. AWF Katowice.