Raport zbiorczy z problemowych ewaluacji zewnętrznych. prowadzonych. w Liceach Plastycznych i Ogólnokształcących Szkołach Baletowych

1 Raport zbiorczy z problemowych ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w Liceach Plastycznych i Ogólnokształcących Szkołach Baletowych w roku szkolnym 2013/2014 Opracowa Jolanta Bedner Warszawa 2014

2 Spis treści 1. Podstawowe informacje o badaniach ewaluacyjnych prowadzonych w roku szkolnym 2013/2014 str. 3 2. Stopień spełnia wymagań 2, 3, 7 i 11. str. 4 3. Wymaga 2 Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się... str. 5 4. Charakterystyka wymagania 2 str. 5 5. Komentarz do wymagania 2... str. 6 6. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 2 str. 11 7. Wymaga 3 Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.. str. 19 8. Charakterystyka wymagania 3 str. 19 9. Komentarz do wymagania 3... str. 20 10. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 3 str. 23 11. Wymaga 7 Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. str. 29 12. Charakterystyka wymagania 7 str.29 13. Komentarz do wymagania 7... str. 30 14. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 7 str. 31 15. Wymaga 11 Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego ( i pozostałe egzaminy zewnętrzne) oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych str. 34 16. Charakterystyka wymagania 11... str. 34 17. Komentarz do wymagania 11.. str. 35 18. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 11.. str. 37 19. Wnioski... str. 41

3 I PODSTAWOWE INFORMACJE O BADANIACH EWALUACYJNYCH PROWADZONYCH W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 Zgod z zadaniami nadzoru pedagogicznego Centrum Edukacji Artystycznej na rok 2013/2014 ewaluacje problemowe przeprowadzone zostały we wszystkich ogólnokształcących szkołach baletowych w Polsce i dwudziestu trzech liceach plastycznych, w tym pięciu publicznych. Zagadnia, będące przedmiotem badań ewaluacyjnych wynikały z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. Nr 168 poz. 1324) z późjszymi zmianami i obejmowały: wymaga 2 Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się wymaga 3 Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej wymaga 7 Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych wymaga 11 Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu), egzaminu gimnazjalnego), egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Podczas ustalania zagadń do ewaluacji problemowej przyjęto założe, aby mimo zmian merytorycznych w rozporządzeniu kontynuować tematykę badań realizowaną w roku szkolnym 2012/2013 w odsieniu do szkół muzycznych I stopnia, co przyczyni się do opracowania pełnego opisu funkcjonowania wszystkich szkół artystycznych w obszarze związanym z procesami kształcenia. W trakcie badań ewaluacyjnych stosowane były narzędzia badań dostosowane do specyfiki szkół artystycznych, które zgod z zasadą jawności wskazaną w rozporządzeniu, umieszczone zostały na stro www.cea.art.pl. W roku szkolnym 2013/2014 dwuosobowe zespoły wizytatorów przeprowadziły dwadzieścia osiem ewaluacji problemowych. Poniższe dane zostały opracowane na podstawie ewaluacji zewnętrznych, przeprowadzonych do 7 czerwca 2014 roku. Uczestniczyli w nich uczniowie, rodzice, nauczyciele i dyrekcje szkół plastycznych i baletowych, odpowiadając na pytania ankietowe i uczestnicząc w wywiadach. W sumie w badaniach ankietowych wzięło udział 4329 osób. Liczba uczestników badań ankietowych Licea Plastyczne Ogólnokształcące Szkoły Baletowe 1625 820 615 567 449 253 uczniowie rodzice nauczyciele

4 II - STOPIEŃ SPEŁNIENIA WYMAGAŃ 2, 3, 7, 11 Ewaluacja zewnętrzna w roku szkolnym 2013/2014 miała charakter problemowy i dotyczyła wskazanych wcześj wymagań 2, 3, 7 i 11. Poniżej przedstawione zostały wyniki dotyczące spełnia tych wymagań przez szkoły baletowe, szkoły plastyczne oraz zbiorcze wyniki wszystkich szkół uczestniczących w tegorocznych badaniach. Poziomy spełnia wymagań w ogólnokształcących szkołach baletowych A B C D 4 4 3 2 2 2 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 Wymaga 2 Wymaga 3 Wymaga 7 Wymaga 11 Poziomy spełnia wymagań w liceach plastycznych A B C D 17 17 14 12 7 2 4 3 5 4 0 1 1 1 2 2 Wymaga 2 Wymaga 3 Wymaga 7 Wymaga 11 Poziomy spełnia wymagań w szkołach artystycznych uczestniczacych w ewaluacjach w 2013/2014 r. A B C D 18 16 2 6 8 3 4 2 7 2 1 1 3 2 Wymaga 2 Wymaga 3 Wymaga 7 Wymaga 11 21 16

5 IV - WYMAGANIE 2 PROCESY EDUKACYJNE SĄ ZORGANIZOWANE W SPOSÓB SPRZYJAJĄCY UCZENIU SIĘ Planowa procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Informowa ucznia o jego postępach w nauce oraz ocenia pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się. Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału. Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiąza różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzysta. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem. W szkole lub placówce stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów. Charakterystyka wymagania 2 Wymaga 2, odnosząc się do realizowanej w szkole edukacji zakłada jej procesualność, która oznacza, że zadania i działania uczniów i nauczycieli są uporządkowane i logiczne, a rola przypadku jest zminimalizowana. Aby osiągnąć taki stan proces kształcenia powin być zaplanowany w oparciu o diagnozy potrzeb, możliwości, uzdolń uczniów w nim uczestniczących. Jego realizacji towarzyszy refleksja i namysł, które prowadzą do wdrażania i realizacji zmian. Uwieńczem tego cyklu i jednocześ rozpoczęciem kolejnego jest odpowiedź na pyta W jaki sposób wdrożone zmiany wpłynęły na efekty kształcenia? Planowa działań w oparciu o diagnozy potrzeb, możliwości, uzdolń Czy wdrożone zmiany wpłynęły pozytyw na efekty kształcenia? Realizacja Planowa i wdraża zmian Refleksja analizy, diagnozy, ewaluacje Wymaga 2 koncentruje się na organizacji procesu kształcenia, rozumianego jako naucza i ucze się oraz zakładającego współpracę ucznia i nauczyciela. Sposób zorganizowania edukacji w szkole pomaga rozwijać

6 uczniom ich uzdolnia, zainteresowania i kompetencje, które będą przydatne tylko w trakcie nauki, ale przede wszystkim po ukończeniu szkoły, w dorosłym i samodzielnym życiu. Podstawą opisanego w wymaganiu procesu kształcenia jest jego planowa i indywidualizowa w oparciu o zdiagnozowane potrzeby uczniów. W wymaganiu 2 przedstawione są kolejne efekty tak zorganizowanego procesu kształcenia, którymi są: podmiotowość ucznia, który zna stawiane przed nim cele, ma wpływ zarówno na swoją naukę, jak i na to, co się dzieje w szkole samodzielność ucznia w planowaniu swojej nauki współdziała uczniów ocenia, które tylko jest diagnozą i informacja dla ucznia i jego rodziców, ale także pomocą w samodzielnym uczeniu się i narzędziem doskonalenia pracy nauczyciela motywowa uczniów do dalszej pracy i nauki, między innymi metodami, które mają charakter zindywidualizowany i nowatorski wsparcie udzielane przez szkołę uczniom przydatność i komplementarność realizowanych treści nauczania Komentarz do wymagania 2 Poziomy spełnia wymagania 2 przez szkoły baletowe i plastyczne Poziomy spełnia wymagania 2 - licea plastyczne (23 szkoły ) 2 17 4 0 A B C D Poziomy spełnia wymagania 2 - ogólnokształcące szkoły baletowe ( 5 szkół) 0 1 2 2 A B C D Planowa procesów edukacyjnych analizowane było przez pryzmat potrzeb uczniów, a w szczególności przez adekwatność planowania procesów edukacyjnych do potrzeb uczniów i sposoby uwzględniania ich w planowaniu procesów edukacyjnych. W odczuciu 74% uczniów LP i 70% uczniów OSB sposób zorganizowania nauki w szkole im odpowiada. Prawie 80% rodziców uczniów LP i około 60% rodziców uczniów OSB wyraziło opinię, że w planowaniu pracy dydaktycznej są uwzględniane potrzeby ich dzieci. Najbardziej przekonani o uwzględnianiu potrzeb uczniów są nauczyciele, poważ taką opinię wyraziło 100% nauczycieli LP i około 95% nauczycieli OSB. Najczęściej podawane przez dyrektorów i nauczycieli przykłady takich działań dotyczyły dostosowania bieżącej nauki i sposobów sprawdzania wiedzy i umiejętności z przedmiotów ogólnokształcących do potrzeb uczniów najzdoljszych, przygotowujących się do konkursów. Szczegól częste było to w szkołach baletowych. W szkołach plastycznych, wskazywano najczęściej sposoby dostosowania nauki do potrzeb uczniów z dysfunkcjami lub trudnościami w nauce. Jako odpowiedź na potrzeby wszystkich uczniów podawano przykłady zajęć dodatkowych, wyrównawczych i rozwijających realizowanych, co podkreślano, przez nauczycieli poza lekcjami i bez dodatkowego wynagrodzenia. W obydwu typach szkół wskazywano rówż, że nauczyciele są otwarci na dostosowa terminów sprawdzianów i prac klasowych do obciążeń edukacyjnych uczniów.

7 W różny sposób, ze względu na specyfiki szkół plastycznych i baletowych, odnoszono się do potrzeby prezentacji osiągnięć uczniów. W szkołach plastycznych taką możliwość ma najczęściej większość uczniów, bez względu na poziom uzdolń, w szkołach baletowych dotyczy ona uczniów najbardziej uzdolnionych. W części szkół baletowych, z różnych powodów rodzice i uczniowie wskazywano trudności w realizowaniu praktyk scenicznych. Uczniowie i ich rodzice wskazywali na duże obciąże nauką, trudności wynikające z tygodniowego rozkładu zajęć i jednocześ podkreślali starania szkół na rzecz dostosowania planu lekcji do potrzeb i możliwości ich dzieci. Dla rodziców bardzo ważne było rówż to, aby ich dzieci miały możliwość zjedzenia ciepłego posiłku w szkole i doceniali lub krytykowali warunki stworzone przez dana szkołę. W podsumowaniu zagadnia warto stwierdzić, że jedy w części szkół w sposób systemowy badane są potrzeby uczniów, przykłady w większości dotyczą organizacji nauki (zwłaszcza przedmiotów ogólnokształcących), rzadziej podawane są przykłady merytoryczne np. dostosowania oferty edukacyjnej do potrzeb uczniów, modyfikacji programów nauczania, doboru podręczników, lub indywidualizacji wymagań edukacyjnych ( tylko z powodu orzeczenia Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej). Cele uczenia się i oczekiwania stawiane uczniom rozpatrywane były w kontekście sposobów informowania o tym oraz świadomości uczniów, dotyczącej aspektów procesu kształcenia. Wszyscy nauczyciele, bez względu na rodzaj szkoły, stwierdzili, że wyjaśniają uczniom swoje oczekiwania dotyczące procesu nauczania. Skuteczność tego działania potwierdzają opi uczniów 85% uczniów LP i 77% uczniów OSB stwierdziło, ze nauczyciele wyjaśniają, czego uczniowie mają się uczyć i jakie są ich oczekiwania. Podob zdecydowane opi wyrazili rodzice. 94% rodziców uczniów LP i 90% rodziców uczniów OSB stwierdziło, że ich dzieci wiedzą, czego od nich oczekuje się w szkole. Z wypowiedzi uczniów, rodziców i nauczycieli, a także z obserwacji lekcji wynika, że uczniom przekazywana jest informacja o celach uczenia dotycząca nauki w danym roku szkolnym lub podczas obserwowanej lekcji. W kilku szkołach plastycznych funkcjonują plany wynikowe, umieszczone na BIP-ie, które są dla uczniów i rodziców dodatkowym źródłem informacji o celach uczenia się i wymaganiach edukacyjnych. Rodzice podkreślali, że uczniowie mają stawiane oczekiwania dotyczące ich zachowania wobec nauczycieli i kolegów, stosunku do obowiązków szkolnych, samodzielności i dobrej organizacji czasu. Ich zdam uczniowie je znają i respektują, co ilustruje często powtarzające się podczas spotkań z rodzicami zda dzieci wiedzą, po co się uczą w tej szkole. Zagad dotyczące czynników pomagających uczniom uczyć się i planować indywidualnych rozwój, takich jak informowa uczniów o postępach w nauce i ocenia analizowane było przez pryzmat informowania ich o zasadach oceniania, sprawiedliwości oceniania i działań nauczycieli wspierających uczniów w uczeniu się i planowaniu swojego rozwoju. Prawie 100% nauczycieli i około 90% uczniów obydwu szkół stwierdziło, że uczniowie są informowani o zasadach oceniania. Natomiast rodzice określili swój poziom zadowolenia ze sposobu przekazywania tych informacji. 67% rodziców uczniów LP i 54% rodziców uczniów określiło go jako bardzo wysoki i bardzo wysoki, a jako średni uznało go 26% rodziców uczniów LP i 36% OSB. Informowa o zasadach oceniania było najczęściej utożsamiane z przedstawiam wymagań edukacyjnych, a zdecydowa rzadziej z wewnątrzszkolnym systemem oceniania, w którym te zasady są opisane. Informacje te najczęściej przekazywane są przez nauczycieli ust na początku roku, co ilustrują wypowiedzi uczniów nauczyciele czytają swoje wymagania, kiedy uczniowie korzystają z wymagań edukacyjnych lub planów wynikowych, jeśli szkoła umieszcza je na BIP-ie. W zasadzie uczniowie informowali, że samodziel poszukują informacji o zasadach oceniania w WSO znajdującym się w statucie szkoły. Kolejne zagad dotyczyło sprawiedliwości oceniania. O tym, że uczniowie są sprawiedliwie oceniani przekonani byli wszyscy nauczyciele, bez względu na typ szkoły, w której uczyli. Podobne zda wyraziło około 80% rodziców uczniów LP i około 70% rodziców uczniów OSB. Nieco mj przekonani o sprawiedliwym ocenianiu byli uczniowie. Pozytywna opinię wyraziło ponad 70% uczniów LP i 65% uczniów OSB. Najczęściej wskazywane przyczyny sprawiedliwego oceniania to w szkołach baletowych porównywa z najlepszymi i najzdoljszymi uczniami, etykietki kształtujące opinię nauczyciela o danym

8 uczniu oraz efekt aureoli. Uczniowie stwierdzili, że nauczyciele najczęściej zmieniają swoich opinii o danym uczniu i doceniają jego starań, a uczniów najlepszych np. z tańca klasycznego postrzegają, jako dobrych we wszystkich dziedzinach kształcenia. Natomiast w szkołach plastycznych problemem jest ocenia uczniów przez pryzmat preferencji i gustów danego nauczyciela. Aby skomentować działania służące planowaniu rozwoju skoncentrowano się w analizie na działaniach nauczycieli. Prawie 100% nauczycieli szkół baletowych i plastycznych deklarowało, że rozmawia z uczniami jak lepiej mają się uczyć i jak mają planować swój własny rozwój. Potwierdziło to jedy 44% uczniów LP i 32% uczniów OSB. Powyższa rozbieżność uzasadniona jest wypowiedziami rodziców i uczniów szkół plastycznych i baletowych, z których wynika często, że większą wagę przypisują ocenom niż rozmowom z nauczycielami. Oceny są dla uczniów informacją o poziomie osiągnięć i postępach, w szkołach baletowych rówż sygnałem o tym, czy kontynuować naukę ( szczegól w klasach progowych ). Na temat działań nauczycieli na rzecz kształtowania umiejętności uczenia się wypowiedzieli się między innymi uczniowie. Zaledwie około 40% uczniów szkół baletowych i plastycznych stwierdziło, że nauczyciele im w tym pomagają i tyle samo wyraziło przeciwne zda. Według nich część nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących poświęca im swój czas, aby wytłumaczyć problemy dydaktyczne, choć w części szkół podkreślano trudności z takimi kontaktami. Uczniowie wyrazili rówż potrzebę wykorzystania technik szybkiego uczenia się, co umożliwiłoby im sprosta obciążeniom wynikającym ze specyfiki szkoły i wymagań nauczycieli. W części szkół, przede wszystkim plastycznych, organizowano warsztaty efektywnego uczenia się, prowadzone często przez pedagogów lub psychologów szkolnych. Zdam uczniów przeszkadza im w nauce nadmierna liczba i natęże sprawdzianów np. po obecności wywołanej przygotowam do konkursów lub chorobę według nich kolejny sprawdzian powoduje, że lepiej się uczę. Kolejny postulat uczniów dotyczył zwiększenia poglądowości uczenia się poprzez wycieczki dydaktyczne lub doświadczenia wykonywane w trakcie lekcji. W szkołach baletowych podkreślano znacze praktyk scenicznych, które pozwalają uczniom wykorzystać umiejętności z tańca klasycznego w praktyce. Wypowiedzi rodziców wskazują na rozbieżności, około 80% rodziców uczniów LP i około 60% rodziców uczniów OSB stwierdziło, że nauczyciele rozwijają w ich dzieciach umiejętność uczenia się. W podsumowaniu można przytoczyć wypowiedzi nauczycieli, którzy bez względu na typ szkoły, w której uczą, w 100% stwierdzili, że przykładają wagę do tego, aby kształtować w uczniach umiejętność uczenia się. Kolejne zagad, analizowane w ramach wymagania 2 dotyczyło atmosfery szkolnej i jej wpływu na ucze się. Zdam prawie 100% nauczycieli w szkołach podejmuje się różne działania, które sprzyjają uczeniu się Podawane przez nich przykłady dotyczyły najczęściej relacji między uczniami i nauczycielami, opartej na życzliwości i wzajemnym szacunku i budowaniu postaw wobec obowiązków szkolnych i przyszłej pracy zawodowej. W szkołach plastycznym priorytetem była indywidualizacja działań i rozwój kreatywności uczniów, natomiast w szkołach baletowych pracowitość, dobra organizacja czasu, wytrwałość. Około 80% uczniów obydwu typów szkół stwierdziło, że lubią chodzić do swoich szkół, doceniali kameralną i rodzinną atmosferę w nich panującą, choć stwierdzali często, że nauce towarzyszy stres, zmęcze i brak czasu na kontakty towarzyskie i rozwój pozaszkolnych zainteresowań, a w szkołach baletowych panuje konkurencja, przeradzająca się kiedy w rywalizację. Uczniowie wskazywali kiedy bałagan organizacyjny, wpływający na atmosferę w szkole i utrudniający ucze się. Według prawie 90% rodziców uczniów obydwu typów szkół ich dzieci chęt uczestniczą w zajęciach prowadzonych w szkole. Zagad związane z motywowam uczniów analizowane było z uwzględm metod motywowania uczniów i dostosowania ich do ucznia, natomiast wspiera uczniów w trudnych dla nich sytuacjach poprzez deklaracje nauczycieli dotyczące znajomości sytuacji uczniów i stosowane sposoby ich wspierania. Jako jeden ze sposobów motywowania uczniów należy uznać docenia ich sukcesów. Około 90% uczniów szkół plastycznych i 80% uczniów szkół baletowych stwierdziło, że ich sukcesy są w szkole doceniane. Najczęściej jako sukces traktowane są osiągnięcia uczniów na zewnętrznych konkursach, wystawach czy

9 popisach i prezentuje się je na stronach internetowych szkół, na specjalnych apelach i w gablotach szkolnych. W standardzie sukcesu mj wyeksponowane są sukcesy wewnątrzszkolne i indywidualne postępy uczniów, co jest szczegól widoczne w szkołach baletowych. Kolejne działa motywujące to rozmowy uczniów z nauczycielami. 64% uczniów liceum plastycznego i 54% uczniów szkoły baletowej stwierdziło, że rozmowy z nauczycielami pomagają im w nauce. Przeciwnego zdania było 16% uczących się w LP i 27% w OSB. Zdam uczniów czynnikiem motywującym jest zaangażowa nauczycieli i ich pasja w nauczaniu przedmiotu, co zawsze ich zdam ma miejsce, a także sprawiedliwe ocenia. W szkołach baletowych uczniowie zwrócili szczególną uwagę na potrzebę doceniania nawet małych postępów i ogranicze komentarzy dotyczących czynników zależnych od ucznia np. budowy ich ciała. W obydwu typach szkół zarówno rodzice, jak i uczniowie mocno podkreślali, że najbardziej motywującym czynnikiem jest publiczna prezentacja swoich osiągnięć. Jako podsumowa mogą służyć stwierdzenia 70% rodziców z liceów plastycznych i 58% rodziców ze szkół baletowych, że nauczyciele potrafią zmotywować dzieci do nauki i deklaracje omal 100% nauczycieli, że starają się motywować uczniów do aktywnego ucznia się. Odnosząc się do działań wspierających w trudnych sytuacjach 75% uczniów LP i prawie 70% uczniów OSB stwierdziło, że mogą liczyć na pomoc nauczycieli w trudnych dla nich sytuacjach. Są to najczęściej kwestie związane z pomocą materialną, pomocą w nadrobieniu materiału w przypadku obecności, minimalizowaniu problemów związanych z sytuacją rodzinną danego ucznia, a także pomocą w przygotowaniu się do konkursów i prezentacji osiągnięć. Ponad 70% rodziców uczniów LP i prawie 60% rodziców uczniów szkół baletowych wyraziło opinię, że ich dzieci mogą liczyć na pomoc nauczycieli, choć w szkołach baletowych rodzice sygnalizowali problemy z uzyskam pomocy i wsparcia w przypadku kłopotów ze zdrowiem lub realizacji zamierzeń uczniów zawsze akceptowanych przez szkoły. Zdam wszystkich nauczycieli, zależ od typu szkoły, wspierają oni uczniów w trudnych sytuacjach i wszyscy stosują zindywidualizowane metody motywacji. Jako podsumowa zagadnia związanego z motywowam uczniów i wspieram ich w trudnych sytuacjach można przytoczyć deklaracje prawie 100% nauczycieli LP i 95% nauczycieli OSB, że znajomość sytuacji uczniów jest dla nich bardzo dużą i duża inspiracją w pracy zawodowej. W analizie zagadnia związanego z dostosowam metod pracy do potrzeb uczniów lub grup uczniów wykorzystano deklaracje nauczycieli, obserwacje lekcji oraz wypowiedzi respondentów w trakcie wywiadów. Zdam wszystkich nauczycieli LP i prawie wszystkich nauczycieli OSB używają oni różnych metod pracy w zależności od potrzeb swoich uczniów, a ich potrzeby i znajomość różnorodnych metod pracy są dla nauczycieli bardzo dużą i dużą inspiracją w pracy zawodowej. Podczas lekcji na ogół obserwowano dostosowa metod pracy do specyfiki pracy na danej lekcji, działania nauczycieli na rzecz zaangażowania uczniów do rozwiązywania problemów oraz stosowa dostępnych środków dydaktycznych uatrakcyjniających pracę uczniów. W podsumowaniu warto przytoczyć wypowiedzi uczniów, którzy ponow postulowali większą poglądowość zajęć ogólnokształcących, a szczegól matematyczno-przyrodniczych poprzez wycieczki dydaktyczne, doświadczenia prowadzone na lekcjach i pokazy. Sugerowali także częstsze wykorzysta tablic multimedialnych, w które wyposażona jest większość szkół plastycznych i baletowych. Przydatność i komplementarność zdobywanej w szkole wiedzy i umiejętności analizowana była w oparciu, między innymi o wypowiedzi uczniów. 65% uczniów LP i 61% uczniów OSB stwierdziło, że w ich codziennym życiu przydaje im się to, czego uczą się na lekcjach. Podkreślić należy, że stosunkowo duża grupa uczniów ( około 20% uczących się w obydwu typach szkół) deklarowała trudność z udzielem odpowiedzi. Przykłady przedstawiane przez uczniów obydwu szkół dotyczyły najczęściej wykorzystania umiejętności językowych. W szkołach plastycznych umiejętności wykorzystywano do stylizacji ubioru lub wnętrz lub podczas zwiedzania zabytków kultury. W szkołach baletowych uczniowie wskazywali zasady zdrowego odżywiania, a także umiejętność oceny występów tanecznych lub baletowych. Rodzice podawali także przykłady wykorzystania umiejętności plastycznych lub baletowych w środowisku lokalnym, w domu rodzinnym lub w pracy zarobkowej podejmowanej przez uczniów.

10 Kolejne zagad dotyczyło eksponowaniu w procesie kształcenia powiązań pomiędzy różnymi dziedzinami wiedzy. Wszyscy nauczyciele, bez względu na rodzaj szkoły i nauczanego przedmiotu stwierdzali, że starają się pokazać korelację pomiędzy swoim przedmiotem i innymi dziedzinami. Tego samego zdania było około 70% uczniów obydwu typów szkół, stwierdzając, że to czego uczą się na jednym przedmiocie przydaje się na innych lekcjach. Stosunkowo wielu uczniów ( prawie 20% z LP i z OSB) deklarowało trudność z udzielem odpowiedzi. Uczniowie podawali najczęściej przykłady związków pomiędzy językiem polskim, historią powszechną i historią tańca lub sztuki, rzadziej korelacje pomiędzy przedmiotami matematyczno przyrodniczymi, a najrzadziej pomiędzy przedmiotami zawodowymi i ogólnokształcącymi. O podmiotowości uczniów w procesie edukacyjnym i funkcjonowaniu szkoły wypowiadali się nauczyciele, uczniowie i rodzice. 100% nauczycieli szkół plastycznych i prawie tyle samo nauczycieli szkół baletowych stwierdziło, że uczniowie mają wpływ na organizację i przebieg procesu kształcenia. Podane przez nich przykłady dotyczyły najczęściej bieżących zmian w nauce np. ustalania terminów sprawdzianów, choć pojawiały się przykłady dokonanych pod wpływem uczniów modyfikacji procesu kształcenia np. zmiany w WSO, wprowadze nowej specjalności lub przedmiotu dodatkowego do oferty edukacyjnej. Stanowisko nauczycieli potwierdziło 60% uczniów szkół plastycznych i 55% uczniów szkół baletowych, stwierdzając, że mają wpływ na to jak wygląda ich nauka. Ponow pojawiła się grupa około 20% uczniów, którzy deklarowali trudność z udzielem odpowiedzi. Zdecydowa większe przekona, że ich dzieci mają wpływ na sposób uczenia się wyraziło ponad 60% rodziców uczniów LP, podczas gdy takie zda miało zaledwie 38% rodziców z OSB. Drugie zagad dotyczyło poczucia wpływu uczniów na to, co się dzieje w szkole. Taki wpływ potwierdziło 55% uczniów LP i 40% uczniów OSB. Podawane przez uczniów przykłady dotyczyły np. tematyki godzin wychowawczych, kształtu imprez i uroczystości szkoły lub udogodń w bieżącym funkcjonowaniu lub wyposażeniu szkoły np. zainstalowa automatu z napojami. Zdarzały się szkoły baletowe, w których uczniowie stwierdzili, że odczuwają swojego wpływu na funkcjonowa szkoły. Wypowiadając się na temat tego czy uczniowie uczą się od siebie, 95% nauczycieli LP i 90% nauczycieli OSB stwierdziło, że w szkołach kształtuje się postawę uczenia się od siebie nawzajem. Podobne zda wyraziło prawie 90% uczniów szkół plastycznych i 75% uczniów szkół baletowych. Ilustracją tych wyników są wypowiedzi uczniów, z których wynika, że uczniowie szkół plastycznych pracując w grupie mogą korzystać z indywidualnych uwag nauczycieli, doświadczeń i rozwiązań swoich kolegów. Duże znacze w tym procesie mają wspólne korekty prac. Natomiast w szkołach baletowych najczęściej wskazywano, że okazję do uczenia się od siebie daje obserwacja najlepszych uczniów. Uczniowie współpracują ze sobą podczas organizacji imprez szkolnych, a także pracując w grupach na lekcjach. W obydwu typach szkół uczniowie mówili, że mają trudności ze współdziałam i uczem się od siebie ze względu na organizację pracy szkoły, późne kończe zajęć, duże obciąże nauka i różne miejsca zamieszkania. Lepszą sytuację mają w tym względzie uczniowie mieszkający w bursie. Działania uznawane w szkołach za nowatorskie wymagały spojrzenia na ich różnorodność i adekwatność do potrzeb uczniów. Podkreślić należy, że w katalogu przykładów nowatorstwa były działania typowe, stanowiące przykłady dobrej praktyki np. wprowadza nowych specjalności kształcenia plastycznego zwiększające szanse edukacyjne absolwentów, zmiany w sposobie przygotowania do dyplomu i oceny tegoż doskonalące obiektywizm, wprowadze nowego przedmiotu w ofercie szkół baletowych, poszerzającego ofertę edukacyjną i atrakcyjnego dla uczniów lub wydłuże cyklu kształcenia w szkołach baletowych. Było także wiele przykładów działań uznanych w danej szkole za nowatorskie, polegające na modyfikacji konkursów wewnątrzszkolnych, wprowadzeniu nowych środków dydaktycznych, uzupełnia bazy szkoły lub na modyfikacji bieżącej pracy dydaktycznej. W podsumowaniu można przytoczyć wypowiedzi ponad 90% nauczycieli LP i prawie 90% nauczycieli OSB, że w szkołach stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów.

Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 2 I. Planowa procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów. Odpowiada mi to, jak zorganizowana jest moja nauka w szkole 11 34% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 37% 40% 33% 13% 13% 10% 10% 3% 6% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie W planowaniu pracy dydaktycznej w szkole uwzględniane są potrzeby mojego dziecka 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 41% 26% 36% 37% 19% 19% 3% 11% 1% 7% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie W szkole podczas planowania procesów edukacyjnych uwzględnia się potrzeby uczniów 86% 77% 14% 19% 0% 3% 0% 1% 0% 0% II. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Nauczyciele wyjaśniają czego mamy się uczyć i czego, w związku z tym, od nas oczekują 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 45% 42% 40% 35% 11% 12% 4% 8% 1% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie 64% 52% Moje dziecko wie, czego się od go oczekuje w szkole 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 38% 30% 5% 8% 2% 2% 1% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

12 Wyjaśniam uczniom swoje oczekiwania dotyczące procesu uczenia się 93% 85% III. 7% 14% 0% 1% 0% 0% 0% 0% Informowa ucznia o jego postępach w nauce oraz ocenia pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. 1. Informowa o zasadach oceniania Nauczyciele informują m o zasadach oceniania 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 19% 12% 25% 20% 21% 17% 21% 26% 25% 14% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Poziom zadowolenia ze sposobu przekazywania informacji o zasadach oceniania postępów dziecka 46% 21% 2. Sprawiedliwość 14% oceniania 40% 26% 36% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 3% 5% 1% 3% 3% 2% bardzo wysoki wysoki średni niski bardzo niski trudno Informuję swoich uczniów o zasadach oceniania 97% 90% 2% 7% 0% 2% 0% 1% 0% 1% 2. Sprawiedliwość oceniania Jestem oceniany/oceniana sprawiedliwie 32% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 42% 35% 30% 19% 17% 10% 5% 3% 7% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

13 Moje dziecko jest oceniane sprawiedliwie 37% 28% 44% 43% 18% 13% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 5% 7% 2% 4% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Uczennice i uczniowie są oceniani sprawiedliwie 81% 75% 18% 24% 1% 1% 0% 0% 0% 0% 3. Działania służące planowaniu rozwoju 19% Nauczyciele rozmawiają ze mną jak mam planować swoje ucze 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 25% 26% 25% 20% 21% 21% 17% 12% 14% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Rozmawiam z uczniami jak lepiej mają się uczyć 85% 79% 15% 18% 1% 2% 0% 1% 0% 0% Rozmawiam z uczniami jak mają planować swój rozwój 74% 68% 24% 24% 2% 6% 0% 2% 0% 1%

14 IV. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. Nauczyciele pomagają mi znaleźć mój najlepszy sposób uczenia się 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 18% 16% 22% 26% 20% 21% 18% 20% 23% 15% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Nauczyciele rozwijają w moim dziecku umiejętność uczenia się 41% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 33% 28% 30% 18% 20% 13% 7% 2% 8% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Przykładam wagę do tego, aby moi uczniowie nabywali umiejętność uczenia się 85% 80% 14% 18% 0% 1% 0% 1% 0% 0% V. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się. 52% 53% Lubię chodzić do mojej szkoły 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 30% 26% 11% 11% 4% 4% 4% 6% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Moje dziecko chęt uczestniczy w zajęciach prowadzonych w szkole 54% 55% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 34% 33% 7% 7% 3% 3% 2% 2% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

15 W szkole podejmuje się różne działania, aby atmosfera sprzyjała uczeniu się 83% 68% 15% 28% 2% 4% 0% 0% 0% 0% VI. Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach. 1. Działania na rzecz motywowania uczniów W mojej szkole docenia się sukcesy uczniów i uczennic 68% 56% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 24% 23% 6% 11% 2% 5% 1% 5% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Rozmowy z nauczycielami pomagają mi w nauce 42% 39% 33% 28% 18% 17% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 9% 4% 3% 6% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Nauczyciele potrafią odpowiednio zmotywować moje dziecko do nauki 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 32% 38% 26% 32% 21% 20% 6% 14% 9% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie Staram się motywować uczniów do aktywnego uczenia się 90% 88% 10% 11% 0% 1% 0% 0% 0% 0%

16 Kiedy chcę zmotywować uczniów do nauki, biorę pod uwagę ich indywidualne potrzeby i możliwości 85% 77% 15% 21% 0% 2% 0% 0% 0% 0% 2. wspiera uczniów w trudnych sytuacjach 42% 39% Mogę liczyć na pomoc ze strony nauczycieli w sytuacjach trudnych 1625 uczniów LP 33% 28% 18% 17% 4% 9% 3% 6% 567 uczniów OSB Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie 45% Moje dziecko otrzymuje wsparcie od nauczycieli w sytuacjach dla go trudnych. 27% 29% 31% 18% 22% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 12% 9% 5% 3% Tak Raczej taktrudno Raczej Nie 84% Wspieram moich uczniów w sytuacjach trudnych 77% 15% 21% 1% 2% 0% 0% 0% 0% VII. Nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Używam różnych metod pracy w zależności od potrzeb uczniów czy grupy 83% 75% 17% 23% 0% 2% 0% 0% 0% 0%

17 VIII. Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiąza różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzysta. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. W moim codziennym życiu przydaje mi się to czego uczę się na lekcjach 34% 36% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 28% 27% 19% 20% 12% 12% 5% 8% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie To czego uczę się na jednym przedmiocie, przydaje mi się na innych lekcjach 40% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 37% 32% 34% 17% 16% 8% 9% 2% 3% Tak Raczej taktrudno Raczej Nie W nauczaniu przedmiotu staram się pokazać uczniom powiązania z różnymi dziedzinami wiedzy 86% 75% 14% 21% 0% 3% 0% 0% 0% 0% IX. Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Mam wpływ na to co się dzieje w szkole 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 29% 21% 26% 20% 24% 25% 12% 15% 18% 8% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie W mojej szkole mam wpływ na to, jak wygląda moja nauka 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 31% 30% 29% 25% 22% 23% 11% 11% 11% 6% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

18 36% Moje dziecko ma wpływ na to, w jaki sposób uczy się w szkole 820 rodziców LP 27% 19% 19% 23% 27% 20% 10% 15% 5% 449 rodziców OSB Tak Raczej taktrudno Raczej Nie 92% Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się 84% 8% 14% 0% 2% 0% 1% 0% 0% tak raczej taktrudno X. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem W mojej szkole uczniowie mają możliwość uczenia się od siebie nawzajem 56% 51% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 31% 23% 15% 9% 8% 3% 1% 4% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie 70% 65% W szkole kształtuje się postawę uczenia się od siebie 25% 25% 5% 9% 1% 2% 0% 0% XI. W szkole lub placówce stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów W szkole stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów 58% 45% 42% 35% 6% 11% 1% 2% 0% 0%

19 V - WYMAGANIE 3 UCZNIOWIE NABYWAJĄ WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI OKREŚLONE W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową z uwzględm osiągnięć uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystam zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, z uwzględm jego możliwości rozwojowych, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Uczniowie odnoszą sukces na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy. Charakterystyka wymagania 3 Szkoły artystyczne z pionem ogólnokształcącym, a takimi są ogólnokształcące szkoły baletowe i licea plastyczne realizują dwie podstawy programowe. Każda z nich stawia nauczycielom i uczniom różne wymagania dotyczące jej realizacji, wspólny jest jednak opis efektów. Realizacja podstaw programowych powinna doprowadzić uczniów do wzrostu efektów uczenia się i sukcesów edukacyjnych, czyli takich, które są udziałem ucznia w trakcie nauki i sukcesów na wyższym etapie kształcenia i w życiu zawodowym. Warto zwrócić uwagę na znacze i kontekstualność tych pojęć - wzrost efektów kształcenia, sukces edukacyjny lub zawodowy powin być adekwatny do ucznia, który go osiąga, a każda szkoła winna określić swój standard sukcesu, zależny od czynników wewnętrznych i zewnętrznych, wpływających na jej działa. W opisie wymagania 3 znajduje wyraz systemowy charakter realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego i artystycznego. Wynika z tego, że szkoła opiera realizację podstawy programowej na osiągnięciach ucznia/uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego, monitoruje postępy i osiągnięcia, z czego powstają wnioski do dalszej pracy i rekomendacje większych lub mjszych zmian. Szkoła, zgod z opisem wymagania, zobowiązana jest do badania celowości i skuteczności działań podjętych w oparciu o te rekomendacje, poprzez wskaza wpływu wdrażanych wniosków na postępy i osiągnięcia uczniów. Warto więc w tym kontekście zastanowić się nad znaczem EWD edukacyjnej wartości dodanej, która jest zdefiniowana i opisana dla kształcenia ogólnego i która wskazuje, na ile działania szkoły pozytyw wpłynęły na rozwój i osiągnięcia uczniów. I choć taki wskaźnik został skonstruowany dla kształcenia artystycznego, to odpowiedź na pyta w jaki sposób działania szkoły wpłynęły na rozwój artystyczny uczniów? jest możliwa i potrzebna. Wartość Dodana Edukacyjna

20 Komentarz do wymagania 3 Poziomy spełnia wymagania 3 przez szkoły baletowe i plastyczne Poziomy spełnia wymagania 3 ogólnokształcące - szkoły baletowe (5 szkół ) 0 2 3 0 A B C D Poziomy spełnia wymagania 3 - licea plastyczne (23 szkoły) 3 14 5 1 A B C D Odnosząc się do problematyki realizacji podstawy programowej, uwzględniającej osiągnięcia uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego warto zwrócić uwagę na sposoby diagnozowania wcześjszych osiągnięć uczniów oraz na to jak wykorzystywane są te informacje do realizacji podstawy programowej. Prawie 95% nauczycieli LP i prawie 90% nauczycieli OSB deklarowało, że szkoły w których pracują mają wypracowane sposoby badania osiągnięć z poprzednich etapów edukacyjnych. Najczęściej podawane przykłady dotyczyły przedmiotów ogólnokształcących i były to badania umiejętności z języków obcych, matematyki, z języka polskiego i innych przedmiotów wchodzących w skład sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych. Szkoły najczęściej prowadzą własne diagnozy na początku klasy I, które powtarzane są zazwyczaj pod koc klasy I. Rzadko podawane były przykłady związane z analizą wyników egzaminu gimnazjalnego uczniów liceów plastycznych. W związku z tym, że uczniowie liceów plastycznych i szkół baletowych dopiero zaczynają kształce artystyczne bada się ich osiągnięć z poprzednich etapów edukacyjnych, natomiast podczas rekrutacji do szkoły badane są ich uzdolnia i predyspozycje fizyczne. Podkreślić należy, że uzupełniane to jest bieżącą obserwacją postępów uczniów w pierwszym okresie nauki. Wiedza o osiągnięciach ogólnokształcących i predyspozycjach artystycznych wykorzystywana jest do ustalenia grup językowych, kierunków pracy dydaktycznej z przedmiotów ogólnokształcących w klasie I, indywidualizowania pracy na przedmiotach artystycznych, typowania i przygotowania uczniów do konkursów. W szkołach baletowych uczniowie przechodzą przez dwa progi w klasie III (koc szkoły podstawowej) i VI (koc gimnazjum), kiedy podejmuje się decyzje dotyczące dalszego kształcenia. W liceach plastycznych jest to najczęściej klasa I. Wówczas część uczniów otrzymuje informacje i sugestie dotyczące zasadności dalszej nauki w szkole artystycznej. Zdam prawie 80% nauczycieli LP i 60% nauczycieli OSB często odbywa się wspólne określa celów zawartych w podstawie programowej (analogicz 20% i 29% nauczycieli uważa, że dzieje się tak czasami). Natomiast, że często wspól ustalane są sposoby realizacji przekonanych jest mj nauczycieli 65% z LP i 56% z OSB. 33% nauczycieli LP i tyle samo OSB, stwierdziło, że takie wspólne ustalenia mają miejsce czasami. Analiza warunków, w których realizowana jest podstawa programowa prowadzona była w oparciu o pyta kluczowe w jaki sposób w realizacji podstawy programowej uwzględnia się zalecane warunki i sposoby realizacji?.

21 Prawie 100% nauczycieli obydwu typów szkół stwierdziło, że w szkołach są odpowied warunki do nauki i prawie 100% pracujących w LP i ponad 90% pracujących w OSB wyraziło opinię, że nauczyciele często wspól ustalają warunki sprzyjające uczeniu się. Prawie wszyscy nauczyciele stwierdzili rówż, że szkoła zapewnia środki dydaktyczne pomocne w uczeniu się. Podobnego zdania było około 80% rodziców uczniów z LP i 60% rodziców uczniów z OSB. Prawie wszyscy nauczyciele podkreślili, że zwracają uwagę na dobór metod, którymi realizują podstawę programową. Warto zwrócić uwagę na to, że jedy w podstawie programowej kształcenia ogólnego znajduje się opis zalecanych warunków, wskazujących między innymi, że w realizacji przedmiotów przyrodniczych powinna być uwzględniona zasada poglądowości. Obserwacje lekcji i wyposażenia sal oraz analiza zastosowanych środków dydaktycznych pozwalają stwierdzić, że istje rozbieżność pomiędzy wypowiedziami nauczycieli a praktyką życia szkolnego, poważ uczniowie najczęściej mają warunków do samodzielnego wykonywania doświadczeń, uczestnictwa w wycieczkach edukacyjnych, o czym mówili rówż sami uczniowie. W szkołach baletowych uczniowie zwracali uwagę na stan sal baletowych ( podłóg i luster), wyposaże gabinetów odnowy lub fizjoterapii oraz łazienek szkolnych i szatni, a także stan kostiumów. Dużą wagę uczniowie i rodzice przywiązywali do stanu higienicznego pomieszczeń, a zwłaszcza stołówek szkolnych. W części szkół baletowych rodzice i uczniowie podkreślali znacze praktyk scenicznych dla motywowania i rozwoju uczniów. W szkołach plastycznych uczniowie wskazywali wyposaże w materiały plastyczne, wielkość sal, możliwość prezentacji prac w galeriach szkolnych i poza szkołą. Niekiedy uczniowie mówili o trudnościach wynikających z prowadzenia zajęć w różnych budynkach. Problematyka monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów oraz wykorzystania wynikających stąd wniosków była uszczegółowiona przez następujące pytania kluczowe: jakimi sposobami monitoruje się osiągnięcia każdego ucznia? jak przebiega proces analizowania osiągnięć uczniów? w jaki sposób są formułowane i wdrażane wnioski z osiągnięć uczniów? Wszyscy nauczyciele uczący w szkołach plastycznych i 95% uczących w szkołach baletowych zadeklarowali, że dbają o to, aby odpowiednio monitorować osiągnięcia uczniów. W opinii 90% nauczycieli obydwu typów szkół jest to działa systematyczne, a dla 9% z nich realizowane jest w zależności od potrzeb. Najczęstsze sposobu monitoringu to bieżąca obserwacja uczniów, wystawy uczniów szkół plastycznych, semestralne i końcoworoczne przeglądy prac oraz egzaminy promocyjne obejmujące wszystkich uczniów szkól baletowych, koncerty szkolne i występy pozaszkolne części z uczniów. W zakresie przedmiotów ogólnokształcących monitowa odbywa się powszech poprzez egzaminy i sprawdziany próbne, wykorzystywane są do tego diagnozy wewnętrzne, a także sprawdziany i prace klasowe. W szkołach, w których funkcjonuje dziennik elektroniczny bieżący monitoring osiągnięć prowadzą sami uczniowie i rodzice, z czego ich dzieci zawsze są zadowolone. Odnosząc się do analiz osiągnięć uczniów, wszyscy nauczyciele stwierdzili, że robią to na bieżąco. Około 85% nauczycieli obydwu typów szkół stwierdziło, że często odbywa się wspólne analizowa wyników. Kolejne zagad dotyczyło wykorzystania informacji z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów. Prawie 80% nauczycieli zarówno LP jak i i OSB stwierdziło, że osiągnięcia te są dla nich bardzo dużą i dużą inspiracją w ich pracy zawodowej. W opinii prawie 80% nauczycieli LP i około 60% nauczycieli OSB analiza działań wynikających z realizacji podstawy programowej odbywa się systematycz. Aby sformułować i wdrożyć wnioski nauczyciele działają indywidual, co wynika z ich wypowiedzi. Wnioski wpływają na bieżące modyfikacje pracy dydaktycznej. Ponadto działania takie mają też charakter zespołowy. Według 80 % nauczycieli LP i 70% nauczycieli OSB spotkania robocze rad pedagogicznych odbywają się systematycz, spotkania w sekcjach i grupach przedmiotowych są systematyczne w opinii 65% nauczycieli LP i 36% nauczycieli szkół baletowych. Warto podkreślić, że aż 60% nauczycieli szkół baletowych stwierdziło, że takie spotkania odbywają się w zależności od potrzeb. Najmj wskazań dotyczących systematyczności mają spotkania nauczycieli przedmiotów ogólnych i artystycznych zwoływane w celu formułowania i wdrażania wniosków. Około 50% nauczycieli z LP

22 i 35% z OSB stwierdziło, że systematycz odbywają się spotkania nauczycieli przedmiotów artystycznych i ogólnokształcących z tym związane. Pozostali określili je jako odbywające się w zależności od potrzeb. Analiza wpływu wniosków z monitorowania wniosków zbudowanych w oparciu o monitoring i analizy osiągnięć uczniów przeprowadzona była przez pryzmat dwóch pytań kluczowych: jak wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia się? jak wdrażane wnioski sprzyjają osiąganiu sukcesów przez uczniów? Nauczyciele LP odnosząc się do wpływu wniosków z analiz osiągnięć uczniów w ponad 90% stwierdzili, że wpływają one wyraź na wzrost efektów kształcenia. Takie samo zda miało prawie 90% nauczycieli OSB. Ponad 80% rodziców uczniów LP i ponad 60% rodziców uczniów OSB wyraziło opinię, że w szkołach zwraca się uwagę na możliwość uzyskania przez ich dzieci lepszych wyników w nauce. Najmjszą liczbę pozytywnych opinii na temat wpływu działań szkoły na podsie wyników nauczania wyrazili uczniowie, poważ 60% uczniów LP i 55% uczniów OSB stwierdziło, że nauczyciele wskazują im, jak mogą się uczyć i dzięki temu ich wyniki w nauce są lepsze. Podczas wywiadów nauczyciele i dyrekcje szkoły miały trudności ze wskazam związku między wdrożonymi działaniami a wzrostem efektów kształcenia. W części szkół plastycznych przedstawiono działania związane z przygotowam do przeglądów i ich pozytywny wpływ na wynik i miejsce szkoły w rankingu szkół plastycznych. Najczęściej w szkołach obydwu typów stwierdzano, że indywidual wdrażane przez nauczycieli wnioski przekładają się na efekty kształcenia uczniów. Omawiając efektywność kształcenia ogólnego szkoły podawały dane z raportów OKE dotyczące sprawdzianów i egzaminów, w postaci surowych zestawień wyników. Jedy w części szkół prowadzono analizy porównawcze na przestrzeni kilku lat, które pozwalały określić w przybliżeniu efektywność kształcenia. Szkoły najczęściej wykorzystywały wyników oceniania wewnątrzszkolnego do wykazania pozytywnego wpływu wdrożonych działań na wyniki kształcenia. Nie wykorzystywano rówż informacji wynikających z edukacyjnej wartości dodanej wskazującej wpływ działań szkoły na efektywność kształcenia, bez względu na potencjał uczniów. Dane te znajdują się na stro internetowej www.ewd.edu.pl. Część szkół negowała przydatność tego wskaźnika, szczegól wówczas, gdy wskazywał on neutralny lub ujemny wpływ szkoły na wyniki kształcenia. Dla dużej części szkół plastycznych mjsza niż 20 liczba abiturientów umożliwiała oblicze wskaźnika. Kolejne zagad dotyczyło działań szkoły na rzecz sukcesów uczniów. Zdam prawie 100% nauczycieli obydwu typów szkół w szkołach podejmowane są działania na rzecz osiągania przez uczniów różnorodnych sukcesów edukacyjnych. O tym, że działania szkoły przyczyniają się do sukcesów ich dzieci było przekonanych około 80% rodziców dzieci z LP i około 60% rodziców dzieci z OSB. Rodzice często mówili o tym, że działania nauczycieli szkół baletowych koncentrują się na uczniach najzdoljszych, którzy gwarantują sukces szkole na konkursach czy występach, natomiast uczniowie przeciętni lub mj uzdolni są wspierani przez nauczycieli w stopniu zdecydowa wystarczającym. Podkreślić należy, że z wypowiedzi nauczycieli i dyrekcji wynikało, że sukcesy uczniów mają dla nich różnorodny wymiar, poczynając od pozytywnych zmian w postawach uczniów kończąc na sukcesach na konkursach, przeglądach, wystawach. Natomiast podając przykłady sukcesów w trakcie rozmów, na stro internetowej lub w dokumentacji szkoły koncentrowali się na promujących szkołę sukcesach najzdoljszych uczniów. Zdam 94% uczniów szkół plastycznych i 82% uczniów szkół baletowych w ich szkołach docenia się sukcesy uczniów. Podobne zda mieli wszyscy uczestniczący w badaniach ewaluacyjnych nauczyciele. W podsumowaniu warto wskazać, że odmien niż w przypadku omawiania wyników kształcenia, szkoły bez problemów wskazywały działania przyczyniające się do spektakularnych sukcesów uczniów. Były one związane najczęściej z indywidualnymi przygotowaniami uczniów do konkursów i stworzeniu im warunków do zindywidualizowanego uzupełniania przedmiotów ogólnokształcących. W zagadniu związanym z potwierdzem skuteczności działań dydaktyczno-wychowawczych przez analizy osiągnięć uczniów, a szczegól tych, którzy ukończyli naukę w danej szkole uwzględniono aspekt proporcjonalności osiągnięć uczniów do wkładu pracy dydaktyczno wychowawczej nauczycieli.

23 Dyrektorzy pytani o działania, które w najwyższym stopniu wpłynęły na osiągnięcia uczniów wskazywali takie, które były związane z praktyką kształcenia artystycznego np. praktyki sceniczne i udział w warsztatach w szkołach baletowych, a w szkołach plastycznych doposaże i unowocześ pracowni artystycznych, wspieraj. W jednej ze szkół plastycznych przedstawiono wpływ analizy losów absolwentów na wprowadze nowej specjalności kształcenia artystycznego i zmianę priorytetów w programie matematyki. W podsumowaniu można przywołać wypowiedzi nauczycieli. Dla prawie 90% nauczycieli LP i ponad 70% nauczycieli OSB wiedza o losach absolwentów jest dużą inspiracją w pracy, a według około 90% nauczycieli obydwu typów szkół wiedza o losach absolwentów jest wykorzystywana do tego, aby zachęcać uczniów do nauki. Problematyka dotycząca sukcesów uczniów w kolejnych etapach kształcenia lub na rynku pracy analizowana była w kontekście losów absolwentów i działań, które miały na wpływ. W szkołach, które uczestniczyły w ewaluacji zbierano informacje o losach absolwentów. Najczęściej kontynuowali oni naukę w uczelniach artystycznych lub innych lub podejmowali samodzielną działalność artystyczną, pracę w agencjach reklamowych, zespołach tańca klasycznego lub ludowego. Wracali rówż do swoich macierzystych szkół jako nauczyciele. Warto zwrócić uwagę na to, że informacje zebrane o absolwentach najczęściej były analizowane i jedy w części szkół na ich podstawie formułowano wnioski wdrażane do praktyki szkolnej. Dyrektorzy pytani o działania, które w najwyższym stopniu wpłynęły na absolwentów wskazywali ponow takie, które były związane z praktyką kształcenia artystycznego np. praktyki sceniczne i udział w warsztatach w szkołach baletowych, a w szkołach plastycznych doposaże i unowocześ pracowni artystycznych, a także wprowadze nowych specjalności. Podsumowam powyższego zagadnia są wypowiedzi uczniów i nauczycieli. 85% uczniów szkół plastycznych i prawie 80% uczniów szkół baletowych stwierdziło, że są dobrze przygotowani do dalszej nauki, co potwierdziło się w wypowiedziach nauczycieli. Około 95% nauczycieli obydwu typów szkół stwierdziło, że w szkołach podejmuje się działania wspierających przygotowa uczniów do kolejnego etapu kształcenia i funkcjonowania na rynku pracy. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 3 I. W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową z uwzględm osiągnięć uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego. Szkoła ma wypracowane sposoby badania osiągnięć uczniów i uczennic z poprzednich etapów edukacyjnych 75% 65% 19% 23% 6% 10% 0% 2% 0% 1% Częstotliwość wspólnych ustaleń nauczycieli dotyczących ustalania sposobów realizacji 64% podstawy programowej 56% 33% 33% 10% 3% 0% 2% często czasami rzadko wcale

24 II. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystam zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Częstotliwość wspólnych ustaleń nauczycieli dotyczących stwarzania sprzyjających warunków do uczenia się 86% 79% 13% 14% 1% 7% 0% 0% często czasami rzadko wcale Zwracam uwagę na dobór metod, za pomocą których realizuję podstawę programową 88% 82% 11% 14% 1% 3% 0% 0% 0% 0% W szkole są odpowied warunki do nauczania 66% 71% 29% 26% 3% 2% 2% 1% 0% 0% Szkoła zapewnia środki dydaktyczne, które pomagają w uczeniu się 65% 69% 31% 27% 3% 5% 1% 0% 0% 0% 51% Szkoła zapewnia środki dydaktyczne, które pomagają w uczeniu się 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 34% 33% 30% 9% 15% 13% 5% 2% 9% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

25 III. W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, z uwzględm jego możliwości rozwojowych, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz 1. Monitorowa osiągnięć uczniów z uwzględm możliwości rozwojowych Dbam o to, aby odpowiednio monitorować osiągnięcia każdego ucznia 80% 77% 19% 17% 1% 6% 0% 0% 0% 0% 90% Monitorowa osiągnięć uczennic i uczniów 90% 9% 9% 1% 1% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie 2. Analizowa osiągnięć uczniów Częstotliwość wspólnego analizowania wyników 88% 85% 12% 12% 0% 3% 0% 1% często czasami rzadko wcale Na bieżąco analizuję postępy swoich uczniów 85% 84% 14% 13% 1% 3% 0% 0% 0% 0%

26 3. Formułowa i wdraża wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów Wyniki prezentacji i osiągnięcia uczniów na konkursach, występach, wystawach etc. jako inspiracja w pracy nauczyciela 50% 43% 615 n-li LP 36% 253 n-li OSB 24% 16% 20% 3% 5% 2% 1% bardzo duża duża średnia mała nikła Spotkania w sekcjach, grupach przedmiotowych związane z wypracowywam wspólnych ustaleń dotyczących kwestii edukacyjnych 65% 60% 36% 35% 0% 4% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie Spotkania nauczycielek i nauczycieli prowadzących przedmioty pionu ogólnego i przedmioty artystyczne w celu ustalania kwestii edukacyjnych lub rozwiązywania 63% 48% 52% 35% 1% 2% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie Analiza działań wynikających z realizacji podstawy programowej 76% 62% 22% 30% 1% 7% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie IV. Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów 1. Działania na rzecz efektywności kształcenia Wnioski z analiz osiągnięć uczniów wyraź wpływają na wzrost efektywności kształcenia 54% 47% 38% 41% 7% 11% 1% 1% 0% 0%

27 Nauczyciele i nauczycielki wskazują mi jak mogę się uczyć i dzięki temu osiągam 35% lepsze wyniki w nauce 24% 27% 28% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 22% 20% 17% 12% 7% 9% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie 47% W szkole zwraca się uwagę na możliwości uzyskiwania lepszych wyników w nauce mojego dziecka 32% 35% 30% 14% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 18% 13% 4% 7% 2% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie 2. Działania na rzecz sukcesów uczniów 94% W szkole docenia się sukcesy uczennic i uczniów 85% 5% 12% 0% 2% 0% 1% 0% 0% Działania podejmowane w szkole przyczyniają się do sukcesów mojego dziecka 49% 35% 32% 26% 22% 15% 820 rodziców LP 449 rodziców OSB 10% 2% 7% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie W mojej szkole docenia się sukcesy uczennic i uczniów 66% 57% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 26% 25% 6% 8% 1% 4% 1% 5% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

28 V. Wyniki analiz osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Wiedza o losach absolwentów jako inspiracja w pracy nauczyciela 36% 24% 50% 43% 16% 20% 3% 5% 2% 1% bardzo duża duża średnia mała nikła W szkole wykorzystuje się wiedzę o losach absolwentów, po to by zachęcać uczniów do 50% 46% 43% uczenia się 36% 13% 8% 1% 3% 1% 0% VI. Uczniowie odnoszą sukces na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy W szkole podejmowane są działania, które sprzyjają osiąganiu przez uczniów 85% 79% różnorodnych sukcesów edukacyjnych 14% 18% 2% 3% 0% 0% 0% 0% W szkole dba się o to, aby przygotować uczniów do kolejnego etapu kształcenia i/lub funkcjonowania na rynku pracy 82% 80% 15% 15% 2% 4% 0% 0% 0% 1% 45% Uważam, że jestem dobrze przygotowany do dalszej nauki 42% 40% 1625 uczniów LP 567 uczniów OSB 35% 11% 12% 4% 8% 1% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie

29 VI - WYMAGANIE 7 NAUCZYCIELE WSPÓŁPRACUJĄ W PLANOWANIU I REALIZOWANIU PROCESÓW EDUKACYJNYCH Nauczyciele, w tym nauczyciele pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu procesów edukacyjnych. Wprowadza zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowa, organizacja, realizacja, analiza i doskonale) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami. Nauczyciele wspól rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy. Charakterystyka wymagania 7 Jednym z zadań współczesnej szkoły jest doskonale kompetencji związanych ze współdziałam, co dotyczy tylko uczniów, ale rówż nauczycieli. To samo zada ma jednak odmienne efekty. W odsieniu do uczniów jest to doskonale podejmowania decyzji grupowych, rozwiązywania konfliktów, wyrażania własnych opinii i słuchania opinii innych, poszukiwania kompromisu, dyskutowania, współpracy w grupie, dzielenia się rolami i zadaniami, dokonywania oceny pracy swojej i grupy oraz planowania. W przypadku nauczycieli powyższe efekty są bez znaczenia, jednak warto pamiętać, że współdziała nauczycieli ma przyść efekt uczniom, którzy będą się rozwijać, odnosić różnorodne sukcesy, mieć coraz lepsze wyniki edukacyjne. Wspólne działania nauczycieli powinny mieć na celu systematyczne doskonale procesu kształcenia, doskonale współpracy i udziela sobie pomocy i wsparcia w doskonaleniu pracy każdego nauczyciela. Świet, jeśli współpraca odbywa się w sprzyjających warunków, jest dla nauczycieli źródłem inspiracji, satysfakcji lub przyjemności to jest jednak najważjsze. Beneficjentem wspólnej pracy nauczycieli, co warto ponow podkreślić powinni być uczniowie, którzy w pełni rozwijają swoje uzdolnia i predyspozycje, mają szansę na kontynuację nauki lub są konkurencyjni na rynku pracy, poważ zostali wyposażeni w zbędne do tego kompetencje. Realizacja procesów edukacyjnych Autoewaluacja i doskonale pracy nauczyciela Współdziała nauczycieli Wprowadza zmian Rozwiązywa problemów i doskonale form współpracy

30 Komentarz do wymagania 7 Poziomy spełnia wymagania 7 przez szkoły baletowe i plastyczne Poziomy spełnia wymagania 7 - ogólnokształcące szkoły baletowe ( 5 szkół) 4 0 1 0 A B C D Poziomy spełnia wymagania 7 - licea plastyczne (23 szkoły) 17 4 1 1 A B C D O tym, w jaki sposób przebiega współdziała nauczycieli w zakresie planowania, organizowania, realizowania i modyfikowania procesu edukacyjnego wypowiadali się nauczyciele i dyrekcja szkół. Zdam wszystkich nauczycieli szkół plastycznych i prawie 90% nauczycieli szkół baletowych wspólne działania na rzecz ustalania sposobów realizacji podstawy programowej i organizowania pracy w szkole są częste. Zdecydowa częściej podawane były przykłady działań związanych z organizacją i realizacją zadań szkoły związanych z imprezami szkolnymi, uroczystościami lub monitoringiem osiągnięć uczniów (popisy, przeglądy wewnątrzszkolne, koncerty). Rzadziej nauczyciele podawali przykłady dotyczące planowania i modyfikowania procesów edukacyjnych, takie jak wprowadza nowych specjalności kształcenia, poszerza oferty edukacyjnej o nowy przedmiot, zmiany w przygotowaniu uczniów do przeglądów plastycznych, modyfikacje oceniania wewnątrzszkolnego. Zdam nauczycieli dyrekcja stwarza im warunki do współpracy organizując spotkania w tym wyjazdy integracyjne, organizując wspólne szkolenia, udostępniając miejsce wspólnych spotkań. Nauczyciele stwierdzili, że współpracę ułatwia im głow dobra atmosfera pracy, to, że lubią się i mają wysokie kompetencje zawodowe i społeczne oraz możliwość korzystania z internetu, jako środka komunikacji. Utrudm we współpracy jest, ich zdam stały brak czasu wynikający z obciążenia obowiązkami szkolnymi i pozaszkolnymi. Warto zwrócić uwagę na sytuację nauczycieli przedmiotów ogólnych. Niewielka liczba godzin ( kiedy 2 godz. tygodniowo) i to, że są najczęściej jedynym nauczycielem danego przedmiotu w szkole umożliwia współdziała w odsieniu do danego przedmiotu. W ich przypadku częstsza współpraca ma miejsce pomiędzy nauczycielami tego samego przedmiotu z innych szkół. Kolejne zagad dotyczyło wprowadzania zmian w przebiegu procesów edukacyjnych i według prawie 100% nauczycieli szkół plastycznych i 90% nauczycieli szkół baletowych współdziała w tym względzie jest częste. Działania takie realizowane są w zespołach formalnych i formalnych. Dyrektorzy podawali przykłady zmian takie jak wprowadze dziennika elektronicznego w których szkołach, wprowadze systemu nagrywania występów uczniów i wspólnej analizy tychże w szkołach baletowych, modyfikacje monitoringu postępów uczniów, zespołowe prowadze działań ewaluacyjnych. Problematyka dotycząca współdziałania nauczycieli w rozwiązywaniu problemów i doskonaleniu metod i form współpracy analizowana była między innymi przez pryzmat inspiracji w pracy nauczyciela. Zdam

31 ponad 80% nauczycieli LP i prawie 80% nauczycieli szkół baletowych osiągnięcia zawodowe ich koleżanek i kolegów są dużą i bardzo dużą inspiracją w pracy zawodowej. Dla ponad 90% nauczycieli LP i 80% nauczycieli OSB taką inspiracją są spotkania w sekcjach i grupach przedmiotowych. Największa grupa nauczycieli 95% nauczycieli LP i 92% nauczycieli OSB, jako duże i bardzo duże źródło inspiracji wskazała wymianę doświadczeń z innymi nauczycielami, w tym nauczycielami z innych szkół. Jako przykłady doskonalenia metod i form współpracy podawano organizację warsztatów baletowych, prowadzonych przez autorytety z danej dziedziny tańca, wspólne plenery i warsztaty plastyczne, poszukiwa szkoleń dostosowanych do potrzeb szkoły, przesie wiedzy i materiałów ze szkoleń zewnętrznych do szkoły podczas spotkań szkoleniowych rad pedagogicznych. Często podawanym przykładem był rozwój współpracy międzynarodowej i udział szkół w programach unijnych np. Comenius. Kolejny i ostatni wskaźnik wymagania 7 dotyczył udzielania sobie przez nauczycieli pomocy w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy. Prawie wszyscy nauczyciele obydwu typów szkól stwierdzili, że uzyskują wsparcie ze strony koleżanek i kolegów z pracy. Ponad 90% nauczycieli LP i ponad 80% nauczycieli OSB stwierdziło, że wzajem się wspierają w prowadzonych autoewaluacjach. Prawie wszyscy nauczyciele stwierdzili, że nauczyciele i nauczycielki mogą doskonalić swój warsztat pracy. Najczęściej podawane formy współdziałania nauczycieli to obserwacje lekcji prowadzone w ramach nadzoru pedagogicznego lub koleżeńskich ustaleń, egzaminy promocyjne i przeglądy semestralne i końcoworoczne, wykorzystywane tylko do oceny uczniów, lecz rówż po to, by sformułować uwagi dotyczące pracy danego nauczyciela. Podobną rolę w doskonaleniu pracy nauczycieli pełnią rówż warsztaty. W jednej ze szkół baletowych powołano zespół metodyczny, wspierający nauczycieli przedmiotów artystycznych, a w szkole plastycznej przygotowania do dyplomu odbywają się pod opieką dwójki nauczycieli. Rzadko, jako przykład udzielania sobie pomocy w ewaluacji i doskonaleniu pracy wskazywano awans zawodowy i współpracę stażysty i opiekuna stażu. W podsumowaniu zagadnia warto przywołać wypowiedzi prawie 100% nauczycieli szkół plastycznych i co ponad 90% nauczycieli, że w ich szkołach zwraca się uwagę na rozwój współpracy między nauczycielami. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 7 I. Nauczyciele, w tym nauczyciele pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu procesów edukacyjnych. Częstotliwość wspólnych działań na rzecz organizowania pracy szkoły 74% 58% 22% 29% 3% 6% 2% 7% często czasami rzadko wcale Częstotliwość wspólnego ustalania sposobów realizacji podstawy programowej 64% 56% 33% 33% 3% 10% 0% 2% często czasami rzadko wcale

32 II. Wprowadza zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowa, organizacja, realizacja, analiza i doskonale) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami Częstotliwość wspólnego wprowadzania zmian w procesie edukacyjnym (np. planowa, organizacja, realizacja, analiza i doskonale procesów 71% edukacyjnych) 52% 38% 26% 2% 7% 0% 2% często czasami rzadko wcale III. Nauczyciele wspól rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy 82% 70% Uzyskuję pomoc i wsparcie ze strony koleżanek i kolegów z pracy 25% 15% 1% 5% 1% 1% 0% 1% Osiągnięcia moich koleżanek/kolegów jako inspiracja w pracy nauczyciela 46% 36% 39% 42% 13% 8% 1% 1% 1% 0% bardzo duża duża średnia mała nikła Spotkania w sekcjach, grupach przedmiotowych jako inspiracja w pracy 58% nauczyciela 47% 34% 34% 7% 16% 1% 2% 0% 2% bardzo duża duża średnia mała nikła Wymiana doświadczeń z innymi nauczycielkami i nauczycielami (rówż spoza własnej szkoły) jako inspiracja w pracy nauczyciela 60% 48% 42% 34% 5% 8% 1% 1% 0% 0% bardzo duża duża średnia mała nikła

33 IV. Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Nauczyciele i nauczycielki mogą doskonalić swój warsztat pracy 84% 82% 13% 16% 2% 1% 0% 1% 0% 0% Nauczyciele i nauczycielki wspierają się w prowadzonych autoewaluacjach 64% 53% 31% 30% 4% 15% 1% 1% 0% 1% W szkole zwracamy uwagę na rozwój współpracy między nauczycielami 77% 63% 20% 26% 2% 7% 0% 2% 0% 1%

34 VII - WYMAGANIE 11 SZKOŁA LUB PLACÓWKA ORGANIZUJĄC PROCESY EDUKACYJNE, UWZGLĘDNIA WNIOSKI Z ANALIZY WYNIKÓW SPRAWDZIANU, EGZAMINU GIMNAZJALNEGO (I POZOSTAŁE EGZAMINY ZEWNĘTRZNE) ORAZ INNYCH BADAŃ ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie, których nauczyciele planują i podejmują działania. Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeb - modyfikowane. W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych i prowadzi badania wewnętrzne, odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów. Charakterystyka wymagania 11 Z charakterystyki wymagania 11 wyłania się obraz szkoły, która jako organizacja, samodziel i systematycz rozwiązuje swoje problemy, poważ ma wspólną świadomość tych problemów i stojących przed nią wyzwań. Nie jest to jedy świadomość dyrektora lub zespołu kierowniczego, ale całej rady pedagogicznej, o czym była mowa w wymaganiu 7. Ważne jest, aby wiedza o szkole i jej problemach miała mocne podstawy, opierała się jedy na intuicji i przeświadczeniach nauczycieli, a była zbudowana na diagnozach, analizach wyników edukacyjnych oraz ewaluacjach wybranych przez szkołę ( poważ sposób badać wszystkiego) elementów procesu edukacyjnego. Uzupełm tak budowanego wewnętrznego obrazu szkoły powin być opis kontekstu społecznego, kulturowego, politycznego i demograficznego, w którym ona funkcjonuje, złożony z informacji pochodzących z badań zewnętrznych i wewnętrznych, w tym rówż dotyczących losów absolwentów. Budowa obrazu szkoły poprzez diagnozy, analizy, badania i ewaluacje powinno być prowadzone systematycz ( a incydental, gdy pojawi się taka potrzeba, na zasadzie gaszenia pożaru ), poważ takie działa zwiększają szanse na samodzielne dostrzeże problemów, które przed szkołą stoją. Istotne jest rówż, aby przed podjęciem wysiłku prowadzenia badań i ewaluacji od sobie na pyta, czego o szkole wiemy i co jest dla nas ważne. Jednym z postulatów wymagania 11 jest to, aby szkoła na podstawie badań formułowała wnioski i rekomendacje do dalszych działań i znowu pojawia się społeczny kontekst tego działania związany z dostępem do informacji i tym, kto ją wykorzystuje, z tym na ile nauczyciele są aktywni, a na ile przyjmują tzw. odgórne wytyczne. W podsumowaniu charakterystyki wymagania 11 warto podkreślić znacze monitoringu działań podjętych w oparciu o badania, analizy i ewaluacji, który umożliwia szkole bieżące korygowa procesu edukacyjnego. Zwiększa to gwarancję, że drobne błędy staną się kamykiem, powodującym lawinę.

35 Komentarz do wymagania 11 Poziomy spełnia wymagania 11 ogólnokształcące szkoły baletowe (5 szkół) 4 0 1 0 A B C D Poziomy spełnia wymagania 11 - licea plastyczne ( 23 szkoły) 12 7 2 2 A B C D Zagad związane z analizowam wyników egzaminów zewnętrznych i wyników ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej warto rozpocząć od stwierdzenia prawie 100% nauczycieli obydwu typów szkół, że w ich szkołach przykłada się dużą wagę do analizy wyników egzaminów zewnętrznych. Z dokumentacji analiz prowadzonej przez szkoły wynikało, że wykorzystują one dane z raportów OKE dotyczące sprawdzianów i egzaminów do tworzenia surowych zestawień wyników. Jedy w części szkół prowadzono analizy porównawcze na przestrzeni kilku lat, które pozwalały określić w przybliżeniu efektywność kształcenia. Szkoły najczęściej wykorzystywały wyników oceniania wewnątrzszkolnego do wykazania pozytywnego wpływu wdrożonych działań na wyniki kształcenia. Nie wykorzystywano rówż informacji wynikających z edukacyjnej wartości dodanej wskazującej wpływ działań szkoły na efektywność kształcenia, bez względu na potencjał uczniów. Dane te znajdują się na stro internetowej www.ewd.edu.pl. Część szkół negowała przydatność tego wskaźnika, szczegól wówczas, gdy wskazywał on neutralny lub ujemny wpływ szkoły na wyniki kształcenia. Jedy w części szkół prowadzono porównawcze analizy wyników egzaminów dyplomowych ( jeśli uznać je za odpowiednik egzaminów i sprawdzianów zewnętrznych), a w części szkół analizy te przyjmowały formę statystycznych zestawień ocen dyplomowych w sprawozdaniu dyrektora szkoły. Analizy wyników ewaluacji wewnętrznych prowadzone były najczęściej przez zespoły ewaluacyjne i w części szkół kończyły się na statystycznym zestawieniu danych z badań ankietowych lub formułowaniu wniosków potwierdzających prawidłowość realizowanych dotychczas działań. Były też szkoły, w których analizy wyników ewaluacji wewnętrznych prowadziły do sformułowania wniosków i rekomendacji do dalszych działań. Podkreślić należy, że w prawie wszystkich szkołach plastycznych i baletowych, które uczestniczyły w tegorocznych badaniach, ewaluacja zewnętrzna była wcześj prowadzona. Informacja ta jest ważna w kontekście następnego wskaźnika. O tym, w jaki sposób wykorzystywane są wnioski i rekomendacje z prowadzonych w szkole badań wypowiadali się nauczyciele. Prawie wszyscy nauczyciele LP i ponad 90% nauczycieli OSB stwierdziło, że chęt zapoznają się z wynikami egzaminów zewnętrznych. Dla prawie 90% nauczycieli LP i prawie 80%

36 nauczycieli OSB znajomość wyników egzaminów zewnętrznych była dużą i bardzo dużą inspiracją w pracy zawodowej. Dla nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących ( szczegól języków obcych, poważ tworzą oni stosunkowo liczną grupę) wyniki egzaminów były podstawą do budowania planów działań w odsieniu do kompetencji badanych egzaminacyj. W części szkół przedstawiano przykłady wniosków z analiz egzaminów dyplomowych, które odnosiły się do kierunków i metod pracy na przedmiotach zawodowych. Kolejne zagad dotyczyło wyników i wniosków z ewaluacji zewnętrznych jako źródła inspiracji w pracy zawodowej. Prawie 90% nauczycieli LP i prawie 80% nauczycieli OSB stwierdziło, że ewaluacja zewnętrzna stanowi dla nich dużą i bardzo dużą inspirację. Mocno należy podkreślić deklaratywność wypowiedzi, poważ w szkołach tych były wcześj prowadzone zewnętrzne badania ewaluacyjne. Około 90% nauczycieli obydwu typów szkół wyraziło zda, że rówż wyniki ewaluacji wewnętrznej są dla nich dużą i bardzo dużą inspiracją w pracy zawodowej. Przegląd dokumentacji z ewaluacji wewnętrznej dostarczył przykładów na to, że w części szkół wnioski i rekomendacje wpływają na kolejne działania i plany pracy w następnych latach. Były też szkoły, w których podano przykładów wpływu badań ewaluacyjnych na realizację procesów edukacyjnych. W podsumowaniu zagadnia można przytoczyć deklaracje 95% nauczycieli obydwu typów szkół, że chęt zapoznają się z wynikami i wnioskami z ewaluacji i że są one dla nich pomocne w podejmowaniu dalszych działań. Odnosząc się do monitorowania i analizowania procesów edukacyjnych prawie 100% nauczycieli obydwu typów szkół wyraziło przekona, że w ich szkołach zwraca się szczególną uwagę na tego typu działania, a zdam 85% nauczycieli LP i prawie 80% nauczycieli OSB mają one charakter systematyczny. Potwierdzają to wypowiedzi dyrektorów podających przykłady monitorowania realizacji podstawy programowej i w tym przypadku należy podkreślić rolę dzienników elektronicznych i planów wynikowych opracowywanych przez nauczycieli części szkół. Podano rówż monitoring i analizę działań wychowawczych i profilaktycznych, a szczegól bezpieczeństwo w szkołach. Dużą inspirację stanowiła dla tych badań diagnoza stanu bezpieczeństwa uczniów szkół artystycznych. Monitoringiem, jak wynika ze wskazań części szkół, objęto przygotowania do wdrożenia nowej podstawy programowej kształcenia artystycznego i nowych ramówek. W części szkół monitoring dotyczył przygotowań do konkursów i przeglądów, wykorzystania tablic multimedialnych, terminowości i systematyczności wpisywania ocen. W szkołach baletowych monitorowano rówż wagę i wzrost uczniów. Prawie 100% nauczycieli LP i prawie 90% nauczycieli OSB stwierdziło, że starają się uwzględniać wyniki monitorowania i na tej podstawie modyfikować swoją pracę. Zdam 45 % nauczycieli szkół plastycznych i 35% nauczycieli szkół baletowych modyfikowa procesów edukacyjnych ma charakter systematyczny, a pozostali uważają, że zależy od potrzeb szkoły. Przykłady modyfikacji procesów organizacyjnych mają charakter organizacyjny i realizacyjny np. dotyczący składu grup na lekcjach tańca klasycznego, doposażenia klas lekcyjnych w sprzęt multimedialny, wprowadzenia dziennika elektronicznego, modyfikacji działań związanych z nową podstawą programową kształcenia ogólnego i artystycznego. Zmiany o charakterze strategicznym to najczęściej wprowadze nowych specjalności lub nowych przedmiotów, modyfikacja priorytetów programu wychowawczego, zmiany w wewnątrzszkolnych zasadach oceniania lub zmiany w promocji szkoły, związane z coraz trudjszym naborem. Opis wskaźnika dotyczącego wykorzystania wyników badań zewnętrznych i prowadzenia badań wewnętrznych, w tym badań osiągnięć uczniów i losów absolwentów rozpocząć należy od wypowiedzi nauczycieli. W opinii ponad 90% nauczycieli LP i OSB w ich szkołach, odpowiednio do potrzeb prowadzone są badania wewnętrzne. Jako przykłady tych badań najczęściej podawano cały wachlarz próbnych egzaminów i sprawdzianów, realizowanych przez szkoły we współpracy z wydawnictwami i OKE. Niekiedy, jak stwierdzają nauczycieli ich intensywność jest zbyt duża i dostarcza nauczycielom kolejnych informacji, zbędnych do lepszego przygotowania uczniów do ostatecznych egzaminów. Zdam ponad 50% nauczycieli szkół plastycznych i 40% nauczycieli szkół baletowych badania te są systematyczne, a według pozostałych prowadzone są w zależności od potrzeb szkoły.

37 Dla 90% nauczycieli LP i 80% nauczycieli OSB deklarowało, że analiza wyników badań wewnętrznych i badań zewnętrznych jest dla nich dużą i bardzo dużą inspiracją w pracy zawodowej. Należy podkreślić, że jedy w wielkiej części szkół prowadzone są badania losów absolwentów, które stanowią podstawę do wprowadzania zmian w procesie edukacyjnym. W większości szkół informacje o absolwentach są gromadzone, jednak analizuje się ich i wykorzystuje, choć ponad 90% nauczycieli LP i prawie 90% nauczycieli OSB wyraziło opinię, że w ich szkołach wykorzystuje się wyniki badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów do poprawy jakości kształcenia. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 11 I. W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej W szkole przykłada się dużą wagę do analizy wyników egzaminów zewnętrznych 84% 78% 13% 19% 3% 2% 0% 1% 0% 0% II. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie, których nauczyciele planują i podejmują działania Nauczyciele i nauczycielki wykorzystują wnioski z analiz egzaminów zewnętrznych 78% 71% 18% 23% 3% 6% 0% 0% 0% 0% Znajomość wyników egzaminów zewnętrznych jako inspiracja w pracy nauczyciela 50% 31% 37% 44% 14% 9% 1% 3% 4% 9% bardzo duża duża średnia mała nikła Wnioski i rekomendacje z ewaluacji zewnętrznej jako inspiracja w pracy nauczyciela 50% 44% 37% 31% 14% 9% 9% 1% 3% 4% bardzo duża duża średnia mała nikła

38 Wnioski i rekomendacje z ewaluacji wewnętrznej jako inspiracja w pracy nauczyciela 60% 42% 44% 31% 8% 12% 0% 1% 0% 1% bardzo duża duża średnia mała nikła 75% Chęt zapoznaję się z wnioskami i rekomendacjami wynikającymi 69% z ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej 21% 26% 4% 4% 1% 1% 0% 0% Nauczyciele i nauczycielki wykorzystują wnioski i rekomendacje z ewaluacji do planowania i podejmowania dalszych działań 71% 64% 23% 29% 5% 7% 0% 0% 0% 0% III. Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeb - modyfikowane W szkole zwraca się szczególną uwagę na monitorowa i analizowa procesów 73% 73% edukacyjnych 23% 24% 3% 3% 0% 1% 0% 0% Monitorowa, analizowa procesów edukacyjnych 85% 79% 15% 20% 0% 2% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie

39 Staram się uwzględniać w swojej pracy wyniki monitorowania procesów edukacyjnych 71% i w razie potrzeby je modyfikować 57% 32% 24% 3% 8% 1% 3% 0% 0% Modyfikowa procesów edukacyjnych 44% 35% 55% 62% 1% 3% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie IV. W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych i prowadzi badania wewnętrzne, odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów W szkole odpowiednio do potrzeb prowadzone są badania wewnętrzne 74% 69% 21% 22% 4% 6% 0% 2% 0% 1% Przeprowadza badań wewnętrznych (poza ewaluacją) 53% 39% 45% 56% 2% 6% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie