Raport zbiorczy z problemowych ewaluacji zewnętrznych. prowadzonych. w szkołach muzycznych. w roku szkolnym 2014/2015. Opracowanie.

Transkrypt

1 1 Raport zbiorczy z problemowych ewaluacji zewnętrznych prowadzonych w szkołach muzycznych w roku szkolnym 2014/2015 Opracowa Jolanta Bedner Warszawa 2015

2 2 Spis treści 1. Podstawowe informacje o badaniach ewaluacyjnych prowadzonych w roku szkolnym 2014/2015 str Stopień spełnia wymagań 2, 3, 7 i 11.. str Wymaga 2 Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się... str Charakterystyka wymagania 2 str Komentarz do wymagania 2. str Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 2 str Wymaga 3 Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej.. str Charakterystyka wymagania 3 str Komentarz do wymagania 3. str Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 3 str Wymaga 7 Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. str Charakterystyka wymagania 7 str Komentarz do wymagania 7. str Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 7 str Wymaga 11 Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego ( i pozostałe egzaminy zewnętrzne) oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych str Charakterystyka wymagania 11. str Komentarz do wymagania 11 str Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 11 str Wnioski... str. 60 Załączniki: 1. wyniki badań ankietowych uczniów 2. wyniki badań ankietowych rodziców 3. wyniki badań ankietowych nauczycieli

3 3 I PODSTAWOWE INFORMACJE O BADANIACH EWALUACYJNYCH PROWADZONYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Zgod z zadaniami nadzoru pedagogicznego Centrum Edukacji Artystycznej na rok 2014/2015 ewaluacje zewnętrzne przeprowadzone zostały w 10 szkołach muzycznych I stopnia, 3 ogólnokształcących szkołach muzycznych I stopnia i 12 ogólnokształcących szkołach muzycznych II stopnia. Spośród 25 szkół 4 prowadzone były przez jednostki samorządu lokalnego, natomiast dla 19 organem prowadzącym był Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 24 z 25 ewaluacji przeprowadzonych w opisywanym roku szkolnym miało charakter problemowy, odnoszący się do zagadń wynikających z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. Nr 168 poz. 1324) z późjszymi zmianami i obejmowały: wymaga 2 Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się wymaga 3 Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej wymaga 7 Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych wymaga 11 Szkoła lub placówka organizując procesy edukacyjne uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu), egzaminu gimnazjalnego), egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. Przeprowadzona została także ewaluacja całościowa, której wyniki w raporcie zbiorczym zostały ujęte w zakresie przyjętym dla ewaluacji problemowych. Podczas ustalania zagadń do ewaluacji problemowej w roku szkolnym 2014/2015 przyjęto założe, aby kontynuować tematykę badań realizowaną w roku szkolnym 2013/2014 w odsieniu do szkół plastycznych i baletowych, co przyczyni się do opracowania pełnego opisu funkcjonowania wszystkich szkół artystycznych w obszarze związanym z procesami kształcenia. Zamknięciem całego cyklu badań będą ewaluacje zewnętrzne prowadzone w szkołach muzycznych II stopnia w roku 2015/2016. W trakcie badań ewaluacyjnych stosowane były narzędzia badań dostosowane do specyfiki szkół artystycznych, które zgod z zasadą jawności wskazaną w rozporządzeniu, umieszczone zostały na stro W roku szkolnym 2014/2015 dwuosobowe zespoły wizytatorów przeprowadziły dwadzieścia pięć ewaluacji problemowych. Prezentowane w raporcie wybrane dane zostały opracowane na podstawie ewaluacji zewnętrznych, przeprowadzonych do 25 maja 2015 roku. Uczestniczyli w nich uczniowie, rodzice, nauczyciele i dyrekcje szkół muzycznych, odpowiadając na pytania ankietowe i uczestnicząc w wywiadach. W sumie w badaniach ankietowych wzięło udział 5588 osób, w tym 2247 uczniów i 2022 rodziców. Najmj liczna grupę respondentów stanowili nauczyciele 1319 osób. Podkreślić należy występującą w ogólnokształcących szkołach muzycznych I stopnia i szkołach muzycznych I stopnia przewagę liczby uczestniczących w badaniach rodziców nad uczniami, która wynikała z wyłączenia z badań ankietowych najmłodszych uczniów. Uzupełm raportu są załączniki, w których przedstawione są kompletne dane opracowane na podstawie odpowiedzi udzielonych przez uczniów, rodziców i nauczycieli na wszystkie pytania ankietowe.

4 4 Szkoły uczestniczące w ewaluacji zewnętrznej 2014/ Szkoły Muzyczne I stopnia Ogólnokształcące Szkoły Muzyczne I stopnia Ogólnokształcące Szkoły Muzyczne II stopnia Ogólna liczba respondentów uczestniczących w badaniach ankietowych Uczniowie Nauczyciele Rodzice razem

5 5 Liczba respondentów uczestniczących w badaniach ankietowych Uczniowie Nauczyciele Rodzice SM I st. OSM I st. OSM II st. II - STOPIEŃ SPEŁNIENIA WYMAGAŃ 2, 3, 7, 11 Ewaluacja zewnętrzna w roku szkolnym 2014/2015 miała charakter problemowy i dotyczyła wskazanych wcześj wymagań 2, 3, 7 i 11. Poniżej przedstawione zostały wyniki dotyczące spełnia tych wymagań przez uczestniczące w badaniach szkoły Poziomy spełnia wymagań wymaga 2 wymaga 3 wymaga 7 wymaga 11 Poziom A Poziom B Poziom C Poziom D Poziom E

6 6 III - WYMAGANIE 2 PROCESY EDUKACYJNE SĄ ZORGANIZOWANE W SPOSÓB SPRZYJAJĄCY UCZENIU SIĘ Planowa procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. Informowa ucznia o jego postępach w nauce oraz ocenia pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się. Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach. Nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału. Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiąza różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzysta. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem. W szkole lub placówce stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów. Charakterystyka wymagania 2 Przystępując do charakterystyki wymagania 2 warto odść się do efektów wskazanych w nowej podstawie programowej kształcenia artystycznego, które są bardzo spójne ze wskaźnikami opisującymi to wymaga. Zarówno podstawa programowa jak i załącznik do rozporządzenia jako cel wskazują rozwój ucznia, osiągany między innymi poprzez poszanowa jego podmiotowości, wzmacnia samodzielności i tworze warunków do współdziałania. Wymaga 2 koncentruje się na organizacji procesu kształcenia, rozumianego jako naucza i ucze się oraz zakładającego współpracę ucznia i nauczyciela. Sposób zorganizowania edukacji w szkole pomaga rozwijać uczniom ich uzdolnia, zainteresowania i kompetencje, które będą przydatne tylko w trakcie nauki, ale przede wszystkim po ukończeniu szkoły, w dorosłym i samodzielnym życiu. Podstawą opisanego w wymaganiu procesu kształcenia jest jego planowa i indywidualizowa w oparciu o zdiagnozowane potrzeby uczniów. W wymaganiu 2 przedstawione są kolejne efekty tak zorganizowanego procesu kształcenia, którymi są: podmiotowość ucznia, który zna stawiane przed nim cele, ma wpływ zarówno na swoją naukę, jak i na to, co się dzieje w szkole samodzielność ucznia w planowaniu swojej nauki współdziała uczniów ocenia, które tylko jest diagnozą i informacja dla ucznia i jego rodziców, ale także pomocą w samodzielnym uczeniu się i narzędziem doskonalenia pracy nauczyciela motywowa uczniów do dalszej pracy i nauki, między innymi metodami, które mają charakter zindywidualizowany i nowatorski wsparcie udzielane przez szkołę uczniom przydatność i komplementarność realizowanych treści nauczania Założem wymagania 2 jest uporządkowa i logika działań uczniów i nauczycieli oraz zminimalizowa znaczenia przypadkowych działań. Temu służy wspomniane wcześj planowa w oparciu o diagnozy potrzeb, możliwości, uzdolń uczniów. Realizacji zaplanowanych działań towarzyszy refleksja i namysł, które

7 7 prowadzą do wdrażania i realizacji zmian. Uwieńczem tego cyklu i jednocześ rozpoczęciem kolejnego jest odpowiedź na pyta W jaki sposób wdrożone zmiany wpłynęły na efekty kształcenia?. Planowa działań w oparciu o diagnozy potrzeb, możliwości, uzdolń Czy wdrożone zmiany wpłynęły pozytyw na efekty kształcenia? Realizacja Planowa i wdraża zmian Refleksja analizy, diagnozy, ewaluacje W wymaganiu 2 mieści się: podkreśle służebnej roli planowania procesów wobec rozwoju uczących się określe warunków kocznych dla efektywnego uczenia się upodmiotowie uczniów, którzy mają być współautorami procesów edukacyjnych wskaza na potrzebę tworzenia przez nauczyciela warunków zapewniających koncentrację na uczeniu się nastawie na zdobywa przez uczniów kompetencji kluczowych oraz holistyczne postrzega świata na szuka związków pomiędzy przedmiotowymi treściami nauczania zwróce uwagi na potrzebę dostarczania uczniom informacji o postępie, jaki się dokonuje w ich rozwoju intelektualnym, społecznym i fizycznym tworze pozytywnego szkolnego etosu, z którego wynika, że warto się uczyć, że ucze jest interesujące podkreśle znaczenia zdobyczy nauki dla doskonalenia procesów edukacyjnych 1 1 Wymagania państwa. Uporządkowa priorytetów i celów szkoły Ministerstwo Edukacji Narodowej; Ośrodek Rozwoju Edukacji

8 8 Komentarz do wymagania 2 Poziomy spełnia wymagania Poziom A Poziom B Poziom C Poziom D Poziom E SM I st. OSM I st. OSM II st. Planowa procesów edukacyjnych analizowane było przez pryzmat potrzeb uczniów i sposoby uwzględniania ich w planowaniu procesów edukacyjnych. W odczuciu 84% uczniów SM I st., 74% uczniów OSM I st. I 60% uczniów OSM II st. odpowiada im sposób Bada poglądów absolwentów na temat nauki w szkole zorganizowania nauki w szkole. 79% rodziców uczniów SM I st., 56% rodziców uczniów OSM I st. i 57% rodziców uczniów OSM II st. wyraziło opinię, że w planowaniu pracy dydaktycznej są uwzględniane potrzeby ich dzieci. Najbardziej przekonani o uwzględnianiu potrzeb uczniów są nauczyciele, poważ taką opinię wyraziło ponad 95% nauczycieli wszystkich typów szkół, uczestniczących w ewaluacji zewnętrznej. W ogólnokształcących szkołach muzycznych II stopnia jako przykłady dostosowania procesu edukacyjnego do potrzeb uczniów nauczyciele podawali działania na rzecz zminimalizowania obciążeń i stresów związanych z przygotowam się do kolejnych zajęć np. losowa szczęśliwego numerka, dzień bez odpytywania, możliwość zgłoszenia przygotowania. Kolejne przykłady dotyczyły organizacji pracy dydaktycznej, w tym: podziału grup na zajęciach językowych planowania kalendarza imprez szkolnych uwzględniającego różne obciążenia uczniów prowadzenia zajęć fakultatywnych dla maturzystów, zajęć przygotowujących do egzaminów wstępnych poszerzenia oferty edukacyjnej o konkursy wewnątrzszkolne, zdam nauczycieli wynikające z potrzeb i zainteresowań uczniów, warsztaty instrumentalne, kółka zainteresowań, przedmioty dodatkowe. W części ogólnokształcących szkół muzycznych II stopnia w wypowiedziach uczniów i rodziców pojawiał się obraz szkół podzielonych na piony ogólnokształcący i muzyczny oraz trudności we współpracy pomiędzy nauczycielami obydwu pionów w planowaniu harmonijnego kształcenia muzycznego i ogólnego. Uczniowie podkreślali trudności związane z kocznością nadrobienia zaległości ( najczęściej poprzez zalicza kolejnych sprawdzianów) z przedmiotów ogólnych, wynikające z ich aktywności artystycznej. Skutkują one jednokrot korepetycjami. Z wypowiedzi części uczniów wynikała kiedy trudność związana z jednoznacznym określem profilu szkoły mieli oni wątpliwości ( wzmacniane przez wypowiedzi i działania nauczycieli) czy są uczniami szkoły ogólnej czy muzycznej. Jako przykłady zaspokajania potrzeb uczniów ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia nauczyciele podawali: dostosowa metod i czasu pracy, do możliwości i potrzeb rozwojowych 6 -latków i 7 - letnich uczących się w tej samej klasie. dostosowa repertuaru i sposobu ćwiczeń do preferencje dzieci w kształceniu indywidualnym i muzykowaniu zespołowym możliwość wyboru lub zmiany instrumentu

9 9 dostosowania warunków nauki do potrzeb uczniów z dysfunkcjami organizację kółek zainteresowań i wyjść pozaszkolnych zgod z upodobaniami uczniów organizację zabaw, konkursów dostosowanych do potrzeb uczniów W ogólnokształcących szkołach muzycznych I stopnia rodzice wskazywali, że problemem jest działalność świetlic szkolnych, a szczegól godziny ich funkcjonowania. Rodzice postulowali także zwiększe liczby zajęć sportowych oraz zajęć rozwijających pozamuzyczne zainteresowania uczniów. W szkołach muzycznych I stopnia głównym przykładem dostosowania pracy szkoły do potrzeb uczniów jest planowa zajęć uwzględniające zajęcia w szkołach ogólnokształcących oraz odległości miejsca zamieszkania uczniów od szkoły. Podawane są rówż liczne działania umożliwiające wszystkim uczniom ( bez względu na poziom uzdolń) prezentacje swoich umiejętności i osiągnięć. Podob jak w innych szkołach, zdam nauczycieli odpowiedzią na potrzeby uczniów jest wprowadze przedmiotów dodatkowych, organizacja wyjść i bardzo często wyjazdów do instytucji kulturalnych, zakup nowych instrumentów, indywidualizowa repertuaru i metod. Dla uczniów i rodziców duże znacze mają spotkania integrujące całą społeczność szkolną na tere szkoły, co zaspokaja potrzebę integracji i kontaktów z rówieśnikami oraz miejsca, w których dzieci mogą bezpiecz i spokoj czekać na swoje lekcje w szkole muzycznej. W szkołach muzycznych I stopnia podkreślano jednak, że dzieci mimo obciążeń wynikających z nauki w dwóch szkołach, bardzo angażują się w kształcenia muzyczne. Doceniano to, że nauczyciele pomagają uczniom przygotować się do występów w szkołach podstawowych. Większość rodziców bez względu na typ szkoły podkreśliła, że nauka w szkole muzycznej wiąże się z dużym obciążem dla uczniów. Dzieci mają czasu na ćwicze, zabawę i odpoczynek. Tym bardziej doceniano starania nauczycieli i dyrekcji o dostosowa tygodniowego rozkładu zajęć do możliwości uczniów i rodziców. W podsumowaniu zagadnia warto stwierdzić, że jedy w części szkół w sposób systemowy badane są potrzeby uczniów np. w jednej ze ogólnokształcących szkół muzycznych I stopnia diagnoza wstępna przeprowadzana w klasie pierwszej informuje nauczyciela o potrzebach poszczególnych uczniów. Wyniki umożliwiają zaplanowa dalszego procesu edukacyjnego. Organizowane są rówż zebrania z rodzicami w celu zapoznania się ze środowiskiem rodzinnym ucznia. Podczas indywidualnych zajęć muzycznych nauczyciel zapoznaje się z warunkami fizycznymi danego ucznia, celem doboru odpowiedgo rozmiaru instrumentu. Potrzeby uczniów rozpoznawane są podczas rozmowy, obserwacji uczniów oraz w oparciu o informacje od rodziców. Przykłady w większości dotyczą organizacji nauki, rzadziej podawane są przykłady merytoryczne dotyczące modyfikacji programów nauczania, doboru podręczników, lub indywidualizacji wymagań edukacyjnych. Cele uczenia się i oczekiwania stawiane uczniom rozpatrywane były w kontekście sposobów informowania o tym oraz świadomości uczniów, dotyczącej aspektów procesu kształcenia. Wszyscy nauczyciele, bez względu na rodzaj szkoły, stwierdzili, że wyjaśniają uczniom swoje oczekiwania dotyczące procesu nauczania. Skuteczność tego działania potwierdzają opi uczniów 97% uczniów SM I st., 93% uczniów OSM I st. i 88% uczniów OSM II st. stwierdziło, że nauczyciele wyjaśniają, czego uczniowie mają się uczyć i jakie są ich oczekiwania. Podob zdecydowane opi wyrazili rodzice. 96% rodziców uczniów SM I st., 92% rodziców uczniów OSM II st. oraz 77% rodziców uczniów OSM I st. stwierdziło, że ich dzieci wiedzą, czego od nich oczekuje się w szkole. Z wypowiedzi uczniów, rodziców i nauczycieli poszczególnych typów szkół wynika, że podstawowym sposobem informowania o celach ucznia się i oczekiwaniach jest omawia wymagań edukacyjnych na początku roku szkolnego. Zdam części uczniów OSM II stopnia zajmuje to kiedy zbyt dużo czasu i przez nauczycieli traktowane jest jako formalny obowiązek. W większości szkół nauczyciele przedmiotów ogólnych podają zakres materiału na sprawdziany i robią powtórzenia, choć zdarzają się wyjątki od tych zasad. Zdam nauczycieli OSM I st. precyzowane są cele działań w klasie i w domu, a oczekiwania nauczyciela wobec ucznia formułowane są na bieżąco. Uczniowie odnosząc się do kształcenia muzycznego stwierdzili, że nauczyciele wyjaśniają im zadania na następną lekcję, natomiast na których przedmiotach ogólnych kiedy "brakuje powtórek".

10 10 Opi rodziców na temat sposobu przekazywania informacji o oczekiwaniach nauczycieli i celach kształcenia były zróżnicowane. W jednej ze szkół rodzice byli zdania, że ich dzieci wiedzą, czego się od nich oczekuje w szkole, "wpaja się, że jest to szkoła artystyczna", w której stawia się nacisk na odpowied zachowa, które wiąże się z muzyką. W innej rodzice stwierdzili, że cele nauczania i oczekiwania nauczycieli przedmiotów muzycznych są czytelne, natomiast w odsieniu do przedmiotów ogólnokształcących oczekiwania są mj precyzyjne dzieci wiedzą, czego mają się nauczyć, ale wiedzą po co. Postulowali także, aby w klasie III lepiej przygotować dzieci do zmiany kształcenia zintegrowanego na blokowe i zmiany sposobu oceniania. W szkołach muzycznych I stopnia nauczyciele stwierdzili, że swoje wymagania bardzo często ( szczegól młodszym dzieciom) wpisują do dzienniczków, przekazują rodzicom na początku roku, a w ciągu roku na bieżąco do nich nawiązują. Mocno podkreślania jest systematyczność pracy oraz samodzielność uczniów i ich wpływ na efekty kształcenia. Dzieci uczestniczące w wywiadach stwierdzały, że nauczyciele wyjaśniają im czego i jak się mają uczyć oraz jakie w związku z tym mają wobec nich oczekiwania. Według nich nauczyciele starają się pomóc słabszym uczniom, poświęcają im więcej czasu i uwagi. Tłumaczą sposób samodzielnych ćwiczeń, a którzy nauczyciele wpisują uwagi do pracy w domu w zeszycie ( co szczegól dotyczy to młodszych dzieci). Podczas obserwacji zajęć zwrócono uwagę na wyjaśnia celów uczenia się i oczekiwań nauczycieli. Na lekcjach instrumentalnych odbywało się to w sposób naturalny. Zdarzały się jednak takie lekcje, podczas których nauczyciele, nawiązywali formal do celów uczenia się jedy poprzez wskaza tematu lekcji. Zagad dotyczące czynników pomagających uczniom uczyć się i planować indywidualnych rozwój, takich jak informowa uczniów o postępach w nauce i ocenia analizowane było przez pryzmat informowania ich o zasadach oceniania, sprawiedliwości oceniania i działań nauczycieli wspierających uczniów w uczeniu się i planowaniu swojego rozwoju. Ponad 95% nauczycieli i prawie 95% uczniów wszystkich typów szkół uczestniczących w ewaluacjach zewnętrznych stwierdzili, że uczniowie są informowani o zasadach oceniania. Natomiast rodzice odnosili się do poziomu swojego zadowolenia ze sposobu przekazywania tych informacji. 84% rodziców uczniów SM I st., 72% rodziców uczniów OSM I st. i 62% rodziców uczniów OSM II st. określiło go jako bardzo wysoki i bardzo wysoki. Na średni poziom zadowolenia wskazało 30% rodziców uczniów OSM II st., 23% rodziców z OSM I st. i 12% rodziców z SM I st. W ogólnokształcących szkołach muzycznych informowa o zasadach oceniania było najczęściej utożsamiane z przedstawiam wymagań edukacyjnych, a zdecydowa rzadziej z wewnątrzszkolnym systemem oceniania, w którym te zasady są opisane. Informacje te zazwyczaj przekazywane są przez nauczycieli ust na początku roku, co ilustrują wypowiedzi uczniów nauczyciele czytają swoje wymagania, W zasadzie uczniowie informowali, że samodziel poszukują informacji o zasadach oceniania w WSO znajdującym się w statucie szkoły. Zdam części uczniów informowaniu o zasadach oceniania towarzyszy przerost formalizacji, poważ pierwszy tydzień przeznaczony jest na przedstawie WSO i PSO i są to informacje mało konkretne. Ważną dla rodziców zasadą oceniania jest uzasadnia ocen. Według rodziców w większości szkół są one uzasadniane, natomiast w kilku OSM II st. wskazywano na trudności w uzyskaniu takiego uzasadnia lub powierzchowny lub zgodny z wcześj podanymi kryteriami charakter uzasadnia. Zdam uczniów i rodziców jednej ze szkół tego typu, w ich szkole w ogóle było ustanowionych wewnątrzszkolnych zasad oceniania. Uczniowie jednej z OSM I st. stwierdzili, że nauczyciele informują ich o zasadach oceniania, punktacji, kryteriach oceniania na egzaminach promocyjnych, a nauczyciele omawiają z nimi występy. Podobne zda wyrazili rówż rodzice. W innej OSM I st. w której według nauczycieli i dyrekcji wdrożono ocenia kształtujące rodzice odśli się krytycz do informowania o zasadach oceniania, stwierdzając, że dzieci wiedzą, co się składa na oceny cząstkowe, brakuje ocen opisowych np. w przypadku języka obcego, wszyscy nauczyciele oddają prace pisemne, zawsze uzasadniają oceny.

11 11 Informowa o zasadach oceniania postrzegane jest w szkołach muzycznych I stopnia na ogół pozytyw, na co wskazują wypowiedzi uczestników wywiadów. Według uczniów i rodziców dzieci dokład wiedzą, o czym informuje ocena i jakie są zasady oceniania. Kolejne zagad dotyczyło sprawiedliwości oceniania. O tym, że uczniowie są sprawiedliwie oceniani przekonani byli wszyscy nauczyciele, bez względu na typ szkoły, w której uczyli. Podobne zda wyraziło 93% rodziców uczniów SM I st., 77% rodziców uczniów OSM II st. oraz i 72% rodziców uczniów OSM I st. Pozytywną opinię na temat sprawiedliwego oceniania wyraziło 92% uczniów SM I st., 82% uczniów OSM I st. i 72% uczniów OSM II st. Z wypowiedzi uczniów młodszych wynika, że zazwyczaj są oni sprawiedliwie oceniani, rozumieją treść i uzasad ocen. Nieliczne kontrowersje dotyczą oceniania przez nauczycieli przedmiotów ogólnych, którzy zdam uczniów faworyzują uczniów ogól uważanych za dobrych lub odnoszących sukcesy muzyczne. Bardzie zróżnicowane opi o sprawiedliwości oceniania wyrażano w szkołach muzycznych II stopnia. Zdam uczniów nauczyciele zazwyczaj przestrzegają zasad oceniania, choć często zdarzają się odstępstwa dotyczące np. subiektywnego (zdam uczniów) wyrażania zgody na poprawia sprawdzianów, przeliczania punktów na oceny (szczegól w odsieniu do przedmiotów maturalnych), ustalania oceny klasyfikacyjnej na podstawie ocen bieżących. W kilku szkołach pojawiły się informacje o nauczycielach, którzy konsekwent stosują się do zasad i wymagań wynikających z wewnątrzszkolnych systemów oceniania. Aby skomentować działania służące planowaniu rozwoju skoncentrowano się na działaniach nauczycieli. Prawie 100% nauczycieli SM I st., OSM I st. i OSM II st. deklarowało, że rozmawia z uczniami jak lepiej mają się uczyć i jak mają planować swój własny rozwój. Potwierdziło to 91% uczniów SM I st., 67% uczniów OSM I st. i jedy 41% uczniów OSM II st., stwierdzając, że dzięki wskazaniom nauczycieli osiągają lepsze wyniki w nauce. Rodzice uczniów OSM I st. i SM I st. stwierdzili, że planowaniu rozwoju służą bieżące informacje, dotyczące samodzielnej pracy oraz pomoc nauczycieli w równomiernym rozłożeniu zadaniami szkolnymi. W odsieniu do przedmiotów ogólnokształcących przydatne są wskazówki nauczycieli dotyczące przygotowania się do sprawdzianu szóstoklasisty, choć którzy nauczyciele ograniczają się do powtarzania, że trzeba się uczyć. W OSM II st. wskazano na różnorodne działania nauczycieli przedmiotów muzycznych, wspierające decyzje uczniów o dalszej nauce np. kontakty z wyższymi uczelniami, pomoc w przygotowaniu się do egzaminów wstępnych, analizy słabych i mocnych stron ucznia, organizację warsztatów instrumentalnych. Przykłady takiej pomocy ze strony nauczycieli przedmiotów ogólnych dotyczyły najczęściej przygotowania do egzaminów maturalnych. Wskazywano rówż nauczycieli (zwłaszcza przedmiotów humanistycznych), których pasja i zaangażowa wpłynęły na decyzje uczniów o kierunku dalszej nauki. W jednej ze szkół pojawiły się krytyczne stwierdze uczniów, że w szkole ważjsze są sprawdziany i oceny z nich, niż to, co wiedzą i umieją. Nauczyciele uczą, a jedy sprawdzają wiedzę. Często uczniowie są pozostawieni sami sobie i wzajem się douczają. Na temat działań nauczycieli na rzecz kształtowania umiejętności uczenia się wypowiedzieli się między innymi uczniowie. 83% uczniów SM I st., 56% uczniów OSM I st. i jedy 29% uczniów OSM II st. stwierdziło, że nauczyciele im pomagają znaleźć najlepszy sposób uczenia się. Przeciwne zda na ten temat wyraziło 48% uczniów OSM II st., 21% uczniów OSM I st. i 7% uczniów SM I st. Nauczyciele OSM I st. i OSM II st. podczas wywiadu przytaczali przykłady działań doskonalących umiejętność uczenia się takich jak: dostosowa metod pracy, środków dydaktycznych, zadawa zadań, dostosowanych do możliwości i warunków rozwojowych ucznia; pracę w różnych grupach; wskazywa alternatywnych metod uczenia się na językach obcych, korzysta z różnych, dostępnych źródeł wiedzy np. internetu, W kształceniu muzycznym uczniowie korzystają z warsztatów, selektyw korzystają z nagrań na youtube. Natomiast zdam uczniów zależy to od nauczycieli, z których tylko część podaje im sposoby najłatwiejszego uczenia się. Według nich są to częściej nauczyciele przedmiotów muzycznych niż ogólnokształcących. Według uczniów część nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących poświęca im swój czas, aby wytłumaczyć problemy dydaktyczne, choć wskazywano na trudności w takich kontaktach. Uczniowie wyrazili rówż potrzebę wykorzystania technik szybkiego uczenia się, co umożliwiłoby im sprosta obciążeniom

12 12 wynikającym ze specyfiki szkoły i wymagań nauczycieli. Zdam uczniów przeszkadza im w nauce nadmierna liczba i natęże sprawdzianów np. po obecności wywołanej przygotowam do konkursów lub chorobą. Kolejny postulat uczniów dotyczył zwiększenia poglądowości uczenia się poprzez wycieczki dydaktyczne lub doświadczenia wykonywane w trakcie lekcji. Najbardziej pozytyw o pomocy nauczycieli w uczeniu się wypowiedzieli się uczniowie SM I st., według których nauczyciele dostosowują ćwiczenia do ich potrzeb np. kształtują aparat gry lub muzykalność. W podsumowaniu można przytoczyć stosunkowo rozbieżne wypowiedzi rodziców wskazujące, że nauczyciele rozwijają w ich dzieciach umiejętność uczenia się. 96% rodziców SM I st., 85% rodziców z OSM II st. i 76% rodziców z OSM I st. wyraziło pozytywne zda na ten temat. Natomiast nauczyciele, bez względu na typ szkoły, w której uczą, w 100% stwierdzili, że przykładają wagę do tego, aby kształtować w uczniach umiejętność uczenia się. Kolejne zagad, analizowane w ramach wymagania 2 dotyczyło atmosfery szkolnej i jej wpływu na ucze się. Zdam prawie 100% nauczycieli SM I st. i OSM I st. oraz 95% nauczycieli SM I st. w szkołach podejmuje się różne działania, które sprzyjają uczeniu się. Podawane przez nich przykłady dotyczyły wspólnej gry nauczycieli z uczniami i kiedy rodzicami, muzykowania zespołowego, organizacji konkursów umożliwiających udział wszystkim chętnym uczniom, wyznacza bliskich celów szczegól najmłodszym dzieciom, wspólnej analizy występów uczniów. Nauczyciele przedmiotów ogólnych w OSM I st. wskazywali, że na atmosferę nauki pozytyw wpływa używa odpowiedgo języka, otwarty i przyjazny stosunek do ucznia, indywidualne podejście do ucznia, dostosowa wymagań do poziomu przygotowa ucznia do lekcji, wzmocnia pozytywne, konstruktywną krytykę, naprowadza na właściwe rozwiąza problemów. W OSM II st. wskazano na kolejne czynniki takie jak: udział uczniów w projektach artystycznych i edukacyjnych, twórcza atmosfera i stwarza uczniom możliwości samodzielnego dochodzenia do wniosków oraz ciekawy, możliwości tworzenia własnych zespołów muzycznych, wymagający repertuar oraz wyzwania, takie jak udział w konkursach, warsztatach przesłuchaniach. 90% uczniów SM I st., 83% uczniów OSM I st. i 75% uczniów OSM II st. stwierdziło, że lubią chodzić do swoich szkół. Uczniowie i rodzice doceniali kameralną i rodzinną atmosferę w nich panującą, choć stwierdzali często, że nauce towarzyszy stres, zmęcze i brak czasu na kontakty towarzyskie i rozwój pozaszkolnych zainteresowań. Uczniowie wskazywali kiedy bałagan organizacyjny, wpływający na atmosferę w szkole i utrudniający ucze się. Według 93% rodziców uczniów SM I st., 85% rodziców z OSM II st. oraz 76% rodziców z OSM I st. ich dzieci chęt uczestniczą w zajęciach prowadzonych w szkole. Zagad związane z motywowam uczniów analizowane było z uwzględm metod motywowania uczniów i dostosowania ich do ucznia, natomiast wspiera uczniów w trudnych dla nich sytuacjach poprzez deklaracje nauczycieli dotyczące znajomości sytuacji uczniów i stosowane sposoby ich wspierania. Jako jeden ze sposobów motywowania uczniów należy uznać docenia ich sukcesów. 97% uczniów SM I st., 90% uczniów OSM I st. i 83% uczniów OSM II st. stwierdziło, że ich sukcesy są w szkole doceniane. Najczęściej jako sukces traktowane są osiągnięcia uczniów na zewnętrznych konkursach. W standardzie sukcesu mj wyeksponowane są sukcesy wewnątrzszkolne i indywidualne postępy uczniów. Jako sposoby motywowania uczniów wszystkich typów szkół podano zaciekawie ich danym zagadm, zmianę rodzaju aktywności, umożliwie uczniom uczenia się od siebie, wykorzysta zainteresowań i zdolności uczniów wykraczających poza program szkolny, bazowa na mocnych stronach uczniów, atrakcyjność zajęć, programy komputerowe, konkursy przedmiotowe i artystyczne, pochwały i nagrody, pokazywa ostatecznego efektu, przykład nauczyciela. Kolejne działa motywujące to rozmowy uczniów z nauczycielami. 88% uczniów SM I st., 66% uczniów OSM I st. i 55% uczniów OSM II st. stwierdziło, że rozmowy z nauczycielami pomagają im w nauce. Przeciwnego zdania było 22% uczących się w OSM II st. Można podkreślić, że 21% uczniów OSM I st. i 24% uczniów OSM II st. stwierdziło, że mają trudność z udzielem odpowiedzi. Zdam większości uczniów czynnikiem motywującym jest zaangażowa nauczycieli i ich pasja w nauczaniu przedmiotu, sprawiedliwe

13 13 ocenia, pochwały i nagrody. W kilku OSM II st. pojawiały się przykłady działań nauczycieli przedmiotów ogólnych wpływających na uczniów demobilizująco. Jako podsumowa mogą służyć stwierdzenia 88% rodziców z SM I st., 67% rodziców z OSM I st. i 60% rodziców z OSM II st., że nauczyciele potrafią zmotywować dzieci do nauki i deklaracje 100% nauczycieli ze wszystkich typów szkół, że starają się motywować uczniów do aktywnego ucznia się i dobierając czynniki motywujące, biorą pod uwagę ich indywidualne potrzeby i możliwości. Odnosząc się do działań wspierających w trudnych sytuacjach 92% uczniów SM I st., 77% uczniów OSM I st. i 70% uczniów OSM II st. stwierdziło, że mogą liczyć na pomoc nauczycieli w trudnych dla nich sytuacjach. Są to najczęściej kwestie związane z pomocą materialną, pomocą w nadrobieniu materiału w przypadku obecności, minimalizowam problemów związanych z sytuacją rodzinną danego ucznia, pomoc w pokonywaniu trudności wynikających z dysfunkcji. Warto w tym miejscu podkreślić bagatelną pomoc finansową i organizacyjną Rad Rodziców w udzielaniu pomocy materialnej lub socjalnej. Rzadko jako trudną uznawano sytuację uczniów najzdoljszych, uczestniczących w prestiżowych wydarzeniach artystycznych. Według 87% rodziców uczniów SM I st., 66% rodziców z OSM I st. i 65% rodziców z OSM II st. ich dzieci mogą liczyć na pomoc nauczycieli, choć w dwóch szkołach z pionem ogólnym podano przykłady umiejęt zdam rodziców udzielanej pomocy psychologicznej lub koczności upominania się o taką pomoc lub też braku zaangażowania kierownictwa szkoły w rozwiązywa nabrzmiałych problemów pomiędzy uczniami i nauczycielami. Zdam wszystkich nauczycieli, zależ od typu szkoły, wspierają oni uczniów w trudnych sytuacjach i wszyscy stosują zindywidualizowane metody motywacji. Jako podsumowa zagadnia związanego z motywowam uczniów i wspieram ich w trudnych sytuacjach można przytoczyć deklaracje wszystkich biorących udział w badaniach ankietowych nauczycieli, że wspierają swoich uczniów w trudnych dla nich sytuacjach, znajomość sytuacji uczniów jest dla ponad 95% z nich bardzo dużą i duża inspiracją w pracy zawodowej. W analizie zagadnia związanego z dostosowam metod pracy do potrzeb uczniów lub grup uczniów wykorzystano deklaracje nauczycieli, obserwacje lekcji oraz wypowiedzi respondentów w trakcie wywiadów. Zdam wszystkich uczestniczących w ewaluacjach nauczycieli używają oni różnych metod pracy w zależności od potrzeb swoich uczniów, i znajomość różnorodnych metod pracy są dla prawie 100% nauczycieli bardzo dużą i dużą inspiracją w pracy zawodowej. Podczas lekcji na ogół obserwowano dostosowa metod pracy do specyfiki pracy na danej lekcji, działania nauczycieli na rzecz zaangażowania uczniów do rozwiązywania problemów oraz stosowa dostępnych środków dydaktycznych uatrakcyjniających pracę uczniów. Z wypowiedzi rodziców uczniów szkół muzycznych z pionem ogólnym wynika, że naturalne i powszechne jest dostosowa do uczniów metod pracy w kształceniu muzycznym, natomiast zawsze tak się dzieje na przedmiotach ogólnych. W podsumowaniu warto przytoczyć wypowiedzi uczniów, którzy ponow postulowali większą poglądowość zajęć ogólnokształcących, a szczegól matematyczno-przyrodniczych poprzez wycieczki dydaktyczne, doświadczenia prowadzone na lekcjach i pokazy. Sugerowali także częstsze wykorzysta tablic multimedialnych, w które wyposażona jest większość uczestniczących w ewaluacji szkół muzycznych z pionem ogólnym. Przydatność i komplementarność zdobywanej w szkole wiedzy i umiejętności analizowana była w oparciu, między innymi o wypowiedzi uczniów. 87% uczniów SM I st., 83% uczniów OSM I st. oraz 50% uczniów OSM II st. stwierdziło, że w ich codziennym życiu przydaje im się to, czego uczą się na lekcjach. Podkreślić należy, że stosunkowo duża grupa uczniów OSM II st.( 24%) deklarowała trudność z udzielem odpowiedzi. Przykłady przedstawiane przez młodszych uczniów dotyczyły najczęściej wykorzystania wiedzy i umiejętności muzycznych w pozaszkolnej aktywności muzycznej, a w odsieniu do przedmiotów ogólnych przytaczano wykorzysta umiejętności w konkursach przedmiotowych, w obsłudze komputera, w sprawnym liczeniu. Uczniowie podawali rówż przykłady wykorzystania umiejętności językowych, humanistycznych

14 14 i społecznych kształconych na j. polskim, historii i WOS. Częściej niż w odsieniu do przedmiotów artystycznych kwestionowano przydatność przedmiotów ogólnych, zwłaszcza matematyczno przyrodniczych. Starsi uczniowie wskazywali na wpływ orkiestr, chórów na kształce uniwersalnych umiejętności funkcjonowania w zespole oraz wykorzystania obycia z występami publicznymi w sytuacjach pozaszkolnych. Z wypowiedzi rodziców wynika, że ich dzieci zakładają własne zespoły, a które z nich zarabiają pierwsze pieniądze. Kolejne zagad dotyczyło eksponowania w procesie kształcenia powiązań pomiędzy różnymi dziedzinami wiedzy. Prawie wszyscy nauczyciele, bez względu na rodzaj szkoły i nauczanego przedmiotu stwierdzili, że starają się pokazać korelację pomiędzy swoim przedmiotem i innymi dziedzinami. Tego samego zdania było 94% uczniów SM I st., 70% uczniów OSM I st. i 64% uczniów OSM II st., którzy stwierdzili, że to czego uczą się na jednym przedmiocie przydaje się na innych lekcjach. Stosunkowo wielu uczniów z OSM II st. ( 23%) deklarowało trudność z udzielem odpowiedzi. Uczniowie podawali najczęściej przykłady związków pomiędzy teorią muzyki a kształcem instrumentalnym, a także związków kształcenia indywidualnego z zespołami kameralnymi. Podawano rówż wykorzysta wiedzy z akustyki, anatomii do doskonalenia gry na instrumencie oraz związków pomiędzy historią powszechną i historią muzyki. Młodsi uczniowie często podawali przykład związków pomiędzy wiedzą o wartościach nut z wiedzą o ułamkach. O podmiotowości uczniów w procesie edukacyjnym i funkcjonowaniu szkoły wypowiadali się nauczyciele, uczniowie i rodzice. 87% nauczycieli SM I st., i tyle samo nauczycieli OSM II st. oraz 84% nauczycieli OSM I st. stwierdziło, że uczniowie mają wpływ na organizację i przebieg procesu kształcenia. Podane przez nich przykłady dotyczyły najczęściej bieżących zmian w nauce np. ustalania terminów sprawdzianów, repertuaru, pojawiały się także przykłady dokonanych pod wpływem uczniów modyfikacji procesu kształcenia np. zmiany w WSO, wprowadze przedmiotu dodatkowego lub warsztatów do oferty edukacyjnej. Stanowisko nauczycieli potwierdziło 76% uczniów SM I st., 71% uczniów z OSM I st. i 55% uczniów z OSM II st., stwierdzających, że mają wpływ na to jak wygląda ich nauka. Ponow pojawiła się grupa 15 20% uczniów, którzy deklarowali trudność z udzielem odpowiedzi. Przekona, że ich dzieci mają wpływ na sposób uczenia się wyraziło ponad 62% rodziców uczniów SM I st., 47% rodziców OSM I st. i 45% rodziców z OSM II st. Stosunkowo duża grupa rodziców z OSM II st. ( 30%) i OSM I st. (22%) stwierdziła, że ich dziecko takiego wpływu ma. Około ¼ wszystkich uczestniczących w badaniu rodziców zadeklarowała trudność z udzielem odpowiedzi. Drugie zagad dotyczyło poczucia wpływu uczniów na to, co się dzieje w szkole. Taki wpływ potwierdziło 57% uczniów SM I st., 54% uczniów z OSM I st. i 44% uczniów OSM II st. Przeciwne stanowisko zajęło 29% uczniów OSM II st., 26% uczniów z OSM I st. Ponow pojawiła się stosunkowo liczna grupa uczniów ( 20-27%), która miała trudność z udzielem odpowiedzi. Podawane przez uczniów przykłady dotyczyły np. tematyki godzin wychowawczych, organizacji dyskotek lub zabaw, celów wycieczek, oferty i formy których imprez i uroczystości szkoły lub uzgodń dotyczących modyfikacji zasad oceniania. W części szkół uczniowie pozytyw wypowiadali się o działaniach samorządu, a innych mieli wątpliwości dotyczące wpływu tego organu na to, co się dzieje w szkole. W jednej z OSM II st. uczniowie stwierdzili, że odczuwają swojego wpływu na funkcjonowa szkoły, a nawet czują się bezradni w konfrontacji z nauczycielami i dyrekcją. Wypowiadając się na temat tego czy uczniowie uczą się od siebie, 90% nauczycieli SM I st. i tyle samo nauczycieli OSM I st. i OSM II st. stwierdziło, że w szkołach kształtuje się postawę uczenia się od siebie nawzajem. Podobne zda wyraziło prawie 84% uczniów SM I st., 77% uczniów OSM II st. i 74% uczniów OSM I st. Ilustracją tych wyników są wypowiedzi uczniów, z których wynika, że okazją do uczenia się od siebie są wszystkie form działań zespołowych np. muzykowa zespołowe, projekty artystyczne i edukacyjne, organizacja imprez szkolnych i pozaszkolnych, a także wzajemna pomoc w nadrabianiu zaległości i minimalizowaniu trudności w nauce oraz wspólna analiza występów.

15 15 W poszczególnych typach szkół stwierdzano, że istją obiektywne trudności ze współdziałam i uczem się od siebie ze względu na organizację pracy szkoły, późne kończe zajęć, duże obciąże nauka i różne miejsca zamieszkania. Lepszą sytuację mają w tym względzie uczniowie mieszkający w bursie. Podczas obserwacji lekcji zespołowych widoczne były mj lub bardziej skuteczne działania nauczycieli, aby zainicjować pracę w grupie. Różnice w efektach wynikały między innymi z systematyczności i oczywistości stosowania takich metod np. na zespołach kameralnych lub w kształceniu zintegrowanym. W jednej z OSM I st. na lekcji przyrody w sposób modelowy zastosowano pracę w grupach i widoczne było, że dzieci zostały wdrożone do tego typu działań, mogących służyć za przykład dobrej praktyki dydaktycznej. Widoczne kiedy było okazjonalne (z powodu ewaluacji zewnętrznej) stosowa metod pracy zespołowej. Działania uznawane w szkołach za nowatorskie wymagały spojrzenia na ich różnorodność i adekwatność przez pryzmat potrzeb uczniów. Podkreślić należy, że w katalogu przykładów nowatorstwa były działania stanowiące przykłady dobrej praktyki np. wprowadza nowych specjalności kształcenia muzycznego, wprowadze nowego przedmiot, nawiąza nowych form współpracy z instytucjami w środowisku lokalnym oraz współpracy z rodzicami, realizacja projektów o różnorodnym charakterze. Stosunkowo rzadko podawano przykłady nowatorstwa pedagogicznego. Było także wiele przykładów działań uznanych w danej szkole za nowatorskie, polegających na modyfikacji konkursów wewnątrzszkolnych, zainicjowaniu nowych warsztatów muzycznych, wprowadzeniu nowych środków dydaktycznych, uzupełniu bazy szkoły lub na modyfikacji bieżącej pracy dydaktycznej, modyfikacji systemów oceniania. W podsumowaniu można przytoczyć wypowiedzi około 90% nauczycieli wszystkich typów szkół, które uczestniczyły w ewaluacji, że w ich szkołach stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 2 I. Planowa procesów edukacyjnych w szkole lub placówce służy rozwojowi uczniów. 66% Odpowiada mi to, jak zorganizowana jest moja nauka w szkole 43% 27% 31% 22% 33% 17% 9% 20% 9% 10% 4% 5% 2% 2% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

16 16 51% W planowaniu pracy dydaktycznej w szkole uwzględniane są potrzeby mojego dziecka 27% 25% 29% 28% 32% 23% 16% 24% 9% 11% 8% 3% 2% 8% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie W szkole podczas planowania procesów edukacyjnych uwzględnia się potrzeby uczniów 82% 80% 78% 14% 16% 19% 4% 4% 3% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej II. Uczniowie znają stawiane przed nimi cele uczenia się i formułowane wobec nich oczekiwania. 81% Nauczyciele wyjaśniają czego mamy się uczyć i czego, w związku z tym, od nas oczekują 60% 43% 45% 33% 17% 5% 8% 2% 2% 0% 3% 0% 0% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

17 17 76% Moje dziecko wie, czego się od go oczekuje w szkole 60% 46% 31% 20% 32% 7% 3% 6% 6% 6% 0% 1% 0% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st 92% 95% 94% Wyjaśniam uczniom swoje oczekiwania dotyczące procesu uczenia się 8% 4% 6% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej III. Informowa ucznia o jego postępach w nauce oraz ocenia pomagają uczniom uczyć się i planować ich indywidualny rozwój. 1. Informowa o zasadach oceniania Poziom zadowolenia z informacji o zasadach oceniania postępów dziecka 52% 51% 46% 20% 33% 16% 23% 12% 30% 3% 1% 3% 3% 0% 1% 2% 3% 3% bardzo wysoki wysoki średni niski bardzo niski trudno rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st

18 18 Nauczyciele informują m o zasadach oceniania 75% 75% 76% 18% 16% 18% 5% 5% 4% 1% 2% 1% 1% 2% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. 95% 95% 96% Informuję swoich uczniów o zasadach oceniania 4% 4% 3% 0% 0% 1% 0% 1% 0% 0% 0% 0% raczej 2. Sprawiedliwość oceniania 76% Jestem oceniany/oceniana sprawiedliwie 48% 28% 34% 16% 44% 14% 6% 17% 3% 5% 6% 1% 1% 0% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

19 19 68% Moje dziecko jest oceniane sprawiedliwie 43% 35% 29% 25% 42% 11% 5% 16% 6% 4% 6% 1% 1% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie Uczennice i uczniowie są oceniani sprawiedliwie 86% 86% 79% 11% 12% 21% 2% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej 2. Działania służące planowaniu rozwoju Nauczyciele i nauczycielki wskazują mi jak mogę się uczyć i dzięki temu osiągam lepsze wyniki w nauce 67% 39% 17% 28% 24% 27% 17% 6% 23% 19% 9% 2% 6% 1% 13% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

20 20 Rozmawiam z uczniami jak mają planować swój rozwój 77% 82% 79% 21% 16% 18% 1% 2% 3% 1% 0% 0% 0% 0% 0% IV. raczej Nauczyciele kształtują u uczniów umiejętność uczenia się. Nauczyciele pomagają mi znaleźć mój najlepszy sposób uczenia się 57% 31% 11% 25% 26% 23% 18% 9% 24% 23% 25% 12% 9% 4% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. 68% Nauczyciele rozwijają w moim dziecku umiejętność uczenia się 36% 32% 31% 32% 28% 14% 22% 9% 10% 4% 6% 2% 1% 4% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie

21 21 95% 97% 92% Przykładam wagę do tego, aby moi uczniowie nabywali umiejętność uczenia się 5% 3% 7% 0% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej V. Nauczyciele i uczniowie tworzą atmosferę sprzyjającą uczeniu się. Lubię chodzić do mojej szkoły 70% 63% 47% 20% 20% 28% 12% 6% 13% 3% 3% 6% 3% 6% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. 65% Moje dziecko chęt uczestniczy w zajęciach prowadzonych w szkole 47% 47% 29% 28% 38% 7% 8% 4% 6% 6% 2% 4% 1% 2% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie

22 22 W szkole podejmuje się różne działania, aby atmosfera sprzyjała uczeniu się 77% 82% 73% 20% 16% 22% 3% 2% 5% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej VI. Nauczyciele motywują uczniów do aktywnego uczenia się i wspierają ich w trudnych sytuacjach. 1. Działania na rzecz motywowania uczniów W mojej szkole docenia się sukcesy uczniów 84% 68% 56% 22% 12% 27% 8% 10% 3% 2% 0% 4% 1% 0% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. 64% Rozmowy z nauczycielami pomagają mi w nauce 39% 28% 27% 24% 27% 21% 24% 7% 12% 6% 7% 10% 3% 2% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

23 23 59% Nauczyciele potrafią odpowiednio zmotywować moje dziecko do nauki 34% 33% 23% 29% 37% 22% 13% 8% 11% 8% 7% 2% 2% 6% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie 91% 96% 93% Staram się motywować uczniów do aktywnego uczenia się 9% 4% 7% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej 93% 94% 89% Kiedy chcę zmotywować uczniów do nauki, biorę pod uwagę ich indywidualne potrzeby i możliwości 7% 6% 11% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej

24 24 2. wspiera uczniów w trudnych sytuacjach Wspieram moich uczniów w sytuacjach trudnych 82% 63% 30% 15% 0% 0% 3% 4% 0% 1% 3% 0% 1% 0% 0% 58% 35% 3% 3% 0% nauczyciele PSM I st. 61% Moje dziecko otrzymuje wsparcie od nauczycieli w sytuacjach dla go trudnych 31% 35% 35% 26% 30% 13% 9% 21% 9% 9% 6% 2% 1% 5% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie Mogę liczyć na pomoc ze strony nauczycieli w sytuacjach trudnych 71% 54% 36% 34% 23% 21% 13% 6% 21% 6% 6% 1% 4% 1% 4% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

25 25 Znajomość sytuacji uczniów jako inspiracja 52% 52% 53% 44% 44% 41% 4% 4% 6% 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo duża duża średnia mała nikła VII. Nauczyciele stosują różne metody pracy dostosowane do potrzeb ucznia, grupy i oddziału Używam różnych metod pracy w zależności od potrzeb uczniów czy grupy 91% 93% 85% 9% 7% 14% 0% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej VIII. Organizacja procesów edukacyjnych umożliwia uczniom powiąza różnych dziedzin wiedzy i jej wykorzysta. Taka organizacja procesów edukacyjnych pomaga uczniom zrozumieć świat oraz lepiej funkcjonować w społeczności lokalnej. 49% 65% W moim codziennym życiu przydaje mi się to czego uczę się na lekcjach 19% 34% 22% 31% 11% 8% 24% 18% 4% 3% 2% 2% 8% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

26 26 79% To czego uczę się na jednym przedmiocie, przydaje mi się na innych lekcjach 37% 31% 33% 33% 15% 18% 4% 23% 8% 9% 1% 4% 1% 4% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. W nauczaniu przedmiotu staram się pokazać uczniom powiązania z różnymi dziedzinami wiedzy 83% 76% 84% 14% 21% 15% 2% 2% 1% 0% 1% 0% 0% 0% 0% raczej IX. Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się. Czują się odpowiedzialni za własny rozwój Mam wpływ na to co się dzieje w szkole 26% 31% 28% 26% 25% 26% 27% 19% 20% 17% 11% 17% 9% 7% 12% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

27 27 W mojej szkole mam wpływ na to, jak wygląda moja nauka 43% 52% 27% 28% 28% 24% 14% 18% 20% 15% 7% 8% 4% 2% 10% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. 36% Moje dziecko ma wpływ na to, w jaki sposób uczy się w szkole 19% 21% 28% 26% 26% 26% 24% 25% 18% 12% 7% 10% 4% 12% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie 46% 57% 51% Uczniowie mają wpływ na sposób organizowania i przebieg procesu uczenia się 38% 30% 36% 13% 10% 9% 3% 3% 4% 0% 0% 0% raczej

28 28 X. Uczniowie uczą się od siebie nawzajem 63% W mojej szkole uczniowie mają możliwość uczenia się od siebie nawzajem 50% 47% 24% 21% 30% 16% 12% 15% 6% 5% 2% 4% 2% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. 62% 68% 60% W szkole kształtuje się postawę uczenia się od siebie nawzajem 25% 20% 28% 11% 10% 10% 1% 1% 1% 0% 1% 1% XI. raczej W szkole lub placówce stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów W szkole stosuje się nowatorskie rozwiązania służące rozwojowi uczniów 56% 57% 50% 31% 30% 35% 11% 10% 12% 2% 2% 3% 0% 1% 0% raczej

29 29 IV - WYMAGANIE 3 UCZNIOWIE NABYWAJĄ WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI OKREŚLONE W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową z uwzględm osiągnięć uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystam zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, z uwzględm jego możliwości rozwojowych, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz. Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Uczniowie odnoszą sukces na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy. Charakterystyka wymagania 3 Charakterystyka wymagania 3 Podmiotem wymagania 3 jest uczeń - uczestnik procesu edukacyjnego, zaplanowanego w oparciu o podstawy programowe kształcenia artystycznego lub/i kształcenia ogólnego. Realizacja podstaw programowych powinna spowodować wzrost efektów uczenia się i sukcesy edukacyjne, będące udziałem ucznia w trakcie nauki i po jej ukończeniu, w życiu zawodowym. Warto zwrócić uwagę na znacze i kontekstualność tych pojęć - wzrost efektów kształcenia, sukces edukacyjny lub zawodowy powin być adekwatny do ucznia, który go osiąga, a każda szkoła winna określić swój standard sukcesu, zależny od czynników wewnętrznych i zewnętrznych, wpływających na jej działa. W opisie wymagania 3 znajduje wyraz systemowy charakter realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego i artystycznego. Wynika z tego, że szkoła opiera realizację podstawy programowej na osiągnięciach ucznia/uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego, monitoruje postępy i osiągnięcia, z czego powstają wnioski do dalszej pracy i rekomendacje większych lub mjszych zmian. Szkoła, zgod z opisem wymagania, zobowiązana jest do badania celowości i skuteczności działań podjętych w oparciu o te rekomendacje, poprzez wskaza wpływu wdrażanych wniosków na postępy i osiągnięcia uczniów. W wymaganiu 3 mieści się: odnosze się w codziennej pracy z uczniami do elementów podstawy programowej i uwzględnia w tym zakresie zadań szkoły, celów ogólnych, umiejętności i wiedzy przedmiotowej, zalecanych warunków i sposobów realizacji jako wyznaczników organizacji monitorowa podstawy programowej w perspektywie każdego ucznia współpraca nauczycieli i uczniów w procesie uczenia się budowa u uczniów odpowiedzialności za proces uczenia się i własny rozwój konstruktywizm znajomość podstawy programowej poprzednich i następnych etapów kształcenia i nabudowywa wiedzy i umiejętności na istjących już fundamentach. Interdyscyplinarność. Szuka powiązań pomiędzy treściami przedmiotowymi różnych zajęć edukacyjnych. Odpowiedzialność zespołu nauczycieli uczących w szkole za realizację całości podstawy i efekty kształcenia- współpraca w ramach zespołów, korelacja między przedmiotowa. Skuteczność działań dydaktyczno-wychowawczych podejmowanych wobec każdego ucznia. 2 2 Wymagania państwa. Uporządkowa priorytetów i celów szkoły Ministerstwo Edukacji Narodowej; Ośrodek Rozwoju Edukacji

30 30 Komentarz do wymagania Poziomy spełnia wymagania Poziom A Poziom B Poziom C Poziom D Poziom E SM I st. OSM I st. OSM II st. Odnosząc się do problematyki realizacji podstawy programowej, uwzględniającej osiągnięcia uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego warto zwrócić uwagę na sposoby diagnozowania wcześjszych osiągnięć uczniów oraz na to jak wykorzystywane są te informacje do realizacji podstawy programowej. Prawie 93% nauczycieli OSM II st., 91% nauczycieli OSM I st. i 86% nauczycieli SM I st. deklarowało, że szkoły w których pracują mają wypracowane sposoby badania osiągnięć z poprzednich etapów edukacyjnych. W OSM I st. bada osiągnięć z poprzednich etapów edukacyjnych opiera się na analizie informacji pochodzących z przedszkoli lub pozyskanych od rodziców, a także w oparciu o bada przydatności, choć ta forma w opinii dyrekcji służy raczej podjęciu decyzji o przyjęciu do szkoły niż poznaniu dziecka. Wstępna wiedza o uczniach uzupełniana jest obserwacjami uczniów w pracy na lekcji, podczas występów publicznych, w relacjach z rówieśnikami. Podob jest w SM I st., w których kiedy wykorzystuje się wiedzę z ogniska muzycznego, do którego dziecko uczęszcza lub z kursów przygotowawczych. Bardziej wnikliwe diagnozy osiągnięć z poprzednich etapów edukacyjnych prowadzone są w OSM II st. Opierają się one na wynikach egzaminu rekrutacyjnego, informacji o uczniach pochodzących ze szkół muzycznych I stopnia. W zakresie przedmiotów ogólnokształcących analizuje się świadectwa ukończenia szkoły podstawowej i wynik sprawdzianu szóstoklasisty. W części szkół analizy te pozwalają stwierdzić czy uczeń spełnił minimalne wymagania rekrutacyjne, a w części na tej podstawie planuje się pracę z uczm lub całą klasą. W trakcie pierwszego roku nauki uzupełm wiedzy o uczniach są diagnozy wstępne i bieżące z części przedmiotów ogólnych i teoretycznych, które są rówż elementem ewaluacji pracy nauczycieli. W których szkołach tego typu prowadzone są diagnozy z przedmiotów teoretycznych po III klasie OSM II st. Zdam 79% nauczycieli OSM I st., 75% nauczycieli OSM II st. oraz i 66% nauczycieli SM I st. często odbywa się wspólne określa celów zawartych w podstawie programowej (analogicz 18% (OSM I st.), 21% (OSM II st. i 32% (SM I st.) nauczycieli uważa, że dzieje się tak czasami). O tym, że często wspól ustalane są sposoby realizacji przekonanych jest mj nauczycieli 70% z OSM I st., 66% z OSM II st. i 62% z SM I st. Około 30 % nauczycieli z poszczególnych typów szkół jest przekonanych, że takie wspólne ustalenia mają miejsce czasami, a dla ponad 90% nauczycieli ustalenia na temat realizacji podstawy programowej są dużą i bardzo dużą inspiracja w pracy zawodowej. Analiza warunków, w których realizowana jest podstawa programowa prowadzona była w oparciu o pyta kluczowe w jaki sposób w realizacji podstawy programowej uwzględnia się zalecane warunki i sposoby realizacji?. Około 95% nauczycieli poszczególnych typów szkół uczestniczących w badaniach ewaluacyjnych stwierdziło, że w szkołach są odpowied warunki do nauki. Zdam 82% nauczycieli OSM I st. i SM I st. oraz 77%

31 31 nauczycieli OSM II st. często wspól są ustalane warunki sprzyjające uczeniu się. Prawie wszyscy nauczyciele stwierdzili rówż, że w ich szkołach zapewnia się środki dydaktyczne pomocne w uczeniu się. Podobnego zdania było około 94% rodziców z SM I st., 69% rodziców z OSM II st. i 68% rodziców uczniów z OSM I st. Prawie wszyscy nauczyciele podkreślili, że zwracają uwagę na dobór metod, którymi realizują podstawę programową. Warto zwrócić uwagę na to, że w podstawie programowej kształcenia ogólnego znajduje się opis zalecanych warunków, wskazujących między innymi, że w realizacji przedmiotów przyrodniczych powinna być uwzględniona zasada poglądowości. Obserwacje lekcji i wyposażenia sal oraz analiza zastosowanych środków dydaktycznych pozwalają stwierdzić, że istje rozbieżność pomiędzy wypowiedziami nauczycieli a praktyką życia szkolnego, poważ uczniowie najczęściej mają warunków do samodzielnego wykonywania doświadczeń, uczestnictwa w wycieczkach edukacyjnych, o czym mówili rówż sami uczniowie. W części szkół zwracano uwagę na prowadze nauki w dwóch stosunkowo odległych od siebie budynkach lub rozdzielonych bezpieczną jezdnią, brak sal koncertowych, dostateczną liczbę sal ćwiczeniowych, braki w instrumentarium, trudności w prowadzeniu zajęć wychowania fizycznego. Wypowiadając się o warunkach pracy w szkole rodzice i uczniowie zwracali uwagę na sposób współpracy szkoły z instytucjami muzycznymi funkcjonującymi w środowisku lokalnym i aktywność szkół w pozyskiwaniu takich kontaktów i najczęściej doceniali starania szkoły o rekompensatę trudnych kiedy warunków nauki. Problematyka monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów oraz wykorzystania wynikających stąd wniosków była uszczegółowiona przez następujące pytania kluczowe: jakimi sposobami monitoruje się osiągnięcia każdego ucznia? jak przebiega proces analizowania osiągnięć uczniów? w jaki sposób są formułowane i wdrażane wnioski z osiągnięć uczniów? Wszyscy nauczyciele uczący w poszczególnych typach szkół muzycznych zadeklarowali, że dbają o to, aby odpowiednio monitorować osiągnięcia uczniów i w opinii ponad 90% nauczycieli poszczególnych typów szkół jest to działa systematyczne, a dla 7% z nich realizowane jest w zależności od potrzeb. Podawane przez nauczycieli przykłady monitorowania postępów uczniów to bieżąca ocena postępów ucznia na każdej lekcji instrumentu głównego, przesłuchania i egzaminy, popisy klasowe i audycje szkolne, a także udział uczniów konkursach szkolnych, w koncertach szkolnych pozaszkolnych, przesłuchaniach i konkursach. Z przedmiotów ogólnokształcących monitorowaniu służą kartkówki, sprawdziany, a także udział uczniów w zewnętrznych konkursach oraz próbnych egzaminach i maturach. W szkołach, w których funkcjonuje dziennik elektroniczny bieżący monitoring osiągnięć prowadzą sami uczniowie i rodzice. W jednej ze szkół muzycznych I stopnia podano przykład stosowania przez część nauczycieli dzienniczka młodego instrumentalisty, który prowadzony jest przez cały czas nauki i umożliwia uczniom samodzielne monitorowa swoich postępów i osiągnięć. W większości szkół monitoring osiągnięć artystycznych uczniów prowadzony jest często przez nauczycieli przedmiotów głównych i najczęściej zależy od nauczycieli, rzadziej od systemów przyjętych przez szkołę. W OSM I st. wychowawcy klas prowadzą zeszyty uczniów, w których umieszczone są wszystkie informacje o uczniu ( charakterystyka, choroby, trudności, sukcesy, osiągnięcia pozaszkolne ) zebrane w trakcie całej nauki. Zeszyty te służą wszystkim nauczycielom uczącym danego ucznia. Odnosząc się do analiz osiągnięć uczniów, wszyscy nauczyciele stwierdzili, że robią to na bieżąco. Zdam 87% nauczycieli OSM I st. i OSM II st. oraz 75% nauczycieli z SM I st. stwierdziło, że często odbywa się wspólne analizowa wyników. Według 22% nauczycieli z SM I st. wspólne analizowa wyników ma miejsce czasami. Kolejne zagad dotyczyło wykorzystania informacji z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów. 97% nauczycieli OSM I st., 96% nauczycieli z SM I st. i 94% nauczycieli z OSM II st. stwierdziło, że wyniki prezentacji uczniów na różnego rodzaju konkursach i występach są dla nich bardzo dużą i dużą inspiracją w ich pracy zawodowej. W opinii 69% nauczycieli OSM II st., 60% nauczycieli SM I st. oraz 45% nauczycieli OSM I st. analiza działań wynikających z realizacji podstawy programowej odbywa się systematycz, pozostali nauczyciele stwierdzili,

32 32 że takie analizy prowadzone są w zależności od potrzeb. Według 75% nauczycieli OSM I st., 61% nauczycieli OSM II st. i 48% nauczycieli z SM I st. spotkania robocze rad pedagogicznych odbywają się systematycz, spotkania w sekcjach i grupach przedmiotowych są systematyczne w opinii 62% nauczycieli OSM I st. i OSM II st. i 48% nauczycieli SM I st.. Najmj wskazań dotyczących systematyczności mają spotkania nauczycieli przedmiotów ogólnych i artystycznych zwoływane w celu formułowania i wdrażania wniosków. Około 45% nauczycieli OSM I st. i 34% nauczycieli OSM II st. stwierdziło, że systematycz odbywają się spotkania nauczycieli przedmiotów artystycznych i ogólnokształcących z tym związane. Pozostali określili je jako odbywające się w zależności od potrzeb. Analiza wpływu wniosków z monitorowania wniosków zbudowanych w oparciu o monitoring i analizy osiągnięć uczniów przeprowadzona była przez pryzmat dwóch pytań kluczowych: jak wdrażane wnioski przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia się? jak wdrażane wnioski sprzyjają osiąganiu sukcesów przez uczniów? Nauczyciele OSM I st. odnosząc się do wpływu wniosków z analiz osiągnięć uczniów w 94% stwierdzili, że wpływają one wyraź na wzrost efektów kształcenia. Takie samo zda miało 91% nauczycieli OSM, a najmjszą pewność w tym względzie prezentują nauczyciele SM I st. (90%). 87% rodziców uczniów SM I st., 74% rodziców uczniów OSM II st. i 64% rodziców uczniów OSM I st. wyraziło opinię, że w szkołach zwraca się uwagę na możliwość uzyskania przez ich dzieci lepszych wyników w nauce. Ponow należy przytoczyć opi uczniów na temat wpływu działań szkoły na podsie ich wyników nauczania. 91% uczniów SM I st., 67% uczniów OSM I st. i 44% uczniów OSM II st. stwierdziło, że nauczyciele wskazują im, jak mogą się uczyć i dzięki temu ich wyniki w nauce są lepsze. Podczas wywiadów nauczyciele i dyrekcje OSM I st. deklarowały trudności ze wskazam związku między wdrożonymi działaniami a wzrostem efektów kształcenia, które wynikały zdam uczestników wywiadów ze stałych, bardzo wysokich efektów kształcenia w kształceniu artystycznym i ogólnym. Niemj wskazywano na zwiększającą się aktywność artystyczną uczniów w środowisku lokalnym, wyniki egzaminów, sprawdzianów, przesłuchań, konkursów, liczbę absolwentów kontynuujących naukę w szkole muzycznej II stopnia. Przytaczano rówż bardziej spektakularne przykłady w jednej z SM I st. wprowadze śródrocznych przesłuchań z gam podniosło umiejętności uczniów w tym zakresie. W OSM II st. jako pozytywny efekt kształcenia często deklarowano wysokie wyniki egzaminów maturalnych, choć jak wynika z analiz dokumentacji jedy w części szkół prowadzone były analizy porównawcze upoważniające do formułowania takiego wniosku. Podob jedy w części szkół tego typu wykorzystywano EWD do analizy efektów kształcenia ogólnego na poziomie gimnazjalnym. Znacze częściej wskazywano powiązania pomiędzy działaniami w obszarze muzycznym i wzrostem efektów np. wprowadze nowego rodzaju warsztatów instrumentalnych zaowocowało laurami na konkursach. Podawano też, że konsekwentne działania związane z obecnością uczniów w szkole, skutkowało podsiem frekwencji. W kilku OSM II st. stwierdzano, że nauczyciele w przypadku niskich efektów kształcenia zobowiązani są do opracowania i realizacji programów naprawczych, które są monitorowane w ramach nadzoru pedagogicznego. Nauczyciele, rodzice dyrektorzy i uczniowie wielu szkół stwierdzali, że jednym z ważjszych efektów kształcenia są pozytywne zmiany w uczniach np. aktywność artystyczna, obycie estradowe, systematyczność i umiejętność dobrej organizacji czasu. Kolejne zagad dotyczyło działań szkoły na rzecz sukcesów uczniów. Zdam prawie 100% nauczycieli poszczególnych typów szkół podejmowane są działania na rzecz osiągania przez uczniów różnorodnych sukcesów edukacyjnych. O tym, że działania szkoły przyczyniają się do sukcesów ich dzieci było przekonanych 87% rodziców dzieci z SMI st., 69% rodziców z OSM II st. i 65% rodziców z OSM I st. Zdam 97% uczniów SM I st., 91% uczniów OSM I st. i 84% uczniów OSM II st. w ich szkołach docenia się sukcesy uczniów. Podobne zda mieli wszyscy uczestniczący w badaniach ewaluacyjnych nauczyciele. W podsumowaniu warto wskazać, że odmien niż w przypadku wyników kształcenia, szkoły bez problemów wskazywały działania przyczyniające się do spektakularnych sukcesów uczniów. Były one związane najczęściej z indywidualnymi przygotowaniami uczniów do konkursów i stworzeniu im warunków do

33 33 zindywidualizowanego uzupełniania przedmiotów ogólnokształcących oraz organizacją warsztatów instrumentalnych. W podsumowaniu można przywołać wypowiedzi nauczycieli. Dla prawie 83% nauczycieli OSM II st., 81% nauczycieli OSM I st. i 77% nauczycieli SM I st. wiedza o losach absolwentów jest dużą inspiracją w pracy, a według ponad 90% nauczycieli poszczególnych typów szkół wiedza o losach absolwentów jest wykorzystywana do tego, aby zachęcać uczniów do nauki. Problematyka dotycząca sukcesów uczniów w kolejnych etapach kształcenia lub na rynku pracy analizowana była w kontekście losów absolwentów i działań, które miały na wpływ. Losy absolwentów OSM I st. opisywane są w różny sposób, zależny w dużej mierze od wielkości miasta, w którym funkcjonuje szkoła. W miastach średj wielkości jest to przygotowa do muzykowania amatorskiego i kontynuacji nauki w SM II st. Podob wyglądają losy absolwentów SM I st. W dużych miastach około 50% absolwentów OSM I st. kontynuuje kształce muzyczne, a pozostali są przygotowani do nauki w prestiżowych gimnazjach. Warto zwrócić uwagę na to, że informacje zebrane o absolwentach jedy w części szkół były analizowane i na ich podstawie formułowano wnioski wdrażane do praktyki szkolnej. Dyrektorzy szkół z pionem ogólnym pytani o działania, które w najwyższym stopniu wpłynęły na absolwentów wskazywali te, które wiążą się z kształcem kompetencji artystycznych (np. organizacja warsztatów, gra w orkiestrach szkolnych), z ułatwiam podejmowania pozamuzycznej edukacji, dbałością o jakość kształcenia ogólnego. W SM I st. takim działam jest według dyrektorów możliwość występów publicznych i muzykowa zespołowe, które kształtują uniwersalne i przydatne w dalszym kształceniu cechy absolwentów, takie jak odwaga, umiejętność autoprezentacji i pracy w zespole. Podsumowam powyższego zagadnia są wypowiedzi uczniów i nauczycieli. 97% uczniów SM I st., 91% uczniów OSM I st. i 84% uczniów OSM II st. stwierdziło, że są dobrze przygotowani do dalszej nauki, co potwierdziło się w wypowiedziach nauczycieli. Ponad 95% nauczycieli poszczególnych typów szkół stwierdziło, że w szkołach podejmuje się działania wspierających przygotowa uczniów do kolejnego etapu kształcenia i funkcjonowania na rynku pracy. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 3 I. W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową z uwzględm osiągnięć uczniów z poprzedgo etapu edukacyjnego. 73% 64% 72% Szkoła ma wypracowane sposoby badania osiągnięć uczniów i uczennic z poprzednich etapów edukacyjnych 18% 22% 21% 7% 12% 7% 2% 0% 1% 0% 2% 0% raczej

34 34 79% 66% Określa realizacji celów zawartych w podstawie programowej jest 75% wynikiem wspólnych ustaleń nauczycieli 18% 32% 21% 3% 2% 4% 0% 0% 0% często czasami rzadko wcale 70% 62% Ustala sposób realizacji podstawy progamowej są wynikiem 66% wspólnych ustaleń nauczycieli 27% 33% 31% 5% 2% 3% 1% 0% 0% często czasami rzadko wcale Ustala sposobów realizacji podstawy programowej jako inspiracja 61% 60% 63% 32% 32% 32% 6% 7% 5% 0% 1% 1% 0% 0% 0% bardzo duża duża średnia mała nikła

35 35 II. Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystam zalecanych warunków i sposobów jej realizacji 92% 90% 88% Zwracam uwagę na dobór metod, za pomocą których realizuję podstawę programową 7% 10% 11% 1% 0% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej 82% W szkole są odpowied warunki do nauczania 58% 63% 35% 30% 15% 3% 3% 4% 3% 1% 3% 0% 1% 0% raczej 82% 82% Stwarza sprzyjających warunków do uczenia się jest wynikiem wspólnych ustaleń nauczycieli 77% 15% 17% 19% 3% 1% 3% 0% 0% 1% często czasami rzadko wcale

36 36 80% Szkoła zapewnia środki dydaktyczne, które pomagają w uczeniu się 61% 58% 32% 34% 18% 3% 2% 5% 3% 0% 3% 0% 0% 1% raczej 72% Szkoła zapewnia środki dydaktyczne, które pomagają w uczeniu się 38% 41% 30% 22% 28% 13% 18% 8% 4% 7% 7% 7% 2% 1% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie III. W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, z uwzględm jego możliwości rozwojowych, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz 1. Monitorowa osiągnięć uczniów z uwzględm możliwości rozwojowych Dbam o to, aby odpowiednio monitorować osiągnięcia każdego ucznia 84% 83% 85% 15% 16% 14% 1% 1% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej

37 37 93% 92% 93% Częstotliwość monitorowania osiągnięć uczennic i uczniów) 7% 7% 7% 0% 1% 1% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie 2. Analizowa osiągnięć uczniów 87% 75% Analizowa wyników jest realizowane poprzez współpracę nauczycieli nauczycieli 87% 10% 22% 12% 3% 3% 1% 0% 0% 0% często czasami rzadko wcale 94% 90% 92% Na bieżąco analizuję postępy swoich uczniów 6% 10% 8% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej

38 3. Formułowa i wdraża wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów 38 61% 67% 63% Wyniki prezentacji i osiągnięcia uczniów na konkursach, występach, wystawach etc. jako inspiracja 36% 29% 31% 3% 4% 6% 0% 0% 0% 0% 0% 0% bardzo duża duża średnia mała nikła 62% Częstotliwość spotkań w sekcjach, grupach przedmiotowych związanych 62% z wypracowywam wspólnych ustaleń dotyczących kwesei edukacyjnych) 48% 51% 37% 38% 1% 1% 0% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie 45% 21% Częstotliwość spotkań nauczycielek i nauczycieli prowadzących przedmioty pionu ogólnego i przedmioty artystyczne w celu ustalania kwesei edukacyjnych lub rozwiązywania problemów?*) 34% 53% 71% 62% 1% 8% 4% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie

39 39 45% 60% 69% Częstotliwość analizy działań wynikających z realizacji podstawy programowej 53% 37% 29% 1% 3% 2% systematycz w zależności od potrzeb przypominam sobie IV. Wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów 1. Działania na rzecz efektywności kształcenia 66% 60% 59% Wnioski z analiz osiągnięć uczniów wyraź wpływają na wzrost efektywności kształcenia 25% 30% 35% 10% 10% 6% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej Nauczyciele i nauczycielki wskazują mi jak mogę się uczyć i dzięki temu osiągam lepsze wyniki w nauce 67% 39% 17% 28% 24% 27% 17% 6% 23% 19% 9% 2% 6% 1% 13% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

40 40 62% W szkole zwraca się uwagę na możliwości uzyskiwania lepszych wyników w nauce mojego dziecka 35% 41% 29% 25% 33% 16% 10% 21% 8% 8% 7% 2% 1% 4% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st 2. Działania na rzecz sukcesów uczniów W szkole podejmowane są działania, które sprzyjają osiąganiu przez uczniów różnorodnych sukcesów edukacyjnych 89% 79% 83% Nie 18% 8% 14% 2% 3% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej W szkole docenia się sukcesy uczennic i uczniów 86% 93% 87% 12% 6% 10% 2% 0% 2% 0% 1% 1% 0% 0% 0% raczej

41 41 63% Działania podejmowane w szkole przyczyniają się do sukcesów mojego dziecka 34% 41% 31% 24% 28% 16% 10% 17% 8% 9% 6% 2% 1% 5% Tak Raczej tak Trudno Raczej rodzice OSM I st rodzice PSM I st rodzice OSM II st Nie W mojej szkole docenia się sukcesy uczennic i uczniów 85% 70% 53% 31% 21% 12% 7% 10% 3% 1% 0% 3% 2% 0% 3% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st. V. Wyniki analiz osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych 66% 60% 59% Wnioski z analiz osiągnięć uczniów wyraź wpływają na wzrost efektywności kształcenia 25% 30% 35% 10% 10% 6% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej

42 42 Wiedza o losach absolwentów jako inspiracja 57% 50% 42% 41% 24% 27% 18% 22% 14% 2% 1% 2% 0% 0% 1% bardzo duża duża średnia mała nikła 63% 69% W szkole wykorzystuje się wyniki badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów do poprawy jakości kształcenia 46% 46% 27% 23% 6% 8% 6% 3% 0% 1% 0% 0% 1% VI. raczej Uczniowie odnoszą sukces na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy W szkole podejmowane są działania, które sprzyjają osiąganiu przez uczniów różnorodnych sukcesów edukacyjnych 89% 90% 79% 83% 18% 14% 2% 3% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej

43 43 W szkole dba się o to, aby przygotować uczniów do kolejnego etapu kształcenia i/lub funkcjonowania na rynku pracy 79% 86% 81% 18% 12% 15% 2% 2% 3% 2% 0% 1% 0% 0% 0% raczej Uważam, że jestem dobrze przygotowany do dalszej nauki 48% 55% 30% 39% 34% 40% 22% 9% 10% 5% 1% 2% 2% 4% 0% Tak Raczej tak Trudno Raczej Nie uczniowie OSM I st. uczniowie PSM I st uczniowie OSM II st.

44 V - WYMAGANIE 7 NAUCZYCIELE WSPÓŁPRACUJĄ W PLANOWANIU I REALIZOWANIU PROCESÓW EDUKACYJNYCH 44 Nauczyciele, w tym nauczyciele pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu procesów edukacyjnych. Wprowadza zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowa, organizacja, realizacja, analiza i doskonale) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami. Nauczyciele wspól rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy. Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy. Charakterystyka wymagania 7 Jednym z zadań współczesnej szkoły jest doskonale kompetencji związanych ze współdziałam, co dotyczy tylko uczniów, ale rówż nauczycieli. To samo zada ma jednak odmienne efekty. W odsieniu do uczniów jest to doskonale podejmowania decyzji grupowych, rozwiązywania konfliktów, wyrażania własnych opinii i słuchania opinii innych, poszukiwania kompromisu, dyskutowania, współpracy w grupie, dzielenia się rolami i zadaniami, dokonywania oceny pracy swojej i grupy oraz planowania. W przypadku nauczycieli powyższe efekty są bez znaczenia, jednak warto pamiętać, że współdziała nauczycieli ma przyść efekt uczniom, którzy będą się rozwijać, odnosić różnorodne sukcesy, mieć coraz lepsze wyniki edukacyjne. Wspólne działania nauczycieli powinny mieć na celu systematyczne doskonale procesu kształcenia, doskonale współpracy i udziela sobie pomocy i wsparcia w doskonaleniu pracy każdego nauczyciela. Świet, jeśli współpraca odbywa się w sprzyjających warunków, jest dla nauczycieli źródłem inspiracji, satysfakcji lub przyjemności to jest jednak najważjsze. Beneficjentem wspólnej pracy nauczycieli, co warto ponow podkreślić powinni być uczniowie, którzy w pełni rozwijają swoje uzdolnia i predyspozycje, mają szansę na kontynuację nauki lub są konkurencyjni na rynku pracy, poważ zostali wyposażeni w zbędne do tego kompetencje. Realizacja procesów edukacyjnych Autoewaluacja i doskonale pracy nauczyciela Współdziała nauczycieli Wprowadza zmian Rozwiązywa problemów i doskonale form współpracy

45 45 W wymaganiu 7 mieści się: wspólna organizacja procesów edukacyjnych, planowa, realizacja we współpracy, wspólne ustalenia powszechne ucze się od siebie rozwiązywa problemów, doskonale metod, wzajemne wsparcie, analizowa swojej pracy i dziele się doświadczem postrzega uczenia się i nauczania jako procesów interdyscyplinarnych współpraca nauczycieli jako widoczny wzorzec współdziałania dla uczniów, zarówno w perspektywie uczenia się współpracy, jak i uczenia się przez całe życie uczenia się jako proces, który następuje podczas wymiany doświadczeń w grupie umiejętność współpracy i elastyczność jako istotne kompetencje współczesnego rynku pracy umiejętność dokonywania ewaluacji własnej pracy jako warunek samodoskonalenia nauczycieli 3 Komentarz do wymagania 7 Poziomy spełnia wymagania Poziom A Poziom B Poziom C Poziom D Poziom E SM I st. OSM I st. OSM II st. O tym, w jaki sposób przebiega współdziała nauczycieli w zakresie planowania, organizowania, realizowania i modyfikowania procesu edukacyjnego wypowiadali się nauczyciele i dyrekcja szkół. Zdam 70% nauczycieli OSM I st., 66% nauczycieli OSM II st. i 62% nauczycieli SM I st. wspólne działania na rzecz ustalania sposobów realizacji podstawy programowej są częste. O tym, że częste jest wspólne organizowa pracy w szkole przekonanych jest 81% nauczycieli OSM I st., 79% nauczycieli SM I st. i 68% nauczycieli OSM II st. Jako przykłady współdziałania nauczycieli w zakresie planowania najczęściej wskazywano wspólne planowa kalendarza imprez artystycznych i w części szkół planowa WDN. Wspólne działania związane z organizacją i realizacją zadań szkoły to organizacja imprez szkolnych, uroczystości lub monitoring osiągnięć uczniów (egzaminy, przesłuchania wewnątrzszkolne, audycje), przygotowywa zestawów pytań na egzaminy dyplomowe, przygotowania uczniów do przesłuchań CEA, analizy wyników próbnych i właściwych egzaminów z przedmiotów ogólnokształcących. Często podawanym przykładem współdziałania nauczycieli było prowadze ewaluacji wewnętrznej przez zazwyczaj kilkuosobowe zespoły nauczycieli. Podkreślić należy, że czynnikiem wzmacniającym współpracę nauczycieli były projekty edukacyjne i różnorodne projekty artystyczne, choć w części szkół były one zadam jednego nauczyciela. W jednej szkole uczniowie pozbawieni byli pomocy nauczycieli, którzy do projektu włączyli się w fazie oceniania jego rezultatów. 3 Wymagania państwa. Uporządkowa priorytetów i celów szkoły Ministerstwo Edukacji Narodowej; Ośrodek Rozwoju Edukacji

46 46 Współpraca nauczycieli OSM I st. i SM I st. w zakresie modyfikowania procesów edukacyjnych związana była z reformą programową szkolnictwa artystycznego i koncentrowała się na opracowaniu lub modyfikacji programów nauczania przedmiotów teoretycznych, zespołów muzycznych i instrumentalnych. Dyrektorzy i nauczyciele podkreślali, że współdziała nauczycieli odbywa się tylko w ramach strukturalnych zespołów np. sekcji, ale rówż w ramach zespołów formalnych lub zadaniowych. W części szkół nauczyciele podkreślali, że współpracę tę wspiera psycholog lub pedagog szkolny. Zdam nauczycieli dyrekcja stwarza im warunki do współpracy organizując spotkania - w tym wyjazdy integracyjne, organizując wspólne szkolenia, udostępniając miejsce wspólnych spotkań. Nauczyciele stwierdzili, że współpracę ułatwia im głow dobra atmosfera pracy, to, że lubią się i mają wysokie kompetencje zawodowe i społeczne oraz możliwość korzystania z internetu, jako środka komunikacji. Utrudm we współpracy jest, ich zdam stały brak czasu wynikający z obciążenia obowiązkami szkolnymi i pozaszkolnymi. Warto zwrócić uwagę na sytuację nauczycieli przedmiotów ogólnych. Niewielka liczba godzin ( kiedy 2 godz. tygodniowo) i to, że są najczęściej jedynym nauczycielem danego przedmiotu w szkole umożliwia współdziała w odsieniu do danego przedmiotu. W ich przypadku częstsza współpraca ma miejsce pomiędzy nauczycielami tego samego przedmiotu z innych szkół. Kolejne zagad dotyczyło wprowadzania zmian w przebiegu procesów edukacyjnych i według 69% nauczycieli OSM I st., 65% nauczycieli OSM II st. oraz 60% nauczycieli SM I st. współdziała w tym względzie jest częste. Opis działań modyfikujących przebieg procesów edukacyjnych, będących skutkiem współdziałania nauczycieli stanowił pewien problem dla dyrektorów i nauczycieli. Najczęściej podawano zmiany w dotychczas realizowanych działaniach np. jakościowe wprowadze nowych rodzajów konkursów wewnątrzszkolnych, poprawie współpracy z rodzicami lub ilościowe - zintensyfikowa działań koncertowych uczniów. Nie zawsze wykazywano związek tych przykładów ze współdziałam nauczycieli. Jako adekwatne do zagadnia można wskazać następujące przykłady: modyfikacja koncepcji szkoły zmiany w WSO dotyczące oceny zachowania uwzględniające frekwencję uczniów modyfikacje szkolnego planu nauczania wprowadze nowych rodzajów diagnoz wewnątrzszkolnych Problematyka dotycząca współdziałania nauczycieli w rozwiązywaniu problemów i doskonaleniu metod i form współpracy analizowana była między innymi przez pryzmat inspiracji w pracy nauczyciela. Zdam ponad 85% nauczycieli poszczególnych typów szkół osiągnięcia zawodowe ich koleżanek i kolegów są dużą i bardzo dużą inspiracją w pracy zawodowej. Dla około 90% nauczycieli OSM I st. i OSM II st. oraz 81% nauczycieli SM I st. taką inspiracją są spotkania w sekcjach i grupach przedmiotowych. Największa grupa, czyli około 95% nauczycieli poszczególnych typów szkół, jako duże i bardzo duże źródło inspiracji wskazała wymianę doświadczeń z innymi nauczycielami, w tym nauczycielami z innych szkół. Jako przykłady doskonalenia metod i form współpracy podano włącza do współpracy nauczycieli psychologów i pedagogów, prowadze lekcji otwartych, poszukiwa szkoleń dostosowanych do potrzeb szkoły, przesie wiedzy i materiałów ze szkoleń zewnętrznych do szkoły podczas spotkań szkoleniowych rad pedagogicznych, doskonale umiejętności w zakresie technologii IT, kiedy w związku z wprowadzem dziennika elektronicznego lub korzystania z portali społecznościowych. Kolejny i ostatni wskaźnik wymagania 7 dotyczył udzielania sobie przez nauczycieli pomocy w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy. Prawie wszyscy nauczyciele poszczególnych typów szkół stwierdzili, że uzyskują wsparcie ze strony koleżanek i kolegów z pracy. Około 90% nauczycieli poszczególnych typów szkół uczestniczących w ewaluacji zewnętrznej stwierdziło, że wzajem się wspierają w prowadzonych autoewaluacjach. Prawie wszyscy nauczyciele stwierdzili, że nauczyciele i nauczycielki mogą doskonalić swój warsztat pracy. Najczęściej podawane formy wsparcia w doskonaleniu własnej pracy polegają na wykorzystaniu wniosków będących wynikiem analizy wyników egzaminów promocyjnych, przesłuchań wewnątrzszkolnych, testów teoretycznych, wyników przesłuchań CEA i egzaminów zewnętrznych

47 47 z przedmiotów ogólnych. Pomocą w autoewaluacji służą nauczyciele - kierownicy sekcji i opiekunowie stażu oraz koledzy i koleżanki prowadzący ten sam przedmiot, bądź przedmioty pokrewne. Młodzi nauczyciele obserwują metody pracy nauczycieli doświadczonych, hospitują zajęcia, uzyskują porady. W podsumowaniu zagadnia warto przywołać wypowiedzi około 95% nauczycieli OSM I st. OSM II st. i SM I st. wyraziło zda, że w ich szkołach zwraca się uwagę na rozwój współpracy między nauczycielami. Wybór wykresów w odsieniu do wskaźników wymagania 7 I. Nauczyciele, w tym nauczyciele pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w planowaniu, organizowaniu, realizowaniu i modyfikowaniu procesów edukacyjnych. Organizowa pracy reazlizowane poprzez wspólne ustalenia nauczycieli 81% 79% 68% 13% 19% 26% 4% 2% 5% 2% 0% 1% często czasami rzadko wcale 70% 62% Ustala sposób realizacji podstawy progamowej są wynikiem 66% wspólnych ustaleń nauczycieli 27% 33% 31% 5% 2% 3% 1% 0% 0% często czasami rzadko wcale

48 48 II. Wprowadza zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowa, organizacja, realizacja, analiza i doskonale) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami 69% 60% Zmiany w procesie edukacyjnym (np. planowa, organizacja, realizacja, 65% analiza i doskonale procesów edukacyjnych) są wynikiem wspólnych ustaleń nauczycieli 28% 36% 32% 3% 3% 3% 0% 1% 0% często czasami rzadko wcale III. Nauczyciele wspól rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy 76% 72% 79% Uzyskuję pomoc i wsparcie ze strony koleżanek i kolegów z pracy 19% 23% 17% 3% 3% 3% 1% 1% 1% 0% 1% 0% raczej Osiągnięcia moich koleżanek/kolegów jako inspiracja 54% 52% 50% 34% 34% 36% 11% 14% 12% 0% 1% 2% 0% 0% 1% bardzo duża duża średnia mała nikła

49 49 Spotkania w sekcjach, grupach przedmiotowych jako inspiracja 52% 46% 45% 41% 40% 36% 7% 16% 11% 2% 2% 1% 0% 1% 1% bardzo duża duża średnia mała nikła 59% 56% 58% Wymiana doświadczeń z innymi nauczycielkami i nauczycielami (rówż spoza własnej szkoły) jako inspiracja 37% 39% 36% 4% 5% 6% 0% 0% 1% 0% 0% 0% bardzo duża duża średnia mała nikła IV. Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy 83% 93% 86% Nauczyciele i nauczycielki mogą doskonalić swój warsztat pracy 15% 6% 13% 3% 2% 2% 0% 0% 0% 0% 0% 0% raczej

50 50 60% 65% Nauczyciele i nauczycielki wspierają się w prowadzonych autoewaluacjach 63% 29% 25% 26% 9% 8% 10% 2% 0% 1% 0% 2% 0% raczej 73% 76% 72% W szkole zwracamy uwagę na rozwój współpracy między nauczycielami 21% 17% 22% 4% 6% 5% 2% 0% 1% 0% 1% 0% raczej

51 51 VI - WYMAGANIE 11 SZKOŁA LUB PLACÓWKA ORGANIZUJĄC PROCESY EDUKACYJNE, UWZGLĘDNIA WNIOSKI Z ANALIZY WYNIKÓW SPRAWDZIANU, EGZAMINU GIMNAZJALNEGO (I POZOSTAŁE EGZAMINY ZEWNĘTRZNE) ORAZ INNYCH BADAŃ ZEWNĘTRZNYCH I WEWNĘTRZNYCH W szkole lub placówce analizuje się wyniki sprawdzianu i egzaminów oraz wyniki ewaluacji zewnętrznej i wewnętrznej. Analizy prowadzą do formułowania wniosków i rekomendacji, na podstawie, których nauczyciele planują i podejmują działania. Działania prowadzone przez szkołę lub placówkę są monitorowane i analizowane, a w razie potrzeb - modyfikowane. W szkole lub placówce wykorzystuje się wyniki badań zewnętrznych i prowadzi badania wewnętrzne, odpowiednio do potrzeb szkoły lub placówki, w tym badania osiągnięć uczniów i losów absolwentów. Charakterystyka wymagania 11 Z charakterystyki wymagania 11 wyłania się obraz szkoły, która jako organizacja, samodziel i systematycz rozwiązuje swoje problemy, poważ ma wspólną świadomość tych problemów i stojących przed nią wyzwań. Nie jest to jedy świadomość dyrektora lub zespołu kierowniczego, ale całej rady pedagogicznej, o czym była mowa w wymaganiu 7. Ważne jest, aby wiedza o szkole i jej problemach miała mocne podstawy, opierała się jedy na intuicji i przeświadczeniach nauczycieli, a była zbudowana na diagnozach, analizach wyników edukacyjnych oraz ewaluacjach wybranych przez szkołę ( poważ sposób badać wszystkiego) elementów procesu edukacyjnego. Uzupełm tak budowanego wewnętrznego obrazu szkoły powin być opis kontekstu społecznego, kulturowego, politycznego i demograficznego, w którym ona funkcjonuje, złożony z informacji pochodzących z badań zewnętrznych i wewnętrznych, w tym rówż dotyczących losów absolwentów. Budowa obrazu szkoły poprzez diagnozy, analizy, badania i ewaluacje powinno być prowadzone systematycz ( a incydental, gdy pojawi się taka potrzeba, na zasadzie gaszenia pożaru ), poważ takie działa zwiększają szanse na samodzielne dostrzeże problemów, które przed szkołą stoją. Istotne jest rówż, aby przed podjęciem wysiłku prowadzenia badań i ewaluacji od sobie na pyta, czego o szkole wiemy i co jest dla nas ważne. Jednym z postulatów wymagania 11 jest to, aby szkoła na podstawie badań formułowała wnioski i rekomendacje do dalszych działań i znowu pojawia się społeczny kontekst tego działania związany z dostępem do informacji i tym, kto ją wykorzystuje, z tym na ile nauczyciele są aktywni, a na ile przyjmują tzw. odgórne wytyczne. W podsumowaniu charakterystyki wymagania 11 warto podkreślić znacze monitoringu działań podjętych w oparciu o badania, analizy i ewaluacji, który umożliwia szkole bieżące korygowa procesu edukacyjnego. Zwiększa to gwarancję, że drobne błędy staną się kamykiem, powodującym lawinę. W wymaganiu 11 mieści się: dbałość o efektywne kształce poprzez:! wykorzystywa różnego rodzaju badań edukacyjnych do podnoszenia własnych kompetencji! promowa wewnętrznych badań i tworze kultury refleksji! stosowa różnorodnych metod do prowadzenia celowych analiz! właściwe wnioskowa i planowa działań! wykorzystywa wyników badań zewnętrznych do doskonalenia procesu nauczania- uczenia się w szkole oraz indywidulanej pracy nauczyciela

52 ! monitorowa wdrażanych działań na podstawie wniosków z prowadzonych analiz 4 52 Komentarz do wymagania 11 6 Poziomy spełnia wymagania Poziom A Poziom B Poziom C Poziom D Poziom E SM I st. OSM I st. OSM II st. Zagad związane z analizowam wyników egzaminów zewnętrznych i wyników ewaluacji wewnętrznej i zewnętrznej warto rozpocząć od stwierdzenia 98% nauczycieli OSM II st., 96% nauczycieli OSM I st. i 88% nauczycieli SM I st., że w ich szkołach przykłada się dużą wagę do analizy wyników egzaminów zewnętrznych. W OSM I st. i OSM II st. analizy wyników egzaminów zewnętrznych (zgod z ich definicją ) odbywają się w zależności od ich charakteru i wielkości szkoły indywidual lub w zespołach przedmiotowych oraz dotyczą kompetencji kluczowych sprawdzanych egzaminacyj takich jak czyta, pisa, rozumowa, wykorzystywa wiedzy w praktyce, korzysta z informacji. Powstają z nich zestawienia statystyczne prezentowane radom pedagogicznym. W kształceniu muzycznym analizy dotyczą badań z przedmiotów teoretycznych i przesłuchań CEA. Analizy i wynikające z nich wnioski prowadzone są przez nauczycieli indywidual i opierają się na punktacji oraz uwagach jurorów, które zdam części nauczycieli bywają kontrowersyjne. Są one omawiane na zebraniach sekcji i prezentowane w sprawozdaniach dyrektora radzie pedagogicznej. W część szkół na podstawie wniosków projektowane są rekomendacje do pracy zawarte są w pla pracy na przyszły rok. Analizy wyników ewaluacji wewnętrznych prowadzone były najczęściej przez zespoły ewaluacyjne i w części szkół kończyły się na statystycznym zestawieniu danych z badań ankietowych lub formułowaniu wniosków potwierdzających prawidłowość realizowanych dotychczas działań. W wielu szkołach ewaluacje wewnętrzne odnosiły się do zdiagnozowanych problemów, a wyniki ewaluacji wewnętrznych prowadziły do sformułowania użytecznych dla rozwoju uczniów i szkoły wniosków oraz rekomendacji, dotyczących np. realizacji podstawy programowej, frekwencji, współpracy z rodzicami, organizacji pracy dydaktycznej na przedmiotach ogólnych. W części szkół zakres ewaluacji wewnętrznej był zgodny z zagadniami ujętymi w pla nadzoru zewnętrznego Dyrektora CEA. W kilku innych szkołach ewaluacje wewnętrzne zapisane były jedy w pla nadzoru pedagogicznego, a faktycz były realizowane. O tym, w jaki sposób wykorzystywane są wnioski i rekomendacje z analiz egzaminów zewnętrznych wypowiadali się nauczyciele. Prawie wszyscy nauczyciele OSM II st. i OSM I st., a także 88% nauczycieli 4 Wymagania państwa. Uporządkowa priorytetów i celów szkoły Ministerstwo Edukacji Narodowej; Ośrodek Rozwoju Edukacji