Opinie uczniów szkół artystycznych o procesach edukacyjnych. na podstawie badań prowadzonych podczas ewaluacji zewnętrznych w latach

Transkrypt

1 1 Opinie uczniów szkół artystycznych o procesach edukacyjnych na podstawie badań prowadzonych podczas ewaluacji zewnętrznych w latach opracowanie Jolanta Bedner Warszawa 2016

2 2 Ewaluacja zewnętrzna prowadzona w szkołach artystycznych w latach dostarczyła informacji o opiniach uczniów na temat organizacji procesów edukacyjnych. Zagadnienie to jest kluczowym elementem wymagania 2 Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się, którego szczegółowy opis i charakterystyka znajduje się w raportach zbiorczych z ewaluacji zewnętrznych opublikowanych na stronie w trakcie ostatnich trzech lat szkolnych. W raportach tych znajdują się także opinie rodziców i nauczycieli na temat procesów edukacyjnych w szkołach artystycznych. W badaniach ankietowych uczestniczyło prawie 6000 uczniów szkół muzycznych I i II stopnia, ogólnokształcących szkół muzycznych I i II stopnia, liceów plastycznych i ogólnokształcących szkół baletowych. Liczba uczniów uczestniczących w badaniach ankietowych Szkoły Muyzczne I stopnia Szkoły Muyzczne II stopnia Ogólnokształcące Szkoły Muyzczne I stopnia Ogólnokształcące Szkoły Muyzczne II stopnia Licea plastyczne Ogólnokształcące Szkoły Baletowe Badania ankietowe prowadzone były na platformie ewaluacyjnej, co umożliwiało uczniom udzielenie swobodnych, anonimowych i dobrowolnych wypowiedzi. Pytania dotyczyły ogólnych opinii uczniów o ich szkołach, stosunku szkół do ich sukcesów, użyteczności wiedzy i umiejętności nabytych w podczas nauki, współdziałania uczniów, pomocy w nauce udzielanej przez nauczycieli, oceniania, podmiotowości uczniów i przygotowania ich do dalszej nauki. Poniższe komentarze opierają się na wynikach badań ilościowych, natomiast wypowiedzi uczniów ilustrujące organizację procesów edukacyjnych w poszczególnych szkołach są zawarte w poszczególnych raportach.

3 3 Pierwsze zagadnienie dotyczyło stosunku uczniów do swoich szkół (rys. 1). Najbardziej entuzjastyczne stanowisko zajęli uczniowie SM II st., uczniowie SM I st. i uczniowie OSM I st. stwierdzając zdecydowanie, że lubią chodzić do szkoły. Podobne stanowisko zajął mniejszy odsetek uczniów szkół artystycznych II stopnia z pionem ogólnym. W tej grupie było też najwięcej uczniów deklarujących trudność z udzieleniem odpowiedzi. Rys. 1 Lubię chodzić do mojej szkoły 76% 70% 63% 47% 52% 53% 30% 26% 18% 13% 11% 11% 4% 6% 1% 3% 6% 3% 4% 4% 1% 1% 6% 3% 4% 6%

4 4 Uczniowie odnieśli się także do organizacji nauki w szkole (rys.2). O tym, że odpowiada im sposób, w jaki zorganizowana jest nauka zdecydowanie bardziej przekonani byli uczniowie szkół muzycznych bez pionu ogólnego niż uczniowie szkół artystycznych z pionem ogólnym. Uczniowie OSM II st. znacznie częściej niż ich koledzy z pozostałych szkół deklarowali trudność z udzieleniem odpowiedzi i stwierdzali, że organizacja nauki im nie odpowiada. rys. 2 66% Odpowiada mi to, jak zorganizowana jest moja nauka w szkole 54% 43% 37% 34% 27% 40% 33% 33% 31% 22% 13% 13% 11% 10% 10% 10% 4% 2% 4% 3% 2% 5% 3% 6% Kolejne zagadnienia dotyczyły stosunku szkoły do osiąganych przez uczniów sukcesów (rys. 3 i 4). Zdecydowana większość uczniów była zdania, że w ich szkołach docenia się sukcesy uczniów i uczennic, przy czym częściej takie zdanie prezentowali uczniowie SM I st., uczniowie SM II st., uczniowie OSM I st. oraz uczniowie LP, natomiast rzadziej uczniowie OSB i uczniowie OSM II st. Podobnie rozłożyły

5 5 się stwierdzenia uczniów, że w szkole podkreśla się, że sukces zależy od nich. Podkreślić należy, że przeciwne stanowiska prezentowało bardzo niewielu uczniów. rys. 3 85% W mojej szkole docenia się sukcesy uczennic i uczniów 72% 70% 68% 53% 56% 31% 21% 10% 11% 5% 3% 7% 6% 2% 0% 3% 1% 2% 5% 1% 0% 3% 2% 1% 5%

6 6 rys. 4 W szkole podkreśla się, że mój sukces zależy również ode mnie 78% 76% 67% 62% 62% 57% 25% 1 18% 1 10% 4% 4% 8% 8% 1% 0% 3% 3% 3% 3% 0% 0% 2% 3% 1% 3%

7 7 Uczniowie wyrazili opinie na temat użyteczności nauki w szkole artystycznej (rys. 5). Najczęściej zdecydowane przekonanie o tym, że w codziennym życiu przydaje się to, czego uczą się w szkole prezentowali uczniowie SM I st., SM II st. i OSM I st., a rzadziej uczniowie OSM II st., wśród których było stosunkowo wiele osób deklarujących trudność z udzieleniem odpowiedzi i stwierdzających, że wiedza i umiejętności szkolne są raczej nieprzydatne i nieprzydatne. rys. 5 65% W moim codziennym życiu przydaje mi się to czego uczę się na lekcjach 50% % 36% 34% 31% 2 27% 22% 1 18% 13% 8% 11% 8% 8% 5% 3% 4% 2% 2% 2% 5%

8 8 Jedno z pytań ankiety dotyczyło możliwości, jakie mają uczniowie, aby uczyć się od siebie (rys. 6). Najczęściej przekonani o takich możliwościach byli uczniowie SM I st. i SM II st. oraz uczniowie LP. Około 15% uczniów OSM II st., OSM I st. i OSB deklarowało trudność z udzieleniem odpowiedzi. rys. 6 66% 63% W mojej szkole uczniowie mają możliwość uczenia się od siebie nawzajem 56% 50% 47% 51% 30% 31% 21% 15% 16% 15% 7% 8% 2% 2% 5% 6% 3% 1% 2% 3% 4% 1% 4%

9 9 Kolejna grupa pytań dotyczyła pomocy w nauce jakiej udzielają nauczyciele uczniom (rys 7). O tym, że rozmowy z nauczycielami pomagają w nauce częściej przekonani byli uczniowie szkół muzycznych I i II stopnia, natomiast rzadziej uczniowie OSM II stopnia. Oni też najczęściej deklarowali trudność z udzieleniem odpowiedzi. rys % Rozmowy z nauczycielami pomagają mi w nauce 42% 3 33% 33% 27% 27% 21% 18% 10% 7% 10% 2% 3% 6% 7% 4% 1% 2% 3% 6%

10 10 Podobnie jak w poprzednim zagadnieniu rozkładają się wypowiedzi uczniów na temat pomocy nauczycieli w znalezieniu najlepszego sposobu uczenia się (rys. 8), pozytywnego wpływu wskazówek nauczycieli na wyniki w nauce (rys. 9), rozmów nauczycieli i uczniów o planowaniu uczenia się (rys. 10) i pomocy nauczycieli w trudnych dla uczniów sytuacjach (rys. 11). W tej grupie pytań to uczniowie szkół muzycznych bez pionu ogólnego udzielali najczęściej pozytywnych odpowiedzi, podczas gdy takie samo stanowisko rzadziej prezentowali uczniowie OSM I st., a najrzadziej uczniowie LP, OSB i OSM II. Rys. 8 57% Nauczyciele pomagają mi znaleźć mój najlepszy sposób uczenia się 46% 31% 32% 11% 18% 16% 26% 25% 22% 18% 26% 21% 13% 18% 25% 15% 6% 4% 3% 3%

11 11 rys. 9 Nauczyciele i nauczycielki wskazują mi jak mogę się uczyć i dzięki temu osiągam lepsze wyniki w nauce 63% 67% 3 35% 27% 27% 26% 22% 1 7% 6% 13% 6% 7% 3% 2% 1% 1%

12 12 rys % Nauczyciele rozmawiają ze mną jak mam planować swoje uczenie 45% 30% 1 26% 25% 25% 1 26% 26% 22% 21% 21% 21% 21% 1 25% 11% 14% 4% 5% 3%

13 13 rys. 11 Mogę liczyć na pomoc ze strony nauczycieli w sytuacjach trudnych 71% 68% 54% 36% 42% 3 34% 33% 21% 21% 18% 13% 7% 6% 6% 6% 6% 2% 1% 4% 1% 1% 4% 4% 3%

14 14 W badaniach ewaluacyjnych odniesiono się także do działań nauczycieli związanych z prezentacją celów uczenia się i związanych z tym oczekiwań (rys. 12). Zdecydowana większość uczniów wszystkich typów szkół stwierdziła, że nauczyciele wyjaśniają im, czego się mają uczyć i czego w związku z tym oczekują. Zdecydowanie najbardziej przekonani byli o tym uczniowie SM I st., natomiast uczniowie (około ¾) OSB zajmowali takie stanowisko rzadziej. rys % 81% Nauczyciele wyjaśniają czego mamy się uczyć i czego, w związku z tym, od nas oczekują 60% 43% 45% 42% 45% 40% 35% 33% 11% 8% 3% 2% 5% 8% 1% 0% 3% 2% 4% 0% 0% 1% 0% 1% 3%

15 15 Kolejne pytanie dotyczyło informowania uczniów o zasadach oceniania (rys. 13). W odpowiedziach na to pytanie pojawiła się wyraźna polaryzacja odpowiedzi. Prawie wszyscy uczniowie szkół muzycznych wyrazili zdecydowane przekonanie, że nauczyciele informują ich o zasadach oceniania, podczas gdy takie samo stanowisko zajęło mniej niż 50% uczniów LP i OSB. rys. 13 Nauczyciele informują mnie o zasadach oceniania 80% 75% 76% 75% 1 25% 18% 18% 15% 16% 26% 25% 21% 21% 14% 3% 5% 4% 5% 2% 2% 1% 1% 1% 2% 1% 1%

16 16 Uczniowie wypowiadali się także o informacyjnym charakterze ocen, które otrzymują w trakcie nauki (rys. 14). Najbardziej przekonani o tym, że informacja zawarta w ocenach pomaga w dalszej nauce byli uczniowie SM I st., SM II st. i uczniowie OSM I st., a najmniej ( około 30%) uczniowie OSB. Uczniowie OSM II st., LP i OSB częściej deklarowali trudność z udzieleniem odpowiedzi. rys % Ocena jest dla mnie informacją jak mam dalej się uczyć 63% 54% 31% % 25% 21% 26% 25% 21% 21% 18% 14% 8% 6% 5% 1% 4% 3% 1% 1%

17 17 Podczas badań ewaluacyjnych analizowano również opinie uczniów o sprawiedliwości oceniania (rys. 15), o czym przekonana była większość uczniów wszystkich typów szkół artystycznych, przy czym od 15 do uczniów OSM I st., OSM II st., OSB i LP deklarowało trudność z udzieleniem odpowiedzi, a ponad 15% uczniów OSB stwierdziło, że raczej nie są i nie są sprawiedliwie oceniani. rys.15 76% Jestem oceniany/oceniana sprawiedliwie 67% 48% 44% 42% 35% 32% 34% 30% 16% 1 14% 10% 6% 6% 1% 1% 5% 3% 5% 1% 0% 6% 1% 3% 7%

18 18 Dwa kolejne pytania dotyczyły podmiotowości uczniów, a szczególnie ich wpływu na własną naukę (rys. 16) i na to co się dzieje w szkole (rys. 17). Z analizy wynika, że uczniowie uważali, że mają większy wpływ na swoją naukę, niż na działania szkoły. Najbardziej o wpływie na własną naukę i szkołę byli przekonani uczniowie SM II st., a najmniej uczniowie OSB. Warto zwrócić uwagę, że w tych pytaniach uczniowie częściej niż przy innych zagadnieniach wybierali odpowiedź neutralną trudno powiedzieć. rys. 16 W mojej szkole mam wpływ na to, jak wygląda moja nauka 52% 44% 43% 27% 31% 30% 31% 2 25% 22% 18% 14% 15% 11% 11% 11% 10% 8% 6% 7% 6% 4% 2% 2%

19 19 rys.17 Mam wpływ na to co się dzieje w szkole 31% 31% 31% 26% 2 27% 26% 26% 26% 25% 25% 1 21% 18% 15% 11% 10% 8% 7% 5%

20 20 Ostatnie zagadnienie związane z procesami edukacyjnymi, dotyczyło opinii uczniów o ich przygotowaniu do dalszej nauki (rys. 18), o czym przekonana była zdecydowana większość uczniów wszystkich typów szkół artystycznych. 55% Uważam, że jestem dobrze przygotowany do dalszej nauki 50% 48% 45% 42% 40% 40% 3 36% 34% 35% 30% 22% 11% 10% 11% 8% 5% 2% 2% 1% 4% 1% 0% 4% 2% 1% 3%

21 21 W podsumowaniu warto podkreślić, że: uczniowie wszystkich typów szkół artystycznych zazwyczaj wyrażali pozytywne opinie o procesach edukacyjnych zachodzących w ich szkołach, uczniowie szkół muzycznych I i II stopnia częściej niż pozostali uczniowie zajmowali pozytywne stanowisko wobec działań nauczycieli związanych z organizacja procesów edukacyjnych, uczniowie lubią swoje szkoły, uważają, że doceniane są ich sukcesy, a nauczyciele podkreślają, że zależą one od ich starań i wysiłków, zdaniem prawie wszystkich uczniów nauczyciele wskazują im cele nauki i swoje oczekiwania, większość uczniów jest przekonana, że mają możliwości uczenia się od siebie, że nauczyciele pomagają im w nauce, że są sprawiedliwie oceniani, a informacja związana z ocenianiem pomaga im w nauce, choć częściej takie przekonanie prezentują częściej uczniowie szkół muzycznych bez pionu ogólnego. Podobnie rozkładają się opinie uczniów na temat oceniania, przydatności w codziennym życiu wiedzy i umiejętności nabytych na lekcjach oraz przygotowania do dalszej nauki, około połowa uczniów jest przekonana o tym, że mają wpływ na swoją naukę i na to, co się dzieje w szkole. opracowanie Jolanta Bedner