Prj. zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania 15.02.07 r. UWARUNKOWANIA E1 Ś RÓDMIEŚ CIE STREFA E POŁUDNIOWO-ZACHODNIA CZĘŚĆ MIASTA POZNANIA Teren graniczny ulicami: Dlną Wildą, Hetmańską, Reymnta, Przybyszewskieg, Żermskieg, trami klejwymi, ulicami Rsevelta, Twarwą, Królwej Jadwigi (część szczegółwa - mapa S/16). 1. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 1.1. Śrdwisk przyrdnicze 1.1.1 Gelgia, ukształtwanie terenu, wdy pdziemne i pwierzchniwe, pwietrze atmsferyczne Pdstrefę charakteryzuje urzmaicne ukształtwanie terenu, z widczną frmą Przełmwej Dliny Warty. Wtórne nawietrzanie terenu następuje z małych zespłów zieleni publicznej: parków, zieleńców, zieleni przyulicznej, zieleni izlacyjnej. W pdstrefie występuje niekrzystne nagrmadzenie zanieczyszczeń atmsferycznych ze względu na: sąsiedztw centrum miasta, przewagę grzewania budynków z małych ktłwni węglwych lub indywidualnych pieców węglwych, intensywny ruch kmunikacyjny. Na terenie pdstrefy znajdują się Pznańskie Zakłady Naprawcze Tabru Klejweg S.A w Pznaniu zaliczne przez WIOŚ d zakładów, które w razie awarii mgą stwrzyć pważne zagrżenie zanieczyszczeniem śrdwiska. 1.1.2 Tereny zieleni Parki: im. Jana Kasprwicza przy ulicy Jarchwskieg, im. T.W.Wilsna z Palmiarnią przy ulicy Matejki (rejestr zabytków A232), Jargniewa i Izabeli Drwęskich przy ulicy Tplwej pfrtyfikacyjny (rejestr zabytków A274). Zieleńce: między ulicami Dąbrwskieg, Rsevelta i Słwackieg, między ulicami Szylinga i Bukwską, między ulicami Szylinga i Grunwaldzką, między ulicami Grunwaldzką i Przybyszewskieg, między ulicami Rlną i Hetmańską, przy ulicy Dąbrówki. Ogrdy: Zlgiczny przy ulicy Zwierzynieckiej (rejestr zabytków A201). Zieleń twarzysząca: ulicm i placm, w tym: - ulica Kścielna, - plac Wyspiańskieg, - plac Skłdwskiej Curie, - między Rynkiem Łazarskim a ulicą Głgwską. zabudwie w tym: - park przy Szpitalu Klinicznym im. Degi - aleja Platanów (rejestr zabytków A27), - tczenie Willi Th. Sterna przy ulicy Dlna Wilda, - tczenie Willi Flra przy ulicy Grunwaldzkiej 3 (rejestr zabytków A48), - tczenie budynków Plitechniki Pznańskiej przy ulicy Bergera. 159
Prj. zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania 15.02.07 r. UWARUNKOWANIA Inne tereny zieleni: na bszarze Międzynardwych Targów Pznańskich we fragmencie zachwany stardrzew, będący pzstałścią p miejscach byłych cmentarzy: Żydwskieg, parafii Św. Marcin i parafii Św. Marii Magdaleny, stardrzew przy ulicy Traugutta miejsce pcmentarne. 1.1.3 Tereny rlne: grdy działkwe ROD im. M. C. Skłdwskiej przy ulicy Klejwej, (prpnwany d zmiany funkcji w studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania - uchwałą Rady Miasta Pznania Nr XXII/276/III/99 z dnia 23 listpada 1999 r.), ROD Łukaszewicza w rejnie ulic Dmwskieg i Hetmańskiej, (prpnwany d zmiany funkcji w studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania - uchwałą Rady Miasta Pznania Nr XXII/276/III/99 z dnia 23 listpada 1999 r.), ROD Kpczyńskieg w rejnie ulic Dmwskieg i Hetmańskiej, (prpnwany d zmiany funkcji w studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania - uchwałą Rady Miasta Pznania Nr XXII/276/III/99 z dnia 23 listpada 1999 r.). 1.1.4 Obszary i biekty cenne przyrdnicz: bjęte frmą chrny przyrdy drzewa pmnikwe i aleje pmnikwe wpisane d wjewódzkieg rejestru pmników przyrdy lub rejestru knserwatra zabytków. Cenne przyrdnicz kazy występują przy ulicy Przybyszewskieg głównie platan klnlistny, ulicy Grunwaldzkiej 3 dąb szypułkwy, ulicy Orzeszkwej 4 cis psplity, ulicy Stablewskieg 16 tpla włska, gród z aleją platanów przy szpitalu rtpedycznym przy ulicy 28 Czerwca 1956 R. 1.2. Ochrna dziedzictwa kulturweg 1.2.1 Obszary i biekty cenne kulturw: Objęte frmą chrny zabytków: Zespół urbanistyczn architektniczny najstarszych dzielnic miasta wraz z budynkami użytecznści publicznej, sakralnymi, załżeniami parkwymi i willwymi, zabytkami architektury przemysłwej i kamienicami, gdzie zachwana siatka ulic i histryczna zabudwa dzielnicy ukazują ewlucję dawnej wsi w wielkmiejską dzielnicę. Zespół bejmuje: - Jeżyce - przeważa zabytkwa zabudwa funkcjach mieszkalnych (d wiejskich zagród d secesyjnych kamienic) uzupełnina : dwie świątynie i liczne budwle użytecznści publicznej służące: administracji, lecznictwu i piece spłecznej, szklnictwu raz kulturze. Pzstałścią p stacjnujących wjskach jest zabudwa kszarwa kwartału pmiędzy ulicami Bukwską i M.Jackwskieg. D dziś funkcje dydaktyczne spełnia gród zlgiczny, a w części płn. i płd.-wsch. znajdują się bszary przemysłwe. - Łazarz - przeważa zabytkwa zabudwa mieszkalna wyskim standardzie, uzupełnina budynki użytecznści publicznej służące: szklnictwu, lecznictwu, kmunikacji, łącznści, a także biekty sakralne (kściły, klasztr karmelitanek - becnie szpital). Pzstałścią p stacjnujących wjskach jest zabudwa kszarwa kwartału pmiędzy ulicami Grunwaldzką, Matejki, Wyspiańskieg i Wjskwą. D dziś swją funkcję pełni park publiczny Pznania (becnie im. T.W. Wilsna). Znaczną, płn. wsch. część dzielnicy zajmują tereny MTP. - Wilda - przeważa zabytkwa zabudwa funkcjach mieszkalnych uzupełnina : świątynie (jedna wzniesina pierwtnie dla ewangelików przy Rynku Wildeckim i druga dla katlików przy ulicy Dąbrówki) raz budwle użytecznści publicznej służące: administracji, lecznictwu i piece spłecznej, szklnictwu raz kulturze. W zachdniej części znajdują się bszary przemysłwe. 160
Prj. zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania 15.02.07 r. UWARUNKOWANIA Zespół urbanistyczn architektniczny tzw. Jhówki z kamienicami i zielenią, bejmujący kwartał ulic Matejki, Ułańską, Wyspiańskieg i Grttgera. Zespół kamienic secesyjnych, bejmujący kwartał ulic Rsevelta, Krasińskieg i Zacisze, Zespół kszarwy w rejnie ulic Grunwaldzka, Ułańska, Wjskwa, Wyspiańskieg, Ogród z aleją platanów przy szpitalu rtpedycznym przy ulicy 28 czerwca 1956 r. Park Wilsna i palmiarnia przy ulicy Matejki, Ogród Zlgiczny przy ulicy Zwierzynieckiej W brębie pdstrefy występują biekty wpisane d rejestru zabytków (aneks nr 1 rejestr zabytków nieruchmych m. Pznań, 2003r). 2. ŁAD PRZESTRZENNY I WYMOGI JEGO OCHRONY 2.1. Struktura funkcjnaln - przestrzenna 2.1.1 Funkcja terenu i charakter zabudwy (część gólna - mapa O/13) Obszar bejmuje zespły dzielnicwe, duże jednstki stanwiące zamknięte struktury funkcjnaln-przestrzenne. Skupia funkcje charakterystyczne dla śródmieścia. Dyspnuje ptencjałem terenów wymagających kmplekswych przekształceń funkcjnalnych i wykazuje nieznaczne tendencje d zmian funkcjnalnych na terenach pprzemysłwych. Występuje tu przenikanie funkcji i różnych typów zabudwy. W pdstrefie występuje przewaga funkcji mieszkaln-usługwej, w zabudwie zwartej, śródmiejskiej. Na brzeżach zabudwa śródmiejska zstała wypełnina zabudwą wielrdzinną kwartałwą lub blkwą (bszar graniczny ulicami: Przybyszewskieg, Dąbrwskieg, Plną, Marcelińską, teren przy ulicy Hetmańskiej, przy ulicy Klejwej). Dynamiczny rzwój funkcji mieszkaniwej występuje w rejnie ulicy Wjskwej. Uzupełnienie stanwią funkcje gólnmiejskie i centrtwórcze, w tym charakterze pnadlkalnym - specjalistyczne usługi handlu (MTP). W rejnie ulic: Krasińskieg, Nad Seganką, Matejki, Knpnickiej, Iłłakwiczówny, Pamiątkwej występuje kncentracja zabudwy mieszkaniwej wln stjącej charakterze willwym. Tereny funkcji przemysłwej występują na Jeżycach i Wildzie wzdłuż trów klejwych zabudwane są biektami wielkgabarytwymi i halwymi. Tendencje d graniczania prdukcji na tych terenach, a także zmiana technlgii, spwdwały rzwój funkcji mieszkaniwej i usługwej na styku z terenami przemysłwymi, czyniąc je ptencjalnymi bszarami przebrażeń funkcjnalnprzestrzennych, głównie na Jeżycach. Prces zstał zapczątkwany w rejnie ulicy Jackwskieg - twrzenie śrdka administracji na terenie pprzemysłwym. W pdstrefie zlkalizwany jest biekt handlu wielkpwierzchniweg (pw. pwyżej 400 m 2 ) łącznej pwierzchni sprzedaży 800 m 2. W Parku Kasprwicza występuje kncentracja funkcji rekreacyjn-sprtwej z halą widwiskw sprtwą i biektami rekreacyjnymi. W pdstrefie występują ptencjalne tereny d przekształceń funkcjnalnprzestrzennych: w rejnie ulicy Ułańskiej tereny pwjskwe, twrzące zespły zabudwy charakterze histrycznym, tereny przemysłwe i pprzemysłwe, tereny niezagspdarwane, w tym zagspdarwane tymczasw z największym ptencjałem na Wlnych Trach, kł 28 ha, tereny grdów działkwych, tereny pd zabudwę plmbwą. W pdstrefie występują tereny zamknięte. 2.1.2 Wzajemne zależnści między funkcjami (część gólna - mapa O/18) 161
Prj. zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania 15.02.07 r. UWARUNKOWANIA Funkcje stymulujące rzwój: centrtwórcze znaczeniu pnadlkalnym (specjalistyczne usługi handlu MTP), Funkcje zagrżne: tereny zieleni, mieszkalnictw, Funkcje agresywne: nie wykazan, Funkcje wypierane: przemysłwa. 2.1.3 Bariery funkcjnaln przestrzenne (część gólna - mapa O/19) Try klejwe dzielące Łazarz i Wildę twrzą negatywną barierę przestrzenną. 2.2. Pdstawwe parametry zabudwy 2.2.1 Wyskść zabudwy (część gólna - mapa O/14) W pdstrefie przeważa zabudwa wyskści 5 kndygnacji - 17,5 m. Obwiązuje zasada wyznaczania krawędzi na skraju jednrdnych układów urbanistycznych tj. Wilda, Jeżyce, Łazarz. W pdstrefie bwiązuje zasada przenikania zabudwy różnych wyskściach. W pdstrefie zlkalizwan zabudwę wyskści nie przystającej d miejsca. rejn siedla pmiędzy ulicami Kścielną i Mylną raz przy ulicy Nrwida. W pdstrefie występuje miejscwe bniżenie wyskści przystające d miejsca: zabudwa jednrdzinna w rejnie ulicy Nad Seganką, ulicy Krasińskieg, Knpnickiej, Iłłakwiczówny, Pamiątkwej. 2.2.2 Gęstść zabudwy (część gólna - mapa O/15) Średni prcent zab. działki budwlanej dla terenów brutt kreśln d 5-55%. Średni prcent zab. działki typu gródki działkwe POD kreśln d 5-15%. W pdstrefie następuje dgęszczanie zabudwy. 2.3. Stan zabudwy i zainwestwania 2.3.1 Wartść estetyczna struktur przestrzennych (część gólna - mapa O/16) Przeważają struktury kmpletne Struktury niekmpletne Obszar Jeżyc graniczny ulicami Dąbrwskieg, Kścielną i Żermskieg raz trami klejwymi d strny półncnej. Struktura kaleczna Wilda w części Wlnych Trów i ZNTK. 2.3.2 Trwałść zainwestwania (część gólna - mapa O/17) W pdstrefie w przewadze występują struktury trwale zainwestwane. W pdstrefie występują struktury zainwestwaniu w części utrwalnym: rejn d ulicy Klejwej, rejn ZNTK. W pdstrefie występują struktury zainwestwaniu nietrwałym: rejn Wiepfamy, Wlne Try, tereny gródków działkwych. Tereny zainwestwaniu trwałym i w części utrwalnym wykazują cechy dpwiedni d zachwania i chrny lub rewalryzacji i przekształceń. Tereny zainwestwaniu nietrwałym mgą stanwić rezerwy rzwjwe miasta. 2.4. Fizjnmia miasta 2.4.1 Bramy miasta (część gólna - mapa O/19) Występujący w mawianej pdstrefie dwrzec autbuswy PKS i główny dwrzec klejwy PKP w Pznaniu uznan za miejsca słab zrganizwane, które przez swą frmę i spsób zagspdarwania terenu nie pełnią funkcji zapraszającej d miasta. 2.4.2 Główne ciągi miejskie (rysunek prjektu zmiany studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania - UWARUNKOWANIA): 162
Prj. zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania 15.02.07 r. UWARUNKOWANIA Wymienine pniżej ciągi handlwe i miejskie cechuje: słab ukształtwana przestrzeń publiczna raz lkalizacja wzdłuż głównych arterii kmunikacyjnych stanwiących barierę w ich funkcjnwaniu: ciąg ulicy Dąbrwskieg d ulicy Plnej d ulicy Rsevelta wraz z Rynkiem Jeżyckim, ciąg ulicy Kraszewskieg d ulicy Zwierzynieckiej d Rynku Jeżyckieg, ciąg ulicy Głgwskiej d ulicy Hetmańskiej d ulicy Gąsirwskich wraz z Rynkiem Łazarskim, ciąg ulicy 28 Czerwca 1956 R. d ulicy Hetmańskiej, rynek Wildecki, ulicą Wierzbięcice i ulicą Dlna Wilda. 2.4.3 Panramy, punkty i ciągi widkwe (rysunek prjektu zmiany studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania - UWARUNKOWANIA): Zabudwę pdstrefy kształtują panramy z kreślnych pniżej punktów i ciągów widkwych: P1 - skrzyżwanie ulic Wingrady, Księcia Mieszka I, Armii Pznań i Pułaskieg, P2 - klice belisku na Cytadeli, P3 - skrzyżwanie ulic Słwiańskiej i Księcia Mieszka I, P4 - skrzyżwanie ulic Serbskiej i Księcia Mieszka I, P12 - pętla tramwajwa na Ogrdach, P13 - skrzyżwanie ulic Bukwskiej i Kraszewskieg, P15 - wiadukt nad dliną rzeki Warty w ciągu ulicy Hetmańskiej, P31 - mst Królwej Jadwigi, P33 - mst Teatralny, P34 - mst Uniwersytecki, P35 - mst Dwrcwy, P36 - wiadukt klejwy nad ulicą Niestachwską, A-A - strna zabudwy Centrum - d mstu Teatralneg d mstu Dwrcweg B-B - try klejwe d mstu Teatralneg d ulicy Pznańskiej, D-D - nasyp klejwy między ulicą Pznańską a Niestachwską, F-F - wschdnia skarpa dliny rzeki Warty d mstu Królwej Jadwigi d wiaduktu w ciągu ulicy Hetmańskiej. Pzytywny dbiór panram jest wynikiem ładu przestrzenneg w zespłach urbanistycznych, które je kreują raz dminant kmpzycyjnych miasta. 2.4.4 Dminanty wyskściwe i przestrzenne (część gólna - mapa O/16) W brębie tej pdstrefy istnieje wiele, przede wszystkim zabytkwych biektów, które kształtują przestrzeń śródmieścia Pznania i znacząc na nią ddziaływają. Dsknałym przykładem są: kściół Matki Bskiej Blesnej przy ulicy Głgwskiej górujący na Łazarzu, kściół Najświętszeg Serca Pana Jezusa i Św. Flriana przy ulicy Kścielnej i kściół garniznwy Pdwyższenia Krzyża Święteg przy ulicy Szamarzewskieg raz dminująca na Jeżycach wieża szkły przy ulicy Słwackieg, kściół Maryi Królwej - na Wildzie. Również nw pwstały budynek Akademii Medycznej - Instytut Stmatlgii zakwalifikwany zstał jak biekt przestrzenny ddziaływaniu neutralnym, który przez swją nietypwą frmę prządkuje przestrzeń lkalnie. Iglica Międzynardwych Targów Pznańskich zamykająca ulicę Twarwą, jest bardz silnym wyznacznikiem przestrzennym zarówn sameg śródmieścia jak i całeg miasta Pznania. W brębie pdstrefy pwstał kilka współczesnych budynków wyskich, które knkurują z istniejącymi histrycznymi dminantami niszcząc ład przestrzenny charakterystyczny dla śródmieścia. Głównie dtyczy t zespłu wieżwców przy ulicy Nrwida raz pjedynczych dminant wyskściwych takich jak: dmy studenckie przy ulicy Przybyszewskieg i Zwierzynieckiej, wieżwiec zakładu przemysłweg przy ulicy Dąbrwskieg, czy budynek wyski przy ulicy Gajwej. 163
Prj. zmiany Studium uwarunkwań i kierunków zagspdarwania przestrzenneg miasta Pznania 15.02.07 r. UWARUNKOWANIA Obiekty te ze względu na swje gabaryty wprwadzają dysnans w dbirze histrycznej tkanki miasta. 3. UWARUNKOWANIA ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY ZGODNIE Z ZAPISAMI W CZĘŚCI OGÓLNEJ 164