Nazwa przedmiotu: Kod przedmiotu TEORIA I METODYKA PIŁKI SIATKOWEJ Blok przedmiotów: praktyczny Kierunek: Wychowanie Fizyczne Rok, semestr rok II, sem. IV Rodzaj studiów: stacjonarne Liczba punktów ECTS Prowadzący - Dr Marcin Ściślak, dr Ireneusz Cichy, dr Artur Struzik Język wykładowy j. polski Liczba godzin kursu: 24h (4h wykład, 20h ćwiczenia) Poziom przedmiotu podstawowy Formuła nauczania zajęcia mają charakter praktyczny, w trakcie których treści realizowane są poprzez zastosowanie metod słownych i działania praktycznego. Cele kształcenia w przedmiocie: - wyposażenie studentów w wiedzę i umiejętności niezbędne do planowania, przygotowania i prowadzenia lekcji z wykorzystaniem gry w piłkę siatkową, we wszystkich typach szkół; - przygotowanie studentów do samodzielnej realizacji jednostki lekcyjnej wykorzystującej nauczanie i doskonalenie wybranych elementów gry w piłkę siatkową do kształtowania zdolności psychomotorycznych ucznia; - przygotowanie studentów do organizacji oraz prowadzenia współzawodnictwa i sędziowania na różnych poziomach rozgrywek szkolnych. Zakładane efekty po zakończeniu kursu w zakresie: w zakresie wiedzy teoretycznej i praktycznej: 1. Student wymienia, rozpoznaje i odtwarza zasoby zabaw, gier i środków stosowanych w dyscyplinie oraz podstawowych zasad działania podczas gry. 2. Student demonstruje znajomość podstawowych przepisów gry w piłkę siatkową oraz stosuje wiadomości dotyczących dyscypliny. W zakresie umiejętności praktycznych: 1.Student potrafi zastosować wyróżnione umiejętności z zakresu: gotowości do gry, przemieszczania się po boisku, odbicia piłki oburącz górą i dołem, zagrywki, ataku i bloku - w stopniu umożliwiającym prawidłową demonstrację ich wykonania. 2. Student potrafi wykorzystać nabyte umiejętności umożliwiające prowadzenie wybranej odmiany gry.
3. Student potrafi zastosować zasady organizacji współzawodnictwa oraz przeprowadzić sędziowanie wybranej odmiany gry na poziomie szkolnym.- nabycie podstawowych umiejętności organizacji współzawodnictwa szkolnego i sędziowania. W zakresie kompetencji personalno- społecznych: INDYWIDUALNE: student przyjmuje rolę prowadzącego wybraną część scenariusza lekcji, ocenia pracę własną oraz omawia realizowane przez siebie zadania. ZESPOŁOWE: student współpracuje z partnerem podczas realizacji scenariusza lekcji, wymienia poglądy w grupie, pracuje w zespole, organizuje i koordynuje pracę zespołu. Treści merytoryczne przedmiotu: Wykład 1 Organizacja kształcenia w przedmiocie. Charakterystyka gry w piłkę siatkową i jej odmian jako środka wspomagającego fizyczną edukację dzieci i młodzieży. Wykład 2 Klasyfikacja czynności ruchowych stosowanych w grze w piłkę siatkową. Ćwiczenia. 1. Ćwiczenia wprowadzające do nauczania gry. Metodyka nauczania wyróżnionych czynności w grze (postawa gotowości i przemieszczanie się po boisku, odbicie oburącz górą). 2. Czynności z piłką - metodyka nauczania odbicia oburącz dołem. Doskonalenie postawy gotowości do gry i odbicia oburącz górą w minisiatkówce. 3. Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu zagrywki i doskonalenie odbić w minisiatkówce za pomocą gier uproszczonych. 4. Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu ataku w zależności od poziomu umiejętności ćwiczących. Ogólne zasady prowadzenia gry w siatkówkę halową organizacja zespołu przy zagrywce własnej i przeciwnika. 5. Metodyka nauczania bloku pojedynczego. Wykorzystanie poznanych czynności (elementów technicznych) do realizacji działań ofensywnych i defensywnych w grze w siatkówkę halową. 6 10 (zajęcia prowadzone przez studentów wg przygotowanego scenariusza lekcji). Scenariusz lekcji oraz warunki jego realizacji: 6. Wykorzystanie gier i zabaw w ćwiczeniach wprowadzających do nauczania gry. 7. Nauczanie odbicia piłki (oburącz górą lub dołem) w postawach stałych. W części wstępnej
uwzględnić doskonalenie postawy gotowości do gry oraz przemieszczania się po boisku w formie zabawowej i gier uproszczonych. 8. Nauczanie zagrywki tenisowej z miejsca z równoczesnym doskonaleniem odbić piłki oburącz górą lub dołem w minisiatkówce (2x2, 3x3). 9. Doskonalenie zagrywki tenisowej i odbić piłki w formie fragmentów gry w minisiatkówkę (4x4) lub w siatkówkę halową. 10. Zastosowanie wybranej formy gry (małe, uproszczone, szkolne) w siatkówkę jako środka wspomagającego psychomotoryczny rozwój ucznia. Wymagania wstępne: brak wymagań Warunki zaliczenia ćwiczeń lub biernego uczestnictwa w zajęciach: 1. Każde ćwiczenie powinno być usprawiedliwione na podstawie stosownego dokumentu (zwolnienie lekarskie, zaświadczenie z klubu sportowego, itp.). 2. Każda nieobecność musi być zaliczona na podstawie pisemnie przygotowanej tematyki opuszczonego ćwiczenia i odpowiedzi ustnej (wg zagadnień i zadań szczegółowych). 3. Studenci biernie uczestniczący w zajęciach uzyskują zaliczenie na podstawie hospitacji danego ćwiczenia (w formie drukowanej). 4. Studenci posiadający ITS, IOS obowiązani są do ustalenia z prowadzącym grupę terminu i sposobu realizacji programu w przedmiocie zgodnie z regulaminem studiów (przed rozpoczęciem semestru). Metody oceny ocenianie ciągłe (wiadomości i przepisy sprawdzian pisemny), kolokwium z przepisów i wiadomości gry w piłkę siatkową. Warunki uczestnictwa w realizacji przedmiotu: 1. Aktywność udziału w zajęciach zgodnie z regulaminem studiów. 2. Strój sportowy (obuwie zmienne, sportowe przeznaczone do hali). 3. Gwizdek sędziowski. 4. Posiadanie bieżących notatek zawierających problematykę realizowaną na poszczególnych ćwiczeniach. Warunki zaliczenia przedmiotu: 1. Aktywne uczestnictwo w zajęciach. 2. Pozytywna ocena z kontroli bieżącej. 3. Pozytywna ocena z przepisów gry w minisiatkówkę i siatkówkę halową. 4. Pozytywna ocena z kolokwium z teorii i metodyki gry w piłkę siatkową.
5. Pozytywna ocena z testu sprawności ukierunkowanej. 6. Pozytywna ocena z sędziowania wybranej odmiany gry. 7. Pozytywne zaliczenie wszystkich 5 pisemnych zadań do realizacji przez studentów (1 tydzień na zaliczenie pisemne zadania, 2 dwa tygodnie na zaliczenie ustne). Niezaliczenie jednego zadania w wymienionych 3 terminach jest równoznaczne z niezaliczeniem przedmiotu. 8. Zaliczenie wszystkich zadań od 1 do 5 upoważnia do prowadzenia lekcji. 9. Pozytywna ocena realizacji scenariusza i prowadzenia lekcji. Spis zalecanych lektur: 1. Haratym D., Jagusz M. Gry i zabawy w nauczaniu piłki siatkowej. AWF Wrocław, 1993. 2. Kasza W., Krzyżanowski Z. Piłka siatkowa dla najmłodszych zeszyt metodycznoszkoleniowy dla klas 4-6.Warszawa. Biblioteka Polskiej Siatkówki APS, 2010. 3. Koszczyc T., Wołyniec J., Guła-Kubiszewska H. (red.) Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży, AWF Wrocław, 2007. 4. Program Szkolenia Siatkarza. Warszawa. Biblioteka Polskiej Siatkówki APS, 2011. 5. Przepisy gry w piłkę siatkową. Strona internetowa PZPS, www.pzps.pl. 6. Ryś G., Kasza W., Krzyżanowski Z. Piłka siatkowa na Orlikach. Warszawa. Biblioteka Polskiej Siatkówki APS, 2010. 7. Superlak E. Piłka siatkowa. Techniczno taktyczna przygotowanie do gry. Wydawnictwo BK, Wrocław, 2006. 8. Szczepanik M., Klocek T. Siatkówka w szkole. AWF, Kraków, 1998. 9. Ściślak M. Piłkarz- siatkówka.[w:] Przewodnik dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i współpracujących nauczycieli wychowania fizycznego realizujących program Mały Mistrz / pod red. Ryszarda Jezierskiego, Marka Lewandowskiego, Andrzeja Rokity, Adama Szymczaka. Warszawa. Ministerstwo Sportu i Turystyki; Zarząd Główny SZS, 2014. 10. Uzarowicz J. Siatkówka. AWF, Kraków, 1998. 11. Wróblewski P. Piłka siatkowa w szkole - poradnik metodyczny, WSiP Warszawa, 2005. 12. Wróblewski P. Radosna siatkówka zeszyt metodyczno-szkoleniowy dla klas 1-3. Warszawa. Biblioteka Polskiej Siatkówki APS, 2010.
TEORIA I METODYKA GRY W PIŁKĘ SIATKOWĄ Autorzy: dr J. Wołyniec, dr D. Mroczek, dr M. Ściślak Wykład 1 Temat: Organizacja kształcenia w przedmiocie. Charakterystyka odmian gry w piłkę siatkową. 1.1. Omówienie warunków realizacji programu i kryteriów zaliczenia w przedmiocie Teoria i Metodyka Piłki Siatkowej. 1.2. Zarys historii piłki siatkowej w Polsce i na świecie. 1.3. Wieloaspektowa charakterystyka odmian gry w piłkę siatkową z szczególnym uwzględnieniem aspektów prospołecznych, wychowawczych, zdrowotnych. 2.1. Przedstaw definicje i omów odmiany gry w piłkę siatkową (siatkówka halowa, siatkówka plażowa, minisiatkówka, pierścieniówka, fistball). 3. Pytania kontrolne: 3.1. Co wyróżnia piłkę siatkową jako grę zespołową (na podstawie definicji odmian gry)? 3.2. Jak rozumiesz funkcję odmian gry w piłkę siatkową w aspekcie prospołecznym i utylitarnym przygotowującym do działań w środowisku cywilizacyjnym i kulturowym? 4. Literatura: 2, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13. Wykład 2 Temat: Klasyfikacja czynności ruchowych stosowanych w grze w piłkę siatkową. 1.1. Metodyka nauczania gry. Formy gier, metody i zasady dydaktyczne. 1.2. Warunki konieczne poprawnego wykonania nauczanych czynności. 1.3. Zabawy, ćwiczenia i gry ruchowe wprowadzające do dyscypliny. 1.4. Prezentacja ćwiczeń nauczających i doskonalących wybrane czynności ruchowe w piłce siatkowej. 1.5. Przepisy gry i sygnalizacja sędziowska. 2.1. Opanuj przepisy dotyczące boiska, urządzeń, uczestników gry, zasad zdobywania punktów (minisiatkówka i siatkówka halowa).
3. Pytania kontrolne: 3.1.. Jakie różnice mogą wystąpić w przepisach gry aby przeprowadzić grę w siatkówkę halową i minisiatkówkę (boisko, siatka, piłka, uczestnicy)? 4. Literatura: 2, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13. Ćwiczenie 1 Temat: Ćwiczenia wprowadzające do nauczania gry. Metodyka nauczania wyróżnionych czynności w grze (postawa gotowości i przemieszczanie się po boisku, odbicie oburącz górą). 1.1. Wykorzystanie ćwiczeń wprowadzających do nauczania gry jako środka wspomagającego rozwój sprawności psychomotorycznej uczniów. 1.2. Wychowawcza i dydaktyczna funkcja przepisów gry w piłkę siatkową. 1.3. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi do poprawnego odbicia piłki oburącz górą. 1.4. Prezentacja gier uproszczonych doskonalących postawę gotowości do gry i przemieszczanie się po boisku. Stosowanie ćwiczeń przygotowawczych do nauczania odbić piłki. 1.5. Przedstawienie ćwiczeń nauczających odbicia oburącz górą. 1.6.Zasady oceny efektywności stosowanych ćwiczeń (zadanie, cel szczegółowy, organizacja, treść, efekt końcowy). 2.2. Opracuj pisemnie co najmniej 5 zabaw lub gier wprowadzających do nauczania gry z wyróżnieniem zadań dodatkowych (np. zaspokajanie hedonistycznych potrzeb dziecka, rozwój zdolności koordynacyjnych, itp.). 2.3. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania postawy gotowości do gry i opanuj co najmniej trzy specyficzne dla siatkówki, sposoby przemieszczania się po boisku. 2.4. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego odbicia piłki oburącz górą. 2.5. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń doskonalących postawę gotowości do gry i przemieszczania się po boisku. 2.6. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń nauczających odbicia piłki oburącz górą. 2.7. Zapoznaj się z przepisami gry dotyczącymi odbicia piłki. 3. Pytania kontrolne: 3.1. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego odbicia piłki oburącz górą w postawach stałych? 3.2. Jak możemy uprościć grę lub ćwiczenie (sprzęt, przepisy) aby wspomóc proces nauczania odbicia piłki oburącz lub doskonalić sposoby przemieszczania się po boisku?
3.3. Jakie znasz przykłady ćwiczeń nauczających odbicia oburącz górą, w których spełniony jest dowolny warunek konieczny poprawnego wykonania odbicia? 4. Literatura: 2, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13.
Ćwiczenie 2 Temat: Czynności z piłką - metodyka nauczania odbicia oburącz dołem. Doskonalenie postawy gotowości do gry i odbicia oburącz górą w minisiatkówce. TEST Z PRZEPISÓW GRY MINISIATKÓWKA 1.1. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi do poprawnego odbicia piłki oburącz dołem. 1.2. Stosowanie ćwiczeń przygotowawczych do nauczania odbicia piłki oburącz dołem. 1.3. Prezentacja minisiatkówki 2x2 doskonalących odbicia oburącz górą. 1.4. Przedstawienie ćwiczeń nauczających odbicia oburącz dołem. 1.5. Sprawdzian wiadomości z zakresu przepisów gry: - boisko, siatka, piłka; - uczestnicy, zmian zawodników podczas gry; - odbić piłki oraz zagrywki. 1.6. Sygnalizacja sędziowska. 2.1. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego odbicia piłki oburącz dołem. 2.2. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń doskonalących odbicie oburącz górą. 2.3. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń przygotowawczych do nauczania odbić oburącz dołem. 2.4. Przygotuj się do sędziowania jako sędzia pierwszy prowadzący spotkanie. 3. Pytania kontrolne: 3.1. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego odbicia piłki oburącz dołem w postawach stałych? 3.2. Jakie znasz przykłady ćwiczeń nauczających odbicia oburącz dołem, w których spełniony jest dowolny warunek konieczny poprawnego wykonania odbicia? 4. Literatura:2, 4, 5, 6, 7, 10, 11, 12, 13.
Ćwiczenie 3 Temat: Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu zagrywki i doskonalenie odbić w minisiatkówce za pomocą gier uproszczonych. 1.1. Prezentacja rodzajów zagrywek. 1.2. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi do poprawnego wykonania zagrywki tenisowej z miejsca. 1.3. Omówienie strategii prowadzenia gry w minisiatkówce (zasady taktycznego postępowania). 1.4. Zapoznanie się z testem sprawności ukierunkowanej. 2.1. Omów rodzaje zagrywek. 2.2. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania zagrywki tenisowej z miejsca. 2.3. Przygotuj pisemnie zestaw pięciu ćwiczeń do nauczania zagrywki tenisowej z miejsca. 2.4. Przygotuj się do sędziowania jako sędzia pierwszy (prowadzący). 3. Pytania kontrolne: 3.1. Jakie mogą być sposoby wprowadzenia piłki do gry w odmianach minisiatkówki? 3.2. Jakie znasz rodzaje zagrywek w grze w piłkę siatkówką (podaj kryteria)? 3.2. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego wykonania zagrywki? 3.3. Jakie znasz przykłady gier uproszczonych oraz ćwiczeń nauczających zagrywki dolnej lub tenisowej z miejsca? 4. Literatura: 2, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 13.
Ćwiczenie 4 Temat: Czynności z piłką - metodyka nauczania wybranego sposobu ataku w zależności od poziomu umiejętności ćwiczących. Ogólne zasady prowadzenia gry w siatkówkę halową organizacja zespołu przy zagrywce własnej i przeciwnika. TEST Z PRZEPISÓW GRY SIATKÓWKA HALOWA. 1.1. Zasady ustawienia zespołu przy zagrywce własnej i przeciwnika. 1.2. Prezentacja sposobów wystawienia piłki do ataku i omówienie zasad organizacji ataku po zagrywce przeciwnika. 1.3. Praktyczne zapoznanie się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania ataku: kiwnięcie, plasowanie i zbicie. 1.4. Doskonalenie testu sprawności ukierunkowanej. 2.1. Omów rodzaje ataku w grze w piłkę siatkową. 2.2. Zapoznaj się z warunkami koniecznymi poprawnego wykonania ataku. 2.3. Przygotuj pisemnie zestaw trzech ćwiczeń przygotowawczych do nauczania wybranego rodzaju ataku i pięciu ćwiczeń nauczających zbicie tenisowe. 2.4. Przygotuj się do wykonania testu sprawności ukierunkowanej oraz sędziowania jako sędzia pierwszy (prowadzący). 3. Pytania kontrolne: 3.1. Jakie znasz sposoby wykonania ataku? 3.2. Jakie znasz warunki konieczne poprawnego wykonania wybranego sposobu ataku? 3.3. Jak należy ustawić uczestników do zagrywki i przyjęcia zagrywki podczas gry w siatkówkę halową. 4. Literatura: 2, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13.
Ćwiczenie 5 Temat: Metodyka nauczania bloku pojedynczego. Wykorzystanie poznanych czynności (elementów technicznych) do realizacji działań ofensywnych i defensywnych w grze w siatkówkę halową. KOLOKWIUM Z TEORII I METODYKI GRY W PIŁKĘ SIATKOWĄ. 1.1. Metodyka nauczania boku (na przykładzie bloku pojedynczego). 1.2. Zapoznanie z funkcjami graczy ze względu na zajmowane strefy w polu gry (I,VI). 1.3. Podstawowe sposoby asekuracji pola gry (w ataku i w obronie). 1.4. Omówienie zasad organizacji gry zespołu z uwzględnieniem współdziałania graczy. 1.5. Doskonalenie testu sprawności ukierunkowanej. 2.1. Sporządź przykładowy indeks działań zawodników w poszczególnych strefach pola gry. 2.2. Opracuj pięć przykładowych ćwiczeń nauczających wykonanie bloku pojedynczego. 2.3. Przygotuj się do wykonania testu sprawności ukierunkowanej oraz sędziowania jako sędzia pierwszy (prowadzący). 2.4. Opracuj scenariusz organizacji (regulamin) zawodów w dowolnej odmianie gry w piłkę siatkową (z uwzględnieniem struktury celów, warunków oraz środowiska realizacji współzawodnictwa) 3. Pytania kontrolne: 3.1. Jakie znasz strefy działań na polu gry? 3.2. Jakie typowe działania mogą wykonywać gracze w poszczególnych strefach na polu gry? 3.3. Jaki jest skład komisji sędziowskiej w piłce siatkowej, wymień podstawowe kompetencje poszczególnych sędziów? 3.4. Jakie funkcje może spełniać współzawodnictwo podczas lekcji wychowania fizycznego? 4. Literatura: 5, 7, 8, 10.
Ćwiczenia 6 10 (prowadzone przez studentów wg przygotowanego scenariusza). TEST SPRAWNOŚCI UKIERUNKOWANEJ - zaliczenie Scenariusze lekcji oraz warunki jej realizacji: Ćwiczenie 6. Wykorzystanie gier i zabaw w ćwiczeniach wprowadzających do nauczania gry w piłkę siatkową. Ćwiczenie 7. Nauczanie odbicia piłki (oburącz górą lub dołem) w postawach stałych. W części wstępnej uwzględnić doskonalenie postawy gotowości do gry oraz przemieszczania się po boisku w formie zabawowej i gier uproszczonych. Ćwiczenie 8. Nauczanie zagrywki tenisowej z miejsca z równoczesnym doskonaleniem odbić piłki oburącz górą lub dołem w minisiatkówce (2x2, 3x3). Ćwiczenie 9. Doskonalenie zagrywki tenisowej i odbić piłki w nauczaniu działań ofensywnych w formie fragmentów gry w minisiatkówkę (4x4) lub w siatkówkę halową. Ćwiczenie 10. Zastosowanie wybranej formy gry (małe, uproszczone, szkolne) w siatkówkę jako środka wspomagającego psychomotoryczny rozwój ucznia.