NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w WARSZAWIE Warszawa, dnia 23 stycznia 2009 r. ul. Filtrowa 57, 00-950 Warszawa Tel. 444-57 - 72 Fax 444-57 - 62 P/08/175 LWA-41047-3-08 Pan Wojciech Dąbrowski Dyrektor Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Warszawie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie przeprowadziła w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Warszawie, zwanej dalej Oddziałem, kontrolę przygotowania Polski do organizacji finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce NoŜnej UEFA EURO 2012. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 15 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli stwierdza, iŝ w realizacji inwestycji związanych z przygotowaniami do EURO 2012 w pięciu na osiem inwestycji wystąpiły opóźnienia na
etapie prac przygotowawczych wynoszące od 51 do 183 dni, a w przypadku inwestycji Budowa drogi S-7 na odcinku Płońsk Warszawa zagroŝony jest termin jej realizacji. NajwyŜsza Izba Kontroli: negatywnie ocenia terminowość realizacji inwestycji drogowej pośrednio związanej z przygotowaniami do EURO 2012, Przebudowa drogi krajowej Nr 7 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku Grójec Białobrzegi jak równieŝ rozliczenia kosztów nadzorów inwestorskich budowy obwodnicy Garwolina w zakresie usuwania wad i końcowego rozliczania kontraktu. negatywnie ocenia traktowanie przez Oddział zadań związanych z Euro 2012; tak jak innych inwestycji, gdzie terminy ich zakończenia mogą być wydłuŝane po 2012 roku oraz nie zapewnienie od strony organizacyjnej szczególnego nadzoru i koordynacji zadań związanych bezpośrednio z przygotowaniami Polski do Euro 2012. W ramach przygotowań do organizacji EURO 2012, na Oddział został nałoŝony przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad obowiązek przyspieszenia realizacji 8 nw. inwestycji drogowych: 1. - Budowa drogi S-7 Olsztynek (S-51) - Płońsk (S-10); odc. gr. woj. mazow. - Płońsk, 2. - Budowa drogi S-7 Płońsk (S-10) - Warszawa (S-8), 3. - Przebudowa drogi S-7 Warszawa - Obwodnica Grójca, 4. - Budowa drogi S-7 Radom (Jedlińsk) Jędrzejów; odc. Radom -gr. woj. mazow., 5. - Przebudowa drogi S-8 Piotrków Trybunalski Warszawa, odc. gr. woj. mazow. Warszawa (węzeł Paszków), 6. - Przebudowa drogi S-8, odc. Powązkowska-Marki (ul. Piłsudskiego), 7. - Budowa drogi ekspresowej S-17, odc. Warszawa (w. Zakręt) Garwolin, 8. - Budowa drogi S-17 Garwolin Kurów; odc. Garwolin - gr. woj. lubelskiego. Wyszczególnione wyŝej zadania przewidywane są do dofinansowania ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 2013. Środki unijne, jako źródło finansowania tych zadań będę dostępne po podpisaniu dla kaŝdego z tych zadań 2
umowy o dofinansowanie. Aktualnie źródłem finansowania na etapie przygotowania dla tych zadań są środki budŝetu państwa. 1. Kontrola wykazała, Ŝe wszystkie ww. inwestycje są na etapie prac przygotowawczych, a procentowe zaawansowanie rzeczowej realizacji tych inwestycji, w stosunku do harmonogramów realizacji tych zadań, obecnie wynosi: 1. Budowa drogi S-7 Olsztynek (S-51) - Płońsk (S-10); odc. gr. woj. mazow. Płońsk 18 %, 2. Budowa drogi S-7 Płońsk (S-10) - Warszawa (S-8) 35 %, 3. Przebudowa drogi S-7 Warszawa - Obwodnica Grójca 18 %, 4. Budowa drogi S-7 Radom (Jedlińsk) Jędrzejów; odc. Radom -gr. woj. mazow. 50 %, 5. Przebudowa drogi S-8 Piotrków Trybunalski Warszawa, odc. gr. woj. mazow. Warszawa (węzeł Paszków) 85 %, 6. Przebudowa drogi S-8, odc. Powązkowska-Marki (ul. Piłsudskiego) 87 %, 7. Budowa drogi ekspresowej S-17, odc. Warszawa (w. Zakręt) Garwolin 30 %, 8. Budowa drogi S-17 Garwolin Kurów; odc. Garwolin - gr. woj. lubelskiego 17%. Z ustaleń kontroli wynika, Ŝe w realizacji ww. zadań inwestycyjnych występują opóźnienia w zakresie ilości uzyskanych przez Oddział niezbędnych decyzji, uzgodnień oraz dokumentacji projektowych, w stosunku do harmonogramów realizacji projektów, które (wg. stanu na dzień 30 września 2008 r.) przedstawia się następująco: z 9 decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: 4 decyzje uzyskano w zaplanowanym terminie, nie uzyskano decyzji dla 5 inwestycji (poz. 2, 3, 5, 7, 8) opóźnienie dla kaŝdej z inwestycji wynosiło 92 dni. z 2 decyzji lokalizacyjnych: 1 decyzję uzyskano w zaplanowanym terminie, drugą (dla inwestycji poz.6) uzyskano z 51 dniowym opóźnieniem, nie uzyskano pozwolenia na budowę dla inwestycji Przebudowa drogi S-8 Piotrków Trybunalski Warszawa (poz. 5), odcinek od granicy woj. mazowieckiego do Radziejowic, opóźnienie 183 dni. Natomiast pozwolenia na budowę dla tej samej inwestycji na budowę wiaduktu w ul. Skierniewickiej w Mszczonowie, uzyskano ze 136 dniowym opóźnieniem. 3
dla inwestycji Przebudowa drogi S-8 Piotrków Trybunalski Warszawa odcinek od granicy woj. mazowieckiego do Radziejowic, dokumentację techniczną opracowano w trzech częściach z opóźnieniami odpowiednio: 77, 91 i 183 dni. Dyrektor wyjaśnił, Ŝe Oddział wielokrotnie monitował telefonicznie pracowników Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego i Ministerstwa Środowiska, w celu przyspieszenia procedur związanych z uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, lokalizacyjnych i pozwoleń na budowę oraz wystosował do Wojewody Mazowieckiego w dniach: 26.03.2008 r., 24.04.2008 r., 17.06.2008 r., 24.07.2008 r. i 29.09.2008 r. pisma zawierające wykaz niezałatwionych spraw z prośbą o interwencję. Zastępca Dyrektora ds. Przygotowania Inwestycji stwierdził, Ŝe w związku z ww. opóźnieniami, zagroŝona jest terminowa realizacja inwestycji Budowa drogi S-7 Płońsk Warszawa (poz.2), a w przypadku nie uzyskania do II kwartału 2010 r. koniecznych decyzji administracyjnych, zagroŝony jest termin zakończenia przed EURO 2012 następujących inwestycji: Budowa drogi S-7 na odcinku Warszawa Grójec (poz.3), Przebudowa drogi S-8 na odcinku Radziejowice Paszków (poz.5 ), Budowa drogi S-17 na odcinku węzeł Lubelska Garwolin (poz.7) Budowa drogi S 17 na odcinku Garwolin granica województwa (poz.8). 2. Uwagi NIK dotyczą opracowania przez Oddział dla przedmiotowych inwestycji drogowych harmonogramów realizacji obejmujących prace przygotowawcze, które w niedostatecznym stopniu uwzględniały czas niezbędny na rozpatrzenie protestów i odwołań od wydanych decyzji administracyjnych. Z-ca Dyrektora Oddziału ds. Przygotowania Inwestycji wyjaśnił, Ŝe: Przy ustalaniu harmonogramu realizacji projektów dla zadań objętych programem Euro 2012 kierowano się koniecznością opracowania niezbędnej dokumentacji dla następujących etapów przygotowania projektu: - uzyskanie Decyzji Środowiskowej, - uzyskanie ostatecznej Decyzji o Ustaleniu Lokalizacji, - uzyskanie ostatecznej Decyzji o pozwoleniu na budowę. Terminy kamieni milowych określono uwzględniając specyfikę terenu, sposób zagospodarowania przestrzennego, przebiegu trasy po istniejącym śladzie wraz z rozbudową, po nowym śladzie, długość odcinków oraz wstępnie uwzględniono konfliktowość przebiegu planowanej trasy z obszarami chronionymi pod względem przyrodniczym i społecznym (protesty, wyburzenia). 4
Kolejnym warunkiem brzegowym był termin rozpoczęcia mistrzostw czerwiec 2012 r. Zakładano takŝe, Ŝe terminy administracyjne wydawanych decyzji przez Wojewodę będą dotrzymywane. Przewidując niewielkie protesty, brano pod uwagę konieczność przeprowadzenia konsultacji społecznych na spotkaniach w terenie, w Oddziale Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad i korespondencyjnie, korygując terminy poszczególnych etapów prac. Nie uwzględniono natomiast długotrwałych odwołań do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Z dotychczasowej pracy wynika, Ŝe skala protestów, odwołań i ich długotrwałość liczona w miesiącach była niedoszacowana, Przyczynami takiego stanu rzeczy, jak wynika z ustaleń kontroli oraz wyjaśnień Dyrektora Oddziału, są m. in. bariery organizacyjno-prawne występujące w procesie przygotowania inwestycji drogowych oraz problemy wynikające z braku doświadczonej kadry inŝynieryjno-technicznej, (szeroko opisanych przez Dyrektora Oddziału w piśmie GDDKiA- O/Wa-P.3-MG/5959/2008 z dnia 25.11.2008 r.). Uwagi NIK dotyczą harmonogramów realizacji projektów dla 8 przedmiotowych inwestycji, w których w niedostatecznym stopniu określono czas rozpatrywania odwołań od wydanych decyzji administracyjnych. 3. Stwierdzono, Ŝe w strukturze organizacyjnej Oddziału nie występuje jednostka organizacyjna bezpośrednio zobowiązana do koordynacji i nadzoru nad realizacją zadań inwestycyjnych związanych z przygotowaniami do turnieju EURO 2012 oraz Ŝe kierownictwo Oddziału nie wyznaczyło wyodrębnionej grupy osób lub osoby, którym przypisane byłyby takie zadania. Dyrektor Oddziału stwierdził, Ŝe w Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Warszawie nie funkcjonuje monitoring procesu przygotowania wydzielonych tylko dla inwestycji drogowych, których realizacja powiązana jest z mistrzostwami Europy w piłce noŝnej. Oddział w ramach bieŝących działań prowadzi monitoring stanu przygotowania i realizacji wszystkich inwestycji drogowych realizowanych przez Oddział oraz przygotowuje dla Departamentu Projektów Unijnych i Monitoringu okresowe druki sprawozdania dla kaŝdego z projektów oddzielnie. Z tego względu Oddział nie prowadził specjalnego systemu monitorowania procesu przygotowania tylko dla tych zadań. W Oddziale nie ma wyznaczonych pracowników tylko do monitorowania procesu przygotowania inwestycji. Informacje niezbędne dla przygotowania opisanych wyŝej sprawozdań przygotowują 5
pracownicy poszczególnych Wydziałów realizujących ten zakres prac łącznie z pozostałymi obowiązkami. Opóźnienia powstałe na etapie prac przygotowawczych oraz występujące zagroŝenia/ryzyka związane z etapem realizacji i rozliczeń robót budowlanych, a takŝe działania Oddziału pod presją czasową związaną z dotrzymaniem terminów prestiŝowej dla Polski imprezy o znaczeniu międzynarodowym wymaga w ocenie NIK, zabezpieczenia efektywnej, sprawnej koordynacji i nadzoru nad realizacja projektów inwestycyjnych związanych z przygotowaniami do EURO 2012. 4. Kontroli poddano równieŝ dwie inwestycje drogowe pośrednio związane z EURO 2012. Skontrolowano terminowość realizacji inwestycji Przebudowa drogi krajowej nr 7 do parametrów drogi ekspresowej na odcinku Grójec Białobrzegi oraz zasadność dokonania wypłaty wynagrodzeń za pełnienie nadzoru inwestorskiego budowy obwodnicy Garwolina w zakresie usuwania wad i końcowego rozliczenia kontraktu. 4.1. Uwagi NIK dotyczą opóźnień w realizacji przebudowy drogi nr 7 na odcinku Grójec Białobrzegi, pośrednio związanej z przygotowaniami do EURO 2012. Na podstawie analizy stopnia realizacji harmonogramu rzeczowo-finansowego stwierdzono, Ŝe z 64 zadań tylko 15 zadań zostało zrealizowanych bez opóźnień, natomiast 49 zadań nie zostało wykonanych w 100% w stosunku do zaplanowanego terminu zakończenia (koniec III kwartału 2008 r.), przy czym 16 z nich, nie zostało w ogóle rozpoczętych. W ocenie NIK tak duŝa skala opóźnień moŝe spowodować, Ŝe inwestycja nie zostanie ukończona w zaplanowanym terminie. 4.2. Uwagi NIK dotyczą jednego przypadku płatności za nadzór inwestorski pełniony przez Zakłady Budownictwa Mostowego Inwestor Zastępczy Sp. z o.o. Kontrola wykazała, Ŝe Oddział zatwierdził do wypłaty fakturę korygującą VAT Nr 04/2007/Garwolin do faktury VAT Nr 108/2007/Garwolin z dnia 06.11.2007 r. wystawioną przez ZBM, za pełnienie nadzoru inwestorskiego nad zadaniem Budowa obwodnicy m. Garwolina w ciągu drogi krajowej Nr 17 Warszawa Lublin od km 40+400 do km 53+197 na kwotę 167.174,54 zł, w tym: kwotę 1.427,00 zł za pełnienie nadzoru autorskiego przez osobę wykonującą czynności w zastępstwie eksperta wskazanego w umowie - co było sprzeczne z art.16 pkt 16.5 Organizacji i Metodologii pełnienia Nadzoru Inwestorskiego stanowiącego, Ŝe Zamawiający nie będzie wykonywał płatności za okres nieobecności eksperta lub jego zastępcy do czasu zatwierdzenia przez Zamawiającego nowego eksperta. 6
4.3. Kontrola wykazała równieŝ, Ŝe Oddział zatwierdził do zapłaty cztery z 14 faktur za pełnienie nadzoru przez Inwestora zastępczego nad zadaniem Budowa obwodnicy m. Garwolina w ciągu drogi krajowej Nr 17 Warszawa Lublin od km 40+400 do km 53+197, na łączną kwotę 248.032,74 zł - mimo, Ŝe miesięczne raporty InŜyniera Rezydenta, które były jedną z podstaw dokonania płatności, wpłynęły do Oddziału po dacie zatwierdzenia faktur. Dotyczyło to faktur VAT o numerach: 154/2007/Garwolin z dnia 14.12.2007 r. na kwotę 55.225,56 zł, 04/2008/Garwolin z dnia15.01.2008 r. na kwotę 54.608,05 zł, 26/2008/Garwolin z dnia 04.04.2008 r. na kwotę 66.083,75 zł, 78/2008/Garwolin z dnia 09.09.2008 r. na kwotę 72.115,38 zł. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1) Podjęcie działań zmierzających do zapewnienia terminowej realizacji zadań inwestycyjnych związanych z organizacją turnieju EURO 2012. 2) Zabezpieczenie od strony organizacyjnej sprawnej koordynacji i efektywnego nadzoru nad realizacją inwestycji związanych z przygotowaniami do EURO 2012. 3) Zintensyfikowanie działań mających na celu przyspieszenia pozyskania dokumentacji projektowej inwestycji drogowych związanych z organizacją EURO 2012. 4) Podjęcie stosownych działań w celu dokonania zwrotu przez firmę Zakład Budownictwa Mostowego Inwestor Zastępczy Sp. z o.o. kwoty 1.427,00 zł. 5) Wyeliminowanie przypadków dokonywania wypłaty naleŝności przed spełnieniem warunków wynikających z przepisów lub zapisów umownych. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, zwraca się do Pana Dyrektora o przedstawienie, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. 7
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Warszawie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 8