Pan Maciej Urmanowski Starosta Powiatu Wołomińskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE. Warszawa, dnia 29 lipca 2008 r.

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W WARSZAWIE Warszawa, dnia 29 lipca 2008 r. ul. Filtrowa 57, Warszawa Tel Fax P/08/063 LWA Pan Maciej Urmanowski Starosta Powiatu Wołomińskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie przeprowadziła w Starostwie Powiatowym w Wołominie, kontrolę dotyczącą sprawowania przez Starostę Powiatu Wołomińskiego nadzoru nad stacjami diagnostycznymi dopuszczającymi pojazdy samochodowe do ruchu drogowego w latach W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 19 czerwca 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Staroście niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia realizację przez Starostę zadań wynikających z ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) dotyczących nadzoru i kontroli stacji diagnostycznych (zwanych dalej SKP lub stacjami ) natomiast pozytywnie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości i uchybień, realizację zadań odnośnie nadawania uprawnień diagnostom oraz prowadzenia rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP.

2 2 1. NIK negatywnie ocenia wykonywanie przez Starostę zadań, o których mowa w art. 83b ustawy Prawo o ruchu drogowym, dotyczących nadzoru i kontroli nad działalnością SKP, z uwagi na nierzetelną ich realizację Przy przeprowadzaniu kontroli 16 SKP prowadzących działalność na terenie powiatu wołomińskiego, nie we wszystkich przypadkach przestrzegano postanowień art. 83b ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym Starosta, w ramach wykonywanego nadzoru, przeprowadza kontrolę stacji kontroli pojazdów co najmniej raz w roku. I tak: SKP wpisana do rejestru w dniu 28 czerwca 2006 r., pod numerem 019, po raz pierwszy została objęta kontrolą w dniu 28 grudnia 2007 r., tj. po upływie 18 miesięcy; SKP wpisana do rejestru pod numerem 006 nie była kontrolowana od 7 czerwca 2006 r. do 28 kwietnia 2008 r. (tj. przez okres 22 miesięcy). Kolejne osiem SKP (numery: 007; 008; 009; 010; 011; 013; 014; 016) objęto kontrolami w 2007 r. po upływie od 13 do 17 miesięcy od daty poprzedniej kontroli W ramach sprawowanego nadzoru nad SKP nie sprawdzano terminów waŝności posiadanych przez SKP certyfikatów, wystawionych przez Instytut Techniki Samochodowej (ITS), w celu sprawdzenia, czy po upływie waŝności tych certyfikatów przedsiębiorcy prowadzący SKP uzyskali decyzję Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego (TDT) odnośnie poświadczenia zgodności wyposaŝenia i warunków lokalowych z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzanych badań, tj. czy spełniają wymogi do prowadzenia tego rodzaju działalności określone w art. 83 ust. 3 pkt 5 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Tym samym Starosta nie przeciwdziałał przypadkom raŝącego naruszania warunków prowadzenia tego rodzaju działalności, co w ocenie NIK było działaniem nierzetelnym. Z ustaleń kontroli NIK wynika, Ŝe w 13 SKP, spośród 16 działających na terenie powiatu, przeprowadzano w latach badania techniczne pojazdów samochodowych, mimo iŝ nie posiadały one przez pewien okres (od 2 do 400 dni) ww. poświadczeń TDT, po upływie waŝności certyfikatów ITS. Na stacjach tych w okresie braku waŝnych poświadczeń wykonano łącznie 8046 badań technicznych pojazdów (w tym w badanym okresie 7622), za które pobrano opłaty na łączną kwotę zł (w tym w badanym okresie zł). Na brak posiadania przez przedsiębiorcę waŝnego poświadczenia TDT nie zwrócono uwagi w trakcie kontroli przeprowadzonej przez Naczelnika Wydziału Komunikacji w dniu 14 marca 2006 r. w stacji wpisanej do rejestru pod numerem 001 (która nie posiadała waŝnego poświadczenia TDT przez okres od 25 grudnia

3 r. do 29 marca 2006 r.), pomimo iŝ zgodnie z art. 83b ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy Prawo o ruchu drogowym, przeprowadzane przez Starostę kontrole powinny obejmować m.in. zbadanie zgodności stacji z wymaganiami, o których mowa w art. 83 ust. 2 ustawy (tj. m.in. w zakresie posiadania poświadczenia TDT). W pozostałych przypadkach na dzień przeprowadzania kontroli, SKP miały wymagane certyfikaty ITS lub poświadczenia TDT. 1.3.Sporządzane przez pracowników Wydziału Komunikacji raporty i protokoły z kontroli SKP przeprowadzonych w badanym okresie, nie zawierały części istotnych informacji pozwalających ocenić prawidłowość funkcjonowania poszczególnych stacji, co w ocenie NIK było działaniem nierzetelnym. Przykładowo, we wszystkich 9 skontrolowanych raportach sporządzonych przez Naczelnika Wydziału Komunikacji Włodzimierza Mikulskiego nie było m.in. informacji: czy kontrolowana stacja posiada waŝny certyfikat ITS lub poświadczenie TDT; czy w ramach kontroli sprawdzano spełnianie wymagań określonych w 14 rozporządzenia Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 10 lutego 2006 r. w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających badania techniczne pojazdów (Dz. U. Nr 40, poz. 275) w zakresie: - spełniania wymogów odnośnie wyposaŝenia kontrolno-pomiarowego wykorzystywanego do prowadzenia badań pojazdów; - waŝności świadectw legalizacyjnych urządzeń podlegających okresowej kontroli metrologicznej, - wywiązywania się z obowiązku poddawania wyposaŝenia okresowemu badaniu przeprowadzanemu przez właściwy organ dozoru technicznego lub okresowej kontroli eksploatacyjnej, - przechowywania w SKP dokumentacji z okresowych kontroli ich wyposaŝenia: eksploatacyjnej, metrologicznej i dozoru technicznego. Mniej braków w tym zakresie miały protokoły z kontroli sporządzane przez podinspektora Andrzeja Fuśnika, który przeprowadzał kontrole SKP od października 2007 r. JednakŜe i w tym przypadku we wszystkich skontrolowanych protokołach (11) brakowało m.in. informacji, czy wyposaŝenie kontrolno-pomiarowe wykorzystywane do prowadzenia badań, podane w poświadczeniu TDT znajduje się na stacji, czy i w jaki sposób prowadzona jest dokumentacja z kontroli eksploatacyjnej tego wyposaŝenia.

4 4 W ocenie NIK pracownik posiadający wykształcenie średnie techniczne oraz uprawnienia diagnosty miał bardziej odpowiednie kwalifikacje i przygotowanie do przeprowadzania kontroli stacji, niŝ pracownik, który miał wykształcenie średnie ogólnokształcące Pracownicy Wydziału Komunikacji przeprowadzający w imieniu Starosty kontrole SKP i wydający zalecenia po tych kontrolach nie posiadali odpowiednich upowaŝnień Starosty do wykonywania tych czynności. Naczelnik Wydziału Komunikacji Włodzimierz Mikulski, który przeprowadzał kontrole SKP do lipca 2007 r. posługiwał się upowaŝnieniem Starosty z 16 lipca 1999 r., w którym przywołane zostały przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym, nieaktualne, niezgodne z obowiązującym w okresie objętym kontrolą stanem prawnym. Podinspektor Andrzej Fuśnik, który od października 2007 r. przeprowadzał kontrole SKP oraz wydawał zalecenia dotyczące usunięcia stwierdzonych w trakcie kontroli nieprawidłowości, stosowne upowaŝnienie Starosty w tym zakresie otrzymał dopiero w trakcie niniejszej kontroli NIK, w dniu 22 kwietnia 2008 r Starostwo nie podejmowało działań na rzecz wykorzystania innych źródeł informacji odnośnie prawidłowości i rzetelności wykonywania badań technicznych pojazdów samochodowych w nadzorowanych SKP. Nie dokonywano analizy przypadków zatrzymania przez organy kontroli drogowej dowodów rejestracyjnych (przesłanych do Starostwa), z powodu złego stanu technicznego pojazdów samochodowych, w celu sprawdzenia, czy stwierdzone w trakcie kontroli istotne nieprawidłowości w zakresie stanu technicznego, nie dotyczą pojazdów, które krótko wcześniej były poddane badaniom technicznym w SKP na terenie powiatu wołomińskiego. Nie nawiązano współpracy z organami prokuratury, policji, Transportowego Dozoru Technicznego, w celu pozyskania stosownych informacji w przedmiotowym zakresie. 2. NIK pozytywnie ocenia, pomimo stwierdzonych uchybień, wykonywanie przez Starostę zadań określonych w art. 83a ustawy Prawo o ruchu drogowym, dotyczących prowadzenia rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP oraz rozpatrywania wniosków o wpis do tego rejestru. W badanym okresie rozpatrywano jeden wniosek przedsiębiorcy o wpis do ww. rejestru. Zaświadczenie o wpisie do rejestru wydane zostało w tym przypadku

5 5 w następnym dniu po wpłynięciu wniosku, który spełniał wymogi określone w art. 83a ust. 3-5 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Uwagi odnośnie aktualnie prowadzonego w tym zakresie rejestru dotyczą nie zamieszenia w nim informacji dotyczących adresu 12 SKP, pomimo stosownego wymogu wynikającego z art. 83a ust. 6 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 3. NIK ocenia pozytywnie, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, wykonywanie przez Starostę zadań określonych w art. 84 ust. 2-4 ustawy Prawo o ruchu drogowym dotyczących m.in. nadawania uprawnień diagnostom. W okresie objętym kontrolą Starosta wydał 10 decyzji w sprawie nadania diagnostom uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów. W przypadku 7 wydanych w tym zakresie decyzji nie stwierdzono Ŝadnych nieprawidłowości. Osoby występujące o nadanie tych uprawnień dołączyły do wniosków dokumenty potwierdzające spełnianie przez nie wszystkich wymagań określonych w art. 84 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Postępowania w tych sprawach prowadzone były bez zbędnej zwłoki. Stwierdzone nieprawidłowości lub uchybienia przy wydawaniu pozostałych decyzji w tym zakresie dotyczyły: - wydania przez podinspektora Andrzeja Fuśnika decyzji z dnia 7 grudnia 2007 r. o nadaniu uprawnień diagnosty (WWL/D/0084), pomimo Ŝe posiadane przez tę osobę upowaŝnienia Starosty nie obejmowały wydawania tego rodzaju decyzji, - wydania dwóch decyzji o nadaniu uprawnień diagnosty (nr WWL/D/0081 i WWL/D/0084) po upływie odpowiednio 50 i 40 dni od daty wpływu wniosków, tj. z naruszeniem art i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.). Wbrew zapisom art i 2 ww. ustawy, wnioskodawców nie poinformowano w tych przypadkach o przyczynach zwłoki i planowanym terminie załatwienia tych spraw. Wskazywane, w wyjaśnieniach, przez pracowników Wydziału Komunikacji okoliczności, które spowodowały opóźnienie w wydaniu tych decyzji (ustne informacje wnioskodawców o planowanym pobycie za granicą i związaną z tym zwłoką w odbiorze decyzji) nie powinny mieć wpływu na terminowość rozpatrzenia tych wniosków, ponadto nie zostały w Ŝaden sposób udokumentowane w aktach tych spraw.

6 6 Ustalono ponadto, Ŝe Naczelnik Wydziału Komunikacji wydał decyzję o nadaniu uprawnień diagnosty (WWL/D/0083), pomimo Ŝe do wniosku o jej wydanie nie dołączono zaświadczenia o ukończeniu szkolenia dla kandydatów na diagnostów. We wszystkich pozostałych przypadkach do wniosków dołączone były stosowne zaświadczenia o ukończeniu takiego szkolenia. 4. NIK negatywnie ocenia funkcjonowanie w Starostwie systemu kontroli wewnętrznej w zakresie zagadnień objętych kontrolą. Skala stwierdzonych nieprawidłowości, dotyczących w szczególności nadzoru nad SKP, wskazuje na słabość tego systemu oraz brak właściwego nadzoru nad wykonywaniem tych zadań przez Wydział Komunikacji. Na słabość systemu kontroli wewnętrznej w tym zakresie, wskazują ponadto następujące ustalenia kontroli NIK: - do końca października 2007 r. w Wydziale Komunikacji nie było opracowanych procedur określających zasady sprawowania nadzoru nad SKP, jak i przeprowadzania ich kontroli. Pierwszy tego rodzaju dokument pod nazwą Kontrola SKP, w którym opisano czynności jakie powinien podjąć kontrolujący w ramach kontroli stacji, opracowany został w tym Wydziale dopiero w listopadzie 2007 r.; - brak było dokumentacji świadczącej o wykonywaniu nadzoru nad realizacją przedmiotowych zadań przez Wydział Komunikacji przez osoby, którym powierzono te zadania (Sekretarz Powiatu, a następnie od 27 lutego 2007 r. Członek Zarządu Powiatu), jak równieŝ dokumentacji zawierającej oceny systemu kontroli wewnętrznej w tym Wydziale; - na podstawie zapisów w dokumentacji dotyczącej wydawania decyzji o nadaniu uprawnień diagnostom nie moŝna było określić, którzy z pracowników Wydziału Komunikacji prowadzili postępowania w poszczególnych sprawach, w tym czy przy załatwianiu tego rodzaju spraw zachowana została tzw. zasada podwójnych oczu ; - nie prowadzono rejestru wniosków o nadanie uprawnień diagnostom oraz o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP, co utrudnia kontrolę terminowości i kolejności załatwiania spraw w tym zakresie; - w stosunku do osób zajmujących się sprawami, których dotyczyła kontrola NIK, nie przeprowadzano kontroli przestrzegania zakazu wykonywania czynności pozostających w kolizji prawnej,

7 7 - brak było wewnętrznych regulacji dotyczących przechowywania i zabezpieczania dokumentacji odnośnie nadzoru na SKP, ich kontroli, wydawania uprawnień dla diagnostów oraz dokonywania wpisów do rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP. Stwierdzono ponadto, Ŝe w aktualnie obowiązującym Regulaminie Organizacyjnym błędnie określono zadania Wydziału Komunikacji dotyczące rozpatrywania wniosków o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP. Wskazano bowiem, Ŝe Wydział ten realizuje m.in. zadania z zakresu wydawania i cofania upowaŝnień do przeprowadzania badań technicznych pojazdów dla SKP, podczas gdy przepisy dotyczące wydawania upowaŝnień na prowadzenie SKP nie obowiązują juŝ od 1 stycznia 2002 r., od kiedy prowadzenie tej działalności wymagało uzyskania zezwolenia Starosty (od 21 sierpnia 2004 r. prowadzenie SKP wymaga uzyskania wpisu do stosownego rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Starostę). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Przeprowadzanie co najmniej raz w roku kontroli kaŝdej SKP nadzorowanej przez Starostę. 2. Obejmowanie czynnościami kontrolnymi w SKP, w sposób udokumentowany, wszystkich zagadnień wskazanych w art. 83b ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym. 3. Wydawanie decyzji o nadanie uprawnień diagnostom wyłącznie przez osoby do tego upowaŝnione, po sprawdzeniu spełniania przez wnioskodawcę wszystkich wymagań w tym zakresie określonych w art. 84 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz bez zbędnej zwłoki. 4. Przeprowadzanie kontroli SKP wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie oraz wprowadzenie rozwiązań organizacyjnych usprawniających nadzór nad realizacją tych zadań przez Wydział Komunikacji. 5. Korzystanie z innych potencjalnych źródeł informacji o rzetelności wykonywanych badań technicznych pojazdów w nadzorowanych SKP, poprzez m.in.: - nawiązanie współpracy z odpowiednimi słuŝbami i organami uprawnionymi do przeprowadzania kontroli stanu pojazdów w celu pozyskiwania informacji o nieprawidłowościach w funkcjonowaniu SKP,

8 8 - analizowanie przyczyn zatrzymania dowodów rejestracyjnych z powodu złego stanu technicznego pojazdów, w aspekcie rzetelności wykonywanych badań technicznych w poszczególnych SKP nadzorowanych przez Starostę. 6. Uzupełnienie rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP o brakujące informacje dotyczące adresów poszczególnych stacji wpisanych do rejestru. 7. Usprawnienie systemu kontroli wewnętrznej w obszarze objętym kontrolą, poprzez m.in.: - zapewnienie właściwego nadzoru nad sposobem wykonywaniem poszczególnych zadań przez Wydział Komunikacji oraz dokonywanie okresowych ocen funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej w tym zakresie, - wprowadzenie wewnętrznych regulacji określających m.in. zasady: rejestrowania wniosków o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących SKP lub o wydanie uprawnień diagnosty; dokumentowania udziału poszczególnych pracowników, w prowadzonych w tym zakresie postępowaniach; przechowywania i zabezpieczania dokumentacji dotyczącej nadzoru na SKP. 8. Zaktualizowanie zapisów Regulaminu Organizacyjnego Starostwa odnośnie zadań realizowanych przez Wydział Komunikacji. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, zwraca się do Pana Starosty o przedstawienie, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Warszawie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. D.W.