NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Lublin, dnia 30 czerwca 2010 r. LLU /2010 P/10/151 Pan Adam Wasilewski Prezydent Miasta Lublin WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie przeprowadziła w Urzędzie Miasta Lublin, zwanym dalej UM lub Urzędem, kontrolę pozyskiwania przez Miasto Lublin lokali i pomieszczeń mieszkalnych dla osób najuboŝszych w latach (I kwartał). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawiono w protokole kontroli podpisanym w dniu 21 czerwca 2010 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Prezydentowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia negatywnie działania Prezydenta Miasta w zakresie pozyskiwania lokali socjalnych i miejsc schronienia dla osób najuboŝszych. O negatywnej ocenie zadecydowały w szczególności: niski stopień zaspokojenia przez Miasto zapotrzebowania mieszkańców na lokale socjalne, mieszkania chronione i miejsca schronienia dla bezdomnych, niepełna realizacja załoŝeń przyjętych przez Radę Miasta w pięcioletnich programach gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy w części dotyczącej budowania lokali socjalnych i pozyskiwania mieszkań chronionych, utrzymujące się zaległości w realizacji przydziałów lokali socjalnych przyznanych przed 2004 rokiem, ogólnikowa i niewymierna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Lublin w zakresie zadań mających na celu likwidację problemu bezdomności oraz zapewnienie schronienia osobom tego potrzebującym. ul. Okopowa 7, Lublin tel.: , fax: , LLU@nik.gov.pl Adres korespondencyjny: Skr. poczt. P-112, Lublin 1

2 1. O duŝej skali problemu i niskim stopniu zaspokojenia przez Miasto zapotrzebowania mieszkańców na lokale socjalne i mieszkania chronione świadczą wyjątkowo niekorzystne relacje pomiędzy potrzebami oraz posiadaną bazą lokalową. Według stanu na koniec 2009 r. Miasto posiadało jedynie 334 lokale socjalne (łącznie z mieszkalnymi opłacanymi wg stawek socjalnych), podczas gdy do zaspokojenia potrzeb w tym zakresie niezbędnych było 3081 lokali socjalnych (ponad 9-krotnie więcej), w tym: 508 dla osób z prawem do takiego lokalu wynikającym z wyroków sądowych, 35 dla osób z przydziałem otrzymanym przed 2004 rokiem oraz 2538 dla realizacji zarejestrowanych wniosków o przydział lokalu socjalnego, przy czym liczba tych wniosków została w 2009r. prawie o połowę zredukowana (na koniec 2008r. obejmowała 5084 wniosków) w wyniku przeprowadzonej weryfikacji i aktualizacji danych o wnioskodawcach. Potrzeby na mieszkania chronione - według pięcioletnich programów gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy - powinny być na koniec 2009 r. zabezpieczone w ilości 21 mieszkań, podczas gdy w rzeczywistości Miasto posiadało sześć takich mieszkań (29 % potrzeb), a od marca 2010r. siedem mieszkań (33,3 % potrzeb). Miasto nie posiadało teŝ wydzielonej z zasobu mieszkaniowego bazy lokalowej dla doraźnego zabezpieczenia schronienia ofiarom klęsk Ŝywiołowych, i innych wypadków społecznych (np. poŝar). W takich sytuacjach Urząd kierował poszkodowanych do hotelu i poszukiwał dla nich lokali z odzysku. 2. Negatywnie oceniono realizację załoŝeń pięcioletnich programów gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy uchwalonych przez Radę Miasta w ramach realizacji obowiązku wynikającego z art.21 ust.1 pkt 1 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego 2. Program na lata zakładał pozyskanie (poprzez budowę i adaptację) 900 lokali socjalnych, a w rzeczywistości pozyskano ich 88 (w wyniku dwóch inwestycji i adaptacji jednego budynku), tj. 9,8 % planu przyjętego na pięcioletni okres. Nie zrealizowano w ogóle załoŝeń budowy lokali socjalnych w 2004 r. (100 lokali), 2005 r. (200 lokali) i 2007 r. (200 lokali). W 2006 r. z planowanej budowy 200 lokali zrealizowano budowę 58 (29 %), a w 2008 r. z planowanej budowy 200 lokali wybudowano 30 (15%). W części dotyczącej wydatków na inwestycje związane z budową lokali socjalnych w latach program zakładał dwie wersje (optymalną i minimalną), z których 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm. 2 Dz. U. z 2005 r., nr 31, poz. 266 ze zm. 2

3 nie wykonano nawet wersji minimalnej zakładającej coroczną budowę 50 nowych lokali socjalnych (łącznie 250 lokali) na ogólną kwotę tys. zł. W rzeczywistości na pozyskanie 88 nowych lokali wydatkowano w okresie 5 lat kwotę tys. zł (49,9% planu). Program na lata nie zakładał budowy nowych lokali socjalnych w 2009 r., a jedynie ich pozyskanie w ilości 40 sztuk poprzez przekwalifikowanie lokali mieszkalnych na socjalne. W wyniku wniosków Wydziału Spraw Mieszkaniowych UM w 2009 r. przekwalifikowano 39 lokali mieszkalnych na socjalne, realizując plan w 97,5 %. W części dotyczącej wydatków inwestycyjnych program zakładał wydatkowanie w 2009r. kwoty tys. zł na budowę 60 lokali socjalnych, co nie zostało zrealizowane. Nieprawidłowością stwierdzoną w obu pięcioletnich programach gospodarowania zasobem mieszkaniowym była niespójność załoŝeń: rzeczowych w zakresie liczby planowanych do pozyskania lokali socjalnych oraz finansowych w zakresie wydatków planowanych na ten cel. 3. W Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Lublin , opracowanej w ramach realizacji obowiązku wynikającego z art.17 ust.1 pkt 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej 3 i przyjętej przez Radę Miasta uchwałą z dnia 8 września 2005 r., zadania mające na celu m.in. rozwiązanie problemu bezdomności oraz zapewnienie schronienia i systemu wsparcia dla osób wychodzących z bezdomności zostały określone w sposób ogólnikowy i niewymierny. Ustalono wprawdzie wskaźniki realizacji tych zadań, ale nie określono ich poziomu wyjściowego ani docelowego. Stopień zaspokojenia przez Miasto potrzeb najuboŝszych na miejsca schronienia w noclegowniach i schroniskach NIK ocenia jako niezadowalający. Potrzeby w tym zakresie, szacowane przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie (MOPR) w bilansach potrzeb na lata , były od 1,8 do 3,3 razy wyŝsze od rzeczywistej liczby miejsc w noclegowniach, schroniskach i domach dla bezdomnych. W obiektach tych, prowadzonych przez organizacje pozarządowe i dotowanych z budŝetu Miasta na podstawie pięciu zawartych w tej sprawie umów, liczba miejsc wynosiła 208, a liczba osób z nich korzystających (według sprawozdań MOPR) wahała się od 653 w 2004 r. do 788 w 2008 r. i 607 w 2009 r. 4. Pozytywnie oceniono starania Prezydenta Miasta w celu pozyskania środków finansowych z budŝetu państwa na dofinansowanie budowy lokali socjalnych. 3 Dz. U. z 2009 r., nr 175, poz ze zm. 3

4 Wprawdzie wniosek w tej sprawie z września 2004r., złoŝony na podstawie ustawy z dnia 29 kwietnia 2004 r. o finansowym wsparciu tworzenia w latach lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych 4, został z powodu ograniczonych środków finansowych rozpatrzony odmownie, ale na podstawie kolejnego wniosku, z r., Miasto uzyskało pomoc ze środków publicznych na podstawie ustawy z 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych 5. Uzyskane wsparcie finansowe w wysokości zł przeznaczono na dofinansowanie budowy w latach budynku socjalnego z 30 lokalami przy ul. śelaznej. Kwota dofinansowania stanowiła 18,28% całkowitych kosztów przedsięwzięcia ( ,83 zł), a więc nie przekraczała dopuszczalnej wartości 20 % określonej w art. 13 ww. ustawy z 8 grudnia 2006 r. Dofinansowanie wykorzystano i rozliczono zgodnie z umową podpisaną z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. 5. Wynajmowanie lokali socjalnych realizowane było zgodnie z zasadami określonymi przez Radę Miasta w uchwale z 29 grudnia 2005 r. W latach przydzielono ogółem 266 lokali socjalnych, w tym 3 - z powodu poŝarów mieszkań, 12 - z powodu wykwaterowania inwestycyjnego, 14 - ze względu na zły stan techniczny budynku, 9 - na czas remontu budynków oraz 228 z tytułu realizacji wyroków sądowych z prawem do lokalu socjalnego. Nie przyznano Ŝadnego lokalu socjalnego na zasadach ogólnych (ze względu na niski dochód) ani nie realizowano przydziałów zaległych sprzed 2004r. Posiadane zasoby nie pozwalały na terminowe zabezpieczanie lokali socjalnych dla wszystkich osób uprawnionych do ich otrzymania na podstawie wyroku sądowego. W konsekwencji w latach Miasto wypłaciło z tego tytułu odszkodowania w łącznej kwocie ,34 zł osobom, które wystąpiły z roszczeniem na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. 6. Nadzór nad stanem technicznym oraz ochrony przeciwpoŝarowej lokali socjalnych znajdujących się w zasobach mieszkaniowych Miasta oceniono jako zadowalający. Realizujący te zadania Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Lublinie (ZNK) posiadał bieŝące rozeznanie w tym zakresie. Wykonywał teŝ remonty, usuwał awarie, prowadził prace konserwacyjne i bieŝącego utrzymania. Komenda Miejska Państwowej StraŜy PoŜarnej w Lublinie przeprowadziła w 2009 r. kontrole 16 obiektów socjalnych pod kątem ochrony 4 Dz. U. nr 145, poz ze zm. 5 Dz. U. nr 251, poz ze zm. 4

5 przeciwpoŝarowej, a Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego - 22 kontrole w zakresie stanu technicznego budynków z lokalami socjalnymi. Wydane zalecenia pokontrolne zostały przez ZNK w pełni zrealizowane. W 2009 r. nie wykonano planowanych wydatków na remont budynków komunalnych. Plan załoŝony na ten rok w pięcioletnim programie gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy wynosił tys. zł, a zrealizowano wydatki w wysokości tys. zł, tj. 31 % planowanych. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1) podjęcie działań mających na celu zdecydowaną poprawę stopnia zaspokojenia zapotrzebowania osób najuboŝszych na lokale socjalne i mieszkania chronione oraz miejsca w noclegowniach i schroniskach dla bezdomnych, 2) dokonanie weryfikacji i aktualizacji programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy na lata i po uchwaleniu zmian przez Radę Miasta - zapewnienie pełnej realizacji przyjętych w nim załoŝeń w zakresie pozyskiwania lokali socjalnych i mieszkań chronionych, 3) przygotowanie i przedłoŝenie Radzie Miasta do uchwalenia zweryfikowanej strategii rozwiązywania problemów społecznych Miasta Lublin na lata , określającej perspektywę czasową i wymierne wskaźniki realizacji zadań mających na celu rozwiązanie problemu bezdomności oraz zapewnienie schronienia i systemu wsparcia dla osób wychodzących z bezdomności. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Lublinie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Prezydenta, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Stosownie do art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust.2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 5