NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi

Transkrypt

1 NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi Łódź, dnia lipca 2009 r. LLO /2009 P/09/152 Pan Krzysztof LISIECKI Wójt Gminy Piątek WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała Urząd Gminy w Piątku, zwany w dalszej części Urzędem, w zakresie prawidłowości zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, w latach W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 6 maja 2009 r. - NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Wójtowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia działania Urzędu dotyczące postępowania w sprawie zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. PowyŜszą ocenę uzasadnia przede wszystkim: nielegalne wydanie przez pracowników Urzędu w 2007 r. decyzji ustalających zwrot podatku akcyzowego, nierzetelna weryfikacja wniosków składanych przez producentów rolnych oraz brak udokumentowania tego procesu przez upowaŝnionych pracowników, a takŝe brak w decyzjach pełnych danych określonych w obowiązujących przepisach. 1 Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm. ul. Kilińskiego 210, Łódź tel.: (0-42) , fax: (0-42) , LLO@nik.gov.pl Adres do korespondencji: Skr. Poczt. 73; Łódź 7

2 1. W latach producenci rolni złoŝyli do Urzędu łącznie wniosków, ubiegając się o zwrot 718 tys. zł podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego. Udział producentów rolnych, którzy złoŝyli wnioski, do ogólnej liczby producentów rolnych z terenu Gminy Piątek, wahał się od 25,3% w 2006 r. do 37,9% w 2008 r. Natomiast udział powierzchni uŝytków rolnych w złoŝonych wnioskach do łącznej powierzchni uŝytków rolnych z terenu Gminy, wynosił od 42,2% w 2006 r. do 66,1% w 2008 r., mimo prowadzenia akcji informacyjnej w tym zakresie. ZłoŜone wnioski były zgodne z wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej 2 oraz zawierały dane określone w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego 3, zwanej dalej ustawą o zwrocie podatku akcyzowego. Na podstawie wniosków złoŝonych przez producentów rolnych, w badanych latach wydano 2309 decyzji (365 w 2006 r., 897 w 2007 r. i w 2008 r.), w których ustalono roczne kwoty naleŝnego rolnikom limitu zwrotu podatku akcyzowego w łącznej wysokości tys. zł. Wypłaty zwrotów podatku akcyzowego producentom rolnym wyniosły 718 tys. zł (60,7% limitu), w tym: 81 tys. zł w 2006 r., 223 tys. zł w 2007 r. i 414 tys. zł w 2008 r. Jako przyczynę niepełnego wykorzystania ustalonego limitu, Pan Wójt wskazał niechęć i niewiedzę części producentów rolnych, co do moŝliwości korzystania z tego rodzaju pomocy państwa, widząc potrzebę dalszego rozszerzania akcji informacyjnej. Niskie wykorzystanie naleŝnych zwrotów podatku akcyzowego, zdaniem Pana Wójta spowodowane było równieŝ specyfiką upraw rolnych, w których duŝy udział miały prace ręczne, m.in. przy uprawie warzyw. 2. Kontrola losowo wybranych 90 spraw (wniosków z załącznikami oraz wydanych na ich podstawie decyzji), wykazała brak naleŝytego nadzoru. ZłoŜone wnioski nie posiadały udokumentowanego procesu ich weryfikacji pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym przez upowaŝnionych pracowników Urzędu. W 7 przypadkach wystąpiły rozbieŝności co do powierzchni uŝytków rolnych, z tego: w trzech przypadkach wnioski były niezgodne z ewidencją, w trzech spawach mimo zgodności wniosków z ewidencją, w wydanych decyzjach określono inne wielkości powierzchni, a w jednej przy wniosku niezgodnym z ewidencją gruntów, w decyzji przyjęto inną wielkość powierzchni (niezgodną ani z wnioskiem, ani z ewidencją). PowyŜsze błędy w określeniu powierzchni 2 Dz.U. Nr 103, poz Dz.U. z 2006 r. Nr 52, poz

3 (od 0,0995 ha do 6,6300 ha) miały wpływ na wysokość wyliczonych w decyzjach rocznych limitów zwrotu podatku. Nie miało to jednak wpływu na naleŝne kwoty zwrotu podatku, poniewaŝ załączone do wniosków faktury VAT na zakup oleju napędowego wykazywały ilości niŝsze i nie przekraczały rocznych limitów zwrotu podatku, łącznie z korektami zwiększającymi lub zmniejszającymi. W przypadku 4 wniosków złoŝonych przez osobę prawną (spółkę z o.o.), brak było odpisów z Krajowego Rejestru Sądowego, a załączone do nich kopie faktur VAT poświadczone zostały przez osobę reprezentującą spółkę, a nie przez uprawnionego pracownika Urzędu, co było niezgodne z art. 6 ust. 3 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego. W 32 wnioskach dokonano w sposób nieprawidłowy poprawy błędnych danych (za pomocą korektora, zamazywania, przeprawiania). W ten sposób poprawiono łącznie 37 błędnych zapisów, w tym 25 dotyczących powierzchni uŝytków rolnych. 3. Zwrot podatku akcyzowego przyznawany był w drodze decyzji wydanych w oparciu o wnioski producentów rolnych i dotyczył 8 miesięcy w 2006 r. i 6 miesięcy poprzedzających miesiąc złoŝenia wniosków w latach Wszystkie decyzje z 2008 r. i 3 decyzje z 2007 r. - stosownie do art. 5 ust. 3 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego - zawierały limit ustalony w sposób określony w art. 4 ust. 2 tej ustawy, kwotę zwrotu podatku oraz część limitu pozostałą do wykorzystania. Informacji o części limitu pozostającego do wykorzystania wymaganej art. 5 ust. 3 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego, nie wskazano w 30 decyzjach z roku 2006 i 27 decyzjach z roku Decyzje wydawane były w obowiązujących terminach, a zwrot podatku przyznawano i wypłacano w obowiązujących kwotach producentom rolnym spełniającym kryteria określone w art. 3 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego. W ocenie NIK, w 2007 r. nielegalnie wydawano decyzje oraz dokonywano na ich podstawie zwrotu podatku akcyzowego producentom rolnym. Spośród 30 zbadanych za ten okres decyzji, wszystkie zostały podpisane przez 4 pracowników Urzędu, którzy nie posiadali pisemnych upowaŝnień Pana Wójta do ich podpisywania, co jest sprzeczne z art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego 4, zwanej dalej Kpa, który stanowi, Ŝe obligatoryjnym elementem kaŝdej decyzji administracyjnej jest podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska słuŝbowego osoby upowaŝnionej do wydawania decyzji. W wyjaśnieniach podał Pan Wójt, Ŝe pracownicy nie mieli upowaŝnienia do wydawania decyzji administracyjnych, a zgodnie z 13 ust. 3 pkt 1 regulaminu organizacyjnego Urzędu pracownicy są odpowiedzialni 4 Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm. 3

4 przed Wójtem za wykonywanie zadań określonych dla poszczególnych stanowisk, w tym w szczególności m.in. za zgodność z prawem opracowanych projektów decyzji. Potwierdził Pan równieŝ, iŝ decyzje administracyjne poza Panem, moŝe podpisywać tylko Sekretarz Gminy. W ocenie NIK, w świetle art w zw. z art i art. 268a kpa, decyzje podpisane i wydane w 2007 r. przez pracowników Urzędu, nieposiadających imiennych upowaŝnień Pana Wójta, są decyzjami niewaŝnymi. 4. NajwyŜsza Izba Kontroli nie wnosi uwag do planowania, wykorzystania i rozliczania dotacji. Wnioski o dotacje składane były do Wojewody Łódzkiego w terminach ustalonych w 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 sierpnia 2006 r. w sprawie przekazywania gminom dotacji celowej na postępowanie w sprawie zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej i jego wypłatę 5 oraz zawierały wszystkie dane określone w 2 ust. 2 tego rozporządzenia. Urząd rzetelnie sporządzał i terminowo przekazywał Wojewodzie Łódzkiemu okresowe i roczne rozliczenia dotacji oraz okresowe i roczne sprawozdania rzeczowo-finansowe z realizacji wypłat podatku akcyzowego. W okresie objętym kontrolą Gmina otrzymała dotacje w łącznej kwocie ,43 zł i wykorzystała zgodnie z przeznaczeniem kwotę ,33 zł, z tego ,46 zł na wypłaty podatku akcyzowego i ,87 zł na pokrycie kosztów związanych z ustalaniem i wypłacaniem zwrotów. Niewykorzystane w 2007 r. środki w wysokości 56,10 zł odprowadzono do Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego z zachowaniem obowiązującego terminu. Sprawozdania budŝetowe Rb-50, w zakresie dochodów i wydatków związanych ze zwrotem podatku akcyzowego, były sporządzane zgodnie z ewidencją księgową oraz terminowo przekazywane Wojewodzie Łódzkiemu i Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Łodzi. 5. NajwyŜsza Izba kontroli negatywnie ocenia prowadzenie spraw związanych ze zwrotem podatku akcyzowego, poniewaŝ zadania polegające na: przyjmowaniu wniosków i ich weryfikacji, przygotowaniu projektów decyzji Wójta, a w roku 2007 równieŝ ich podpisywaniu, sporządzaniu okresowych i rocznych sprawozdań rzeczowo finansowych oraz rozliczaniu otrzymanych dotacji wykonywał tylko jeden pracownik (personalnie zmieniający się w badanym okresie). W praktyce stosowanej w Urzędzie brak było drugiej osoby, która weryfikowałaby prawidłowość pracy pracownika bezpośrednio prowadzącego sprawy zwrotu podatku, a zagadnienia te nie były objęte Ŝadną kontrolą 5 Dz.U. Nr 160, poz

5 wewnętrzną. Regulamin kontroli wewnętrznej, stanowiący załącznik do zarządzenia Nr 2/2006 Pana Wójta w sprawie przepisów wewnętrznych regulujących gospodarkę finansową Urzędu, nie zawierał zapisów w zakresie kontroli wykorzystania dotacji, a samo zarządzenie zostało wydane w oparciu o błędną podstawę prawną. W ocenie NIK, skupienie kompetencji w ręku jednego pracownika, bez nadzoru Pana Wójta, stwarza mechanizm sprzyjający korupcji. Nadmienić jednak naleŝy, iŝ przypadków wskazujących na wystąpienie zjawisk korupcyjnych w trakcie przeprowadzonej kontroli, nie stwierdzono. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: zintensyfikowanie akcji informacyjnej wśród producentów rolnych w zakresie moŝliwości uzyskania zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, rzetelne weryfikowanie wniosków składanych przez producentów rolnych pod względem formalnym, merytorycznym i rachunkowym i dokumentowanie tego procesu, umieszczanie w decyzjach wszystkich danych wynikających z obowiązujących przepisów, podpisywanie decyzji administracyjnych wyłącznie przez pracowników posiadających upowaŝnienia do ich wydawania, wyselekcjonowanie decyzji podpisanych w 2007 r. przez pracowników nieposiadających upowaŝnienia do ich wydania i podjęcie sukcesywnych działań przewidzianych w art. 157 w zw. z art kpa w celu stwierdzenia ich niewaŝności, wprowadzenie wykonywania czynności związanych z przyjmowaniem wniosków i ich weryfikacją oraz z przygotowywaniem projektów decyzji administracyjnych przez więcej niŝ jednego pracownika wprowadzenie do regulaminu kontroli wewnętrznej zapisu w zakresie kontroli wykorzystania dotacji oraz korekty zarządzenia Nr 2/2006 w zakresie podstawy prawnej. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Wójta w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. 5

6 Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Wójtowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi, umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. 6