NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE. Katowice, dnia 17 sierpnia 2010 r.

Transkrypt

1 Katowice, dnia 17 sierpnia 2010 r. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach LKA /2010/P/10/095 Pan dr n. med. Włodzimierz Dziubdziela Dyrektor Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. Andrzeja Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach przeprowadziła kontrolę w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Klinicznym im. Andrzeja Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach (zwanym dalej Szpitalem ) w zakresie organizacji i finansowania systemu przeszczepiania narządów w latach (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 23 lipca 2010 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie realizację zadań w zakresie spraw objętych kontrolą, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące ustalenia kontroli i oceny cząstkowe: 1. Działalność funkcjonujących w Szpitalu dwóch ośrodków transplantacyjnych (Oddział Chirurgii Ogólnej Naczyniowej i Transplantacyjnej, Oddział Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii oraz Oddział Hematologii i Transplantacji) była zgodna z zakresem określonym w pozwoleniach Ministra Zdrowia na pobieranie, 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.

2 2 przechowywanie i przeszczepianie: komórek i tkanek, nerek oraz nerek z trzustką i wątroby. 2. Zgodnie z przepisami art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów 2 (zwanej dalej ustawą transplantacyjną), Dyrektor Szpitala powołał komisję stwierdzającą trwałe, nieodwracalne ustanie czynności mózgu. Do czerwca 2009 r. ww. komisja była powoływana doraźnie w miarę potrzeb, a stałą komisję Dyrektor powołał 22 czerwca 2009 r. Stosownie do postanowień art. 9 ust. 4 wspomnianej ustawy, w skład komisji wchodzili lekarze posiadający specjalizację w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz neurologii. Lekarze ci nie brali udziału w postępowaniach obejmujących pobieranie i przeszczepianie transplantów od osoby zmarłej, u której komisja, w skład której wchodzili, stwierdziła śmierć mózgu. Obowiązujące w Szpitalu procedury pobierania transplantów, w przypadku komisyjnego stwierdzenia śmierci mózgu, określały m.in. sposób postępowania, odpowiedzialność i uprawnienia lekarzy oraz koordynatora ds. transplantacji. W okresie objętym kontrolą pobrano do przeszczepu narządy od dwóch pacjentów spośród 767 zmarłych w Szpitalu. Analizie poddano dokumentację medyczną 102 zmarłych pacjentów, z której wynika, Ŝe u osób tych stwierdzono rozsiane choroby nowotworowe (głównie białaczka) i zakaŝenia, co dyskwalifikowało je jako potencjalnych dawców narządów. Zgodnie z wymogami art. 5 ust. 1 ustawy transplantacyjnej, przed pobraniem narządów od wspomnianych dwóch pacjentów, sprawdzono czy osoby te nie figurowały w centralnym rejestrze sprzeciwów. Fakt sprawdzenia odnotowywano w Karcie Koordynacyjnej Pobrania Narządów Dawcy. O moŝliwości pobrania narządów do przeszczepu niezwłocznie poinformowano Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji Poltransplant. NIK zwraca uwagę, Ŝe w jednym z dwóch protokołów pobrania narządów i tkanek celem przeszczepienia (z dnia 27 listopada 2007 r.) brak było podpisów i pieczęci lekarzy operatorów, dokonujących pobrania. Ww. formalności nie dopełniono jak wyjaśnił Dyrektor Szpitala - w związku z nagłym trybem działania zespołu transplantacyjnego. Brakujące podpisy uzupełniono w toku kontroli (na podstawie ksiąŝki zabiegów operacyjnych na bloku operacyjnym ). 2 Dz. U. Nr 169, poz ze zm.

3 3 3. W ramach funkcjonujących w Szpitalu dwóch ośrodków kwalifikacyjnych, Dyrektor Szpitala - zgodnie z art. 16c ust. 3 ustawy transplantacyjnej - powołał w marcu 2010 r. zespoły kwalifikujące potencjalnych biorców do przeszczepiania szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej oraz narządów. Zadania zespołów ustalone przez Dyrektora były zgodne z wymogami określonymi w art. 16c ust. 7 ww. ustawy. Stosownie do postanowień art. 17 ust. 1 ustawy transplantacyjnej, osoby zakwalifikowane do przeszczepu były zgłaszane na krajową listę osób oczekujących. Z analizowanej dokumentacji dotyczącej 170 biorców komórek krwiotwórczych (spośród 217 zakwalifikowanych) i 120 biorców nerki lub nerki i trzustki (spośród 332 zakwalifikowanych) wynika, Ŝe zgłoszenia były dokonywane niezwłocznie, tj. w dniu zakwalifikowania. Natomiast w przypadku 40 biorców wątroby z 63 zakwalifikowanych, zgłoszenia dokonano po upływie od 2 do 11 dni od daty zakwalifikowania, a w jednym przypadku po 15 dniach. Zwłoka ta - według wyjaśnienia Dyrektora Szpitala dotyczyła pacjentów zakwalifikowanych do przeszczepu w trybie planowym i wynikała z konieczności uzupełnienia badań medycznych, a takŝe dokonania ostatecznej kwalifikacji przez Ordynatora Oddziału Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej. Współpraca z Poltransplantem, w tym przekazywanie danych na krajową listę biorców naleŝała do obowiązków koordynatorów ds. transplantacji. W okresie objętym kontrolą na stanowisku koordynatora ds. transplantacji narządów zatrudniona była jedna osoba w wymiarze ½ etatu oraz w pełnym wymiarze czasu pracy dwóch inspektorówkoordynatorów pobierania i przeszczepiania szpiku. NIK zwraca uwagę, Ŝe na stanowisku inspektora-koordynatora zatrudnione były osoby, które nie ukończyły szkoleń dla koordynatorów. Stosownie do przepisu 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 4 grudnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów 3, koordynatorem pobierania i przeszczepiania tkanek i narządów moŝe być osoba posiadająca m.in. ukończone szkolenie dla koordynatorów, potwierdzone zaświadczeniem. 4. Od stycznia 2007 r. do czerwca 2009 r. Szpital przeprowadzał wszystkie transplantacje na podstawie umów na realizację świadczeń wysoko specjalistycznych zawartych z Ministerstwem Zdrowia i finansowanych z budŝetu państwa. Natomiast od lipca 2009 r. 3 Dz. U. Nr 213, poz. 1656

4 4 przeszczepianie szpiku, trzustki, nerki oraz nerki i trzustki realizowano w oparciu o kontrakty zawarte z Narodowym Funduszem Zdrowia Śląski Oddział Wojewódzki w Katowicach (NFZ) i finansowanych przez NFZ, a transplantację wątroby wykonywano na dotychczasowych warunkach, czyli na podstawie umowy zawartej z Ministerstwem Zdrowia. Rozliczenia miesięczne i roczne z wykonanych procedur w ramach transplantacji, Szpital przekazywał do Ministerstwa Zdrowia w terminach określonych w umowach, tj. do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczyło rozliczenie, a grudniowe dwa rozliczenia obejmowały okres od 1 do 15 dnia oraz od 16 do 31, natomiast przesłane były odpowiednio do 18 grudnia danego roku i 7 stycznia roku następnego. Miesięczne rozliczenia dla NFZ przekazywano do 10 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni, zgodnie z 23 ust.3 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej 4. Stwierdzone w toku kontroli opóźnienia w 2009 r. i w 2010 r. (4 i 15 dni) nie były zawinione przez Szpital. 5. Koszty procedur wykonanych w okresie objętym kontrolą w związku z realizacją 887 transplantacji wynosiły w latach (30.06) odpowiednio tys. zł, tys. zł, ,6 tys. zł i ,1 tys. zł łącznie ,8 tys. zł. Koszty te obejmowały m.in. koszt badań kwalifikujących transplanty do przeszczepu, badań i hospitalizacji dawców oraz biorców (w tym komisyjnego stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu), zabiegu pobrania i przeszczepienia oraz koszty transportu co było zgodne z art. 3 ust. 3 8 ustawy transplantacyjnej. 6. Na podstawie analizy 28 faktur za pobranie szpiku poza granicami Polski stwierdzono, Ŝe Szpital terminowo regulował zobowiązania z tego tytułu. NIK zwraca natomiast uwagę, Ŝe w przypadku 17 faktur (61 % badanych) zapłata była zrealizowana przed dokonaniem sprawdzenia faktury pod względem formalnym i rachunkowym. Według wyjaśnienia Dyrektora Szpitala, kontrola faktur pod względem formalnym dokonywana była przed przekazaniem przelewu do banku do realizacji, a pod względem rachunkowym w następnym dniu po zrealizowaniu przelewu przez bank, gdyŝ w dniu składania przelewu nie jest znany kurs walut, który kaŝdorazowo Szpital negocjuje z bankiem. Zdaniem NIK, kontrola faktur po zrealizowaniu przelewu nie spełnia swojej funkcji, tj. wyeliminowania ewentualnych błędów przed dokonaniem zapłaty. 4 Dz. U. Nr 81, poz. 484

5 5 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Skrócenie do niezbędnego minimum okresu czasu powiadamiania Poltransplantu o osobach zakwalifikowanych w trybie planowym do transplantacji narządów. 2. UmoŜliwienie ukończenia wymaganych kursów pracownikom zatrudnionym na stanowisku inspektora-koordynatora transplantacji szpiku. 3. Podjecie działań zapewniających naleŝyte przeprowadzanie i dokumentowanie kontroli formalnej i rachunkowej faktur. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora, w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Katowicach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.