UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO ZAKŁAD BIOLOGII CZŁOWIEKA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ DZIENNIK PRAKTYK Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ SZKOŁA GIMNAZJALNA/PONADGIMNAZJALNA
UNIWERSYTET RZESZOWSKI WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO ZAKŁAD BIOLOGII CZŁOWIEKA I EDUKACJI ZDROWOTNEJ DZIENNIK PRAKTYK Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ SZKOŁA GIMNAZJALNA/PONADGIMNAZJALNA Imię i nazwisko studenta.. Rok studiów Semestr modułu Edukacja zdrowotna Studia stacjonarne/studia niestacjonarne.. Rok akademicki
PRAKTYKA Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ W SZKOLE GIMNAZJALNEJ/PONADGIMNAZJALNEJ W.. UL... Pieczątka szkoły Student (-ka).. Dyrektor szkoły. Opiekun praktyk. Opiekun dydaktyczny WWF UR.. Termin złożenia dokumentacji. Data i podpis studenta... Data i podpis opiekuna dydaktycznego
SPIS TREŚCI: 1. Wymagania szczegółowe z zakresu edukacji zdrowotnej zawarte w całej podstawie programowej wychowania fizycznego w gimnazjum. 2. Wymagania szczegółowe z zakresu edukacji zdrowotnej zawarte w całej podstawie programowej wychowania fizycznego w szkołach ponadgimnazjalnych. 3. Schemat scenariusza zajęć z edukacji zdrowotnej. ZADANIE 1: ZADANIE 2: ZADANIE 3: ZADANIE 4: ZADANIE 5: Scenariusze przeprowadzonych zajęć z edukacji zdrowotnej. Diagnoza potrzeb uczniów danej szkoły w zakresie edukacji zdrowotnej. Współpraca w zakresie realizacji pokrewnych treści z edukacji zdrowotnej z: a/ pielęgniarką szkolną, b/pedagogiem szkolnym, c/nauczycielami innych przedmiotów. Polityka szkoły w zakresie zdrowia: a/ tworzenie w szkole środowiska wspierającego edukację zdrowotną (warunki sanitarne, bezpieczeństwo, klimat społeczny, posiłki szkolne, sklepik szkolny), b/ współdziałanie z rodzicami, c/ współdziałanie ze społecznością lokalną, d/ programy dotyczące zdrowia i profilaktyki zachowań ryzykownych lub chorób oferowane szkole przez różne podmioty i ich realizacja (czas, okres, nazwa programu). Indywidualne spostrzeżenia i uwagi po realizacji praktyk z edukacji zdrowotnej. 4. Charakterystyka i ocena pracy studenta w okresie praktyki. 5. Ocena końcowa 6. Zalecana literatura
1. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z ZAKRESU EDUKACJI ZDROWOTNEJ ZAWARTE W CAŁEJ PODSTAWIE PROGRAMOWEJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W GIMNAZJUM. Obszar tematyczny Aktywność fizyczna, praca i wypoczynek, żywienie Wymagania szczegółowe Uczeń po zakończeniu gimnazjum Ocenia poziom własnej aktywności fizycznej, Wskazuje korzyści z aktywności fizycznej w terenie, Omawia korzyści dla zdrowia wynikające z podejmowania różnych form aktywności fizycznej w kolejnych okresach życia człowieka, Wymienia miejsca, obiekty i urządzenia w najbliższej okolicy, które można wykorzystać dla aktywności fizycznej, Opracowuje rozkład dnia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym a fizycznym. Rozwój fizyczny w okresie dojrzewania i młodzieńczym Wyjaśnia jakie zmiany zachodzą w budowie ciała i sprawności fizycznej w okresie dojrzewania płciowego Wymienia przyczyny i skutki otyłości oraz nieuzasadnionego odchudzania się i używania sterydów w celu zwiększenia masy mięśni. Dbałość o ciało, bezpieczeństwo, zapobieganie chorobom Wyjaśnia wymogi higieny wynikające ze zmian zachodzących w organizmie w okresie dojrzewania, Wymienia najczęstsze przyczyny oraz okoliczności wypadków i urazów w czasie zajęć ruchowych, omawia sposoby zapobiegania im, Wskazuje zagrożenia związane z uprawianiem niektórych dyscyplin sportowych. Zdrowie i dbałość o zdrowie Wyjaśnia czym jest zdrowie; wymienia czynniki, które wpływają pozytywnie i negatywnie na zdrowie i samopoczucie oraz wskazuje te, na które może mieć wpływ, Wymienia zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu oraz wyjaśnia, na czym polega i od czego zależy dokonywanie wyborów korzystnych dla zdrowia Zdrowie psychospołeczne, umiejętności życiowe Identyfikuje swoje mocne strony, planuje sposoby ich rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi należy pracować, Omawia konstruktywne sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami, Omawia sposoby redukowania nadmiernego stresu i konstruktywnego radzenia sobie z nim, Omawia znaczenie dla zdrowia dobrych relacji z innymi ludźmi, w tym z rodzicami oraz rówieśnikami tej samej i odmiennej płci,
Wyjaśnia, w jaki sposób można dawać i otrzymywać różne rodzaje wsparcia społecznego, Wyjaśnia, co oznacza zachowanie asertywne i podaje jego przykłady, Wymienia szkody zdrowotne i społeczne związane z paleniem tytoniu, nadużywaniem alkoholu i używaniem innych substancji psychoaktywnych; wyjaśnia, dlaczego i w jaki sposób należy opierać się presji oraz namowom do używania substancji psychoaktywnych i innych zachowań ryzykownych. 2. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z ZAKRESU EDUKACJI ZDROWOTNEJ ZAWARTE W CAŁEJ PODSTAWIE PROGRAMOWEJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W SZKOŁACH PONADGIMNAZJALNYCH. Obszar tematyczny Aktywność fizyczna, praca i wypoczynek, żywienie Wymagania szczegółowe Uczeń po zakończeniu szkoły ponadgimnazjalnej Opracowuje i realizuje program aktywności fizycznej dostosowany do własnych potrzeb, Omawia zalecenia dotyczące aktywności fizycznej w zależności od płci, okresu życia i rodzaju pracy zawodowej, Wymienia czynniki wpływające na podejmowanie aktywności fizycznej zależne od rodziny, kolegów, mediów i społeczności lokalnej, Ocenia reakcje własnego organizmu na wysiłki fizyczne o różnej intensywności, Wyjaśnia związek między aktywnością fizyczną i żywieniem a zdrowiem i dobrym samopoczuciem oraz omawia sposoby utrzymania odpowiedniej masy ciała we wszystkich okresach życia, Wyjaśnia relacje między sportem profesjonalnym i sportem dla wszystkich a zdrowiem. Rozwój fizyczny w okresie dojrzewania i młodzieńczym Wylicza oraz interpretuje własny wskaźnik wagowo-wzrostowy (BMI) Dbałość o ciało, bezpieczeństwo, zapobieganie chorobom Wykonuje ćwiczenia kształtujące i kompensacyjne w celu przeciwdziałania negatywnym dla zdrowia skutkom pracy, w tym pracy w pozycji siedzącej i przy komputerze, Wyjaśnia, na czym polega umiejętność oceny stopnia ryzyka związanego z niektórymi sportami lub wysiłkami fizycznymi, Wymienia choroby cywilizacyjne uwarunkowane niedostatkiem ruchu, w szczególności choroby układu krążenia, układu ruchu i otyłości, oraz omawia sposoby zapobiegania im, Omawia etyczne i zdrowotne konsekwencje stosowania środków
dopingujących. Zdrowie i dbałość o zdrowie Wyjaśnia, gdzie szukać wiarygodnych informacji dotyczących zdrowia i sportu oraz dokonuje krytycznej analizy informacji medialnych w tym zakresie, Wyjaśnia, na czym polega prozdrowotny styl życia, Wyjaśnia, dlaczego zdrowie jest wartością dla człowieka i zasobem dla społeczeństwa oraz na czym polega dbałość o zdrowie w okresie młodości i wczesnej dorosłości, Wyjaśnia, co oznacza odpowiedzialność za zdrowie własne i innych ludzi, Wyjaśnia na czym polega samobadanie i samokontrola zdrowia oraz dlaczego należy poddawać się badaniom profilaktycznym w okresie całego życia, Wyjaśnia, co to znaczy być aktywnym pacjentem i jakie są podstawowe prawa pacjenta, Planuje projekt dotyczący wybranych zagadnień zdrowia oraz wskazuje sposoby pozyskiwania sojuszników i współuczestników projektu w szkole, w domu lub w społeczności lokalnej, Omawia, na czym polega współuczestnictwo i współpraca ludzi, organizacji i instytucji w działaniach na rzecz zdrowia, Wyjaśnia, jaki jest związek między zdrowiem i środowiskiem oraz co sam może zrobić, aby tworzyć środowisko sprzyjające zdrowiu. Zdrowie psychospołeczne, umiejętności życiowe Wykonuje proste ćwiczenia relaksacyjne, Omawia konstruktywne, optymistyczne sposoby wyjaśniania trudnych zdarzeń i przeformułowania myśli negatywnych na pozytywne, Wyjaśnia na czym polega praca nad sobą dla zwiększenia wiary w siebie, poczucia własnej wartości, i umiejętności podejmowania decyzji, Wyjaśnia, na czym polega konstruktywne przekazywanie i odbieranie pozytywnych i negatywnych informacji zwrotnych oraz radzenie sobie z krytyką, Omawia zasady racjonalnego gospodarowania czasem, Omawia przyczyny i skutki stereotypów i stygmatyzacji osób chorych psychicznie i dyskryminowanych (np. żyjących z HIV/AIDS). Źródło: MEN Podstawa programowa z komentarzami Tom 8 Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum.
3. SCHEMAT SCENARIUSZA ZAJĘĆ Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ. Temat zajęć staraj się zapisać go precyzyjnie Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Ustal dokładnie, co zamierzasz zrobić w czasie zajęć, np.: przekazać informacje, uświadomić coś W zależności od zaplanowanych ćwiczeń zapisz, uczniom, zachęcić do czegoś, nauczyć czegoś, jakich potrzebujesz pomocy i materiałów przećwiczyć jakieś umiejętności, przedyskutować coś. Zadania powinny być bardzo precyzyjnie sformułowane, gdyż jest to punkt wyjścia do planowania ćwiczeń i przebiegu zajęć. Liczba i rodzaj zadań (ćwiczeń) powinna być Czas trwania zajęć - określ dostosowana do czasu, którym dysponujesz i percepcji uczniów. Oczekiwane efekty zapisz, co uczestnicy po zajęciach powinni wiedzieć, rozumieć, umieć, itd. zgodnie z ustalonymi zadaniami. Staraj się zaplanować oczekiwane efekty realistycznie. Oczekiwania te powinny nawiązywać do wymagań zawartych w podstawie programowej. Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna a/ przedstaw temat zajęć i zadania (zapisz je na tablicy lub arkuszu papieru). b/ w zależności od sytuacji i potrzeby wybierz ćwiczenia wprowadzające. 2. Część właściwa a/ Zapisz w sposób jasny i precyzyjny kolejne ćwiczenia oraz sposób, w jaki je przeprowadzisz. W doborze i kolejności ćwiczeń weź pod uwagę trzy pierwsze etapy cyklu uczenia się przez doświadczenie: 1) Doświadczenie (praca indywidualna), 2) Refleksja i dyskusja (praca w małych grupach, parach), 3) Pogłębianie, porządkowanie lub korekta wiedzy ( miniwykład ). b/ Korzystnie jest nadać tytuł danemu ćwiczeniu, c/ określ orientacyjnie czas przeznaczony na każde ćwiczenie oraz zaplanuj warianty ćwiczeń, do ewentualnego wykorzystania w zależności od przebiegu zajęć i potrzeb grupy. 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć a/ Zapisz, jak sprawdzisz, czy osiągnięto oczekiwane efekty. Najprostszym sposobem jest zapytanie uczestników: Czego się nauczyli? Czego dowiedzieli się o sobie? Co sobie uświadomili? Co wynoszą z zajęć? Co mogą zastosować w swoim życiu, pracy? Jakie działania zamierzają podjąć w najbliższym czasie w wyniku tych zajęć? 4 etap cyklu uczenia się przez doświadczenie własne eksperymentowanie. W przypadku, gdy celem zajęć było przekazanie wiedzy, można zastosować np. zdania niedokończone. b/ Zaplanuj jak dokonasz oceny przebiegu zajęć (ewaluacja procesu). Możesz zapytać: Co się podobało? Co zmieniliby? Czy są zadowoleni z udziału w zajęciach? Uwaga! Dokonywanie tej oceny nie jest konieczne ani możliwe po każdych zajęciach. Uwagi Zaplanuj ćwiczenia np. relaksacyjne, ruchowe, zwiększające koncentrację, aktywność do ewentualnego wykorzystania w zależności od rodzaju zajęć, tematu i sytuacji w grupie. Zapisz dodatkowe informacje, które zamierzasz przekazać uczniom, np. adresy stron internetowych, czasopism, tytuły książek. Które chcesz im polecić itd. Źródło: Woynarowska B. /red./, Poradnik dla nauczycieli wychowania fizycznego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, Wyd. Pedagogiczne ZNP, 2012
ZADANIE 1: Scenariusze przeprowadzonych zajęć z edukacji zdrowotnej. TEMATY ZAJĘĆ: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Temat 1 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 2 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 3 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 4 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 5 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 6 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 7 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 8 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 9 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
Temat 10 zajęć : Zadania (cele szczegółowe) Pomoce Czas trwania zajęć - Oczekiwane efekty Opis przebiegu zajęć 1. Część wstępna 2. Część właściwa 3. Część końcowa podsumowanie i ewaluacja zajęć Uwagi
ZADANIE 2: DIAGNOZA POTRZEB UCZNIÓW DANEJ SZKOŁY W ZAKRESIE EDUKACJI ZDROWOTNEJ:
ZADANIE 3: WSPÓŁPRACA W ZAKRESIE REALIZACJI POKREWNYCH TREŚCI Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ Z: a/ pielęgniarką szkolną b/pedagogiem szkolnym c/nauczycielami innych przedmiotów
ZADANIE 4: POLITYKA SZKOŁY W ZAKRESIE ZDROWIA: a/ tworzenie w szkole środowiska wspierającego edukację zdrowotną (warunki sanitarne, bezpieczeństwo, klimat społeczny, posiłki szkolne, sklepik szkolny) b/ współdziałanie z rodzicami
c/ współdziałanie ze społecznością lokalną d/ programy dotyczące zdrowia i profilaktyki zachowań ryzykownych lub chorób oferowane szkole przez różne podmioty i ich realizacja (czas, okres, nazwa programu).
ZADANIE 5: INDYWIDUALNE SPOSTRZEŻENIA I UWAGI PO REALIZACJI PRAKTYK Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ.
4. CHARAKTERYSTYKA I OCENA PRACY STUDENTA W OKRESIE PRAKTYKI Imię i nazwisko praktykanta (-ki).. Studia stacjonarne/niestacjonarne. Termin realizowania praktyki.. PRZYGOTOWANIE DO WYKONYWANIA ZAWODU I PROWADZENIA ZAJĘĆ Z EDUKACJI ZDROWOTNEJ Zakres 1. Przygotowanie metodyczne i merytoryczne poruszanych zagadnień 2. Stosowanie metod aktywizujących uczniów 3. Precyzyjność określania zadań do wykonania i czasu pracy 4. Umiejętność komunikowania się z uczniami 5. Umiejętność tworzenia atmosfery bezpieczeństwa i zaufania 6. Sposób bycia i osobista kultura zachowania się 7. Zaangażowanie w prowadzeniu zajęć z edukacji zdrowotnej 8. Umiejętność zainteresowania tematyką lekcji 9. Utrzymanie dyscypliny i ładu podczas zajęć z edukacji zdrowotnej 10. Angażowanie się w zajęcia pozalekcyjne Ocena (skala 2,0; 3,0; 3,5; 4,0; 4,5; 5,0) Ocena ogólna praktyki: (pieczęć szkoły).. Opiekun praktyki Dyrektor szkoły
5. OCENA KOŃCOWA OCENA KOŃCOWA (wypełnia opiekun z ramienia uczelni) Ocena szkoły.. Ocena dokumentacji. Ocena końcowa. Rzeszów,. Data i podpis zaliczającego 6. ZALECANA LITERATURA 1. Woynarowska B., Edukacja zdrowotna. Podręcznik akademicki., PWN Warszawa 2007 2. Woynarowska B. /red./, Poradnik dla nauczycieli wychowania fizycznego w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych, Wyd. Pedagogiczne ZNP, 2012 3. Woynarowska B. /red./, Organizacja i realizacja edukacji zdrowotnej w szkole. Poradnik dla dyrektorów szkół i nauczycieli, Wyd. ORE, Warszawa 2011 4. Brudnik E., Muszyńska A., Owczarska B.: Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie Przewodnik po metodach aktywizujących wyd. II. Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2003 5. Przybyła E., Edukacja zdrowotna. Przewodnik do studiów, Wyd. AWF Katowice 2008 6. Zajączkowski K., Edukacja prozdrowotna. Przewodnik dla nauczycieli gimnazjum, Wyd. Jedność, Kielce 2001 Opracowanie: dr n. biol. Maria Zadarko-Domaradzka Zakład Biologii Człowieka i Edukacji Zdrowotnej Wydział Wychowania Fizycznego UR/ Towarnickiego 3