OPTYMALIZACJA PROCESÓW POPRZEZ ICH BENCHMARKING

Logistyka - nauka Sebastian JARZĘBOWSKI *, Agnieszka BEZAT * OPTYMALIZACJA PROCESÓW POPRZEZ ICH BENCHMARKING Steszczenie W atykule poddano pod ozważenie wykozystanie etody DEA w optyalizacji pocesów. Po piewsze wykazano, iż w aach oceny pocesów ożna ówić o efektywności, po dugie, iż obiekt (w ozuieniu etody DEA) i poces są pojęciai ównoważnyi. Dalsze ozważania obejowały wykazanie ównoważności benchakingu pocesów w jego klasycznej postaci z benchakingie dokonywany pzy wykozystaniu etody DEA, ostatni punkt obejował ożliwość wykozystania etody DEA do powadzenia optyalizacji pocesów, co zaykało dowodzenie. Wszystkie koki powadzone były zgodnie z założeniai pzyjętyi dla etody DEA, jako że to wykozystanie tej etody było pzediote analizy podjętej w aach atykułu. Słowa kluczowe: zaządzanie pocesai, optyalizacja pocesów, etoda DEA 1. WPROWADZENIE Zaządzanie pocesai jest to niezbędny echaniz uożliwiający optyalne i spawne pzepowadzanie pocesów w aach danego pzedsiębiostwa, jest to spojzenie na funkcjonowanie oganizacji od stony opeacji i działań tzw. oientacja pocesowa, za któej cel pzyjuje się zwiększenie skuteczności działań danego pzedsiębiostwa, jakości ich ezultatów oaz zniejszenie kosztów i czasu ealizacji czynności. Realizacja każdego pocesu wyaga użycia odpowiednich zasobów zaówno ludzkich, jak i zeczowych. Cechą chaakteystyczną pocesów jest ich powtazalność, cykliczność, któa uzależniona jest od odzaju pocesu, czasu jego ealizacji itp. Zasadniczo teatyka zaządzania pocesai obejuje tzy dziedziny: popawę pocesu, (okeślanej w liteatuze ównież jako optyalizacja pocesu), jego innowację oaz oganizację [12]. Pojęcie Popawa pocesu (ang. Business Pocess Ipoveent) ozuiane jest jako podniesienie opłacalności popzez elektoniczne opacowywanie pocesów [15]. W liteatuze spotykane jest zastępczo pojęcie optyalizacji pocesu, któe opiea się na popawie jakości pocesu, optyalizacji kosztów i czasu pzebiegu pocesu [14]. W atykule ozważanio poddana została ta dziedzina zaządzania pocesai. Innowacja pocesu (ang. Pocess innovation) a na celu pzede wszystki stwozenie nowej stuktuy najważniejszych pocesów zachodzących w pzedsiębiostwie. Innowacje pocesu pzepowadza się w aach kótkotwałych pojektów, podczas któych analizowana zostaje w sposób Top-Down stuktua funkcjonalna systeu [17]. Cele Oganizacji pocesu jest ukształtowanie stuktuy oganizacyjnej pzedsiębiostwa sposobe Botto-Up na podstawie pojedynczych pocesów oaz działań [15]. Klasyczna teoia ówi o budowaniu zadań częściowych, któe zostają następnie delegowane do poszczególnych funkcji itd. Efekte końcowy budowy Botto-Up jest powstanie sieci zależności poiędzy pzebiegie poszczególnych pocesów [10]. Oówione dziedziny zaządzania pocesai pzedstawiono na ysunku 1. * Szkoła Główna Gospodastwa Wiejskiego w Waszawie, Wydział Nauk Ekonoicznych. 689

Logistyka nauka Wokflow-Manageent Business Pocess Ipoveent Popawa pocesu Total Quality Manageent (TQM) Analiza pocesu Identyfikacja pocesu Business Pocess Reeingineeing Modelowanie pocesu Innowacja pocesu Business Pocess Redesign Pocess Innovation Oganizacja pocesu Zoientowane na pocesy kształtowanie oganizacji Rys. 1. Pojęcia w aach teatyki zaządzania pocesai Źódło: Opacowanie własne na podstawie [15]. W aach zaządzania pocesai wyóżnia się ównież działania poboczne, takie jak: identyfikacja pocesu, jego analiza oaz odelowanie. Identyfikacja pocesu wyagana jest zaówno pzy popawie pocesu, jak i pzy innowacji pocesu. Cele jest tu wyznaczenie pocesów, któe okeślają pzedsiębiostwo oaz zapewniają jego konkuencyjność [8]. Analiza pocesu daje się powiązać z identyfikacją pocesu. W takcie pzepowadzania analizy pocesu następuje ozłożenie pocesów na działania i czynności [15]. Stopień dokładności zależy od celu analizy. Pzy ulepszaniu pocesu wyagana jest duża dokładność, w celu ozpoznania potencjałów popawy. Pzy innowacji pocesu, podobnie jak pzy oganizacji pocesów wystaczy pobieżna analiza. Pod pojęcie Modelowanie pocesu ozuiane jest, wspieane technologią koputeową, odzwieciedlenie pocesów zachodzących w pzedsiębiostwie. Modelowanie pocesów oże wspieać analizę pocesu i np. syulację etod popawy pocesu [15]. 2. ZARZĄDZANIE SYSTEMEM POPRZEZ PROCESY Według definicji H. Stieninga poces jest to zbió, zestaw działań (czynności) ziezających do osiągnięcia konketnego efektu. Słowo poces pochodzi z języka łacińskiego i oznacza zajście lub postępowanie napzód. W ozuieniu ekonoiczny ożna opisać poces jako powiązania poiędzy eleentai danego systeu [18]. Poces podukcyjny to wszystkie działania wykonywane dla wytwozenia wyobu gotowego z ateiału, części, podzespołów i zespołów. Na pzebieg pocesu podukcyjnego składają się opeacje: technologiczne, tanspotowe, agazynowania i konsewacji [9]. Zasadniczo wyodębnia się tzy pozioy pocesu: poces właściwy (analizowany), któy ozkłada się na sieć działań (pozio II), pozio tzeci twozą powiązania czynności, 690

Logistyka - nauka składających się na dane działanie. Pzy występowaniu większej liczby pozioów, dodany zostaje pozio poces częściowy lub podpoces. Na ysunku 2 pzedstawiono podział pocesu na poszczególne pozioy. Pozio I Poces popzedzający Analizowany poces Poces następujący Pozio II Sieć działań Pozio III Sieć czynności poces, działanie, czynność powiązanie typu input-output Rys. 2. Tzy pozioy pocesu Źódło: [15]. W zależności od tego jak szczegółowej analizie podlegają pocesy w danej oganizacji ożna, w aach optyalizacji pocesu/czynności skupić na wskaźnikach iaach na tzech wyszczególnionych pozioach. Cele Autoów nie jest analiza, któy z pozioów powinien być bazą odniesienia w optyalizacji pzebiegu danego pocesu, ten aspekt uzależniony jest głównie od ożliwości zbieania danych w aach sieci czynności i sieci działań. Wynikie pzepowadzenia pocesu jest powstanie poduktu lub usługi. Zaówno nakład (ang. Input), jak ównież efekt (ang. Output) pocesu jest jasno zdefiniowany i iezalny. Pzyjuje się, iż chaakteystycznyi ziennyi opisującyi poces są (po stonie nakładów): czas jego twania, koszty związane z jego ealizacją, zaangażowani pacownicy, aszyny, uządzania itp., natoiast po stonie efektów ożna wyóżnić np.: stopień zadowolenia klientów, liczbę spzedanych jednostek, liczbę podpisanych kontaktów, itd. Popzez poces, jako połączenie poszczególnych działań, następuje twozenie watości dodanej w systeie (ozuiany jako całe pzedsiębiostwo) [4]. Do eleentów systeu zaliczane są podioty i obiekty. Rola podiotów systeu pzypisywana jest osobo zatudniony w pzedsiębiostwie. Podioty pzepowadzają działania wykozystując ateialne i nieateialne obiekty np. uządzenia, nazędzia, ateiały podukcyjne [13]. Powiązania poiędzy eleentai systeu twozone są popzez wetykalne połączenia okeślonych działań w dany systeie [15]. Podejście pocesowe ożna nazwać nową filozofią zaządzania, któa wyłoniła się z potzeby popawy efektywności gospodaowania oaz dążenia do zwiększenia satysfakcji klienta. Albowie to w ealizowanych pocesach powstaje watość dodana, któa stanowi watość dla klienta. Popzez włącznie do codziennej działalności pzedsiębiostwa zaządzania zoientowanego na pocesy ożliwe jest osiągnięcie wielu kozyści, któe niesie ze sobą ta 691

Logistyka nauka koncepcja. Jest to niewątpliwie całościowe yślenie wykaczające poza ganice działów, powadzące do osiągnięcia płynności czynności ukieunkowanych na ealizację zadań. Istotny eleente w zaządzaniu pocesowy jest fakt, iż pzebieg danego pocesu bądź czynności pzypisany jest konketnej osobie, któa podejuje w zakesie danego pocesu/czynności wiążące decyzje. Nieniej jednak wszyscy członkowie zespołu obsługującego poces odpowiadają za jego wynik. A zgodne z pzyjętyi dla danego pocesu założeniai wykonanie działania popzedzającego jest waunkie właściwej ealizacji działania następującego i w efekcie celu końcowego. Bazowanie na pocesowy zaządzaniu pozwala na wypacowanie w pzedsiębiostwie egulaności i systeatycznego sposobu postępowania, a w pzypadku wystąpienia zian na płynny wpowadzaniu popawy pocesu. Zaządzanie pocesowe niesie dla pzedsiębiostwa kozyści, któe ogą być w pełni wykozystane, jeżeli dane pocesy zostaną zaplanowane w taki sposób, aby osiągać ziezony cel/efekt pzy jak najbadziej oszczędny wykozystaniu niezbędnych pzy jego ealizacji nakładów. 3. BAZUJĄCA NA METODZIE DEA OPTYMALIZACJA PROCESÓW Poces waz z chaakteyzującyi go ziennyi poównuje się z pocese wzocowy (pzyjęty jako najlepsze ożliwe do osiągnięcia pzy dany stanie technologii ozwiązanie), czyli pzepowadza się benchaking pocesu. Cele powadzenia benchakingu oże być np. obniżenie kosztów i skócenie czasu twania poszczególnych pocesów, ale ównież popawa ich jakości, co w następstwie a powadzić do.in. podniesienia poziou zadowolenia klientów, zwiększenia poduktywności. Ewentualne óżnice pocesu analizowanego i wzocowego wskazują na ożliwości popawy, czyli optyalizacji. Pzy czy poównania powadzone są w wybanej płaszczyźnie, tj. pod względe czasu twania pocesu lub kosztów jakie geneuje lub jakości poduktu końcowego lub w jakiejkolwiek innej płaszczyźnie. Tak czy inaczej opeatoe łączący poszczególne płaszczyzny analizy pocesu jest lub, a to oznacza, iż nie dokonuje się kopleksowej oceny pocesu, i ty say nie pzepowadza się jego kopleksowej optyalizacji łączącej wszystkie istotne w dany systeie płaszczyzny. W aach atykułu Autozy poszukiwali zate innego naządzenia oceny pocesów i ich benchaakingu, w kontekście dalszego wykozystania uzyskanych wyników do optyalizacji pocesu. W atykule pod ozważenie poddane zostało wykozystanie nazędzia uożliwiającego ocenę i pzepowadzenie optyalizacji pocesu pzy uwzględnieniu jego wielopłaszczyznowego chaakteu. Jako nazędzie, któe ogłoby spełniać podane założenia wskazano w atykule etodę DEA. 1 Założono, iż popawny z punktu widzenia etodycznego i eytoycznego jest wykozystanie etody DEA w optyalizacji pocesów. Dowodzenie popawności tego założenia pzepowadzono w kilku kokach. Rozpoczęto od wykazania, iż w aach oceny pocesów ożna ówić o efektywności, następnie wykazano ównoważność obiektu (w ozuieniu etody DEA) i pocesu oaz okeślono pzykładową póbę badawczą. Dalsze ozważania obejowały wykazanie ównoważności benchakingu pocesów, w jego klasycznej postaci, z benchakingie dokonywany pzy wykozystaniu etody DEA, ostatni punkt obejował ożliwość wykozystania etody DEA do powadzenia optyalizacji pocesów, co zaykało dowodzenie. Wszystkie koki powadzone były 1 Metoda DEA (ang. Data Envelopent Analysis) została opacowana w oku 1978 pzez Chanesa, Coopea, Rhodesa. Twócy tej etody bazując na koncepcji poduktywności sfoułowanej pzez Debeu [5] i Faella [7], zastosowali ją do sytuacji wielowyiaowej, w któej ożey dysponować więcej niż jedny nakłade i więcej niż jedny efekte [2]. 692

Logistyka - nauka zgodnie z założeniai pzyjętyi dla etody DEA, jako że wykozystanie tej etody było pzediote analizy pzepowadzonej w aach atykułu. W etodzie DEA poównuje się efektywność badanych obiektów iędzy sobą. Najlepsze w danej gupie obiekty uznawane są za benchaki uzyskują wskaźnik efektywności ówny jedności. Pozostałe obiekty dążą do poziou efektywności najbliższych sobie benchaków ich wskaźnik efektywności pzyjuje watości z zakesu <0,1). W etodzie DEA uzyskuje się wskaźnik efektywności poszczególnych obiektów. Należało by się zate zastanowić czy ożna chaakteyzować pocesy popzez ich efektywność. Wyjdźy od definicji efektywności. Za Faelle techniczną efektywnością jest osiągnięcie z danej kobinacji nakładów (ang. Input) aksyalnej ealnej w dany otoczeniu watości efektu (ang. Output) [7]. Auto ten wskazuje na dwojakie ozuienie pojęcia efektywności czy pecyzyjniej dualny jej chaakte, któy wynika za Kubhakae i Lovelle z zasad acjonalnego gospodaowania, tj. osiągania aksiu efektu pzy zużyciu danego poziou nakładów bądź inializowania zużycia nakładów pzy osiąganiu danego poziou efektu [11]. Bezspony jest, iż pzy ealizacji pocesów w systeach dąży się do uzyskania ożliwie aksyalnego efektu pzy ożliwie inialny zaangażowaniu czynników. Jest to ujęcie zasad acjonalnego gospodaowania w sposób dualny, co dalej daje się ozłożyć na czynnik aksyalizacji efektu pzy danych nakładach oaz czynnik inializacji nakładów pzy założony efekcie. A zate za Kubhakae i Lovelle jest to słowny zapis efektywności pzy uwzględnieniu jej dualnego chaakteu. Na podstawie powyższego ozuowania stwiedzono, iż pocesy ożna chaakteyzować za poocą ziennej, jaką jest efektywność. Kolejny kokie ipleentacji etody DEA w optyalizacji pocesów jest wykazanie ównoważności obiektu (w ozuieniu etody DEA) i pocesu. W etodzie DEA badane obiekty okeśla się jako DMU (ang. Decision Making Units). Piewotnie etoda wykozystywana była w ocenie efektywności oganizacji sektoa nonpofit (jak np. uzea, sądy, instytucje naukowe), następnie w sektoze usługowy (np. szpitale, banki), jednakże obecnie ównież w poównaniu pzedsiębiostw podukcyjnych czy sektoów gospodaki. Analizy powadzone są zate na pozioie systeów (pzedsiębiostw, oganizacji), jak i gup systeów (sektoów czy gospodaek). Powstaje zate pytanie czy w gupie obiektów, podlegających ocenie pzy wykozystaniu etody DEA, znajdują się pocesy? Zastanówy się nad chaakteystyką obiektu w ozuieniu założeń etody DEA. Ogólnie w etodzie DEA bazuje się na założeniu, że poszczególne DMUs dają się pzedstawić jako powiązania nakładów i efektów. Zakłada się (w nawiązaniu do teoii podukcji), że w następstwie wykozystania śodków podukcji i ich tansfoacji w aach DMU otzyuje się okeślone kozyści, tzn. jeden bądź więcej efektów (po. ysunek 3) Rys. 3. Zależności nakład-efekt dla DMU Źódło: Opacowanie własne na podstawie [3]. 693

Logistyka nauka Poces w odniesieniu do definicji pzedstawionych we wcześniejszej części atykułu obejuje wykozystanie nakładów i pzekształcenie ich w efekty popzez wykonanie szeegu działań, któe się na ten poces składają, co jest zbieżne z pojęcie obiektu w ozuieniu założeń etody DEA. Poces ożna pzedstawić jak na ysunku 4. Analizowany poces jest częścią systeu oaz częścią sieci pocesów (pocesy popzedzające i następujące). W analizowany pocesie wykozystywane są nakłady uzyskane z pocesów popzedzających, ale ównież inne nakłady dostępne w systeie. Efekty z analizowanego pocesu wykozystywane są w pocesach następujących, ale ównież zostają wyłączone z systeu i stanowią jego podukt końcowy, dostępny na ynku. Natualnie na każdy poces składają się działania i czynności (zgodnie z ysunkie 2), jednakże dla potzeb aplikacji etody DEA zależności występujące iędzy nii nie są pzediote analizy. Rys. 4. Sieć pocesów w systeie w odniesieniu do analizowanego pocesu (DMU) Źódło: Opacowanie własne. Jak pisano w początkowej części atykułu zaówno nakłady, jak i efekty analizowanego pocesu są jasno zdefiniowane i iezalne. W zależności od tego, jaki poces poddawany jest ocenie, do analiz pzyjowane będą óżne zienne. Jednakże, zgodnie z założeniai pogaowania liniowego, na któy bazuje etoda DEA, dąży się do inializacji wykozystania nakładów i do aksyalizacji efektów. Ocenę efektywności powadzi się popzez poównanie danego obiektu z obiekte najlepszy w badanej gupie. A zate badanie powadzi się na wielu obiektach jednocześnie. Co oże zate stanowić obiekt poównawczy dla badanego pocesu? Gupa badawcza oże składać się z: obiektów będących altenatywnyi scenaiuszai dla analizowanego pocesu (stwozonych na zasadzie JEST POWINNO BYĆ), poównywalnych pocesów zachodzących w innych systeach z danego sektoa. Gupa badanych obiektów powinna być ożliwie jednoodna. Poównywane DMUs powinny być chaakteyzowane pzez te sae zienne po stonie nakładów i efektów. Nakłady (x) i efekty (y) w poszczególnych DMUs ożna zapisać w postaci aciezy [1]: 694

Logistyka - nauka x 11 x 12 x 1n y 11 y 12 y 1n X = x 21 x 22 x 2n...... Y = y 21 y 22 y 2n...... (1) x 1 x 2 x n y s1 y s2 y sn Pzykładowo dla DMU j nakłady okeślone są jako (x 1j,..., x ij,, x j ), natoiast efekty jako (y 1j,..., y j,, y sj ). Uwzględnienie większej liczby efektów i nakładów w analizie efektywności wyaga wyznaczenia wag dla poszczególnych ziennych (v 1, v 2,..., v 0 oaz u 1, u 2,, u s 0) dla wszystkich DMU. Podstawowy odel wykozystywany w etodzie DEA pzyjuje postać [2]: ax h 0 s 1 i1 uy vx 0 i i0 (2) 1 pzy oganiczeniach s i1 uy vx i j ij 1 j 1,..., n (3) u, v 0 1,..., s i 1,..., i (4) Popzez aksyalizację efektywności h 0 analizowany obiekt 0 otzyuje najlepsze pzy danych oganiczeniach wagi dla nakładów i efektów. Na podstawie uzyskanych wag wyznaczana jest efektywność obiektu j elatywnie do wszystkich pozostałych obiektów, popzez ozwiązanie powyższego zadawania dla obiektu j. Jeżeli dla obiektu j nie uzyska się aksyalnej efektywności (tzn. Y j /X j =1), oznacza to, że jest on nieefektywny i watość h j jest iaą nieefektywności. Dla póby n-eleentowej ozwiązuje się n zadań. Pzedstawione fouły są zapise zadania nieliniowego, któego ozwiązanie pzyspaza tudności. Jednakże ożna je pzekształcić w zadanie o chaakteze liniowy. Niech i1 u vx i i0 (5) oaz i1 v i vx i i0 (6) wtedy fouły od (2) do (4) zapisujey jako: 695

Logistyka nauka ax z, s y (7) 0 0 1 pzy oganiczeniach s u y x 0 j 1,..., n, (8) j i ij 1 i1 ixi0 1 (9) 1, 0 1,..., s i 1,..., i. (10) Dla pzedstawionego zadania optyalizacji liniowej istnieje dualne liniowe zadanie optyalizacji [16]. Popzez dualizację zadania od (7) do (10) otzyujey: in 0 (11) n pzy oganiczeniach j yj y 0 1,..., s (12) j1 n jxij 0xi 0 i 1,..., j1 (13) 0 j 1,..., n. j (14) W teinologii DEA fouły od (11) do (14) okeślane są jako dualny odel CCR zoientowany na nakład bądź jako odel podstawowy. Model dualny intepetuje się, że dla analizowanego obiektu 0 szukane są watości, tak aby stwozyć witualny obiekt o efektach n j yj i nakładach j1 j n jxij, któy posiada efektywność wyższą niż obiekt 0 [6]. j1 Pzy ty dla witualnego obiektu usi powstawać inialnie tyle efektu, co dla obiektu 0; oaz wykozystanie nakładów nie powinno pzekaczać 0 -kotnej watości nakładów w obiekcie 0. Na podstawie podstawowego odelu DEA wykazano, iż efektywność obiektu jest okeślana względe najlepszego obiektu w badanej póbie. Dokonywany jest zate benchaking. Stanowi to nawiązanie do klasycznej fouły benchakingu, pzy któej poównuje się dany obiekt z obiekte uchodzący za najlepszy. Optyalizacja polega natoiast na dostosowaniu watości nakładów i efektów badanego obiektu do watości nakładów i efektów obiektu najlepszego. Pzy zastosowaniu etody DEA otzyuje się wskaźnik 0, któy (w pzypadku podstawowego odelu DEA) infouje, o ile powinien zostać zniejszony każdy z nakładów, aby osiągnąć watość wskazaną pzez obiekt witualny uchodzący za efektywny w badanej póbie. Popzez zniejszenie wielkości nakładów (na podstawie wskaźnika 0 ) ożliwe jest zate dokonanie optyalizacji danego obiektu, czyli w ozuieniu pzepowadzonego wywodu pocesu. 696

Logistyka - nauka 4. PODSUMOWANIE Zaządzanie pocesai jest to niezbędny echaniz uożliwiający optyalne i spawne pzepowadzanie pocesów w aach danego pzedsiębiostwa. Jedny z obszaów zaządzania pocesai jest ich optyalizacja (inaczej popawa). Pod ozważenie poddane zostało wykozystanie nazędzia uożliwiającego ocenę i pzepowadzenie optyalizacji pocesu pzy uwzględnieniu jego wielopłaszczyznowego chaakteu. W aach atykułu wykazano popawność zastosowania etody DEA w pzepowadzaniu optyalizacji pocesu. Dowodzenie pzepowadzono w kilku kokach. Wskazano ianowicie, iż: efektywność jest zienną chaakteyzującą poces, obiekt (w ozuieniu etody DEA) i poces są pojęciai ównoważnyi, benchaking pocesów w jego klasycznej postaci jest ównoważny z benchakingie dokonywany pzy wykozystaniu etody DEA, na podstawie wyników uzyskanych pzy wykozystaniu etody DEA ożliwe jest dokonanie optyalizacji obiektu, w ty pzypadku pocesu. Na podstawie pzepowadzonego wywodu stwiedzono, iż etoda DEA jest nazędzie ogący znaleźć zastosowanie w optyalizacji pocesów. LITERATURA [1] Bezat A., Jazębowski S.: Zastosowanie etody DEA w analizie efektywności pzedsiębiostw olniczych. [w:] B. Babaa Wiśniowska-Kielian (ed.): Wielokieunkowość badań w olnictwie i leśnictwie. T. 1, Wydawnictwo Uniwesytetu Rolniczego, Kaków 2008. [2] Chanes A.C., Coope W.W., Rhodes E.: Measuing the Efficiency of Decisions Making Units. Euopean Jounal of Opeational Reseach, 2, 1978. [3] Coelli T.J., Rao D.S.P., O`Donnell Ch.J., Battese G.E.: An intoduction to efficiency and poductivity analysis. 2. Edition, Spinge, New Yok 2005. [4] Davenpot T.: Pocess Innovation Reengineeing Wok though Infoation Technology. Havad Business School Pess, Boston 1993. [5] Debeu G.: The Coefficient of Recouse Utilization. Econoetica, 19:3, 1951. [6] Dyckhoff H., Allen K.: Theoetische Begündung eine Effizienzanalyse ittels Data Envelopent Analysis (DEA). Schalenbachs Zeitschift fü betiebswitschaftliche Foschung 51, 1999. [7] Faell M.J.: The Measueent of Poductive Efficiency. Jounal of the Royal Statistical Society, Seies A (Geneal) 120 (3), 1957. [8] Gaitanides M., Scholz R., Vohlings A., Raste M.: Pozessanageent. Konzepte, Usetzungen und Efahungen des Reengineeing. Hanse, München, Wien 1994. [9] Kindlaski E., Bagiński J.: Zaządzanie pzez jakość (TQM). Wydawnictwo Bellona, Waszawa 1994. [10] Kosiol E.: Oganisation de Untenehung. Gable, Wiesbaden, 1962. [11] Kubhaka S.C., Lovell C.A.K.: Stochastic Fontie Analysis. Cabidge Univesity Pess, Cabidge, United Kingdo 2004. [12] Kühlechne P: Visionen als Katalysato. [w:] Gaitanides M., Scholz R., Vohlings A., Raste M.: Pozessanageent. Konzepte, Usetzungen und Efahungen des Reengineeing. Hanse, München, Wien 1994. [13] Küppe H.-U.: Ablaufsoganisation. 2. Auflage, Fische, Stuttgat, New Yok 1982. 697

Logistyka nauka [14] Metens P.: Pocess focus consideed haful? Witschaftsinfoatik, 38, Heft 4, 1996. [15] Meye D.: Stategisches Pozessanageent in de Intelligenten Untenehung: Entscheidungen übe die Leistungstiefe, Pozesslebenszykluskonzept. Shake Velag, Aachen 2000. [16] Neuann K.: Opeations Reseach. Hanse-Velag, München 1993. [17] Scholz Ch., Müffelann J.: Reeingineeing als stategische Aufgabe. Technologie & anageent, Heft 2, 1995. [18] Stiening H.-D.: Möglichkeiten und Genzen des Pozessanageent. [w:] Costen H., Willy T.: Untenehensfühung in Wandel. Stategien zu Sicheung des Efolgspotenzials. Kohlhae, Stuttgat, Belin, Köln 1995. PROCESS OPTIMIZATION BY ITS BENCHMARKING Abstact In the pape, the use of the DEA ethod fo the pocess optiization was unde consideation. Fistly, it was shown that a pocess can be chaacteized by its efficiency, secondly, that the object (within the eaning of the DEA ethod) and the pocess ae equivalent tes. Futhe consideations included deonstation of equivalence of the pocess benchaking in its classic fo and the benchaking based on the DEA ethod. The last point included the possibility of using the DEA ethod in ode to conduct the pocess optiization. All steps wee caied out in accodance with the assuptions of the DEA ethod, since the use of this ethod was the subject of the study. Keywods: pocess anageent, pocess optiization, the DEA ethod Paca naukowa finansowana ze śodków na naukę w latach 2009-2012 jako pojekt badawczy n N N112 049637 pt. Pocesy logistyczne w funkcjonowaniu pzedsiębiostw pzetwóstwa olno-spożywczego. 698