Świadomy Podatnik projekt Rady Podatkowej PKPP Lewiatan www.radapodatkowa.pl
Planowanie podatkowe Marcin Grześkowiak doradca podatkowy
Istotą planowania podatkowego jest osiągnięcie założonego celu gospodarczego w sposób najbardziej efektywny podatkowo Na efektywność planowania wpływają dwa kryteria: - redukowanie obciążeń fiskalnych (materialnych i formalnych) optymalizacja - redukowanie ryzyka podatkowego Problem: wysokość obciążeń fiskalnych jest negatywnie skorelowana z poziomem ryzyka
Planowanie podatkowe odbywa się w granicach obowiązującego prawa! Wbrew potocznemu mniemaniu planowanie podatkowe nie jest tożsame z absolutną minimalizacją podatków Oszczędność podatkowa jest zatem środkiem do osiągnięcia celu, a nie celem samym w sobie Podatek jest w tym modelu traktowany jak każdy inny koszt / wydatek
Przykład: Aby generować roczne przychody w wysokości 125.000 zł, przedsiębiorstwo potrzebuje maszyny o wartości 100 tys. zł netto (amortyzacja 2 lata). Może maszynę: a) nabyć, biorąc kredyt (2 lata, oproc. 10% p.a.), b) skorzystać z oferty dwuletniego leasingu operacyjnego (w rozumieniu art. 23b PDOFizU) z roczną ratą 59.000 zł netto, po 2 latach przedmiot leasingu przejdzie na własność przedsiębiorcy za 1 zł.
Przykład cd.: Leasingodawca wysuwa argumenty: 59 tys. zł razy 2 to mniej niż spłata kredytu z odsetkami (120.000 zł) cała opłata leasingowa jest kosztem, a przy racie kredytu tylko odsetki Czy jego argumentacja jest słuszna? skonstruowanie planu finansowego uwzględnienie wszystkich przepływów ustalenie krytycznej stopy dyskontowej
przychód kredyt +125.000 +125.000 +125.000 leasing +125.000 odsetki -10.000-10.000 spłata kredytu -100.000 rata leasingu -59.000-59.000 amortyzacja -50.000-50.000 dochód do opodatkowania 65.000 65.000 66.000 66.000 podatek 19% 12.350 12.350 12.540 12.540 zostaje 102.650 2.650 53.460 53.460
Przykład cd. Akurat w powyższym przypadku korzystniejszy jest kredyt, o ile tylko stopa dyskontowa > 1,8% Nie ma jednak generalnej reguły, czy korzystniejszy jest leasing czy nabycie na kredyt, zależy to od wielkości i czasu strumieni finansowych.
Planowanie podatkowe jest zatem elementem planowania finansowego i jako takie uwzględnia również czynniki pozapodatkowe, zwłaszcza: - maksymalizację shareholder value (NPV) - zachowanie płynności finansowej - ograniczenie odpowiedzialności przedsiębiorcy
Przykład: Spółka kapitałowa (np. sp. z o.o.): + odpowiedzialność wspólników za zobowiązania tylko do wysokości majątku spółki (ale możliwa odpowiedzialność członków zarządu) - wysokie opodatkowanie Spółka osobowa (np. sp. jawna): + odpowiedzialność za zobowiązania także prywatnym majątkiem wspólników - niższe, jednokrotne opodatkowanie
Wyjątki: spółka komandytowa / spółka komandytowo-akcyjna A A 100% 100% 99% sp. z o.o. sp. z o.o. 1% sp. k. W jaki jednak sposób dojść do takiej struktury? W czym tkwi różnica?
Założenie nowej spółki z o.o., uczynienie jej wspólnikiem w starej sp. z o.o., a następnie przekształcenie starej sp. z o.o. w sp. k. PROBLEM: niepodzielone zyski a art. 10 I 8 PDOPrU A sp. z o.o. Założenie nowej spółki komandytowej, do której sp. z o.o. wniesie aportem swoje przedsiębiorstwo PROBLEM: PCC, ustalenie dystrybucji zysków A A sp. z o.o. sp. z o.o. sp. k. sp. k.
W planowaniu podatkowym należy uwzględnić wszystkie rodzaje podatków Przykład: Odrębna budowla czy instalacja przynależąca do budynku? Kolizja skutków podatku dochodowego i podatku od nieruchomości
Budowla Instalacja w budynku p. dochodowy Wcześniejszy koszt (amortyzacyjny) Późniejszy koszt p. od nieruchom. 2% od wartości dla potrzeb amortyzacji Problem budowli wewnątrz budynku zmiany w orzecznictwie (por. wyrok z 20.07.2010, I SA/Gl 424/10)
Planowanie podatkowe jest szczególnie istotne w przypadku decyzji o konstytutywnym znaczeniu dla działalności gospodarczej: - wybór formy prawnej - wybór formy finansowania - wybór miejsca prowadzenia działalności Również jednak przy długofalowych decyzjach operacyjnych: - rozliczanie strat
Przykład: Przedsiębiorca prowadzi działalność, wykorzystując formę sp. z o.o. Spółka potrzebuje na dalszą działalność kwotę 200.000 zł, którą to kwotą przedsiębiorca dysponuje w majątku prywatnym. W jaki sposób przekazać te pieniądze spółce? Jakie nastąpią konsekwencje podatkowe? Na jakie ograniczenia podatkowe i pozapodatkowe przedsiębiorca musi jednak uważać?
Skutki w podatkach dochodowych przychody w spółce Podwyższenie kapitału 30.000 Pożyczka od udziałowca koszt odsetek (10%) dochód spółki - 30.000 20.000 10.000 opodatkowanie na poziomie spółki (19%) opodatkowanie u udziałowca udziałowcowi zostaje 5.700 4.617 19.683 1.900 1.539 (dywidenda) 3.800 (odsetki) 22.761
Niektóre istotne ograniczenia: - niedostateczna kapitalizacja (art. 16 I 60 PDOPrU) - ustalenie stosownej stawki odsetek (ceny transferowe) - podatek od czynności cywilnoprawnych
Przykład: Dwaj inni przedsiębiorcy prowadzą działalność w postaci spółki jawnej. Obydwoje wybrali opodatkowanie podatkiem liniowym. Zamierzają skorzystać z powyższego pomysłu i też wyposażyć spółkę w kapitał na podstawie umów pożyczki (każda o wartości 100.000 zł, 10% p.a.) A B 50% 50% Pożyczka 100 tys. zł sp. j. Pożyczka 100 tys. zł
Skutki w podatkach dochodowych przychody z działalności odsetki (10%) koszt podatkowy (odsetki) dochód do opodatkowania Wspólnik A lub B: pożyczki 15.000 10.000 5.000!!! (zob. art. 23 I 10 PDOFizU) 10.000 Wspólnik A lub B: kapitał własny 15.000 15.000 opodatkowanie u wspólnika (19%) wspólnikowi zostaje 1.900 (dz. gosp.) 1.900 (odsetki) 11.200 3.100 (dz. gosp.) 8.100 (odsetki) 2.850 12.150
Planowanie podatkowe powinno uwzględniać wszystkie kluczowe fazy procesów gospodarczych (czyli cały okres planowania): - fazę wejścia w inwestycję - fazę operacyjną - fazę wyjścia z inwestycji
Przykład: (w oparciu o indywidualną interpretację IPPB3/423-477/09-2/GJ) Przedsiębiorca opodatkowany liniowo nabył na potrzeby działalności samochód osobowy o wartości 30.000 EUR. Po 5 latach zamierza go sprzedać zakłada, że wciąż będzie warty ok. 5.000 EUR. Zaplanuj sposób amortyzacji podatkowej pojazdu. (uwaga też na wyrok NSA II FSK 1756/11)
Art. 23 ust. 1 pkt 4 PDOFizU: Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego w części ustalonej od wartości przewyższającej równowartość 20.000 EUR Załącznik nr 1 do PDOFizU (wykaz stawek amortyzacyjnych): 20% dla samochodów osobowych Art.. 22i ust. 5 PDOFizU Podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawki dla poszczególnych środków trwałych
rok 1 2 3 4 5 sprze daż metoda wyjściowa przychód amortyzacja 6.000 6.000 6.000 6.000 6.000 5.000 w tym k.u.p. 4.000 4.000 4.000 4.000 4.000 0 podatek 19% -760-760 -760-760 -760 950 Wg metody opisanej w wyroku (nie zaaprobowanej przez sąd!) przychód amortyzacja w tym k.u.p. podatek 19% 6.000 6.000-1.140 6.000 6.000-1.140 6.000 6.000-1.140 6.000 2.000-380 6.000 0 0 5.000 0 950
rok 1 2 3 4 5 sprzedaż metoda wyjściowa przychód amortyzacja w tym k.u.p. podatek 19% Wg metody przychód 5.000 opisanej w indywidual. interpretacji amortyzacja w tym k.u.p. 300 200 300 200 300 200 300 200 300 200 28.500 podatek 19% 6.000 4.000-760 -38 6.000 4.000-760 -38 6.000 4.000-760 -38 6.000 4.000-760 -38 6.000 4.000-760 -38 5.000 0 950 (30.000-1.500) -4.465
Wartość bieżąca oszczędności podatkowych (s=10%): - metoda wyjściowa 2.291 EUR - metoda opisana w wyroku 2.505 EUR z powodu opóźnienia płatności podatku - metoda opisana w interpretacji 2.916 EUR efekt początkowo negatywny (wyższy podatek), skompensowany jednak uwzględnieniem większego kosztu w późniejszym okresie (przy sprzedaży)
Przedsiębiorca może dokonywać planowania podatkowego nie tylko jako podatnik, ale także jako płatnik (np. zaliczek na podatek dochodowy pracowników)
Przykłady Abonamenty medyczne - rozstrzygnięcie NSA Prawo pracowników do używania pojazdów służbowych do celów prywatnych (por. też IPPB4/415-814/11-2/JK2 z 20.12.2011 dot. zdefiniowania celów służbowych w kontekście miejsca garażowania) Banki przed nowelizacją Ordynacji Podatkowej: lokaty jednodniowe a kwestia zaokrąglania kwoty podatku
Metody planowania podatkowego: Wykorzystanie braku neutralności podatkowej na płaszczyźnie krajowej lub międzynarodowej: - różne stawki podatkowe - różne formy opodatkowania - różne podstawy opodatkowania - różne momenty opodatkowania / zapłaty podatku
Przykład: Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe podlegające badaniu - wybór między podatkową a bilansową metodą ujmowania różnic kursowych (art. 14b PDOFizU wzgl. art. 9b PDOPrU) Sprzedaż towaru do Niemiec za 10.000 EUR netto, kurs właściwy: - dla dnia sprzedaży w roku X = 4,0 - dla dnia bilansowego w roku X = 4,2 - dla dnia zapłaty w roku X+1= 3,9 różnica kursowa metoda podatkowa metoda bilansowa Rok X - (4,2-4,0) *10.000 przychód = 2.000 zł Rok X+1 (3,9-4,0) *10.000 koszt = 1.000 zł (3,9-4,2) *10.000 koszt = 3.000 zł
Narzędzia planowania podatkowego: Prawa wyboru oferowane przez system podatkowy - podatek PIT na zasadach ogólnych, liniowych czy zryczałtowanych - metoda amortyzacji, amortyzacja jednorazowa - kwartalny czy miesięczny okres rozliczeniowy w VAT
Narzędzia planowania podatkowego: Prawa wyboru oferowane przez rzeczywistość gospodarczą - założenie spółki w Niemczech czy w Polsce - zakup, leasing czy najem - oddanie budynku do używania w grudniu czy styczniu (wakacje podatkowe w podatku od nieruchomości) Pola manewru istniejące w systemie podatkowym - ceny transferowe
Przykład: Ceny transferowe między podmiotami powiązanymi Przedsiębiorstwo A Przedsiębiorstwo B - metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej - metoda ceny odsprzedaży - metoda rozsądnej marży (koszt plus) - metody zysku transakcyjnego
Instrumenty planowania podatkowego - interpretacje indywidualne i ogólne (art. 14a-14p OrdP) - porozumienia ws. cen transakcyjnych (art. 20a-20r OrdP) - zaświadczenia o niezaleganiu (zob. np. art. 112 6 OrdP) - zasoby wiedzy a) baza wydanych interpretacji (www.mf.gov.pl) b) baza orzecznictwa sądowego (www.nsa.gov.pl) - wsparcie doradcy podatkowego (www.krdp.pl)
Instrumenty planowania podatkowego Ze względu na szanse i ryzyka, działania związane z planowaniem podatkowym warto zawczasu konsultować ze specjalistą, jakim jest doradca podatkowy. Doradca podatkowy, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, które nie zatrudniają dyrektora finansowego, może być doradcą ekonomicznym wspomagającym przedsiębiorcę w sprawach finansowych.
Dziękuję za uwagę! Marcin Grześkowiak doradca podatkowy biuro@grzeskowiak.info