Pszenica zwyczajna jara Powierzchnia uprawy pszenicy jarej w ubiegłych latach wynosiła ponad 300 tys. W roku Krajowy rejestr pszenicy zwyczajnej jarej wzbogacił się o jakościową odmianę chlebową (grupa A) - Jarlanka, oraz odmianę chlebową (grupa B) Frajda. Obecnie Krajowy rejestr pszenicy zwyczajnej jarej liczy 30 odmian, gdzie 2 należą do grupy technologicznej elitarne chlebowe (E), 22 do grupy jakościowe chlebowe (A) i 5 do grupy chlebowej (B), w grupie pastewnej (C) jest tylko jedna odmiana. W roku na terenie województwa lubelskiego pszenica jara była badana w 3 punktach doświadczalnych. Najwyższe plony na obydwu poziomach agrotechniki uzyskano w Bezku, a najlepiej plonującymi odmianami na poziomie a 1 były: Jarlanka, Goplana i Rusałka, natomiast na intensywnym poziomie nawożenia: Jarlanka, Rusałka i Nimfa. Tabela 1. Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru. Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującą odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce 1 Bombona 2005 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń 64-005 Kościan 2 Tybalt 2005 2007 NL Irena Szyld ul. Celtycka 41a 62-800 Kalisz 3 Jarlanka PL Hodowla Roślin Smolice sp.z o.o. Grupa IHAR; 4 Kandela 2010 2012 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń 64-000 Kościan 5 Arabella 2011 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń 64-000 Kościan 6 KWS Torridon 2012 DE KWS Lochow Petkus Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy 7 Izera 2012 PL Małopolska Hodowla Roślin - HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa 4, 30-002 Kraków 8 Mandaryna 2014 2016 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń 64-000 Kościan 9 Goplana 2015 PL DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń 64-000 Kościan 10 Serenada 2015 PL Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.główna 20 99-307 Strzelce 11 Nimfa 2016 PL Hodowla Roślin Smolice sp.z o.o. Grupa IHAR; 12 Rusałka 2016 2018 PL Hodowla Roślin Smolice sp.z o.o. Grupa IHAR; 13 Varius 2016 DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; 62-100 Wągrowiec 14 Harenda 2014 2016 DE 15 Frajda PL KWS Lochow Petkus Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, 57-150 Prusy Hodowla Roślin Strzelce sp.z o.o. Grupa IHAR ul.główna 20 99-307 Strzelce
Tabela 2. Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru. Miejscowość SDOO Cicibór ZDOO Bezek ZDOO Czesławice Powiat bialski chełmski puławski Kompleks rolniczej przydatności żytni bardzo dobry pszenny dobry pszenny dobry gleby Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIb IIa ph gleby w KCL 6,08 7,3 6,1 Przedplon ziemniaki buraki cukrowe buraki cukrowe Data siewu (dzień, m-c) 05-04 04-04 03-04 Obsada nasion (szt/m 2 ) 450 450 450 Data zbioru (dzień, m-c) 11-08 12-08 09-08 nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) 92 80 89 N na poziomie a 2 (kg/ha) 126 120 129 P 2 O 5 (kg/ha) 40 40 35 K 2 O (kg/ha) 120 60 130 Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) 10,0 L 10.0 L 5.0 L środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Kinto Duo 080 FS Kinto Duo 080 FS Kinto Duo 080 FS Mustang Forte Herbicyd Biathlon 4 D 50g 195 SE - 0,8 L Insektycyd Fungicyd pierwszy zabieg Fungicyd drugi zabieg Regulator wzrostu Karate Zeon 050 CS 0,15L (tylko na poziomie a 2 ) Daskor 440 EC 0,6l Fastac Active 050 ME 0,2l Decis Mega 50 EW 0,125l Chwastox Trio 1,8L Axial 50 0,6L Karate Zeon 050 CS 0,15L Soligor 425 EC 1,0 L Soligor 425 EC 08 L Soligor 425 EC 1,0 L Prosaro 250 EC 1,0L Prosaro 250 EC 1,0L Prosaro 250 EC 0,8L Cerone 480 SL 1,0L Moddus 250 EC 0,4l Cerone 480 SL 0,7l Tabela 3. Pszenica jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru. Cecha Cicibór Bezek Czesławice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 17-06 19-06 15-06 15-06 19-06 20-06 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 05-07 06-07 29-07 01-08 20-07 22-07 3 Wysokość roślin (cm) 79,4 82,0 88,2 80,0 93,3 84,9 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6 Porażenie przez choroby 7 Mączniak 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 9,0 8 Rdza brunatna 9,0 9,0 7,7 8,9 7,3 7,6 9 Septorioza liści 9,0 9,0 9,0 9,0 6,4 7,1 10 Septorioza plew 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 11 Fuzarioza kłosów 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 12 Masa 1000 ziarn (g) 46,4 51,3 44,8 46,3 38,9 40,4 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 10,6 11,6 14,6 14,6 11,3 11,4 14 Plon ziarna (dt z ha) 62,7 70,2 72,5 80,5 69,0 74,7 Wyniki, średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9 : 9- oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 średnią
Tabela 4. Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru. Poziom a 1 Poziom a 2 Cicibór Bezek Czesławice Cicibór Bezek Czesławice Wzorzec (dt z ha) 62,7 72,5 69,0 70,2 80,5 74,7 1 Bombona 88 93 93 92 94 92 2 Tybalt 100 101 94 100 102 98 3 Jarlanka 101 104 111 102 106 109 4 Kandela 104 101 101 103 99 103 5 Arabella 104 95 93 104 95 92 6 KWS Torridon 92 102 104 98 105 101 7 Izera 104 96 94 95 95 93 8 Mandaryna 99 98 102 93 98 104 9 Goplana 110 105 99 108 103 100 10 Serenada 93 101 94 102 101 93 11 Nimfa 102 103 105 106 103 104 12 Rusałka 99 102 113 105 102 109 13 Varius 96 96 94 92 93 92 14 Harenda 104 102 99 103 103 102 15 Frajda 103 102 103 97 101 108 Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian ; a 1 podstawowy poziom agrotechniczny, a 2 intensywny poziom agrotechniczny, Tabela 5. Pszenica jara. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru, 2016, 2015. 2016 2015 Poziom a 1 Poziom a 2 2016-2016 2015 2016- Wzorzec dt z ha 68,0 62,3 63,2 65,2 64,5 75,1 64,3 71,8 71,1 71,3 1 Bombona 92 87 91 90 90 93 91 92 92 92 2 Tybalt 98 104 100 101 101 100 105 105 103 103 3 Jarlanka 105 106 4 Kandela 102 103 103 102 103 102 105 102 104 103 5 Arabella 97 98 101 97 99 97 96 101 97 98 6 KWS Torridon 99 97 98 98 98 102 97 95 100 98 7 Izera 98 94 103 96 98 94 96 105 95 98 8 Mandaryna 99 99 103 99 100 99 98 104 99 100 9 Goplana 105 102 105 104 104 103 101 102 102 102 10 Serenada 97 102 101 99 100 99 102 102 100 101 11 Nimfa 104 100 102 104 101 103 12 Rusałka 105 111 108 105 111 108 13 Varius 95 100 97 92 97 94 14 Harenda 101 104 106 103 104 103 103 104 103 103 15 Frajda 103 102 Liczba doświadczeń 3 4 4 7 11 3 4 4 7 11 Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian a 1 podstawowy poziom agrotechniczny, a 2 intensywny poziom agrotechniczny
Tabela 6. Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenie od wzorca). Lata zbioru, 2016, 2015. Septorioza Fuzarioza Liczba Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści plew kłosów lat badań Wzorzec (skala 9 ) 8,9 8,8 8,0 8,5 8,1 7,8 9,0 8,7 9,0 9,0 1 Bombona 3-0,1 0,0-0,3-0,3 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 jakościowe 0,0 (grupa -0,2 A) 2 Tybalt 3-0,1-0,1 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3 Jarlanka 1 0,1 0,3-0,1 0,0 0,0 4 Kandela 3 0,1 0,0-0,2 0,1-0,1-0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 5 Arabella 3 0,1 0,0-0,3-0,2 0,0-0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 6 KWS Torridon 3-0,1-0,1 0,0-0,1 0,0 0,2 0,0-0,2 0,0 0,0 7 Izera 3-0,1-0,1-0,3-0,1-0,1-0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 8 Mandaryna 3 0,1 0,1 0,2 0,1-0,1 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 9 Goplana 3 0,1 0,0 0,3 0,1-0,1 0,1 0,0 0,1 0,0 0,0 10 Serenada 3 0,1 0,1 0,3 0,1 0,0 0,1 0,0-0,4 0,0 0,0 11 Nimfa 2 0,1 0,1* 0,3 0,2* -0,1-0,2* 0,0 0,1* 0,0-0,1* 12 Rusałka 2-0,1 0,0* 0,0 0,0* -0,1 0,2* 0,0-0,0* 0,0 0,1* 13 Varius 2-0,1 0,0* 0,0 0,0* 0,2 0,2* 0,0 0,0* 0,0 0,1* chlebowe (grupa B 14 Harenda 3 0,1 0,1 0,0 0,1 0,2 0,2 0,0 0,1 0,0 0,0 15 Frajda 1 0,1-0,3 0,0 0,0 0,0 Liczba doświadczeń 3 11 3 11 3 11 3 11 3 11 Skala 9 : 9 -oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat 2016-. Tabela 7. Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie przed zbiorem (skala 9 ) Wzorzec 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 9,0 86,9 82,3 88,0 83,5 43,4 46,0 43,2 44,4 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Bombona 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8,2 7,7 5,2 4,1-1,1-2,4-0,9-1,4 2 Tybalt 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0-5,3-5,0-6,4-6,2 0,5 2,0 1,6 2,3 3 Jarlanka 0,0 0,0 0,0 0,0-3,4-2,8 0,5 1,5 4 Kandela 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1-0,1-0,4 1,8-0,2 1,2 0,9 1,6 1,8 2,2 5 Arabella 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,0 0,0 6,1 3,2 2,2-0,5-1,0-1,4-2,2-2,0 6 KWS Torridon 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0-6,3-4,7-6,7-6,3-0,8 0,2-0,8-0,3 7 Izera 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,1 9,7 7,8 8,8 7,1 1,0 1,2 0,6 0,2 8 Mandaryna 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,9-0,8 1,4 0,5-3,4-5,4-4,9-4,8 9 Goplana 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1 0,0 1,7 1,8-0,7 0,0 0,8 0,5 1,1 0,2 10 Serenada 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 1,4 5,3 1,4 3,0 2,5 2,7 4,2 4,4 11 Nimfa 0,0 0,0 0,0* 0,0* 0,0 0,0 0,0* 0,0* -4,8-4,3-5,0* -4,1* 1,5 1,9 1,7* 2,2* 12 Rusałka 0,0 0,0 0,0* 0,0* 0,0 0,0-0,0* 0,0* 1,6-0,7 0,1* -0,9* 1,4 1,6 0,6* 0,7* 13 Varius 0,0 0,0 0,0* 0,0* 0,0 0,0 0,0* 0,0* -8,3-6,7-7,2* -6,1* -2,8-2,2-3,1* -3,0* chlebowe (grupa B 14 Harenda 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0-0,8-0,3-2,2-3,0 1,2 0,6 0,9 0,4 15 Frajda 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-2,5-0,3-2,5-1,5-2,2-1,5-2,2 Liczba doświadczeń 3 11 3 11 3 11 3 11 Lata zbioru, 2016, 2015. Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat