R - odmiana wstępnie rekomendowana, na podstawie wyników PDO z roku zbioru 2016.

Transkrypt

1 6. Pszenica jara oprac. mgr inż. Anna Mrozek W latach w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego przeprowadzono 9 doświadczeń z odmianami pszenicy jarej. Doświadczenia zlokalizowane były w Stacji Doświadczalnej w Sulejowie, Zakładzie Doświadczalnym w Lućmierzu i Hodowli Roślin w Strzelcach. Celem przeprowadzonych badań było sprawdzenie wartości gospodarczej i użytkowej 14 odmian pszenicy jarej w warunkach przyrodniczych województwa łódzkiego. Tabela 1 przedstawia wykaz testowanych odmian, rok wpisania ich do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce, rok włączenia do Listy Odmian Zalecanych oraz dane jednostek zachowujących odmiany. Wszystkie doświadczenia były realizowane jako dwupowtórzeniowe i dwuczynnikowe (odmianowo-agrotechniczne). Wysoki poziom agrotechniczny (a2) różnił się od przeciętnego (a1) zastosowaniem wyższego nawożenia azotowego, dolistnych preparatów wieloskładnikowych oraz ochroną przed chorobami i wyleganiem. Na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1) nawożenie mineralne jest zróżnicowane w poszczególnych punktach doświadczalnych i dostosowane do lokalnych warunków. Szczegółowe elementy agrotechniki ujęto w tabeli 2. Materiał siewny dostarczony do punktów doświadczalnych był zaprawiony zaprawą nasienną Domnic 060 FS. Obsada nasion była jednakowa dla wszystkich odmian i wynosiła 450 szt/m 2. Siewy pszenicy jarej przeprowadzono w trzeciej dekadzie marca w Strzelcach i Sulejowie, a w pierwszej dekadzie kwietnia w Lućmierzu. Nawożenie azotowe stosowano przedsiewnie oraz pogłównie i dolistnie. Na podstawowym poziomie agrotechniki (a 1 ) łącznie wysiano od 66 do 96 kg N/ha, zaś na poziomie intensywnym (a 2 ) zużyto odpowiednio o 40 kg/ha więcej. Nawożenie fosforowe (P 2 O 5 ) wahało się od 24 do 45 kg/ha, a potasowe (K 2 O) od 64 do 90 kg/ha. Na intensywnym poziomie agrotechnicznym (a 2 ) przeprowadzono zabiegi fungicydowe, zastosowano regulator wzrostu oraz dokarmiano rośliny dolistnymi preparatami wieloskładnikowymi. W doświadczeniach porejestrowych realizowanych w województwie łódzkim w roku 2017 zdecydowanie najwyższy plon uzyskano w Strzelcach, gdzie pszenica na podstawowym poziomie agrotechniki plonowała 8,3 tony z hektara (tabela 4). W pozostałych miejscowościach średni plon był niższy (6,8 t/ha w Lućmierzu i 5,7 t/ha w Sulejowie). Na obu poziomach agrotechniki w 2017 roku największą ilość ziarna wydała nowa odmiana Frajda, natomiast w wieloleciu - Rusałka (badana dwa lata) oraz Goplana i Harenda. Zwiększenie poziomu agrotechniki (a 2 ) pozwoliło na zwiększenie plonu o tonę z hektara. Porażenie roślin chorobami grzybowymi w omawianym sezonie było zróżnicowane (tabela 6). Mączniak prawdziwy zbóż wystąpił w dwóch miejscowościach lecz o niewielkim natężeniu. Wysoką odporność na mączniaka wykazują od lat odmiany Struna i Mandaryna. Porażenie roślin przez rdzę brunatną wystąpiło w roku 2017, a najbardziej uwidoczniło się ona na odmianach: Struna, Frajda i Varius. Natomiast na septoriozę liści mniej odporne są Arabella i Nimfa, a na septoriozę plew - Serenada i Nimfa. W 2017 roku najniższą odmianą była Nimfa, a najwyższą okazała się odmiana Struna (tabela 7). Nie wystąpiło wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej. Jedynie wyleganie przed zbiorem zaobserwowano u odmiany Struna w Sulejowie. Najbardziej dorodnym ziarnem, w 2017 roku a także w wieloleciu, odznaczyła się odmiana Serenada. Najdrobniejsze ziarno wytworzyła odmiana Mandaryna. Na podstawie wyników badań i doświadczeń prowadzonych w ramach PDO w województwie łódzkim tworzone są listy odmian zalecanych do uprawy. LOZ do uprawy w województwie łódzkim na rok 2017 dla pszenicy jarej obejmuje 7 odmian: ARABELLA, 2. GOPLANA, 3. HARENDA, 4. MANDARYNA, 5. RUSAŁKA R, 6. STRUNA, 7. TYBALT R - odmiana wstępnie rekomendowana, na podstawie wyników PDO z roku zbioru 2016.

2 Tabela 1. Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru: 2017 Rok wpisania do Rok Odmiana Krajoweg włączenia o Rejestru do LOZ Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Tybalt Irena Szyld, ul. Celtycka 41A, Kalisz 2 Arabella DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, Kościan 3 Struna DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, Kościan 4 Mandaryna DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, Kościan 5 Goplana DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, Kościan 6 Serenada 2015 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 7 Nimfa 2016 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 8 Rusałka R Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 9 Varius 2016 Saaten-Union Polska sp. z o.o., ul. Straszewska 70, Wągrowiec 10 WPB Skye 2016 Irena Szyld, ul. Celtycka 41A, Kalisz 11 Frajda 2017 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 12 Jarlanka 2017 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 13 Harenda Małopolska Hodowla Roślin sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, Kraków 14 Kamelia 2015 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 2017 R odmiana wstępnie rekomendowana.

3 Tabela 2. Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Sulejów Lućmierz Strzelce Powiat Piotrkowski Zgierski Kutnowski Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry żytni bardzo dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby III b IV b III b ph gleby w KCl 6,0 6,8 6,5 Przedplon ziemniaki ziemniaki kukurydza na zielonkę Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Plonvit Opty 2 x 0,8 kg/ha Agroleaf Crop Cereals (l/ha) Mikrofert - 0,4 l/ha 2 x 5 kg/ha Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Domnic 060 FS Starane 250 EC - 0,3 l Dicoherb 750 SL 0,75 l Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Granstar Ultra SX 50-40g/ha Mustang Forte 195 SE - 0,8 l Biathlon 4D 0,07 kg Pyrinex 480 EC 0,6 l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Fury 100 EW 2 x 0,1 l Fury 100 EW - 0,1 l (tylko na poziomie a 2 ) Basfoliar Extra 5 l/ha Siarczan magnezu 10 kg/ha Mustang Forte 195 SE - 0,8 l Pyrinex 480 EC 0,5 l Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Delaro 325 SC -1 l Fandango 200 EC 1 l Capalo 337,5 SE 1,8 l Fungicyd - drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Variano Xpro 190 EC - 1,5 l Falcon 460 EC - 0,6 l - Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Cerone 480 SL -0,75 l Moddus 250 EC - 0,4 l Cuadro 250 EC 0,4 l

4 Tabela 3. Pszenica jara. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Cecha Sulejów Lućmierz Strzelce a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 9,0 6 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) 8,8 9,0 9,0 9,0 7,6 8,9 7 Porażenie przez rdzę brunatną (skala 9 o ) 8,8 9,0 9,0 9,0 6,1 8,9 8 Porażenie przez septoriozę liści (skala 9 o ) 6,8 7,9 7,9 8,9 6,1 9,0 9 Porażenie przez septoriozę plew (skala 9 o ) 7,8 9,0 7,7 8,0 9,0 9,0 10 Porażenie przez fuzariozę kłosów (skala 9 o ) 9,0 9,0 8,9 9,0 9,0 9,0 11 Porażenie przez brunatną plamistość liści (skala 9 o ) 6,8 8,7 8,9 9,0 9,0 9,0 12 Porażenie przez rdzę żółtą (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 8,0 9,0 13 Masa 1000 ziaren (g) 44,9 46,5 45,1 46,7 43,2 44,8 Wilgotność ziarna podczas 14 (%) 12,8 13,2 12,4 12,4 13,5 13,9 zbioru 15 Plon ziarna (dt z ha) 56,8 60,5 67,6 72,4 83,2 105,7 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki. Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny.

5 Tabela 4. Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2017 Poziom a 1 Poziom a 2 Odmiana Sulejów Lućmierz Strzelce Sulejów Lućmierz Strzelce Wzorzec, dt z ha 56,8 67,6 83,2 60,5 72,4 105,7 1 Tybalt Arabella Struna Mandaryna Goplana Serenada Nimfa Rusałka Varius WPB Skye Frajda Jarlanka Harenda Kamelia Wzorzec wszystkie badane odmiany.

6 Tabela 5. Pszenica jara. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2017, 2016, 2015 Plon ziarna w % wzorca Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Średnia Średnia Wzorzec, dt z ha 69,2 60,2 63,8 64,4 79,5 65,3 69,3 71,4 1 Tybalt Arabella Struna Mandaryna Goplana Serenada Nimfa * * 8 Rusałka * * 9 Varius * * 10 WPB Skye * * 11 Frajda Jarlanka Harenda Kamelia Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2017 wszystkie badane odmiany, w roku 2016 Tybalt, Arabella, Struna, Mandaryna, Goplana, Serenada, Nimfa, Rusałka, Varius, WPB Skye, Harenda i Kamelia, w roku 2015 Tybalt, Arabella, Struna, Mandaryna, Goplana, Serenada, Harenda i Kamelia. * - średnia z lat: Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata.

7 Tabela 6. Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2017, Liczba Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Odmiana lat badań , Wzorzec (skala 9 o ) 8,2 8,3 7,4 7,8 6,9 6,8 7,8 7,5 1 Tybalt 3-0,2 0,2 0,6 0,4-0,1-0,1 0,0-0,4 2 Arabella 3 0,1-0,3 0,6-0,1-0,3-0,6 0,3 0,3 3 Struna 3 0,3 0,4-1,2-0,2-0,1 0,1 0,3 0,3 4 Mandaryna 3 0,3 0,3 0,1-0,3-0,1-0,2 0,3 0,7 5 Goplana 3 0,3 0,2 0,1-0,3 0,4 0,3 0,0 0,1 6 Serenada 3-0,4 0,0 0,6 0,4 0,2 0,7-1,5-1,6 7 Nimfa 2 0,1 0,0* 0,6 - -0,3-0,9* -0,8-1,3* 8 Rusałka 2-0,7-0,3* 0,1-0,1-0,2* 0,3 0,2* 9 Varius 2 0,3-0,1* -0,7-0,2 0,1* 0,0 0,1* 10 WPB Skye 2 0,3 0,3* 0,1 - -0,4-0,3* -0,3-1,0* 11 Frajda 1-0,9 - -0,9-0,1-0,0-12 Jarlanka 1 0,1 - -0,2-0,4-0,8-13 Harenda 3 0,3-0,3 0,6 0,6-0,3 0,0 0,8 0,5 14 Kamelia 3 0,3 0,1-0,2-0,1 0,1-0,1 0,0 0,1 Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec: w roku 2017 wszystkie badane odmiany, w roku 2016 Tybalt, Arabella, Struna, Mandaryna, Goplana, Serenada, Nimfa, Rusałka, Varius, WPB Skye, Harenda i Kamelia, w roku 2015 Tybalt, Arabella, Struna, Mandaryna, Goplana, Serenada, Harenda i Kamelia. * - średnia z lat: Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata.

8 Tabela 7. Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2017, Odmiana Wzorzec Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej ** Poziom agrotechniki a 1 9,0 7,8 8,9 7,6 79,9 82,1 44,4 41,3 1 Tybalt 3 0,0 0,2 0,1 0,2-3,5-4,6 0,4 0,4 2 Arabella 3 0,0 0,4 0,1 0,2 5,5 1,7-1,4-1,8 3 Struna 3 0,0-1,1-1,4-1,4 6,8 8,8-0,2 0,1 4 Mandaryna 3 0,0 1,2 0,1 0,7 2,8 2,0-3,4-4,4 5 Goplana 3 0,0-0,1 0,1-0,1 2,6-0,1 0,7 0,7 6 Serenada 3 0,0-0,8 0,1-0,2 2,8 2,7 3,2 4,4 7 Nimfa 2 0,0-0,3 0,1 0,3* -8,4-6,2* 0,0 1,1* 8 Rusałka 2 0,0-0,8 0,1 0,2* 2,0-0,1* 1,7 2,0* 9 Varius 2 0,0 0,7 0,1 0,4* -4,2-4,2* -1,6-2,2* 10 WPB Skye 2 0,0-0,3 0,1 0,5* -3,5-4,2* 0,4 0,8* 11 Frajda 1 0,0-0,1-0,8 - -0,4-12 Jarlanka 1 0,0-0,1 - -4,5-0,4-13 Harenda 3 0,0-0,1 0,1 0,0 3,3 0,3 0,3 0,0 14 Kamelia 3 0,0 1,2 0,1 0,7-2,5-3,5-0,2-0,6 Liczba doświadczeń

9 cd. tabeli 7. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej ** Wzorzec Poziom agrotechniki a 2 9,0 8,1 9,0 8,2 70,3 76,1 46,0 41,8 1 Tybalt 3 0,0-0,1 0,0-0,2-4,6-3,6 1,6 0,8 2 Arabella 3 0,0 0,4 0,0 0,7 4,0 0,0-2,7-2,3 3 Struna 3 0,0-0,9 0,0-0,7 7,4 6,6-1,2-0,2 4 Mandaryna 3 0,0 0,9 0,0 0,5 2,5 1,8-4,6-4,9 5 Goplana 3 0,0-0,6 0,0-0,5 5,4 1,0 0,6 0,6 6 Serenada 3 0,0-0,4 0,0 0,0 0,9 2,1 2,0 3,9 7 Nimfa 2 0,0 0,4 0,0-0,3* -6,1-5,4* 3,2 3,0* 8 Rusałka 2 0,0-0,6 0,0-0,1* 1,0-0,7* 1,0 1,9* 9 Varius 2 0,0 0,9 0,0 0,1* -5,1-6,3* -2,1-1,8* 10 WPB Skye 2 0,0-0,6 0,0-0,2* -3,3-4,8* 1,3 2,2* 11 Frajda 1 0,0-0,0-0,2 - -0,7-12 Jarlanka 1 0,0-0,0 - -0,8-1,2-13 Harenda 3 0,0-0,1 0,0-0,1 0,4 0,3-0,2-0,5 14 Kamelia 3 0,0 0,9 0,0 0,7-2,0-2,9* 0,5 0,1 Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec: w roku 2017 wszystkie badane odmiany, w roku 2016 Tybalt, Arabella, Struna, Mandaryna, Goplana, Serenada, Nimfa, Rusałka, Varius, WPB Skye, Harenda i Kamelia, w roku 2015 Tybalt, Arabella, Struna, Mandaryna, Goplana, Serenada, Harenda i Kamelia. *- średnia z lat: , **-dane z roku Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata.