Krystian Kłysewicz, Krzysztof Springer Żyto ozime Uwagi ogólne

Transkrypt

1 Krystian Kłysewicz, Krzysztof Springer Żyto ozime Uwagi ogólne Żyto ozime w strukturze zasiewów ustępuje w Polsce tylko pszenicy ozimej i mieszankom zbożowym i udział ten wynosi około 16%. Do Krajowego Rejestru w roku wpisano dwie nowe odmiany mieszańcowe SU Allawi i SU Stakkato, nie zarejestrowano żadnej odmiany populacyjnej. Na wniosek hodowcy w 2011 roku skreślono jedną odmianę populacyjną Kier. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 36 odmian, z których 35 przeznaczonych jest do uprawy z przeznaczeniem na ziarno a jedna na cele zielonkowe. Odmian populacyjnych w rejestrze jest 19, odmian mieszańcowych 15, natomiast grupę odmian syntetycznych tworzą Caroass i Herakles. Aż 43% krajowego rejestru stanowią odmiany zagraniczne ( niemieckie 15 odmian). W roku przeprowadzono na terenie województwa Podkarpackiego dwa doświadczenia w Przecławiu i Nowym Lublińcu. W Przecławiu badano 15 odmian wybranych przez Zespół Wojewódzki PDOiR. W Nowym Lublińcu zestaw był poszerzony i obejmował 16 odmian. Doświadczenie prowadzono na dwóch poziomach agrotechniki w dwóch powtórzeniach według metodyki COBORU. Założenia metodyczne podano w Rozdziale 3. Wyniki doświadczeń Plonowanie żyta w roku było niższe o 11,8 dt na poziomie a 1 i o 3,3 dt na poziomie a 2 w porównaniu do roku poprzedniego. Natomiast w stosunku do trzylecia było wyższe o 3,7 dt na a 1 i 7,3 dt na a 2. Średni przyrost plonu na poziomie a 2 w trzyleciu wyniósł 14 dt i świadczy o celowości stosowania wysokiego poziomu agrotechniki. W latach dobrze plonowały odmiany mieszańcowe: Palazzo, Brasetto, Gonello, Minello, wszystkie średnio o 9-16% powyżej wzorca na poziomie a 1, oraz na poziomie a 2 - Palazzo, Brasetto, Visello - średnio o 10-14% powyżej wzorca. Dobrze oceniana pod względem plonowania była również badana pierwszy rok odmiana SU Drive - na obu poziomach 10% powyżej wzorca. Z odmian populacyjnych badanych w trzyleciu najwyżej plonowały: Dańkowskie Złote i Dańkowskie Diament - odpowiednio 93 i 92 % wzorca na poziomie a 1. Natomiast na poziomie a 2 - Dańkowskie Diament i Bosmo plonowały na poziomie 94 % wzorca. Odmiany populacyjne badane pierwszy rok plonowały poniżej wzorca (Armand 93% na a 1 i 97% na poziomie a 2, Horyzo 95% na a 1 i 98% na a 2 ). Porażenie chorobami w roku było niższe w porównaniu do trzylecia. Najmniej podatnymi na rdzę brunatną okazały się odmiany: Gonello, Minello, Brasetto, Palazzo, Dańkowskie Diament oraz badana pierwszy rok SU Drive, na rdzę źdźbłową: Palazzo, Gonello i Minello na rynchosporiozę: Gonello, Dańkowskie Złote, Rostockie. Najbardziej odpornymi na septoriozą liści okazały się: Gonello, Visello, na choroby podstawy źdźbła: Minello, Dańkowskie Złote, Visello a na fuzariozę kłosów: Palazzo, Brasetto oraz badana pierwszy rok SU Drive. Wysokość roślin w roku była niższa na poziomie a 1 średnio o 11 cm w stosunku do trzylecia. Zastosowany regulator spowodował skrócenie roślin średnio o 4 cm co wpłynęło na zmniejszenie wylegania o 0,5 0. W badanym okresie odmianami, które najbardziej wyległy przed zbiorem były: Rostockie, Bosmo, Dańkowskie Diament oraz badana pierwszy rok SU Drive. Mimo niższych roślin odmian mieszańcowych nie zawsze były one odporne na wyleganie. Odmiany mieszańcowe były niskie: od 3 cm (Palazzo) do 10 cm (Visello) poniżej wzorca. Masa 1000 ziaren w roku była nieznacznie niższa na obu poziomach agrotechniki w porównaniu do wielolecia. Największą masę 1000 ziaren na poziomie a 1 osiągnęła odmiana badana pierwszy rok - SU Drive oraz badane trzy lata: Gonello, Brasetto i Bosmo, natomiast na poziomie a 2 największą masę 1000 ziaren miała odmiana Rostockie, Palazzo i badana pierwszy rok SU Drive. Najmniejsze ziarna na poziomie a 1 miała odmiana Rostockie, a na poziomie a 2 Dańkowskie Amber.

2 Rok włączenia do LZO Liczba lat na LZO Kod kraju pochodzenia Tabela 1 Żyto ozime. Odmiany badane. Rok zbioru Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Dańkowskie Złote DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 2 Bosmo Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 3 Rostockie 2002 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 4 Dańkowskie Diament DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 5 Stanko Alicja Ramenda, Antoniny 3/6, Leszno 6 Domir 2008 Alicja Ramenda, Antoniny 3/6, Leszno 7 Dańkowskie Amber 2010 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o., Choryń 27, Kościan 8 Armand 2011 Alicja Ramenda, ul. Antoniny 3/6, Leszno 9 Horyzo 2011 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o., Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 10 Visello F DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 11 Minello F DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 12 Brasetto F DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 13 Gonello F DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 14 Palazzo F DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 15 SU Drive F DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec

3 Tabela 2 Żyto ozime. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Przecław ZDOO Nowy Lubliniec Powiat Mielec Lubaczów Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 5 Klasa bonitacyjna gleby III IVb ph gleby w KCl 6,1 5,5 Przedplon Gorczyca na nasiona Groch jadalny na nasiona Data siewu (dzień, miesiąc, rok) 21 IX IX 2011 Obsada nasion (szt/m²) 250, 300* 300, 350 * Data zbioru (dzień, miesiąc, rok) 23 VII 03 VIII Nawożenie mineralne N na poziomie a1 (kg/ha) N na poziomie a2 (kg/ha) P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na Plonvit Z 1,0 Plonvit Z 1,5 poziomie a2 (l/ha) Plonvit Z 1,0 Plonvit Z 1,5 Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Funaben T Funaben T Herbicyd (nazwa, dawka/ha) Maraton 375 SC - 4 l Komplet 560 SC - 0,4 l Chwastox Trio 540 SL - 1,6 l Huzar Activ 387 OD - 1,0 l Insektycyd (nazwa, dawka/ha) Talstar 100 EC - 0,1 l - (tylko na poziomie a2) Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Alert 375 SC - 1,0 l Alert 375 SC - 1,0 l Cerelux Plus 535 EC 0,8 l Fungicyd drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Artea 330 EC 0,5 l Amistar 250 SC + Artea 330 EC - 0,6 + 0,4 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Moddus 250 EC 0,3 l Moddus 250 EC - 0,3 l

4 *odmiany mieszańcowe Visello, Minello, Brasetto, Gonello, Palazzo, SU Drive 250 szt, populacyjne 300 szt lub odpowiednio 300/350 - zabieg nie wykonany, nie wystąpiły szkodniki Tabela 3 Żyto ozime. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Cecha SDOO Przecław ZDOO Nowy Lubliniec a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan przed zimą (skala 9º) 9,0 9,0 2 Stan po zimie (skala 9º) 7,1 9,0 3 Martwe rośliny (%) 0,0 0,4 4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) 5 V 7 V 07 V 08 V 5 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) 4 VII 6 VII 7 VII 9 VII 6 Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9º) 9,0 9,0 8,2 8,6 8 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9º) 6,7 6,9 7,3 8,1 9 Porażenie chorobami: - pleśnią śniegową (skala 9º) 8,7 8, mączniakiem liści (skala 9º) 9,0 9,0 8,8 8, rdzą brunatną (skala 9º) 8,0 8,5 7,1 9, rdzą źdźbłową (skala9º) 7,9 8,5 5,9 8, rynchosporiozą (skala9º) 8,5 8,9 8,9 9, chorobami podstawy źdźbła kompleks (skala 9º) 8,7 8,8 8,6 9, septoriozą liści (skala 9º) 7,4 7,8 6,6 8, fuzariozą kłosów (skala 9º) 8,9 8,9 8,6 8,8 17 Masa 1000 ziaren (g) 32,6 33,9 27,6 30,4 18 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,8 11,4 10,1 10,2 19 Plon ziarna (dt z ha) 71,5 87,9 55,6 74,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. a1 przeciętny poziom agrotechniki; a2 - wysoki poziom agrotechniki Skala 9º : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny.

5 Tabela 4 Żyto ozime. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Poziom a 1 Poziom a 2 Przecław Nowy Lubliniec Przecław Nowy Lubliniec Wzorzec, dt z ha 71,5 55,6 87,9 74,5 1 Dańkowskie Złote Bosmo Rostockie Dańkowskie Diament Stanko Domir Dańkowskie Amber Armand Horyzo Minello F Brasetto F Gonello F Palazzo F SU Drive F Visello F wzorzec: średnia z wszystkich badanych odmian

6 Tabela 5 Żyto ozime. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2011, a 1 a Wzorzec, dt z ha 63,6 75,5 40,7 69,6 59,9 81,2 84,5 56,1 82,9 73,9 1 Dańkowskie Złote Bosmo Rostockie Dańkowskie Diament Stanko Domir Dańkowskie Amber Armand Horyzo Visello F Minello F Brasetto F Gonello F Palazzo F SU Drive F Liczba doświadczeń Wzorzec: średnia z wszystkich badanych odmian

7 Tabela 6 Żyto ozime. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenie od wzorca). Lata zbioru :, Liczba lat badań Rdza brunatna Rdza źdźbłowa Rynchosporioza Septorioza liści Choroby podstawy źdźbła Fuzarioza kłosów 1 Dańkowskie Złote 3 0,0-0,2 0,4 0,2-0,5 0,0-0,2-0,2-0,4-0,4 0,4-0,2 2 Bosmo 3 0,5 0,8 0,9 0,2-0,5 0,2-0,5-0,1 0,4 0,0 0,4-0,2 3 Rostockie 3 0,5 1,1 0,6 0,6-0,5-0,5-0,4-0,3-0,2-0,3 0,1 0,1 4 Dańkows. Diament 3-0,3-0,2 0,1-0,3 0,0-0,1 0,5 0,1 0,1-0,2 0,4 0,2 5 Stanko 3 0,2 0,3 0,1 0,3 0,5 0,2-0,2 0,3 0,1 0,1 0,4 0,0 6 Domir 3 0,5 0,4-0,4-0,1 0,5 0,4 0,0 0,1-0,1 0,2 0,4 0,3 7 Dańkowskie Amber 2 0,7 0,4 0,6 0,5 0,0-0,5-0,2-0,1 0,1-0,1 0,4 0,5 8 Armand 1 0,0 0,4 0,5 0,8 0,4 0,4 9 Horyzo 1 0,7 0,4 0,0-0,2-0,1 0,4 10 Visello F 1 3 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0-0,5-0,5 0,0-0,4 0,1-0,1 0,0 11 Minello F 1 3-0,3-0,1-0,6-0,6 0,5 0,2 0,3 0,2-0,6-0,3-0,1 0,2 12 Brasetto F 1 3-0,3-0,6-0,4 0,1 0,0 0,4 0,3-0,3 0,1 0,3-0,6-0,3 13 Gonello F 1 3-1,1-0,7-0,9-0,5-0,5-0,3-0,5-0,4 0,4 0,4-0,1 0,2 14 Palazzo F 1 3-0,3-0,3-0,9-0,7 0,5-0,1 0,5 0,2 0,1 0,1-1,6-0,3 15 SU Drive F 1 1-0,6-0,4 0,0 0,3 0,4-0,6 Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec: w roku średnia z wszystkich badanych odmian, Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza. Wzorzec (skala 9º) 7,6 6,5 6,9 6,6 8,5 7,6 7,0 6,6 8,6 7,8 8,6 8,5

8 Tabela 7 Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Wyleganie (skala 9º) Liczba Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej badań Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 8,2 8,3 7,0 5, ,1 30,7 1 Dańkowskie Złote 3 0,3 0,2-0,5 0, ,0 1,3 2 Bosmo 3-0,2 0,0-0,5 0, ,7 2,2 3 Rostockie 3 0,0 0,0-0,7-0, ,4-1,9 4 Dańkowsk. Diament 3 0,3 0,2 0,0 0, ,5 0,9 5 Stanko 3 0,8 0,4 0,5 0, ,3-1,6 6 Domir 3 0,3 0,3 0,7 0, ,2-0,9 7 Dańkowskie Amber 2-0,2 0,2-0,3 0, ,5-0,8 8 Armand 1 0,3 0,2 1-1,1 9 Horyzo 1-0,7-0,3 5 0,7 10 Visello F 1 3 0,3 0,1 0,5 0, ,2 1,1 11 Minello F 1 3-0,7-0,3 0,0-0, ,4-2,1 12 Brasetto F 1 3-0,2-0,5 0,5 0, ,8-0,2 13 Gonello F 1 3 0,3-0,1 0,5 0, ,9-0,4 14 Palazzo F 1 3-0,2 0,0 0,2 0, ,1 1,4 15 SU Drive F 1 1-0,7-0,8-7 2,4 Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce: wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec: w roku średnia z wszystkich badanych odmian.

9 Tabela 8 Żyto ozime. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań Wyleganie (skala 9º) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 8,6 8,5 7,5 6, ,2 32,2 1 Dańkowskie Złote 3-0,1 0,1-0,3 0, ,8 0,5 2 Bosmo 3-0,1-0,1-0,8-0, ,7 1,0 3 Rostockie 3-0,1-0,3 0,1-0, ,3 1,7 4 Dańkowsk. Diament 3 0,4 0,1 0,0-0, ,4 0,7 5 Stanko 3 0,4 0,4 0,5 0, ,7-1,0 6 Domir 3 0,4 0,3 0,7 0, ,4-0,7 7 Dańkowskie Amber 2-0,1 0,3-0,3 0, ,4-1,2 8 Armand 1 0,4-0,5-2 -0,3 9 Horyzo 1 0,4-0,3 9-0,5 8 Visello F 1 3-0,1 0,0 0,0-0, ,5 0,0 9 Minello F 1 3-1,1-0,5-0,3-0, ,0-1,6 10 Brasetto F 1 3-1,1-0,3-0,3 0, ,2 1,1 11 Gonello F 1 3 0,4 0,4 0,5 0, ,4-1,6 12 Palazzo F 1 3-0,1-0,1 0,5 0, ,4 0,4 13 SU Drive F 1 1-0,1 0,0-8 1,2 Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce: wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Wzorzec: w roku średnia z wszystkich badanych odmian.