PSZENICA JARA WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 PSZENICA JARA WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i omówienie wyników. Powierzchnia uprawy pszenicy jarej w Polsce w roku wynosiła około 00 tys. ha tj. o 17% mniej niż w roku W ostatnich latach znaczenie tego zboża w uprawie znacząco zmalało. Średni krajowy udział tej formy w strukturze zasiewów zbóż wynosi około 5%. Pszenica podobnie jak pozostałe zboża jare jest wytrzymała na przymrozki wiosenne. Bardzo duże natomiast są jej wymagania wodne. Związane jest to ze słabym rozwojem systemu korzeniowego, krótszym okresem wegetacji, a także faktem, że rośliny te siane są w glebę częściowo przesuszoną przez przedsiewne uprawki wiosenne, dlatego warunkiem udania się jej jest jak najwcześniejszy siew, przed nadmiernym wysuszeniem gleby. Najbardziej odpowiednie są dla niej gleby zasobne w składniki pokarmowe o uregulowanych stosunkach wodnych, nie zakwaszone, o ph 67, systematycznie nawożone i wapnowane, nie zachwaszczone. W roku do Krajowego Rejestru wpisano dwie jakościowe odmiany chlebowe: Jarlanka i Frajda. Obecnie krajowy rejestr liczy 30 odmian z tego 2 odmiany należą do grupy elitarnej chlebowej (E), 22 do jakościowej chlebowej (A), 5 do chlebowej (B) w grupie C (pszenica pozostała w tym pastewna) figuruje jedna odmiana Radocha. Odmiany pszenicy jarej w większości pochodzą z hodowli krajowej, odmiany zagraniczne stanowią 20% wszystkich zarejestrowanych. Pszenica jara jest głównie uprawiana na ziarno przeznaczone na cele młynarskopiekarskie. Odmiany formy jarej cechuje na ogół lepsza, w porównaniu z formą ozimą wartość wypiekowa. Pamiętać jednak należy, że odmiany o lepszej wartości technologicznej plonują zwykle gorzej niż odmiany typowo paszowe. Prace hodowlane idą jednak w kierunku poprawy parametrów technologicznych uzyskiwanego ziarna przy jednoczesnym podnoszeniu plenności odmian. Dobór odpowiedniej odmiany a także stworzenie jej dogodnych warunków agrotechnicznych pozwala na uzyskanie wysokich plonów o wysokiej jakości. O przydatności odmiany do uprawy w danym rejonie mogą decydować także cechy w obrębie których różnice między odmianami są największe i w szczególny sposób wyróżniają odmianę np. ościstość kłosów (Ostka Smolicka, Zadra). Odmiany takie mogą być szczególnie przydatne do uprawy na terenach w pobliżu lasu, gdzie występuje ryzyko szkód powodowanych przez zwierzęta. W sezonie na terenie naszego województwa założono 5 doświadczeń z 1 odmianami pszenicy jarej. Spośród badanych odmian 11 należało do grupy jakościowej chlebowej (A), trzy do grupy chlebowej (B). Doświadczenia zlokalizowane były w następujących jednostkach: Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie O/ Płońsk Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB w Radzikowie DANKO Hodowla Roślin ZHR O/ Laski Warunki pogodowe w okresie wegetacji były zróżnicowane w poszczególnych lokalizacjach. Największe plony uzyskano w Kawęczynie i Radzikowie, najniższe natomiast w Seroczynie, Laskach i Poświętnym z uwagi na znaczny niedobór opadów oraz nierównomierny ich rozkład. Poziom plonowania poszczególnych odmian w doświadczeniach był zróżnicowany. Najlepiej plonowały w tym roku odmiany Goplana, WPB Skye oraz Kamelia najsłabiej Kandela, Serenada i Frajda. Wystąpiło nieznaczne porażenie pszenic przez choroby szczególnie mączniakiem, septoriozą liści i brunatną plamistością. 1

2 Tabela 1. PSZENICA JARA Odmiany badane. Rok zbioru Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Grupa wartości technologicznej Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce TYBALT * 2005 A Irena Szyld ul. Cieszyńska 11, PL Kalisz 2 KANDELA * 2010 A 3 ARABELLA * 2011 A KWS TORRIDON * 2012 A 5 GOPLANA * 2015 A 6 SERENADA * 2015 A 7 NIMFA* 2016 A 8 RUSAŁKA* 2016 A 9 WPB SKYE* 2016 A 10 VARIUS * 2016 A 11 HARENDA * 201 B 12 KAMELIA * 2015 B 13 JARLANKA* A 1 FRAJDA* B *odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL6000 Kościan DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL6000 Kościan KWS Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, PL57150 Prusy DANKO Hodowla Roślin Sp. z o. o. Choryń 27, PL6000 Kościan PL Strzelce PL Strzelce PL Strzelce Irena Szyld Konsultant w Dziedzinie Hodowli Roślin i Nasiennictwa, ul. Celtycka 1a, PL62800 Kalisz Saaten Union Polska sp.z o.o. ul. Straszewska 70, PL62100 Wągrowiec Małopolska Hodowla RoślinHBP sp. z o. o ul. Zbożowa, PL30002 Kraków PL Strzelce Hodowla Roślin Smolice sp. z.o.o. Grupa IHAR Smolice 16, PL6370 Kobylin PL Strzelce 2

3 Tabela 2. PSZENICA JARA. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO ZDOO DANKO HR IHAR MODR Seroczyn Kawęczyn ZHR O/ Laski Radzików Poświętne Powiat Siedlce Sochaczew Grójec Wwa Zachód Płońsk Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIa IIIb IIIb II PH gleby w KCI 6,2 5,6 6,3 * 7,52 Przedplon Groch siewny Rzepak ozimy Groch siewny Rzepak ozimy Burak cukrowy Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) Data zbioru N na poziomie a N na poziomie a P2O5 K2O Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a2 (l/ha) Zaprawa nasienna (nazwa) Herbicyd (nazwa, dawka) Insektycyd dawka) (nazwa, Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa, dawka) Fungicyd drugi zabieg (nazwa, dawka) Adob Mikro2l Domnic 060FS Domnic 060FS Domnic 060FS Domnic 060FS Domnic 060FS Gold 50SC1 l Minuet 100EW0,1l Minuet 100EW0,1l Bumper Super 90EC1,0 l Falcon 60EC 0,6 l Mustang Forte 195SE0,8 l Bumper Super 90EC1,0 l Amistar250SC + Chefara 330EC 0,6+0, l Cerone 80SL 0,75 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka) * brak danych z miejscowości; nie zastosowano Lintur 70WG 130 g Chwastox Extra1,0 l Bulldock 025EC 0, 25l Boogie Xpro 00 EC 1,2 l Variano Xpro 190EC1,5 l Cerone 80SL 0,7 l Glean 75WC 7g/ha Alstar Pro 100EW 0,1 l Tilt Turbo 575EC1,0 l Amistar 250SC0,6 l Cerone 80SL 0,75 l Sekator 125 OD0,1 l Puma Uniwersal 069 1,0 l Input 60 EC1,0 l Fandango 200 EC1,0 l Cerone 80SL 0,75 l 3

4 Lp 1 2 Tabela 3. PSZENICA JARA.Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików Poświętne Cecha Termin kłoszenia (dzień, mc) Termin dojrzałości woskowe j (dzień, mc) a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a * * Wysokość roślin (cm) 66,6 69,8 99,8 86,2 78,8 68,2 * * 89,6 87,8 5 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 9,0 9,0 8,7 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,1 8,1 8, 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8, 8,6 6 Mączniak 9,0 9,0 7,9 8,8 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 9,0 7 Rdza brunatna 9,0 9,0 7,9 8,9 8,0 9,0 8, 8,7 8,0 8,9 8 Septorioza liści 7,5 8,8 7,2 7,5 9,0 9,0 7, 8, 7,0 8,9 9 Septorioza plew 8,1 8,9 7,8 8,8 9,0 9,0 9,0 9,0 8,7 9,0 10 Fuzarioza kłosów 8,0 8,8 8,8 8,9 9,0 9,0 9,0 9,0 7,2 8,9 11 Masa tysiąca ziaren (g) 8,8 51,1 7,0 50,2 3,3 6,6 1,6 1,9 0,8 2,7 12 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13,3 13,2 12,9 13,0 12,1 12, 12,3 13,1 8,7 9,0 13 Plon ziarna (dt./ha) 51,3 59,3 88,8 89,1 67, 68,0 83,1 98,3 65,1 80,1 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a1 przeciętny poziom agrotechniki; a2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny * brak danych

5 Tabela. PSZENICA JARA. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików Poświętne Seroczyn Kawęczyn Laski Radzików Poświętne Wzorzec dt/ha 51,3 88,8 67, 83,1 65,1 59,3 89,1 68,0 98,3 80,1 Jakościowe (grupa A) 1 Tybalt Kandela Arabella KWS Torridon Goplana Serenada Nimfa Rusałka WPB Skye Varius Jarlanka Chlebowe ( grupa B ) 12 Harenda Kamelia Frajda Wzorzec: wszystkie badane odmiany Tabela 5. PSZENICA JARA. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru Poziom a1 Poziom a2 Lp. Odmiana Wzorzec w dt/ha 71,2 72, 65,8 71,8 69,8 79,0 81,6 73,6 80,3 78,1 Jakościowe (grupa A) 1 Tybalt Kandela Arabella KWS Torridon Goplana Serenada Nimfa Rusałka WPB Skye Varius Jarlanka Chlebowe ( grupa B ) 12 Harenda Kamelia Frajda Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany 5

6 Tabela 6. PSZENICA JARA. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru, Brunatna Septorioza Septorioza Mączniak Rdza brunatna plamistość liści plew Lp. Odmiana liści Liczba lat badań Wzorzec (skala 9 0 ) 7,9 8,2 8,1 8,0 7,3 7, 8,2 8,2 7,7 7,6 1 Tybalt 3 0, 0, 0,2 0,3 0,0 0,2 0,1 0,0 0,2 0,1 2 Kandela 3 0, 0,3 0,2 0,1 0,0 0,3 0,0 0,0 0,3 0,3 3 Arabella 3 0,6 0,3 0,1 0,0 0,6 0,6 0,5 0,3 0,0 0,3 KWS Torridon 3 0, 0,8 0, 0,6 0,5 0,3 0,5 0, 0,0 0,1 5 Goplana 3 0,6 0,3 0,2 0,1 0,1 0,1 0,6 0,1 0,2 0,1 6 Serenada 3 0,1 0,1 0,2 0,1 0,5 0,5 0,7 0,7 0,5 0,2 7 Nimfa 2 0,6 0,1 0,3 0,1 0,0 8 Rusałka 2 0,1 0,1 0,1 0, 0,3 9 WPB Skye 2 0,6 0,1 0,1 0,1 0,5 10 Varius 2 0,1 0,2 0, 0,1 0,3 11 Jarlanka 1 0,6 0,1 0,3 0,0 0,5 12 Harenda 3 0, 0,1 0,7 0, 0,0 0,1 0,3 0,2 0,3 0,3 13 Kamelia 3 0, 0,0 0,1 0,5 0,0 0,0 0,0 0,1 0,2 0,1 1 Frajda 1 0, 0,3 0,0 0,7 0,1 Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany. Skala 9 0 wyższe stopnie oznaczają ocenę lepszą Tabela 7. PSZENICA JARA. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian. Lata zbioru,. Lp. Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 0 ) w fazie dojrzałości mlecznej przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Poziom agrotechniki a1 Wzorzec 8,7 8,3 8,1 83,7 86,2,3 2,5 1 Tybalt 3 0,3 0,0 0,1 3,8,0 0,7 1, 2 Kandela 3 0,2 0,5 1,0 2,7 1,6 0,0 0,5 3 Arabella 3 0,2 0,1 0,0 5,6 3, 2,7 2,2 KWS Torridon 3 0,3 0, 0,5 3,1 5,0 0,7 0,2 5 Goplana 3 0,7 0,1 0,1 5, 1,7 2,1 1, 6 Serenada 3 0,2 0,2 0,1,8 3,8,0,7 7 Nimfa 2 0,3 0,0 3,3 1,6 8 Rusałka 2 0,2 0,3 1,2 0,7 9 WPB Skye 2 0,3 0,1 2,3 0,8 10 Varius 2 0,3 0, 3,7 1,9 11 Jarlanka 1 0,7 0,1 2,8 0,7 12 Harenda 3 0,3 0, 0,3 1,6 0,3 1,3 0,8 13 Kamelia 3 0,3 0,1 0,1 2,1 3,1 1,5 0, 1 Frajda 1 0,2 0,0 3,2 2, Nie wystąpiło* 6

7 Wyleganie (skala 9 0 ) Wysokość Masa 1000 Liczba w fazie dojrzałości przed zbiorem roślin (cm) ziaren (g) Lp. Odmiana lat mlecznej badań Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 8,6 8,6 78,0 82,7 6,5 3,6 1 Tybalt 3 0,1 0,1 2,8 6,0 2,2 1,2 2 Kandela 3 0,7 0,8,2 3,3 0,6 0,7 3 Arabella 3 0,1 0,2 1,9 0,8 2,2 2,0 KWS Torridon 3 0,1 0,3 3,7,6 1,7 0,8 5 Goplana 3 0,3 0,1 1,9 1,9 1,1 1,5 6 Serenada 3 0,3 0,1 5,5,5 2,6,0 7 Nimfa 2 0,1 3,2 1,0 8 Rusałka 2 0,1 0,7 0,2 9 WPB Skye 2 0,1,5 2,7 10 Varius 2 0,1,0 2,6 11 Jarlanka 1 0,1 1,3 1, 12 Harenda 3 0,1 0,2 3,3 0,3 1,2 0,7 13 Kamelia 3 0,1 0,2 1,0 2,0 1,3 0,3 1 Frajda 1 0,1 0,3 2,6 Nie wystąpiło Nie wystąpiło * wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej nie wystąpiło w latach 2016 PSZENICA JARA CHARAKTERYSTYKA ODMIAN BADANYCH I ZAREJESTROWANYCH W ROKU (sporządzona na podstawie listy opisowej odmian) 1. JARLANKA Jakościowa odmiana chlebowa (grupa A). Plenność dobra. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na rdzę żółtą duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i choroby podstawy źdźbła dość duża, brunatną plamistość liści, septoriozy liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów średnia. Rośliny dość niskie, o dość słabej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie średnie gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania duża do bardzo dużej. Zawartość białka duża, ilość glutenu duża do bardzo dużej. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży do bardzo dużego. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość słaba. 2. FRAJDA Odmiana chlebowa (grupa B). Plenność dobra do bardzo dobrej. Przyrost plonu przy uprawie na wysokim poziomie agrotechniki poniżej średniej. Odporność na brunatną plamistość liści, mączniaka prawdziwego i fuzariozę kłosów dość duża, na choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną, rdzę żółtą, septoriozy liści, septoriozę plew średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren dość niska, wyrównanie dość dobre, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie mała, liczba opadania dość duża. Zawartość białka duża, ilość glutenu bardzo duża. Wskaźnik sedymentacyjny SDS duży. Wydajność ogólna mąki średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. 7