5. Pszenica jara Listy Odmian Zalecanych

Transkrypt

1 5. Pszenica jara Doświadczenia PDOiR z pszenicą jarą w województwie łódzkim były założone w Stacji Doświadczalnej w Sulejowie, Zakładzie Doświadczalnym w Lućmierzu i Hodowli Roślin w Strzelcach. W 2013 roku w Krajowym Rejestrze znajdowało się 28 odmian pszenicy jarej, w tym 2 elitarne, 21 jakościowych, 4 chlebowe i 1 pastewna, natomiast w województwie łódzkim w badaniach uczestniczyło 12 odmian pszenicy jarej (11 jakościowych i 1 chlebowa). Doświadczenia realizowane były jako dwupowtórzeniowe i dwuczynnikowe (odmianowoagrotechniczne). Wysoki poziom agrotechniczny (a 2 ) różnił się od przeciętnego (a 1 ) zastosowaniem wyższego nawożenia azotowego, dolistnych preparatów wieloskładnikowych oraz ochroną przed chorobami i wyleganiem. Szczegółowe warunki polowe doświadczeń przedstawiono w tabeli 2. Siewy zbóż przeprowadzono dopiero w drugiej połowie kwietnia z powodu długo zalegającej okrywy śnieżnej. Nawożenie azotowe stosowano przedsiewnie oraz pogłównie. Na podstawowym poziomie agrotechniki (a 1 ) łącznie wysiano od 83 do 131 kg N/ha, zaś na poziomie intensywnym (a 2 ) zużyto odpowiednio o 40 kg/ha więcej. Nawożenie potasowe zastosowano w ilości od 60 do 90 kg/ha. Dawka nawozu fosforowego wynosiła odpowiednio: w Sulejowie 40 kg/ha, w Lućmierzu 28 kg/ha i w Strzelcach 45 kg/ha. Na intensywnym poziomie agrotechnicznym (a 2 ) dokarmiano rośliny dolistnymi preparatami wieloskładnikowymi, przeprowadzono dwa zabiegi fungicydowe (ochrona podstawy źdźbła i ochrona kłosa) oraz zastosowano regulator wzrostu. W doświadczeniach porejestrowych realizowanych w województwie łódzkim w roku 2013, zdecydowanie najwyższe plony uzyskano w Strzelcach, gdzie pszenica na podstawowym poziomie agrotechniki plonowała około 7,2 tony w przeliczeniu na hektar (tab. 4). Średni plon pszenicy jarej uprawianej na poziomie podstawowym, uzyskany w roku 2013, wyniósł 6,7 t/ha (tab.5) i był zbliżony do średniej z wielolecia. W roku 2013 największą ilość ziarna wydała odmiana Tybalt a tylko o 1 % niżej plonowały odmiany Parabola, Izera i KWS Torridon. Natomiast w latach najbardziej plenną była odmiana KWS Torridon. Zwiększenie poziomu agrotechniki (a 2 ) pozwoliło na zwiększenie plonu o 1,5 t/ha. W 2013 roku wysoka plenność, dzięki zastosowaniu zwiększonej dawki nawozów azotowych oraz zabiegów grzybobójczych, wystąpiła u odmian Rospuda i Nawra. Porażenie roślin chorobami grzybowymi w roku 2013 było zróżnicowane (tab.6). Wysoką odporność na mączniaka prawdziwego wykazują od lat odmiany: Tybalt, Kandela i Arabella, natomiast najbardziej podatne okazały się odmiany: Ostka Smolicka, Radocha i Werbena. Rdza brunatna wystąpiła w nieco większym nasileniu. Większą wrażliwość na rdzę brunatną odnotowano u odmiany Werbena i Rospuda, większą odporność odnotowano u odmian: KWS Torridon i Tybalt. Na septoriozę liści i septoriozę plew większą wrażliwość wykazały odmiany: Nawra i Werbena. W 2013 roku oraz w wieloleciu najniższymi odmianami były Werbena, KWS Torridon i Tybalt, a najwyższą okazała się odmian Izera (tab.7). Najbardziej dorodnym ziarnem, w 2013 roku a także w wieloleciu, odznaczała się odmiana Parabola. Najdrobniejsze ziarno wytworzyły odmiany: Werbena, Trappe i Arabella. Łódzki Wojewódzki Zespół PDOiR po zapoznaniu się z wynikami uzyskanymi z doświadczeń porejestrowych, podjął decyzję o utworzeniu dla pszenicy jarej Listy Odmian Zalecanych do uprawy (LOZ): 1. NAWRA 4. KWS TORRIDON 7. OSTKA SMOLICKA 2. PARABOLA 5. ARABELLA 8. IZERA 3. TYBALT 6. KANDELA 9. ROSPUDA* * odmiana wstępnie rekomendowana

2 Tabela 1. Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru: 2013 Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączeni a do LZO Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Nawra PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 2 Tybalt PL Irena Szyld, ul. Cieszyńska 11, Kalisz 3 Parabola PL Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp. z o.o., ul. Sportowa 21, Kandela PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń, Kościan 5 Ostka Smolicka PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice 146, Kobylin 6 Arabella PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń, Kościan 7 Izera 2012 PL Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o., ul. Zbożowa 4, Kraków 8 KWS Torridon * PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 9 Struna 2013 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń, Kościan 10 Trappe PL KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 11 Rospuda CCA PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 12 Werbena CCA PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce kol. 2 CCA odmiany jakościowe ze Wspólnotowego Katalogu Roślin Rolniczych, włączone do doświadczeń PDO, nie wpisane do Krajowego Rejestru * - odmiana wstępnie rekomendowana

3 Tabela 2. Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Miejscowość Sulejów Lućmierz Strzelce Powiat Piotrkowski Zgierski Kutnowski Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry żytni bardzo dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby III b IV a III a ph gleby w KCl 5,8 6,2 6,6 Przedplon ziemniaki ziemniaki bobik Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami Wuxal Top 36 5,0 l wieloskładnikowymi na poziomie a (l/ha) 2 Wuxal mikro - 1,0 l Florovit 2 x 0,75 l Basfoliar Extra 10 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Lamardor 400 FS Vitavax 200 FS Kinto Duo 080 FS Herbicyd Insektycyd Fungicyd- pierwszy zabieg Fungicyd drugi zabieg Regulator wzrostu Starane Super 101 SE 1,2 l Granstar Ultra SX50 48 g Lintur 70 WG 150 g Chwastox Extra 300 SL 1,5 l Starane 250 EC 0,8 l Patriot 100 EC -62,5 ml Karate Zeon 050 CS 2 x 0,1 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l (tylko na poziomie a 2 ) Mustang Forte 195 SE 0,8 l Bi 58 Nowy 40 0,5 l Fastac 100 EC 0,1 l Aviator Xpro 225 EC -1,0 l Amistar 250 SC 0,6 l Capalo 337,5 SE 1,5 l Falcon 460 EC 0,6 l Falcon 460 EC 0,6 l Osiris 0,5 l Cerone 480 SL 0,75 l Cerone 480 SL 0,75 l Cerone 480 SL 0,75 l

4 Tabela 3. Pszenica jara. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2013 Sulejów Lućmierz Strzelce Cecha a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 84,7 81,5 94,5 87,2 92,0 86,7 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 7,3 8,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) - - 8,0 9,0 7,2 8,4 7 Porażenie przez rdzę brunatną (skala 9 o ) 7,1 9,0 7,5 9,0 5,0 7,4 8 Porażenie przez septoriozę liści (skala 9 o ) 5,7 7,7 7,5 8,7 5,2 7,7 9 Porażenie przez septoriozę plew (skala 9 o ) 7,1 8,5 7,3 8, Porażenie przez fuzariozę kłosów (skala 9 o ) 8,7 9, ,7 8,1 11 Porażenie przez brunatną plamistość liści (skala 9 o ) 6,8 8, Masa 1000 ziaren (g) 38,8 41,0 38,1 43,1 40,6 44,1 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 16,4 18,1 17,7 19,1 13,2 14,1 14 Plon ziarna (dt z ha) 64,8 80,2 64,6 77,3 71,8 89,1 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

5 Tabela 4. Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2013 Poziom a 1 Poziom a 2 Odmiana Sulejów Lućmierz Strzelce Sulejów Lućmierz Strzelce Wzorzec, dt z ha 64,8 64,6 71,8 80,2 77,3 89,1 1 Nawra Tybalt Parabola Kandela Ostka Smolicka (oś) Arabella Izera KWS Torridon Struna Trappe Rospuda Werbena Wzorzec wszystkie badane odmiany

6 Tabela 5. Pszenica jara. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2013, 2012, 2011 Odmiana Plon ziarna w % wzorca Poziom a 1 Poziom a 2 Średnia Średnia Wzorzec, dt z ha 67,1 67,2 65,7 66,7 82,2 76,2 77,4 78,6 1 Nawra Tybalt Parabola Kandela Ostka Smolicka (oś) Arabella Izera * * 8 KWS Torridon * * 9 Struna Trappe Rospuda Werbena Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2013 wszystkie badane odmiany, w roku 2012 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Izera, KWS Torridon, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda, Werbena, w roku 2011 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda, Werbena. * - średnia z lat: Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata.

7 Tabela 6. Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, Liczba Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Odmiana lat badań Wzorzec (skala 9 o ) 7,6 7,8 6,6 7,5 6,1 6,4 7,2 7,1 1 Nawra 3 0,4 0,4-0,2-0,1-0,8-0,7-0,9-0,4 2 Tybalt 3 0,7 0,9 1,4 1,1 0,7 0,4-0,2-0,3 3 Parabola 3-0,1 0,1-1,4-1,4-0,5-0,6-0,4 0,2 4 Kandela 3 1,2 0,9 0,9 0,5 0,0 0,4-0,2-0,1 5 Ostka Smolicka (oś) 3-0,8-0,8-0,9-0,6-0,1 0,1 0,8 0,5 6 Arabella 1 3 1,4 1,0 0,3-0,1-0,1-0,3-0,2 0,1 7 Izera 2-0,6-0,6* 0,6 0,5* 0,4 0,6* 1,3 1,2* 8 KWS Torridon 2-0,1 0,4* 1,3 0,9* 0,9 0,8* -0,4 0,0* 9 Struna 1 0,9-0,8-0,5-0,8-10 Trappe 3-0,8-0,2 0,3 0,4 0,0 0,4 0,8 0,1 11 Rospuda 3-0,8-0,3-0,2-0,4-0,3-0,1-0,4 0,0 12 Werbena 3-1,3-1,1-2,7-1,6-0,6-0,5-0,9-0,3 Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2013 wszystkie badane odmiany, w roku 2012 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Izera, KWS Torridon, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda, Werbena, w roku 2011 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda, Werbena. * - średnia z lat: Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą.

8 Tabela 7. Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2013, Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren Liczba lat w fazie Odmiana przed zbiorem (cm) (g) badań dojrzałości mlecznej Wzorzec Poziom agrotechniki a 1 9,0 8,2* 7,3 7,3 90,4 85,8 39,1 42,5 1 Nawra 3 0,0 0,4* -1,3-0,3-3,2-4,1 2,9 2,6 2 Tybalt 3 0,0 0,5* 0,8 0,5-6,4-4,4 1,1 1,3 3 Parabola 3 0,0 0,5* 0,3 0,3 5,3 2,6 6,5 6,6 4 Kandela 3 0,0-1,0* -1,8-1,6-1,6 1,0-0,3-1,3 5 Ostka Smolicka (oś) 3 0,0 0,2* 0,3-0,4 6,9 5,8 0,8 1,0 6 Arabella 1 3 0,0 0,5* -0,8 0,4 1,6 1,6-2,2-2,5 7 Izera 2 0,0-0,5** -0,8-0,9* 8,3 8,6* -1,0-0,8* 8 KWS Torridon 2 0,0 0,5** 0,8 0,7* -8,6-4,8* -1,1-1,8* 9 Struna 1 0,0-0,3-9,9-1,2-10 Trappe 3 0,0 0,5* 1,3 1,1-1,1 0,0-3,4-5,3 11 Rospuda 3 0,0-0,3* 0,8 0,4 0,9-0,6 0,5 1,0 12 Werbena 3 0,0 0,2* 0,3 0,3-12,2-7,4-4,8-7,0 Liczba doświadczeń

9 Cd tabeli 7 Odmiana Liczba lat badań Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 9,0 8,6* 8,0 7,5 85,1 82,7 42,7 44,6 1 Nawra 3 0,0 0,3* -1,5-0,7-2,3-2,7 5,1 3,8 2 Tybalt 3 0,0 0,3* 0,5-0,1-9,0-5,0 2,1 1,3 3 Parabola 3 0,0 0,3* 0,0 0,4 2,5 0,9 7,1 6,9 4 Kandela 3 0,0-0,6* -1,0-1,8 2,9 3,0 0,2-0,6 5 Ostka Smolicka (oś) 3 0,0 0,3* 0,5 0,5 8,4 6,7 1,1 1,4 6 Arabella 1 3 0,0 0,3* 0,0 1,0-3,8-0,4-2,4-1,7 7 Izera 2 0,0-0,2** -0,5-0,5* 9,0 8,0* -1,0-0,9* 8 KWS Torridon 2 0,0 0,3** 1,0 0,7* -10,6-6,6* -1,2-2,4* 9 Struna 1 0,0 - -0,5-11,5 - -1,6-10 Trappe 3 0,0 0,3* 1,0 1,0 1,2 0,8-3,6-5,7 11 Rospuda 3 0,0 0,1* 0,0-0,3 0,9-1,0-0,5 0,6 12 Werbena 3 0,0-0,1* 0,5 0,7-10,8-6,9-5,4-6,7 Liczba doświadczeń Wzorzec: w roku 2013 wszystkie badane odmiany, w roku 2012 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Izera, KWS Torridon, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda, Werbena, w roku 2011 Nawra, Tybalt, Hewilla, Parabola, Kandela, Ostka Smolicka, Arabeska, Trappe, Radocha, SMH 87, Rospuda, Werbena. * - średnia z lat: **-średnia z roku 2012 Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana cecha wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą.